Dissertatio philologica de Messia Judaico, e rabbinorum maxime commentariis, brevi subinde epicrisi adjuncta. Quam permissu venerandæ facultatis theologicæ ... in Athenæo Upsalensi, præside ... D. Erico Benzelio ... publico ... examini subjicit Gustavus P

rrw ün

o^-nrrn mpn

S iv e s

D

i s s e r t a t i o

P

h i l o l o g i c a

D£

M E S S I A

J

U

D

A

I

C

O

,

c H ab binorum maxime commentariis,

D. E R i c o B E N Z E L I O

S. Thcol. Do£t. ejufdemq; Profeiïore Ordinario, Publico rm>v QiXaacL^XiYAyXv^ccv examini fubjicit

G U S T A V U S P E R I N G E R U S .

itt

Auditorio Guftavian^

b r e v i J u b in d e e p ic r if i a d j u n ä a ,

Quam_> Perm iflu

Venerandae Facultatis Theologicae

In

Athenæo Upfalenfi, P R Æ S / D B

^Admodum R ever. C l. ac Celeberrimo

C I O I 3 C L M X V | ' . H 0 L M l Æ , L iteris ac operis N ic o la i W ankiif.

P RÆ F A T I O / I

O n d u b i t o , L e c to r o p t i m e , v i f o i n d i c e m

D iffert ationtt nofir te je M E S S U J L J D A L

C O infcriptum effe, maleferiatos qu ofdam fcm

ba-lim es, literis rebut que, quas ah Oriente denominam

us, iniquio*

res pautto, repertum iri; quibus non modo, operam o

leumque o-

pufculo prtefenti impen/a, perperam Videamur collocaVifie

, (ed

ludibrium fortaffean infuper debeamus.

Quippe qui, ni f i fa lli­

mur >tot tParœnefes, D iatribas, Trolufiones, & edit

as o lim ,&

indies de hoc argumento , pulveris quidem pleno

/udoris que,

non item lauri ac plau ju s, dici it a bunt edi

;

ut rem

coSla toties invicem fe compilantium crambe , g r

a v e in le­

gentium anim u fafiidium dudum f i t obortum.

Fabulato­

res antiquos, H yla puero, Deloque L a to n ia , frequ

entius nihil

in ore habuifie. Tareftatos nofirdtem peflate, imm

o pufiones

qui nec dum tere lavantur, fimulhebraice quicquam

fibi viden-

turaffequuti, mirifico protinus fuperciho}mira cV k

ttia > dt^>

controverfiis J u d a ic is , & hi* \exaiijjim is , qua

les qua de

Promiffb Mortalibns Confervatore,

deblaterare. K ih il jam ifios} prœter ftndulas ac anhelantes / ermonis peregrini Vo' culas , laudantibus fatuis aliquibus in/olentiarum mir ion busy naufeantibus interim, qui emunftioris funt naris, ingeminare, wfveta Rabbiner urn _{nomina, quoque horribi­} lius quiddam Vafiiusque /onent > mirum in modum detorta,

Kamchiosj Jeracbios, Abrabanjcles,

in circulis, in con-

cilmbulis, ftultœ plebeiy ignotum quidque Vane ftupentis ambitinfe captantes} crepare♦ !Denique eam mi fer is

H e b r a i f-

fantibus

peculiarem fere fortem obtigiffe y ut Valetudinis cau~ fa in

Anticyram

fecedere ,

o/w*

habeant, vel

Atlantidem

certe, ubi id hominum genus commodiffime habiturum, quo pe- riculofis per quietem Viß^y fomniofletiam dum Vigilant, mor­ tales y abftineant. fin ejusfee v itii, prte connata aliqua cere­ belli T F _{quod jandudum Ventofa cucurbita quaerit, af-} feclione, purgari nequeuntut ne aliis r nugis Juts negotium face fiant. _{A d hanc & nos clafjem pertinere, ifimm odi for»}

tean affaniarum antehac fußieftos, nunc manifeflos.. Quibus nos cavillis, nimis ridicnlaritsy nil jam aliudy quam fur das op­ ponemus aureis. _{T lus de moderatioribus illorum Jolinti ju*} didis, qut _{ipfi argumentum ifiuc plurimis traft at um ,, & i~}

• +*)('»*>

tat dicent traÜatum, noVa ut indujlria, nedum

noßrle?

quuo'd nom prior occupaverit, Vix fuperet quicquam. Qua res, quid diffimulem ? baut mediocriter inter initia fußm/um me ani- mu dubiumque habuit , deßßeremne an perderem. hoc aliisy quiorum me nutus ac jujja fa s capeßere r mibi illud placebat. miaxime reputanti, tantillu cervicibus onus tantum plane in­ commode federe, fub cujus mole exiguis Viribus inter eluïïan- dium Vix anhelare integrum. Atque identidem [uccurnbat /ajpientiam Majorum

fcOjTW

Disfr farcinam came*

Io pro robore im ponendam

, wtv$\us monuiße. tum y utt non deficerent nervi, in hac & privatd& publica, monu- mientorum Orientalium penuria , liter arum adminicula, quels deeß it ut us pr a c lar i nihil nec moliri poffny nec emoliri, deeffe. Parum prudentis e ß e ,

longo fe itineri minus a viatico

in ft rudium committere,

id vero nobis nunc ufu Venire qiuibus a n p 'm Krmw 'W?p m fr a te r ea Verendum eße, me in fcenam pofi tot

Rofcios

defendentem , fißuld paßeri- tiid y pi pu loque , ß e B at or um caVea differat. Jam igitur lamcium , qua coepta relinquere jubebat > non obfcure prœ* ponderare vifa; Ac pr aponder ab at faney donec negotium

«WHS* •

mne amici arbitrio fubjicerem. qui progrediundt fu it aucltor

iniignum

r a m

,

p lu t

ab

im

quam

f ie r ari

a facilitate

proborum.

ett-iam difficultatum

aliqua

minus p a ru m mole f t a:.

raffe

in

eadem alios m aterie,

id f i m u ­

lo

mihi

fu it

,

non

dehortamento.

u t ex Balilio loquamur,- to*»

longe id iOt tu tu m

opinor,

ac gloriofiuf,quam f i loca peragret aVia nullius am ­

te

filo

trita.

qua

in

M u fii

mon

poßerioribus

praeuntium

eludantur

feB or priores, cum methodo novk propofitum urgeo.

Qu0,t .

quot enim intueri, Vel de quorum conatibus ex laudatione alite-

nàexifiimare licu it,

MESSIAMQH\lS T l A K U M

adverjus%ibbinica fip h i/m ata

quem & ipfe fio p u m ,

diverfi

tamen

M E S S I A M JU<DA I COM

de

quo

obiter aliis

quadam & carptim

< ù r ju f ia o p e r a . namHgy* h o c erat j f t

obmiffa

multo

plurima

l

id

Vero

ter

,

in

hac

temporis

iniquitate

, %

tih-bimi*

bimicorum fuppelleSUle. quos alius, la'QiTtnmr VoknttydHes

fo r te

dabit.

U t plura a me imprafentiarum atqueexquifi-

tioira ; quam Mufœ ipfa induljerint, nefas exigi.

6 ‘* ot/J&l TntÇi'X.X'n

oDd&vndç^

T oTot (fega

-gmi« b revitatem ,

ftcco

dicendi genere i

pref :

farm ,

prolixitatem rerum

Vacuam , prodigam Verbo-

rurm , traSlatto nos arguet confeSlatos ,

imprudentes,

quamtulum cunque eH quod p r o f it erim us, io»«

benigne

de molis cenfendum , fatis effe, nec bonis ad ridendum f y ro­

dendum , plus fatis. M inutum ifiuc adjungo, fore Vel t jfe po*

i m ' ( ja m enim i d , priusquam e Typograpbeo exierunt

no-f ir a t, objeSlum) qui ampliorem teno-flium numerum de no-fiderent,

decwri hoc induftri<t fedulitatisque frecim en, W maxime ar-

bitr antes referre, in plerisque omnibus hujusmodi Diatribis,

n o ß ra temptfta te con/peElum.

D anda Vero , opinor mihi

Veniia, cum temporis nunc Vacuo, tum minime cetera

<zz?s<Jfy, f i mori huic, (fiquidem à &

d é a q y d fy & q

mos eîi ) haud obtemperatum, quem /equ i, of era non nimium

opero/H potuimus, f i alienis quicquam oculis ( fepe f i t )

le-gere Volui/femus, id quod religioni nows hkUenus d u x im m

porroque ducemus, qui nibil huc noftrà aftegafje fide memiini-

m u s , ni/i perleclum nobu excußumque. <& ex proprio, cant

amicorum armar

us Muficis depromtum.

B îatc ferme jium

quA Tuiy

Leftor, favor

is conciliandi, cui juVeni h im ß u d io «

fww ixMW, M in a tu r* ipfius m andatu favorabilia, etïian:

atque etiam commendamus , beic in limine moliminis n o ß ri

habuimus pr<zfandd->.

l n N o m i n e M E S S U E O e c v f y v m *

C A P U T I.

B RE VIA R I UM. ^ Argumenti divißo §. /. Meßa nominis PYê» nunciatio. §. z. Etymologia Caujfà Etiçyiicx. s. Impofi* tio é.Homonymia Biblica 7. Synonymia tam ty y & ç fê v «P. quam <Lyçy.<p@* ß.

V

Empereur, Buxtorfius bis, Beidavi,

R.David Kimchi, laudati. Jarchius bis, Aven Eßa, Abarbanel, Steuchus, Hunt laus, Flaccius, Vulgat us, Cornelius k Lapide, L X X1 1Grac't, R. E- liefer> Buxtorfius,caftigati. fonathas bis,Talmud, illuferati.

*. I.

Mnis, quam Meßid duce (Dan. iX, 2?.) aggredi- ^ mur,de MESSIA JUDAICO exercitatio,non incom m ode binas in partes, ChojMl&\oyiaui 8c n^cy/^^Ao>i'af,pot:cA difpefci. fingulav .ri, banc bimembri tra&atione lrrfeD1 ^3

m y p n UTIJTTI exponemus. ONOMATO-

A o riA vi vocis, de nom ine Meß a agit, cujus nunc videamus

Pronunciatio nem.

§. 11, r r w latine Meßias. quod ex Chaldæo-Syro idioma- te efFormatum : nam ft Helleniß a ( inquit Maycrus Præf Part. 11. Phil. S.) ab Hebrao formare id voluijfent, dixijfent uti% Maori«« non Mioslco; : at Syro- Chaldxum CMcfihicha rite procreat Gracunt Meori«4.qaomodo Europa enunciatuniverfa.ncc multum Eoæ abeunt tcrræ.nam: «& - , llr_,V ' Arabes JL '"1 Æ thiopes,

dicUQC. f f & V

§. III. Originatio eft ab Hebraico W D u n x it, quod etiam Arabes concedunt, tametU dubii, Beidavi, famigeratiflimus

inter-■%

\

:

interpretum Ko ranlcorum, citante & interprétante Hot t inger o Hi ft. Or i? LC.III.ij.8-Dic/tur Mefiho ( Mcfllas)^ ^ f ^ f t ^ q u o d f i t creatus i n benedittione. aut> quod Deus purum eum fervaverit a peccatis : aut y quod eum unxerit Gabriel. V eriffimum etym on loco ultim o,tanquam minime appolitum ,pofuit.conflat au­ tem mandatu D ivino reges Iifraelicos, fummofque facerdo- tes, & prophetas (i.Reg.xrx.iö.) Mefliam verum regem (quip­ pe qui ultra tricies & fexies in Targumim fcO?D nominatur) v e­ rum (ad Hebr. vii. 16 viii:i.ix:n.) verumque prophetam ( A£t. ili: 22.2?.) préfigurantes, facro chrifmate folitos creari, quod quale fuerit, quibufque è rebus com pofitum , videre eft in libro pp^tJ (ficMafeorethZ volumen Exodi appellant) Gen.

X X IV :8-C.X X X : 13.24. defecifTeautéidipfum inT em plo fecun­

do fimul rebus aliis facratioribus ad S.Chaggai C. I. fol.278. com­ m emorat Abarbanels w m i VH D 'iniH n n ‘D

d r

' o

n w non o^nm

r b x

na1?

v b v

nmk w djdk -jk

te l jn W n im taD n

C fro î t o d h pm p - m t e r p o i p n nxtxn n in D a n m

\y\ nate: TWTp ona nrrm t e rran n« vb) iojj idlhac

0-mma (ante hac memorata) templo ftcundo defuere.porro & illud Jciendum edi y non ifta modo inde abfuijfteftd candelabrum etiam y menfamque & quicquidvaforum tabernaculi f u i t , aulaa, afferes ejus y catcrafy qua in deferto fecit MofecSy urnulam manna, feipio- nem AharoniSy denique oleum unttionis, qua omnia recondita fu e ­ re t nec in templum fecundum reverterunt, fuere autem cximitj> facra.

§. IV. Nominis caufam quod concernit, nemo divino ho- minü fofpitatore,juftiusMeflias audit,quippe quem non vulga­

r i m odo, externoque chrifmate inunxerit D eus, quem adm o­ dum reges facrorum, & Acdw Troi^'va* ,*Uti Homerus amat loqui, verum interno coçleftique,ipfo puta Spiritu fanfto.Pfal-XLv:

g. Tùilexifii juflitidm , improhtdttiïi exojûs1# Q'pfrN yiti/fà p ^y yiD H D flW p w y n h it proptered u n x it te 0 Deus^Deus tutu oie» gautdii prx fictif tuis. quæ S^gtp'pVJto gentium Apoftolus Serva- torn noftroaficribit, Hebr. 1:9. JefLXl:i. Spiritus Domini Jùper me» Tfltf HtT HTO {JP ^dod unxerit me. D a n .IX:24. Obfignando vifiionem ac prophetam O'tëHp t£Hp Ô* ungendo fanclum fàncftorum. A&.X: 58. f»lw S^oltto NotÇotgèô,«? é^ e^ y *v»V

o©e-0? TlV/iV/JOilt kyicp S\jV<t{AÆl.

§ . V. Neq; illud tranfeundem duximus, quod ex Judæo- rurm magiflris enotavit Heinfius Cap. x xii: Exerc. in Nonnum, M cfiiæ vocabulum efle rT W JW7 nomen pote fiatis. quod & /fr>wf£///*,infignis apud Judæos interpres ad i.Par.Xvj:22. Ar­ mait, explicando vocem TTtPÛ uncit met per magna,-tes & principes mei.

§. V I. Tandem nominis impofitionem paucis attingamus, q u o d à D eo benedi&o impolitum accepimus, five ante mun­ di »conditum. R.Eliefer Cap. ill, qui fua ex Talmude Mafiches

NetdarimC.lV. defumfic, O^iyfl tnajtff Clip IN taj m a t nj130 v n jp an rvai n a a n ND3' ourui p y jji n a w n i m in : [n f e o fTOD 'TV lOWl Septem creata Junt ante mundum, lexe, poenitentia, hortus Ede nis, gehenna, t hr o nu» Maje fiat is, Janttuarium, & no- mem Meßia. five ante Mefiiae natalem. R. Gedalia in Schalcheles H M abbala p. 8 .W d W DHI n b v 1JÏ O n W a IKlpj D'WK 1

fTOD IPPW* n^D pnV1

Sex nominati fu n t antequam najceren- tu r 9 lijmacl-i lizchak, Mofihe, Schelomo, Jojchijahu, Mefiias. quæ cx cap. X X X II. R. FJieferis fumta, quifufius hæc diducit & ar-

guimenta aflertionis fuæ adducit-».

§.

VII. V ox

ITOD

tricies

&

novies in

y y )y ) D*Wy

(foederis anriqui codice) occurrens Varie accipitur, prim ü pro irppV ^ f i t E S U no fir o) Dan. IX: 25.26. Thren. iv: 20. 2. Sacerdote untto, Levit. iv: 3.5.16. Vi: ij. 3. Rçge quolibet 1. Sam. 11:35. XVi: 16. Pfal. x x v iii: 8- n XXii: 51. Singulatim Schaulo> 1. Sam.xn. 34.XXIV: 6.1 o.

xxvi: 2 y. n. 23,2,Sara. 1; w.16.n Davide, 2.Sam. XiX; » . XXin: ».2.

Par. VI! 4*. Pfal.ir:ï. XViii: 51. XX: 7. LXXXïV: 10. tx x x ix : 39.50. CXXXi. 10.17. Schelomone, 1. Sam. 1i:10. Cyre, Icfl Vi: 1. 4 UcU* fiâyChah. 111:13. Pfal. cv:i5- 1. Par. XVI: 25.

§. VÏII. Synonymis Jvleflias infignitur pluribus, aliis e libro Jehova (Ie£xxxiv:i6.) petitis, aliis c Rabbinorum m yrothc- ciis. llUfunt. i. noy Sech.»1:8. noy n a y n « w 'a

£r<r<? addutturus fr m fervum meum Zemach. quod Germen n o n aliudquamAfr/fW, utiexponic Ionathas^ YPD N2N N n n # KITOD n a y r r Fruftra enim de Serubbabcle R. Sche- lomoIarchi^Chriftianorum potius odio, quam fuo fenfli, intcl- ligit. quique male ejus heic veftigia legit DavidKimchius, etfi, m o x fc corrigat, & de venturo fbfpitatorecxplieet. Quem ad­ m odum & Sapiens Aben hfras w n riDY HT '3 ÉO

r r m n magißri noßri ajunt Zemach ef]c Meßia.quod non leviter confirmat Donlizchak Abarbanel E 284. cöl.i; TTiy1? rQpnW D' n a y ito p i ^ tttrV y n w t t T p a mm n a y n a y n « n o1?

c i n o n m s -1 r t n » a t m i ’w* ywa i c i n m rw

fin ttu s bene ditt tu fervum fuum Zemach, regemfethcet Meßiam> qui retturus ett Ifraelem.vocatur autem Zemach, quia erit vir­ ga ex ßirpe Iifàidr f r r culus ex radicibus ejus germinabit & ef-florefiet. sic ief.iv.-j. “r a ^ i '• y h mm noy m m m rtn n r a ubi itidem paraphraftes Chaldaicus riDV reddit KIWD confentiente tameefi incafliim obftrepat Efraides &

/-Ja

acus Abarbanel. clariflime vero omnium 1er. x X 111:5. Bcce dies venturi funt ditt um Iehova , quibus excitabo Davidi IIDÏ p n y germenjußum. hoc eft, M eftiam , uti interpretantur Iona- thas, Camiusqi>& Abarbanel.

2. DTWDi Thren. 1:16. propter hac ego fleo ex 'oculo meo-> ex ocu- lo meodejcenàit aqua, quia longe abefe a me TWD DPIJD con- folator qui reddet animam meam. DrOD fecundum Gematria Kab- baltea abftrufiftima myfteria, in numerando c x x x v m valete,

cui I(nztn9/Mf,Q noy. Kimehius Sech.Ili:8 JTWDn "3 U IttHT Tiyj HDy DnU\ W DITO Rdbbinis p u ^ t Meffiam appellari

Mena-’

A

Menachem.quodfecundum Ce mat ri am (A rithm eticam ) ettZe-

mach. V erbaAben Bfia idem asftruentia, ante paullo addufta. * Talmud Sanh. Cap. Chclek, ubi inter M.agiftros de nominibus

Mefliaedifputatur DnJD "JODpm "3 W W rrptn

V t J 3 T D Afo» <&/#»/ qui dicant, Menaehem filius Chiskija nomen ejus^ quod legatur (Thrcn. 1,16.) procul abefl Menachem,rcftitutor' anima mea. R. the fer C. XIX: Menachemum hunc Mefliam filiu Ammielis,Iofephi nepotem, facit. Adquæ in

Animadverfio-nibus Vorfiius pag. 175. Appellat Mefiam Menachem velConfelato- '«r x ^

4M slutne t Vt Å / l / * /It M +4J*%*S% u KAiltai i V 1 1 n * --- --- --- < I ' I # --- — —

quosctiam pater Bathfebæ uxoris Davidis i.Chron.ni: j. atque

n 1? ^ Gen. Æ: 10. non

i*r

.«X

[****"

hekt

Ii

ÛJ _

^kV**^ 4* A «vi

n defifiet tribus a lehuda ne% Icgiflator A*»* /•«* iTj * wedr* peäum ejus, dfo/w nVw N3" venerit Sch i lo. quæ literæ fi- ^

mul computatæ faciunt CCCLViii: totidem ÎTOD> Baal Hat turim SrvîtVî"Ç v T v h .l,U t vel inde liqueat, fi Kabbalam aufeultamus Judaicam, per . n 1? ^ n o n alium M eflia fignari. quod & triplex Targum fulcit. v 4 Onkeloji; iy . IerufehalmismWQ K3?D 'n""1 p H V

ujque ad tempus quo veniet ren Meffias. eadem Pfeudo-Ionatha verba, qui addit "0 3 Tyi parvulus filiorum ejus. Talmud Sanh. n c .x t: s v w rfrteniDN "3n w n o rrwD^iDM p n m

Y b w M3" "3 IV D ixit R. Iochanan, quod nomen Mefia. domus R. /K #*" Sila rejjondit, «fir/c? nomen ejus, quoniam diflum donec veniat Silo. ‘2*5 0 ? "* V RecentioresRabbinos magno poflemus nu m ero , finecefie, '§3? A *****.* huic fententiæafstipulantes, allegare. Quæ to t veterum guqio- _ ’ rum q; concordia, plane eliminat nefarium conferi/uim!fe#V^/i

Huntlai, Ffacciifa Illyrici^ legentium quo fubveniatur

içimmcL Fulgati% qui mittendum kfijja v b ^ tralationi fiiæ, co- W** dicibus Hebraicis plane in v iti^ immittit. A t T\&V M cfliæ o- lùn nomen fuifie, qui lapidea Cornelii a/Tertio fidem faciet ? ne

t m w

•««*; sr

,£& xjfr A j,

nun*

»TRW

i «••. •<«*% n t v«* ft 4 " ?

I j v i r »««ia«. .u a . ^ j A v v

V i f

/yVMUM

't-fc*. #■>*>«* txhS«**»

n i V <

f vUu* *Vt*< «l &é( # J VtfH

dicâmüs de le&ione Veterum Græcorum, qui pro hVtf »: ,lVcf in fîiisiibris aut legerunt, aut legere putârunt. quippe qui

v erterin t,S Q t o/Troxd/tura Sulla : vel eas cc^ Ïa9w ÅTroxefytfyct ivi«. j*

‘O in â de re adeatur, Tigurinorum decus. H o ttin o c r u t T h ^ f _{Thef! Phil,}Phif.

a /**'•*»'

r fv

fSK «fcrrfeWf. ^ fo .u g p t* i . h. IV. pag. 161. 9

, % 4- P « a l .lxxii: 17. p r WDW 'JÖ1? quod nom en,; Mefliæ an- 5 jr. j £ c i { j le orbem creatum peculiariter inditum fhifle Ä. Eliefcr declarac

7mw> ‘UcMtU^ Cap. xxxn: vertente Guilhelmo Vorfiio ; Rex MeJJias unde ? ( no-

» mi nat us ance orbem creatum) quia dicitur, ante hiemjinnon a w»c£* V?£ nomen ejus. Jjhur autem vocatur nomen ejus p r ? quia propaga- /#ra* efl ( p ‘7) dormientes in pulvere, vel fufeitaturus esi mor- ? * * * ' ' 'rtuos,Talm udM.afTech.Sanh. C.xi: quod nomen Meßia? ’“f ^ “T 1 £» W prtWDV 'Jff? D71V7 W 'iT TO pmON W Domus R.

f f*'Q JVJannai, linnon,quoniam diölum^ fi t nomen ejus in feeulum, a n te s filem pT nomen ejus. Cæcerum nönle.ye huicfencentiæ,quod

v**Vf. V'

jinnon fit Meffias , e Chaldaica Ionathæ tralatione ftacumen u n ! l iVViâccçderec% nifi fi facrilega Iudæorum, qui pofterioribus edi- ^4ntiM V* fcwi tionibus præfuêre correßores, audacia, locum, verbis aliqui- f k us induâis, mutilâflec. antea enim legebatur, citante Helvie0 Tom . IV: Difp. V. th.^3. d* nomen ejus diftum ett rex ante dies fe- fiuæ *n Bafiicenfi codice prorfum expun&a. Ad eundem i& m o d u m tum in Echa Rabbet h i, tum Medrafeh Tilhm explicari, ^ ; H ! ° c° citato, narrat Helvicus.

lef lix: 20. £/r* fol. 922. Coi 1. citatur in Epi-Sola R°m. xi: 16. Targum lonatha habet p '7Ö Nov.T. Syr. f$?s£lpftf> in Targum redditur Ief. lx: 7. tffTOD oeu olim ?*r^5? an vetuftis fuit exemplaribus, quod ex Galattno iv :n . & Sche- fcr yet Iehuda fol. 47. b. fin. apparet, nunc ro KITOD fraus Iudaica Ulm9* f r delevit.

6, n r jn , Jer. xvi: 15. pr opt ere a ejiciam vos e terra iftajn ter- 4- r*»v if ignoraftis vos & majores vefiri, coletis ibi Deos alie-^ ’jïqV 7 7 W inter diu & nptfu HTJn DD1? [HN ^ quamdiu non dedero 'tratmm> Talmuà loco ante allato \ quod nomen p tfid t, W - M y f r d Jfc'cfotr»^ fu* Quitote

* * <* * * v / > > % t / • H .

.?7.

#« . »H

Domus Ra b chaninas Chanina, quoniam ß r ip tu m , non enim dabo illis Chanina,

7. Deniq; DN1* quod vulgo monoceros ex ponunt, Mefllana fignac, fi R Eliefiri Cap. xix: bina Scriptura? loca Deut.xxxm : 17. Pfal. xcii: ii. fic interpretanti, aflentimur. quod tamen Vor- ß io in Animadverfionibus improbatur.

§. I X . H * c funty u KW! albus pra leprâ.cujus appella­ tionis fundum conftituunt Ie fd ii:4 . Talmudici loco fæpius indicato ; Doftorcs noßri Mtßiam appellandumeße *'21*21 NllH leprojum domus Rabbi, tradiderunt, allegantes oraculum lefiaU; vere infirmitates noßras ipjc portavit, (jr dolores noßros tulit ; nos autem reputavimus eum quaß leprofum & percujfurn a DRO & humiliatum. Sic concipiuntur hæc Talmudis verba, non in edicis m o d o , led veteribus etiam MSS. quod non folum Gene- brardo alnfque Chrifiianorum, fed & magno Rafihio fraudi fuit. Primus om nium Conßantinus /’ Empereur, foil dißirni vir judi­ cii, locum foedâ di&ionum fiefaMov in mendo cubantem, refti- tuit, legendo O T «Hin HDN/ O l l l l ]XTS RabbiniAcademici ajunt, Chivvara nomen Méfia, in Antidot. Abarban. Ie f iiiirp. 5». 53- Quam emendationem cum non obfervavcrit Hebraiflan- tium fummus Buxtorßus, haut felicius cæteris *01 '21 N im /<r- prvfusde domo Rabbi interpretatus efi. Lex Talm.col. 724.

i. *]1H> Sech, ix :i. R.Nathan in Aruch ex Peßkta NH HD' baitsn1? “j n i n n t o r r r o n i^ d n h nt p i n quid eTt

Chadractr? hic esl rex Meßias, acutus ( i n ) Ethnicisi mollis ( *J1 ) hjraeli. Idem ex Medrafch Schir Haßchirim affert Galatinus librcv vin: Cap,x: ln lalkut ad verbaSecharja? exfiare teftatur torßus L ex Talm. col. 711. Eandem expolitionem in Siphri tue­ tur R. lehuda*nomine alterius R. Elai. quem locum exferipfit in Comm. ad Sccharjam Abarbanelfoi. 289. col. 3. Non difeepta- mus nunc,quam bene, five potius quam male, ad mentem pro­ pheta?, iftud commentum quadret. Rabbinorum faltim tefti- moniis planum facimus, per • p i n incelletiuna fuiflc iis Meffiä.

3. fnötDDi BMxt. Lex Talm. 1192. R. Salomon in illud, Nam no- men meum, in medio ejus esi, Exod.xxm:ai. Rabbini nofiri wqui-

tin t y ille eB Metatron, cujus nomen eil ß cu t nomen Doctor is > nem-

f e DRt ’HW' omnipotentis. Nam "IV Gematrice cccxiv: totidem.u (HDCD. idem in libro Ialkut in hunc locum , & apud complu­ res alios. Patres hujus traditionis fu n t Talmudici in Sanhcd. Cap. t v , foI.3g. 2. Hi ulterius refiexife videntur, ad Angelum nem­ pe non creatum ( nulli enim hoc competit ) fed increatunu*,

M BS S I A M nempe fiv e Chr ift um. Addic, digna (ane ob

fer-vatu,

txR .B a ch a i,

int o»n V« rby nnran Dffln m«

mn atrsv ■

’ôVntn o»a mpfl Viwrn pi lameoiDwpmcsa

jittte p «

pn« «im îrsy by tmian

m d ?

w o^as

}r p»m

vibv nsncsa

rbm o rbyi main *?« pip»

0

'aan

pvnn'3 u n » pï/?o

'trbv pay 'n^mynicstMD nw? pip»

9»nr> now mp» «im nSiyn miv

«in» ‘jyi mesa moro

boo rnnn» na

bS?

p « «m» uwn ia» ntnm *pna roni

rrbvn

«ni i t nnm lnwo on «Sn oainnnm trat

«a»

Vctdi ima^ pn« io»i Van

bylrwWi» isaa rryaVi i^yww

^33 Et M0J1 dixit Dominus DEus, djfcentte ad Dominum, is

(ad quem jubetur M.ofes afleendere) eBMetatron; cui nomen Domini fiii competit. Quomodo & Magiftri explicarunt. Appel­ latur autem Met at r on, quia eo nomine continentur du a voces,qua notiones ejus exponunt, nempe Dominus à* Legat us. Dominus ex Rabbinorum idiomate,qui dominam vel heram vocant Matronam; Legatus autem cx lingua Graea ; qua legatum appellat "W2C3JD (quod ex Poetico /jlmvt&z efïe,re£tc vidit Buxtorfius d *avu Lex. Talm . 1192.) Jjjuin dr tertio fignificatu cuftodire eB, nam Targum pro mOTO habet

mt3D,

& quia totum cuftodit mundum, voca­

tu r cufios lifraclis (Pf. cxxr, 4. ) ja m ex ratione nominis apprahen- dimusy quod is fit herus omnium, qua infra eum fim t. Exercitus fuperiorexy & inferiore s, n onne inpoteflatem ejus fu n t ? eB vero legatus fiuperioris f i , quiipfum cunBisprafecit, Reftorem%con«

fiitu it domui fu * ,

àc

fulfiantia omni. Verba fpW n N1H1

'131 UDD rhvtb) xbyw celeberrimus t l/e v ir , cujus m odo de origine £ “11CCDJD laudavimus conjeduram , latine mutât ; Bit & nu ne ins omnium qui fupra eum érjüb eo fu n t, quia fe cit cum dowtnariy e^r.in quo aut valde eum ratio fugit,auc lu­

xatus fefellit codex, adde & Hotting. Comp. 7heol. lud. p. 2 6t. n P A rM A T O A o riA c m ï m b r ü m BR1US.

C A P . I.

SUM M A R IU M. Doctrina de Meßia Judais articulus fidei. §. 1. Cognita Samaritanis. §. 1. Toti Orienti imo orbi. 3. A mul­ tis retro feculis apud lucUos corrupta. 4. ideo % notha ejfe ea feripta Judaica, qua paullo clarius Chrifiianisfaveant, j . Tacitus, Gerh. 10. Vofius, Frifihmutius, laudati: Fl. lofe- phus, Srnalcius, Arminius, G alat mus > notatif £>. Iohannes, ^

rafaja illuflratL

5. I. D o d rin a de Meflîâ in tredecim fundamentalibus ju- daifmi articulis, quos D^lpy appellitant, nonpoftrem um oc­ cupat locum, five tu ordinem refpicias, fine dignitatem. Or* dine penultimus fymboli Sabbathariorum articulus, dignitate princeps, vel mter principes certe, quippe quem judæi omnes & finguli, diebus fingulis , dum fidei confcfiionem pronun- ciant, his verbis edere tenetur; W3D’K hoc efi: PU1DN3 pDKD 'JK 17 r e m ■on frfcw r to m m r ày’Ni r r r o n naraa nDkW

DP ^33fide pcrfefta adventum Meßia credo, & etiamfire- tardet, nihilominus femper illum exJpe£taboy doncc veniat, que nu> lethaliter etiam cubantes, cumprimis rogantur. Anthon Marg,, Iudaifi 67. Buxtorf. Syn. Iud.iL. 691. quem qui negat, auc in du­ bium v o c a t, totamScripturam mendacii coarguere exifiima- tur. R. Abraham in Neve Schalem. P. I. C. 5. n^33 7£>13W "D ^3

rjDtjj -ipjw i n * n'n^K n o W n n rn m ir a i s d rro p n

b

\ w

ntea rmvon an rwan «y «V d«i n

rvan

n«’aa

i?n

quisquis fuerit infici At us adventum Meßia, negat legem ejje perfe- 61 a m , quia fundamentum exift entia ejus dependet ab adventu Meßia : quodfi non veniret, multa irrita reperirentur pr acepta, Quibus gemina apud Abarbanelem nJDN Cap. xiv legere eft. Defcribenda nobis nili prolixiora eiïent. Cæterum de fun­ damento hujus do&rinæ, in diverfas abicur opiniones ; aliis id in Scriptura, aliis in Kabbalâ 7ra7ço7mçy Sircc tantum , ponenti­ bus. Hotting.Comp.Theol.Iud,cap.IV. S e d .x v i.cx R.Albolib.iv, cap. xLii.

§. 11. N on alia de Melïiâ, tandem nafeituro, Samaritanis veteribus fententia. cujus illuflre habetur documentum in D i­ vino Iohannis Evangelio cap. quemadmodum nunc diffingvi- mus,iV. comm. 25. ubi muliercula Samaritana, confelfione fidei prolatâ, feire le affirmat '/nMeoria* 0 Ae^/t-isy©* 6tîis°s: • venturum quando Mtfiiam, qui Chriftus dicatur. pro l-Aeiuosmi capio, n on infrequenti in Novo foedere tem porurru gyotVvayw.quae heic interpretibus quibuflibec fervata. nom ina­ rim N onno, qui hoc modo /xe^QctM«.

Kodkyvacxrycrccjov'/i(MvlQ<h'i$ccy>i, XejLÇOù Jg ifv eAe^ev, koosv\ ty)& <&' ydofjLü

04^' /-wAäy kfiçwi, lyyvêev ùyi [xoXovfy, - - - Et ignorans mulier vatidica voce^>

Chriflo de Chriflo dixit s adjutorem autem mundi Sero venturum dixit^quemprope habebat accedentem. Ç. I II . Im m o quicquid terrarum regionumq; Orienti pri­ mum foli colluftratur, îvlelsiæ,abfoluti TnivféwToe^, conflan­ tem occupavilTe famam, in vitâ Flavii V efpafiani teftatur Tran­ quillus ; Percrebuerat Oriente toto vetus (fi conflans opinio : c(]e in fatis ut eo tempore Iudaaprofe6li rerum potirentur. id de Im­ peratore Kom. quantum eventu po/lea pradillum patuit, Iudai ad Je trahentes, rebellarunt. Cui Tacitus feriptor grayifsimus ac­

cedic ; pluriLus\mc\mzipcrfvafio inerat, antiquis facer dot tan» li­ bris contineri, c o i f f o tempore fore ut valefieret Oriens, prof# Cli­ que Iu da a rerum potirentur, qua ambages Vejfafianum ac TU um pradixerant. f i d vulgus more humana cupidinis fibi tantam fa to ­

rum magnitudinem interpretati, ne adverfis quidem ad vera m u ­ tabantur. Hid:. 1. v, C.XIII. _{Accederet & Appianus, nifi hifloriae}

ejus Rom anæim m oftalitati, rudium feculorum injuria, inter- cefsiilent. Zonaras Tom.Il.pag.195. tv tv V fg w p û {»$ lt$'dud l*i$ 'Xp&s tiSdiav nrrfi oixX(jdv>i$) fu/xnlcu 59 Atzzvwos calco el- xo<?&SbuTtçû)\byu> 171$ iqD&tctçaüTV £/«* oraculi ( ut qui­ dam ex Iudaa terrarum orbi dominaretur) meminit etiam f_Ap- pianus Htfl. Rom. lib. x xii. Neque vero hos de M.efsia rum o­

res unum agitaviffe orientem, orbis, quâquâ porrigitur, caete- r x reflantur partes, quos ex']®* nufquam non o c ­ currentium, commercio adhæfifle, certum. Bar Majm.Htlch. Mei. xr. '"DlOl HTOH t e ü b m « W "DD

zb

tey ran D'Dpi o^pim o ^ a t e tn rr rara mtnn

"V2Q t e y i quod efl vertente Schickardo inMifihpathammelech. Cap. vi pag. m. 477. 7W mundus ja m pridem repletus eflfam â Méfia ac lege Mo(is. Pcrtigerunt hac ad infulas remotifinnas, & po­ pulos multos m agnoff, tam praputiatos corde ( intelligit Sarace­

nos atquecircumcifos alios) praputiatos carne.

§. IV. Cæterum a multis retro feculis, non ïyfei demum aut o f , corruptum fuifle judæis, qui de Mefsia efl, articu­ lum, i nde evincit Hottingerus Theol. Iud. Cap. iv. Se£t. xv.quod Targumiflæ Chaldaici, nonnullas de regum Rege prædi&io- nes, male aliovorfum trahant, id quod plufcula etiam Evange- licæ hifloriæ loca arguunt, quorum aliqua in fequentibus, d u m erit com m odum , producemus. Arguit & fublefta illa auguftiC- fimi vaticinii, cujus m odo mentio fafta, interpretatio. quam_j Fl. Iofepho, homini judæo, quique fe non fèmel peritia rerum judaicarum excellenti venditat (utlib. xx.fine, ubifeair K*'71*

fr»/ mthioLf & a^bi ^ c v*ca l'ua> ja&ac pae­ ta m fc, quarcum decimum annum agentem, Pontificibus, po^ pulique primoribus, confuli lolicum>u7nf§TV eccviÇ ?£, to/uu&v kxf& * dy 'n y w m uc ab eo penitiorem legum fcnfunL* edifccrent ) deberi, red e vidit interiorum literarum Argus, Voßtus Pater y in de Hifior. Gracis 1. ii. c. Vm 194 is enim Iotapata cccupata^uuperßiceret^quod Vefpapano qua%ex voto procederet, ludais vero omnia t*b) r n retrocederent, VcJpaCia-no oraculum ißudaccommodavit, uti cum alii referunt, cum Sve*

tonius libro cit.C.V. Unus ex nobilibus captivis /ojephus, cunu> conjiceretur in vincula, conßantißime ajfeveravit ,fore ut ab eo­ dem (Tito Flavio) brevi folveretur; verum jam imperat ore. &i* pfe de Belio lud. lib. in. Cap. xiv. Tametfi vero jam olim depra­ vata fuerit, de M.efsia do&rina, impium cenfemus cum Smalcio conttzFrdncium p.97. ftacuere, non intellcxifle Abrahamum, illuftrem de Mefsià prom ifsionem , Gcn. x i i , 3. ut nos h o d io

incelligimus, fed de fe fuoque femine carnali, aut cum Arminio in ReßonßadArtic. m. dubitare, num David intellexerit, M.ef- fiam fore regem fpiritualem & coelellem.

§. V. Ac \jzsv&oAiiMticL c fie ea judæorum monumenta.», quae noftrà tempeftate, nefeio unde eruta, aperte nobifeum fa­ ciunt, cordatiores Chriftianorum non ambigunt, clamant Ma- giftri. quae profe&a, quemadmodum probabiliter eruditi con­ jiciunt, e Chriftianorum, aut Iudæorum nyjrO $ (converforum) officinis, qualis efl: liber Revelatoris Arcanorum NT) Gala- tin o toties citatus, Hotting.Theol. Iud. 161. Trifihmuthius, vir Philologiae Orientalis, quà divinae, quâ humanae, apprime do- dus, Diflerc. in C. ix. Iefi

f)E LOCO M E S S I A E K A T A L I

SUHMARIUM.. Méfias Vethkhemi nafcetur. locus Mich. V.

\

^ t ,

Wußratkr, §. I. Terverfa Rabbtnorum explicationes ex­ cutiuntur. §. i. Caßigantur. §. 3. Solvuntur dvçùawç. § 4. Bethlehcmum duplex. §. 5. Bacßannius^ Lightfootus-i Urbanus Regius, Jf. Cafaubonus, Talmuds M ullerulaudati. Aven hfra-i Abarbanel, David Kimchi, Jarchius, notati. §. I. Mefsiam Bethlehemi na(citurum, antiquam fciviflc Synagogam unanimis do&orü confènfus Matth.11,4.5. oftendic; t7ni^oLfi^ tt^hÇ ountw ♦rä 0 yinodgu. O i<h» urmv kv)a, d* B^Mz/x rjjjs ['xSbLtcu ; percunttatus efl ab eis Herodes, Chrißus ille nafci-turus ejfet, qui rcfpondebant in Bethlehem ludaa. quod ante prse- dixerac Divinus Michaas C. v. Quod oraculum, quum non pa­ rum habeat obfcuricatis, penficulatius paullo enodandum»*. Verba in Tabulis Originalibus, folis authenticis, fic concipiun­ tur. rnirn n rrb Tyy nm £K urb rvn n m i c h iy w ü ip n r n a m Vwd n vrb a r Verfio Trem cllii;

tu 'Bethlehem Ephratœ, minima ut fis in duci

-

bus lehudxy ex te mihi prodibit futurus dominator in hfraele^,

cujus exortus mde a principio a diebus Jeculi Junt.

Tralacio Chaldaica Ionatho; riKJDfW?

RHTH

ty D

nm&K

On1?

T3

\tthw T3V THD1? TOO pW •'DTP

rWT- H'DT K^RD

:*nbv W D fDTp^D TDK JTDW *1 7RTÊT ^y quo ita reddit Genebrardus ad Kabbalam R. Abraham ; Et tu Bethlehem Ephra- ta , v e lut i parvula es u t numereris in millibus lehuda, ex te co­ ram me exibit Chrißus, u t exerceat imperium in iß allem, cujus nomen ab antiquo di6lum eïl a diebus feculi. Bellarminus lib. IT. de Verbo D ei C. xn. verba hoc DYtb T yV interrogandi fenfb accipit, minima es ? h. e. nequaquam minima es in principibus Ie- huda. quod no n im probatur Philologorum Aquilo Hackjfan- nio pag.308. ad R.Lipman. placetque nobis haut leviter, quum feliciter lie tollatur tj tm fa yd w a quo interMichse feriptionem ,

& qui ejus Verba Cap. ii, com. 6. laudac, Matthæi. quam an majo­ re quifquam fuccelTu rem overe tentârit,quam lohannes Light- footusy Theologus Anglicanus, vir in Rabbinorum retrufifli- mis fcripcis fingulari cum induftriâ & accuratione verfatus, ne- fcio. qui fie in Horts Hebraicis ad locum Evangelirtæ ; nequa­ quam pugnant hac verba xSbi/xas IXec^iqji u cum verbis propheta unde proferuntur Mich. V . _{m iïT 'S'w a mvA? TW qua ego fic}

reddo; tu vero Bethlehem Ephratayparvum esi ut fis vel numereris inter chilia das Iuaa, nam fubhmiori dignitate tu es coronanda y ex te enim prodibit dominator. Et m hunc fere fenjumy ni ego fallor y aperte reddit Ch aid aus paraphraßesy quem in hoc eo ncilio pr afen • tem füfpicamur _{N m n "tyî intra pauxillum es ut} praficiaris. Vide eundem fenfum vocis TJft m Targ. Pfal.LXXIIy 2/*

Hof.r,4. Hæc Lightfotiana cum Urbani Regii, majoris feculo fuo viri, ityynov, fic conveniunt, ut indidem videantur fijppilata. Hieronymus (inquit) gat DerDofmetfcfjt Daé2Borf T y y , Du6ifi flcin

/

_{fo man Decfj Deg ^Propheten mort}

_nrn1?

_{t w}

_{trol mag alfo Der*} Deutfdjen / _{ifî ein deinem oDer geringem/ Dag Du unter Den taufenDeit} fet)e(i in3 uDa/ unDifi eigentlich Der (tnn; Du Bethlehem Qrpgrata/ e£ ifi Dir Diel $u gering unD Deiner mirDigfeit }u roenig / Dag Du fepefi unD gefehlt merDegl unter Die taufenDen/ oDcvgurgen3 uDa/ DennDu6tfi noch grflger ehren mvli& Dial.Pajchal fol. 33. quem fi fequimur, plana eruntomnia.Nec difplicet obfervacio excellentifiimiC^- fauboni, & qui eum fequitur, Glaßiiy dici dSù/aai « pro

[MWti 'it i fecundum fimilem Herodoti in MufàlV. Cap. VC. locu­

tionem : oicc gtopn 'Vi opuÅyiovcvlgc 59 eMvw i lœ onâTinçoilco ozQiçn 7tbfayigH, vertit Vallen fis s ut qui converfatus ejjèt (Zamolxis) cum Gr acis y cum% Pythagora non infirmißimo inter Gr ac os fophi- fid. quæ ultima Hcnricus Stephanus mutabat ÿ philofophorum non infimo. Eft enim uti Rhetores appellant, t&tvù prola­ tum. Redeamus ad Michæam, videamufq; quid de ejus loco o- pinencurm agifiri.Ä .^uA7w ^ /'in h l. TW SW

n w i ■j’to rm Vtora

bvo

nrn? béw ton

"jaa min1

o u » nn« tv» mur

_'sbn

_{■nya yja: *jnrr6}

_{w w i}

tametfi minima fits inter mille (civitates) Iuda, proditurus ef? mihi de te judex, qui erit dominator in lifra'èle, is autem ef? rex Méfias, senfits vero verbi ni7l7 fi?, tmpojfibile e fi in mille civitatibus lu- d a , ad quas admodum exigua es, haberi te. R. Schelcmo larchii

rra«ion nn nViDö asa m w mnfiwoa *vyy nrn1? nn^n nun

aa n n ®«a p«

idik

_{«in pi mn p rr»D'J? «s170a np»}

non injuria minima es familiarum Iehuda ob profanationem Ru­ tha Mo abit läis-, qua in te confidit. egredietur vero mihi e t t Mefiias Davidis filius.&fie ait ille (David Pfal.CXVUi, 22.) lapidem fireve- runt firuflores. R. Abarbanel

_{mittTS p p HÎH Yyn nW Dy}

n w 'a asr

'b

-jdd

nt

b oy

rmv

*ny

j n

vo

noyi

r r m n *f?D Nffl _{V tra licet opidum hoc f i t exiguum} habitatione incolis%, refieftu reliquaris urbium Iehuda, nihilomi­ nus ex te mihi egredietur} qui dominetur lifiraeli, rex fill Me fit as.

§. 11. Ex _{Rabbinorum, quæ attulimus, teflimoniis,bina c-}

licîunturg7n)^yct ; alterum de Mefïia proprie di&o agi, alte­ rum locum ipfi natalem velut indice digito commonftrari. cæterum cum evidentius aliquanto, quam judaica ferat m ali­ tia,Chriftianis ex faverent expolitiones, quædam, ut fem piterno fuo damno, male ingeniofa îfthæc hominum col­ luvies efl:, adinvenit, quibus genuinum vatis öeoxAtnv fenfurru elideret, aut eluderet faltim. Antefignanus cæterorum R. Abra­ ham Meiri F. Rfia iV.dubitabundushærec, per tûbW intcl-ligendus ne Mefiias an Serubbabel. quem tamen concors reli­ quorum do&orum de Meffiâ explicatio facile confutat, quod non mediocriter firmat Kimchius, qui ad parallellum Ief.\\,/\. di&um ita commentatur

rpWDn “

i

V

d

WH BfcWn

judicem

inteUigitur rex Mefiias. _w

§. III, Tan3 & in eo haut parum magiflraliter Rabbinicum

deli--iS

delirae acumen, cum contra clariflima prophet* komlvnt Ver­ ba,contra antiquæ Synogogæ fencenciå (Match, ii, 6. Joh. Vn,4i) modo veritati, aciem eorum lufciciofam clarius præftringen- ti, occlamitent, textum ifti tu^Xo) tuQXui ohy>\ eo, nefeio qui­

bus detorquent fidiculis, quafi non de Mefllæ ipfius natali ur­ be, verum majorum, Davidis cumprimis, loquatur,R,

Abarba-miytiD m r ® pjyrn th y t o trip o o r a in n s r a i r r n w o

i'nxviDi -m iVndi 'onVn 'w' m oi on1? m a iVu i m i n

chiy 'd 'd p onpn p i r o onV rv ao r r r r m n 'w io n i -jVon bv

buntT

n n

~j?D V

D’DTI D.W

antiquo (jr a diebus feculi , h.e.ex femme Davidis ( qui natus eft T$zth\çhcm\)drdomolcffè (qui Bechlehemita erat) ac f i dixijfet% egreßiones ex qua oriundus ille rex & dominât or, erant ex Bethle­ hem ab antiquo (fr a diebus Jeculit tempore feilicet> quo regnavit David fiuper lifir allem. R. David Kimchi «in?!

[DID DlpD D HO«1 ODD TODH |tJK2f10 D tb)V 1XD DIpO

*rr&on "jSo p i

d i

p on pt «n D

i ) i

«tm on1? rrao vn

Jfhtod dicat, egrefius ejus ab initio a diebusJe culi, innuit profit- piam Meßia, tempore ejus editum iri. a longo emm tempore Bet hie­ be ma fuit. id autem Daviàem not at, quum m u lt um t emporis Da- VIdem inter Meßiam% regem fit. R.Scbelomo lar chi

o n 1? HD Hfl«!

Drtn nD nsr> •pay p *jw dwd nn wntr nmedicitur,& tu

Bethlehem Ephrata , rv qua David ortus , é ttu m en im (i.Sam. XVII, 58-) f Utes fe rv i tui It fui Bethlehemita. Atqui neuciquam fe­ renda codicis Sacri cam manifeftaria corruptela, eft enim in IehovæAêAfe «y*1 exibity THy [Kfifa non «3T exivit rfllPI pW7. plane ut ignorare fatear quà fronte, quo ore id de Davide Rab- bini ante annos c l . plus minus, quam hoc oraculum edicurru, vivence, audeant explicare, aut qui citra confcientiæ tum ul­ tus, id cætera verporum turba credere animum inducat. Acce­ dit çeftimonium Talmudu* cancæ, ex communi do&orum

fen-tcntiâ, in Mijbach Ha[Jahabh Cap. V. aliatâ, fan&t/SH* mo Talmude fupcrius nihil dignius % exiftat; aut fi Hebraice malliis ÜDD H^D1? r « cnplDn HD7nn Verba exflant in Berachot & - rujch.Cwp. II. natum fuiffe regemMefiiam in Bethlehem & nomi~ na turn Menachem, codem die quo templum in cintres redactum^* Itaque matri quatvor ventorum violentia abreptum & deporta­ tum aliquo ubi commorari debeat ufque ad tempus liberationis. Fc quom odo de D avide dicetur ?D7iy 'D'0 mpD 1W B A d quae illuftranda locum geminum ex Pfal. LXXii, 17. ante filem.^ jitbolcfiet nomen ejus, cum Rafehi afferat, ante mundi conditum , quem folis ortus exceperit, fuiffe Meffiam declarac. quod d e JDavide affirmare atüthw.

§. IV. Præterea & illud obfervandum habemus, quam fri­ gidis argutiis, quam paradoxis £u§2oiAo>ia14 Chriftianorum cVça* 0*14 evadere nitantut oi {ju<sol\$u$. illis enim non ab re flatuen- tibus, vel inde patere adveniffe Sotérem promifTum ; quod de- vaftatajam olim B echlehem um fit, ita occurrunt; remanere^ etiam hodie aliquantas domunculas, fieriq; poffe inibi ut na- fcaturSofpitator. quod com m entum erudite, utom nia, con­ s t a t celeber ille Theologus Hamburgenfis MuUerut judaifm. pag.420.

§. V. Tandem N ürH O tà? expendemus,qui Behlehemum Bphrdta in vaticinio appelletur quod Brj?Aêè^ <rt)> fufouctç M at­ thaeo e ft quæ una eademque civitas, /unius ad Michæam ; Ge» nitivus Bphrata additus hcenfltocas, quia alterum f u i t Be t hiebe» mum Zebu lunis, Jchofih. XIX, tj. hoc autem esi lehuda, nomma» tum ab Bphrata uxore Calebs cujus mentio eft 1. Chr. //, ip. Ad Sy- ramMatchæi paraphrafin Tremelhus; addidit Iehuda ad differen­ tiam alterius Bethlehem, qua erat tribus Sebulun, cujm meminit Jchofih. XIXy *4. Eadem Rabbini. R. Kimchi jn n V ftm ötf

anS rva t m m aa y m dw nropw pi on? IT3 HTfc

r m i m dti^ n^3 'D m n a m im V

ort? r o w

Ephr*

ta adjecit adfignandum quodnam ißud Bethlehem,& fie (

Gefle/I

KLVIII#/.) & fepe liv i eam ibi propter viam Bphratam ver Jus> qua Bethlehem, ait ^Bethlehem lehuda, unde apparet aliud etiam Beth• lehemum fuijfe. Idem ad JehoJch, loc. cic. “WK DI"!1? /V3 U tt

ioa niDipo «

nriK own owpj ony n*'dd ^ rmrrf?

rrnrr on1? irap mri'b i m on? ira

uana«r

rrn “lîltt "O HfcOj

ahud hoc eil Bethlehem ab illo tribüs lehuda. deprehendes enim diverfas quando a urbes uno vocari nomine uti feripfimus. fle legimus Bethlehem lehuda. ex quo & alterum fuijfe

claret *

C A P. 1 1 1

{DE

M A N I F E S T A T I

M BS S I AB.

Synopfis Capiti*.

Mcßias prlimum apparebit*, Bcthlehema.

§. /,

Roma, aut in dejerto ludaa. §. 2. Jfhiomodo. R nubibus coeli, velafeno vellus centic olore. §. 3. Colorum appellatio­ nes jape minus liquida. §. 4. Hottingerus, Heinfiusj & Carpzovius, celebrati. Morn aus, Bez,a3 R. Rlicjcr> Genebrar­ dus bis, caftigati. Liber Iichus Ha avos fuo auclorireflitu- tus.

§. I. Apparitionis Mefllæ prim o locum contemplemur. qui nec prifeæ Synagogæ indubitato certus, quod Hierofoly.

■ , . . * * - O .V 0L Ï ( T o f t ^ l Ç B S I X S L t U ,

; Od lii olMç S iS d q x e m de* vrÉÀev. jW S i Ttdgv. - - «■ rex autem quando Chrifius venit>

Nullus vir novit undefit ; fcitis autem hunc.

quem locum ad nativitatem Chrifti refert Mornaus Cap. XXX. pag. 52?. Mallem ad revelationem reculiûec > cum eodem ca­

pîtc fubjungatuf,V.4i.fwî •fifo&Ks >aXiX«j«4 o 42.

* 3 ? i oÄ C / a £ a x eç fjü o flg Ç A a C ^ , ' ( ? i * ^ 7n> t y C

fMiî, o'tïV V 0 ^çiço'5 quod eft Theodoro Beza in te r­ prete; numenim e GahUâ veniet ille Chriftus. 42. nonne Script ti­ ra d ix it, «’a: jemine Davi dis, ^ £*• vico Bethlehemà, ubi erat Da­ v id \ venturum illum Chriflum. In qua tralationc nil deJidera­ mus, quam quod v/riww exponat, tametfi enim id tu li* Itjv eMst^bt ap vicum valeat, tamen aliter a feriptoribus fa-cris accipi Helleniftarum oftenditufus.& idioma Syriacunu. cujus e penitralibus , quemadmodum & vicinorum Chaldai­ ci Hebraicique , acceptio complurium N ovi Teft.vocurru, quod eruditiores m onuerunt, cæteroqui Græcarum, eruenda, unde fæpenumero Græcanicæ xéfyas, quod nem o negaverit» nifi harum literarum SccMojwtsp xj Jÿm ortum . Syrus heic i m p habet, quod erudite, more fuo, expendit Ariflar- chi Cap. XXiir, pag 4#. 456. DanielHe in fi us. Quod diximus mal­ le nos hæc de loco M.effiae apparituri,quam nafeituri intellige- re, collatio commatum 27 & 42. elicuit,alioqui fibi mutuo esor» Tatfjuaan ♦ nifi illo de manifeftatione, hoc de Chrifti nativitate* craVari cenfeas. D e re lpfa Lightf wtum audiamus. De modo or- tusMeßiacoecutiit plurimum gens ludaica, at que unde ille nema novity Ioh.vil,27.h.e. quo ortu N1H *Ü pX pK an e vivis,an e mortuis prodiret, ambigebatur, HierofBerach% fol. fi. aH omnibus tamen abfy controverfia in eonfejfo erat, e Beth-

lehemo Jpecimen Jui primo eum exhibiturum, quod ajjeruntjacer- dotes & f crib a populi v. 4.

§. 11. Recentiores Mefliam e Roma ruina proditurum di­ v itant. conftantiore opinor inanium traditiuncularum con- fenfu, quam fundamento. R Eliefer Cap.XXX. com m em orans tria ingentia prelia die noviffimo futura; tertium inquit/» ur­ be magna Roma, quod gravius erit iliis duobus, ficuti dicitur, a

cieingravefientis

pralii (Iefch.XXi,ij.) at % inde efflor

efiet

fil"4*

Davidis, dr intuebitur horum dr illorum exitium . Quam ftolide autem illud vaticinium ad com m iduros præ lium R om æ Tur­

eas trahatur, pag.2c$. Animadverfiones Vorftiana produnt. & id (perae tam en Apellarum vecordia, quos ingens invadit exful- ta tio , fi quid de Turearum inChrifiianos expeditione, inau­ diant. Antonius Margarita Iudaifm.pag.i8. Don Iizchak Abarba- nel ad Dan. Cap. Vil, V.14. expofnerunt hic quodpracipuum bello- rumy qu a fu tu r a fu n t tempore liberationis fu tu ra , erit cum popu­ lo Rdumao. at % mfuper revelarunt, quod prius Roma vafiabitur, drpoftmodum venturus fit rex Mefiias. R. Rachat in Cad. Hakke- mach ( citante Hott ingero Cipp Hebr. pag. 74.) jntfl x b DH p p te r u s o f n o n w b T n y r t o m i r r a i r b x v p i r ^ n rp n n D l W W Ä r invenies fervat or em pofiremum, 7#/ repen­

te revelabitur, egrefifurum metropoli Româ, vaflaturum eam.o. AudorUDH "ITO aperte aliquoties : îTilfl TD KDD p V O vaflatione Roma illico erit redemtio nofira. Targum lerufchalmi Ex. Xii>42. recenfens quatvor memorabileis n o d es y u n ■tan NpifcriD'? r r y p NQ^y " d n a y o i k i t o d t n r n a u

p

piû*» n r o r n a rr p y w *

U p* A0.V quarta quum- implebit terminum fu u m mun­ dus u t redimat ur > funes imptet at is juccidantur,juga fe rr e a rum­ pentur, Mojes exibit (Genebrardus infeite eduxit) e medio defert/,

rex vero Méfias Roma. Sunt qui & locum urbis unde proditu­ rus, feire le poftulent. A u d o r lichushaavosy qui nifi nofira nos fallit conjedura, efi R- UriSchimonis F*Beelenfisy cum tralatione notifq; eximiis evulgatus Hottingeroy p.72. m yöH myDD r r t o n n # T DWDtf tn o lK pW D ex fielunca{c\u2cRomx)& adfieluncam Kaifran mde dicunt appariturum Mefiiam, Aliis pla­ cet vifum iri Servatorem , una cum Eliâ piifq; Iifraelitis, qui in deferta Iudææ confugere. B u xto rf Syn. lud. C. L, 7*9

-§. III. Nunc m odum attendamus. Apparitio M.elfiæ erit fubicanea $ ktytiN w m s* Talmud Sanh. Cap. XI« RTl ^ IpK

aip y i n t « « r w a p n y in n a r a pua r tth o d>x,hs. Sira tria eßc qua venient derepente prater mentis attentione n u > Chr iß um, rem inventam (male Genebr ar dus ,eßent iam)fcorpiutn. B u xto rf Syn. lud. 72g. Sur get magnus ille angélus Michael> dr in­ gens cornu ter inflabit,uti Jcribitur led XXVII, 1$. - - quum pri­ ma vice medi a cr aqualem fonum tuba dederit, verus Meß as filius Davide Tilias % propheta apparebunt. Sunc qui affirmant (T alm. Sanh. Chel.) Meffiam e nubibus coeli deventuru. quod ex D an. vu, petitum. Sunt qui vehentem afino centicolore, apparitu­ rum tradant. Talmud, loc. cit. "IUW TT? “>DN

'b

ri'«n Np*o «'did rr*? w s tin »nan

innan

Sapor rex Perfitrum colioquens cum Samuele, dicis, inquit, Chri- flu m venturum fuper afino, mittam ei ego equum fulgent em quo uter, tibine esi equus cent ico lor, ait, Samuel, ut ille Chrifti afinus ? Sic reddit Genebrardus. In Gemar a eft *im “D JVK ‘0

in Aruch, verba eadem citante, WttJTlin "IfcO fl'N 'D Vertit B uxt. Lex T aim. 1002. quid ? efl & tibi afinus mille colorum ? A t vehem enter m etuo , ut afinus ifte fenii nimietate jam o lim j confe£tus,Mefliam geftare valeat, quippe qui Abrahamo olim, M ofique infervierit. R. Rhefer Cap. XXXI. Inßravit Abraham a- finumshic afinus fu it pullus ifiius afini qui creabatur crepufculo ve- fpera Sabbat hi - - - hic f u it afinus cui infidit Mofes dum in JEgy-ptum tenderet hic quo% afinus erit, cui mfide bit filius Davi-dis. Ad quæ

fie

Vorßius; interftupida dr afinina deliramenta j u ­ re optimo reponi pot eft hac de afino Abrahami fabella. Dignum fa ­ ne argumentum Rabbinic0 acumine, quod non tantum in homi­ num, fed dr afini hujus genealogia exerceatur.par entem hujus pul­ li fa c it afinum Bilhami, quem crepufiulo fabbathi conditum cflfc tradunt fapra Cap. XIX. Oportet hunc afinum Abrahami, Mofis, dr M efiu, prodigiofx fenettutis efifc, vel cum firpente primo fingulis feptem annis exuerefi ne clam, E ad Ç m habet de afino M ofi sR.Sal. f arch i Exo. IV,20. appoficc vero loeu Secharja: cum

bus magiflris refert ad Meffiä

ac

proinde

cofigrue

ab Kvagelißis de jEfu fado accorfiodacus eil Match. XXi,4. Joh.xir, 15. verba Jarchii quæ refpexicVorflius hæc func “llDim K1H “TnVDn HDn n f a n 1? m r o n *f?D -rnyw « n p n r m p y ^ e r r a « c o rw n a n bya a m ':y 1DNW tf v ;

inftravit Abraham ad alligationem ljkaei. in eo if(0 a ff ariturta ett rex Méfias, ceu dicitur (Sech. iX, 9.) f au fe r infide ns afino.

§. IV. Dolendumaucem tam jejunos & triparcos elle ma- giflros T almudicos, in recenfione five centum , five mille co­ lorum , quibus infigniatur fuperbus ille afinus. quo fane non exiguam fecit jaduram fides judaica. immo & philofophia i- pfa. quæ tot hadenus colorum & fpecies & appellationes igno­ ravit. plurimis cum apud Græcos Lacinofq;, tum maxime He- bræ os, quoÅHeinfiuso QowfjuLm©* probavit ( Ariftarch. vi, 161. 162.) circa hæc confufionibus obfcurata. Porro quantivis precii afinum hunc, multoque aureo illo Milefio nobiliorem elfe, San- tfusR.Jofefh declarat, cui fumma votorum fuit (Talm. loc.cic.) dignum haberi, qui federet in umbrâ (honos auribus) ftercoris illius. Qui plura de afino fcire avet, legat qu2tJoh. Bened. Car- fz,ovii Philologi exadiflimi, curiofa indu/lria, fingulari de Afi- no Mefiu Philologcmate congeflic. quod nobis in hac re ru n s incommoditate

vel

oculis ufurpayiflc, negatum.

C A P . I V .

D E

T E %M1 K0

M E S S I A E .

SUMMARI UM. Vaticinia de termino adventus Rabbin or um fofierisexcufiata. §. i. R.Elia. de cujus fenfiu dificefiatur. §. 2. R. Chanina. §. R. lehuda Eßeni. §. 4 • Kabbalißi- cum e voce r\y\d? §, y. R. Mo [che barMaimon. §. (f. R. Schelomonis

Jarchii,

§. 7. R. Mofis Gerundcnfis, & R

*vi ben Gerfchom. §. s\T)onlizchack Ah ar bane lis. R. lipmanni. §. t o. Meßias ob peccata Judœorum adventu m

differt. §. ri. Advent ûs terminum ne fer ut et ur quis quam *vetitum. §. t2. Popello de liniendo alta ratione provifum* g. Th R. Mojche Maimonides, Chrißianus Gerfon, Efras Ed- zardus, R. Lipman, laudat/. Mornaus,Abarbdnel, Vorft ins, taxati. Hieronymus de Sancla Fide, & Von Vidai, illuflrati. Abarbanel emendatus.

§. I. D e term ino adventus Meffiæ, fi ea propoficum eifec perfequi omnia, quæ Divinæ fuppedicanc literæ, non exercitii jam Academ ici, fed voluminis, multâ turgentis pagina, opus foret. Ergo igitur nos, qui JAeffiam modo talem delineamus, qualem Synagoga Recutitorum exfpe&at, Biblicis oraculis ob- m iffis, faltim eas five conjeCtationes five divinationes ( nifi fi febrientium funt fomnia) afferemus,quas in Magiflrorum offen­ dimus libris. Ubi in anteceffum notandum habemus : eventu praedictionum harunce inania commonftrante, ne majores mendacii peragerentur re i, id excufationis pofteriores effin- xiffe; n o nveluti indubitate certas, editas fuifîc illas vaticina- riones. R- Juaa in Nczach lifrael Cap. XL. D'ODIl HD

nyw nnttoi pi

_{w ia m r}

_po

_pwu

_{t t o}

_*b

_{ppn pOT}

ff)uicquid de termino (adventus) pronunctarunt antiqui, nonfu­ tuerunt tanquam ifio tempore vel ißdhord eventurum.

§. II. Ordiamur more cenforum, luftrum condentium,a nom ine bono, Talmude videlicet, quod in MafJtchtaSanhed. C. XI. celebrem exhibet prophetiam, cujufdam R. Elia w n

min D'ö1?« ’a min crs&K 'a xchy m rm 0'tbn nm irr1?«

DTOn rw p *3 _{Sex mille annis erit mundus, duobus mille}

inanitas, duobus mille lex , duobus mille anni Chrißi. Ad quae R. Jaaco bSchohafles, c um ofiendiffet inanitati legique binos mille* narios, rcCte tribui, fubjungit; poß expletos bis mille annos legis>

D'à1»« ’i ^idV n'tt'D « a vb xrwu'n u iy ^ a w a *?a« V s w o

SaV aa\ÈQ Kin p y » W2W n o ttOfl

fe Servat axem* & folvere captivitatem lifraelis. at propter iniqui­ tates populi, admodum multiplicatas, »<?/* adfuijjèadextremum^ quarti illius millenarii, clapfis ultra haut paucis annis. K. Schclomo Virga inSchcbetJehuda-idzm hoc vaticinium in colloquio,quod incoram Papæ, Hieronymus de Santtd Fide ( in judaifmo Jeho- fchua Halludki appellatus ) & præftantiores ea tem peftate Rab- bini, inftituerunt, Cap. XXXii, £ 43. b. Locus prolixior eft, non injucundus tamen fpero le tto r i, cui genium inde lingvæ He- bræo-Germanicæperfpicere datur. *jn DV2 (Me colloquii ter­ tio) ta war ter anfang ten U t n D I (difeeptatione) t n t fing an SDteifter Geronymo unt fagt/in euern fiegt gefegrie6en/@ecget taufent3af)tfcltie3J3e(t ferm/ jwet)tau|énbnmfian m m (legem ) unt jwet) taufent mit

m i n ,

tuiD jwet) taufentMe

îd g e te n r r r o

fet)«. 5Î un ton ten id n o ( fententia ) ill lauter / tatf tie legten %m) taufent |egn mtfDunt rcdr té er antertf / atf unfer r r r o . Poft non pauca; 0o war (refpondic) D o n Vidal ben L avi (R ab­ binus cclebratilïimus, quem alias vocant Principem y D o n Vidal ben Lavi, qui librum m enp WUp Sanclum Santtorunu>y contra trattatum Hieronymi de San&a Fide cudit)

ter ODn (&-

piens) G eronym o,

gat fteg genommen ein

noRD

terfanflft téter-

meinet eine gûlffe tarto n $it ga6en / a6er <

5

r (dft (len watf ig» ju fegen

i|l/ 0îun fiet ju aufigang tetf i q n d fagt in unfern 0 iin ten ti ftcg ge*

megret ga6cn/ té aufigangen ton fte/ wafi ta aufigangen té/ v n f c (len-

fus eft)

eel

ifi

aufigangen ton ten flwei) taiifent3agr

tatf rrWD

noeg nit

(omen té/taé maegê unferc fiïnb/unt tatf weifi lauter/taéer nit fernen

té. Ecpoftnonpaucajmirtnfllen

fernen juw aéer gefâgtgatCEliagu/nun

gâter gefagt unt ^treg taufent jagrti tagen r t m t é t a n rTOT ter to r

f ommen; ta folt er gefagt ga6en/tatf er ju legt fomtl ter tier taufent foil

fomen

nru/otéterfol gefagt gaben/ im anfang tetf ftttft taufenten w irtt

er fomen r r m o t e r fol ein jeit gefagt gafcen/auff tie 3eit fol rtWD f o**

men

i f

t m Itnb

tom ago i

41

bad er

bat

gefagf jw t) faufenb ftT ö fo

erft*mtty(icfi toréer $u fe$t fommett trirbt in tom jtret) taufcnt 3»r* Eafdem exceptiones quancumcunque Apellarum eft, adnau- Team ufque & faftidium occinit, ut plura coacervare illiufmo- di furfuris teftim onia, hominis fit, cui volupe & fuæ& legen- dum pacientiæ per elle molefto. videat, quem talia juvant, a- pud Galatmum lib. iv,C ap.xx.N os paucifïimis negotium tran- figemus, quum nec multa Rabbini, m ore fu o , opponant, fed m ul tis. quod Don Vidal nom ine fociorum,Chrifl:um genuinum cfie Mefliam neget, confici, ex allatis Eliæprophetæ, (ea tu n u opinio tenuit,) verbis ; fie enim dici oportuifle, fine quarti, auc qu in d i initio millenarii Mefliam affore. Verum rite pofle ex- fp ed ariad finem ufque fextæ chiliados ; id extrem a potius <xy- ßoAx^ kfJut'TçlcL) quam infcientia, prolatum, nam cadem eft ra­ d o vaticinii de lege & M edia, ut quemadmodum bini legi* m illenarii ab exitu chiliadum inanitatis, fie & Mefïiæ anni ab excefluchiliadum legis computandi, alioqui fi ulterius rejice­ retur Mefliæ adventus, tum aut Meisiæ diebus tantum detra­ hes, quantum addideris feculo legis, aut mundo amplius lex m ille annos tribuas, necefleeft. Quod utrumq; contra oraculi fenfum. id quod maximo in hâc controverfiâ eft ufui. cum Ju- dæis irrefragabilis habeatur audoritatis. Tametfi non inviti a £ fentiamur dodifsim o Genebrardo in chronog.L potius id tibici­ ne Kabbalico, quam alio, ftatuminari.

§. II h Alia hinc indeTalm ud tem pora dinum erat.nulla n o n jandiuexada. Avoda Sara fo lix .b . JDI« m « « T jn T « t)1?«

rm

r r w np iS d i« ’d n ' d« rra n

ni«D

a sh * njnn«

npn

vb nn« nr-o

dt« *id«^ DK oSiy hjw nn«i t r it e n dtwdi npn nn« i n n d '* in tf?« n w r r w *f? np quod eft Vertente Lightfooto ad Match, u, i. Dicit /?. chanina, pott elapjbs

quadringentos annos ab excidio templi (h. c. Chrifti circiter CCCCLXX) fid ixerit tibi quispiam, accipe tibi denario uno agrunu valentem denarios milles ne accipias. Item fa poll annos quater mille nös ducentos triginta & unum ( Chrifti CD CILXXl ) f i dixe- r it tibi quispiam, accipe tibi denario uno agrum valentem denarios mille y ne accipias. Glofla BHIpH “in1? p p m SlfcOn f p K1HW î i n r t T D tfi HD1?! y w m r b n b nam i(lud tempus redemtio- niSi & t u r educeris ad montem fit n f t um ad hereditatem patrum tuorumi quare ergo dijperderes denarium tuum?

§. IV. Eft in traftatu Sanhedr. Cap XI. alius per annos jubi- læ o scom putus;

naron vbo a n nina rnirrai1? irrtet V«

aa m p pinan Varai niVar rwom 'om 'ini oiiynl pa

rba u’a ia rta inr' T a n’1?

10

a lsroa ia inVnna Va

d

>-x it Elias R. Je h uda fr a tr i R,Sali a Ejfeni» mundus durabitjubitaos 0- ftoginta quinfa (i.e. annos 4250 ) extremo aute jubilao filius Davi- dis veniet, interrogant i fa initio ne illius an fineyrefionditfe ne f i ire, an jubilaus ille (it explendus nec ne. Dudum vero hæc praeterla- pfàepocha. cum vel fecundum Judaeos nunc annum 5435 are- ru m conditu num erantes, nonjLXXXV m o d o , fed ipficviii. effluxerint jubilaei. Agnofcunc autem Rabbini, urgeri quidem fchoc com puto, caeterum n on inde effici jESuMeflc Mefsiam, contendunt. Schebet Iehudaloc.zk.^.b. 0pr«cf) ju ittl ter DDn rrrrn D fct ter macfjtgarnit »ar&afftigta$ w ' Mafchiah W/ terni er i$tenfei6en 3eit nit fomraen/ terroeil e$ «itfomfnac&ter rec^enfcÇaflfl ton n t e r (jubilaeorum) G eronym o mar O T ic6

fca&inmemanfang nitgefagt

&a$ ror»

Mafchiah i$| neroert tatfge- fagt / 04$ Mafchiah to r fommen i$/ e$ fet) to r ^e^eti 3af)rn oter toc |eÇen Xagen/ iff af(e$ gfeicfc

§. V. Aucupantur & m yfteriaRabbalæ Talm udici, quae conftituunt in Q claufo vocis mWDH r Q lr f ? Tefch.tx,*. quo,

eum praeter m orem undique heic ciaufum fit , magnum inclu­ di ar~