1. N. /. tö
SD1SSERTATIO MATHEM ATICA
•de
LINEA
Qvam Permif?u& Approbatieöevenerandae Facultatis Philofophicas mRegia Åcademia Upfalietifl
PRiESIDE
AMVLlSSlMO Vl\6
DN.
JOHANNE
Machet: ProfcfT: Ordinario
pubheo examini iubmittil ;
Stipendiatim
SVENO JOH*. B1ERCHENIUS
W Gothus.
la Åndjtono Guftaviaco Ma), ad d.io. Marti) -Anno MDCLXXXIII.
■
UPSALIÄ
. s
■
m
DISSERTATIONEM DELINEA
luvenu Prafiantijfimi,
D, S VE NO N IS BIERCHEWIU
arw ^anu» uwiiu» |;uyu(>.« «>&• «„SpiSt
Principiura curfus3 ft&diiqne repagula
fignat
Linea: fic vit» ftat nota ccrta pias.
Fincmcurricoli rnox ukltna liaea monftral:
Sicftatukrebus linea nots roodum*
Attibi procedit,. SVENO, febtilius afta*
Et fliaic islaudes linca longa taas9
ffl (pIATATfl BlEPXENin
T?* ***X*PtdV' antXit <** $*yi**
Air, *p* lijuewnf t*iy if* ™
öoroeßic«quondamgratrquefamiiiati*
Satis mf mar, gratuiai&cSicaufa fcr.
JO H COL
UMBUS.
lvv«»v tft.
/
Litterarumbmarum mormquc elegantia
folitißimo
Dno svfnomi bierchenio
De
LINEA MATHEMATICA
Eruditc difputaturo»
Rcftum
Etvariosqvi
certocurvo
deduccredftcerrcrelumineproropto»
pollice flexasNonvaluit ,{imul&qvadris muta re rotund«ra>
Legefenex Samius Mufarum limine motum
Valvisadfixa voluitj (icnamqae licebic Arte humerismeliore alas aptare veloces,
Q^cis &
öatdaleas
multo foperemus, iifcjueLonge tutius Icariis fcandatur adaftra y
Iamqve taas hoc BiERCHENX ffonuiffe peraares Dixiffcm monitum fapientis, nibeoe noffera
A tencris multum geniohos placuifle iabores; Nunc age confcendens Mufarum pulpita, doftas
Pcftore prome tuo, raras& pinge figuras.
Sic gracili acclamabat
avena T.
SKENo jOiitfitrfå
P R M F A TI O.
Dlfcipltnamn
praßantia, necMatbem-,
nonfemmaqvanta
ßt
utilitas & necej-mbilltäi
dtque
fitatnoftfolumaäalwpetfetlé peräifcindasartes,
'verumetiam adReip: aiminißratiomm prcmsvendam, nimmt,ql'ivcllcvitere<vsinjbexit, obfcurum ejjepoteft. Ele¬
ganterßmcoßendü Proclus neminiad metaphyficam aditum
pann, nißpermatbematicas difcipltnas: Kam fi arebus fenßbtlibus, qvasphjßcus conßderats adresabommm.tt•
rta fenßbilt feeretas, qvaslontemplatur MetupbiVires ad*
fmqtte noßri intelleSlus attollereabfqueullomediotentemusf
ssofmetipfos excacabimus,non fecusaceicontingit, qxn e
car-ceretenebricoßinlucemfolisclavtfsimam emittitur.
Antequam
itaque arebus Tbyficis, qihtmateriafenßbilt/mtobnoxlt,
adresmetapb: quijmt abcadem maximeavuljie
>intelleSlus
afcendat,
nccejje
eßeum priusaffveßertrebusminus abßra-Bis, gua/fj£ matbematicis conßaerantar, facilius iUaspoßitcomprebendere. (hocirca diyinus Plato matlem di• Jciplinastrigereammum dJdivmrumrcrum
contempU-tiomm exaCuere mCrJisdciemaffirmat, sfd bas utdita:es o-mnes,ma>imaettamaccedtt lucunditas ac VoUptas$ qvi
tujufque awnus
his
artibus excolcnduexrnenJuquepnfun» ditur, in q\>ibus non/olum
ingenftiädolefentes;
fed etiam nobilesVtrt> Prindpes, Reges, Imperatoresadhoneßißimammaximeque
liberalem
animtdeleSlationcm,
quam fumma cumuti-mittäte cönjutiStam
ejje viJcbantßkmultäqi
Ver[artfolebanf* jirchimedeSyracujaruMaibeatLü, tantumbuk arudediits futffememoriaproduntutcibi potufqueoblivifteritur, corpo* rifque Curamprorfasnfolgeret%tumörnrapereturfabinde in*
vitus ddungvendum corpus &adbalneum,
infoio
figur
at jirithmciicas exdrabdt? dumquemigtretur,dtgitotmeas
du*cebaty tama mmirumdulcedineartistion modocaptusj [ed
ttim omninoinflamnatus, Horum
ßudiömm
jucmditatt
non minusegoab in ernteafafe r & qvam primum
fcirem
qyidJfetlineamducere,afleclus fum>eaquejemper
di!exi&
in
pretiohabuimdximo.Quapropterin
hoc
vitameaficantea&a
currkutoyVelutipcnfumameipfo qvotidte exegi,fladiumque
percunendum, Volente Deo, mTarnafio Mu/arum mihhuet
propofuijdcircb cumjamineo
ejfem
utjlecmenacademicum
cd remt materiamuttkmfimulacjucundamdiu inqvirenti$ tbtulit fejebacprafensquam
expltcandam
afjumerediu
du-bitavi obfummam eksdifficultatem& ingeniimestenuaatr,fid aborimprobusomniaVtncit.Ideoquefvafueorumqvorum
interfuity virescxpeririQFexerierc
pLcuit. ltihac itaque
hncje Tbeoriavariorumfintentiasacopinioties proferre &di-rimere animnsnoncflycumbocneque[cripturamodusnequevirct
rcci, tant:(edmßramfaltemfententiam
Excellenttum
Ma*thematicorumratimbusinnixam%qvantd
fieri
pvterit breVUdtt Atqueperflicuttateexpromere„Jdfititaque
Dm
cvpfitfC AP. 1
Arpumnti bujus ^ovcpit-nhoyKu txltltns
Thes* I'
Ufpicatioremut nobis par.damus difputandi viam opcrae prccium effc pjtamus,abinitiodc vora* bulo Lineae nonnulla prselbirc, utdeindc inpcnitiorem ipfiusret
explicationem, in=offenfo pcdc dcfcendereqveamus#Lmeam itä«
queåLino dici vulcJfidorusl. 19. c» 18. cum qvo fa¬
citVoffiusinEtymologico
aliique.Becmannus
qvo-quede origine lingvae lat, in vocabulo liter* perfpi-cuéoftendit illas ccrtis linets contineri»
atque
pri-i»umlineaturasdi&as,poftroodum
vjitcras; qvod ipfum etiam vox graeca confirmat y?*w*Tawaptfryw-y/*wwdifta. Aitquc porroex Scalig: de C. ll# linea effe roinitnam corporis dimenfionem: qvia
fit é li*
no: Isfcilicet
fubtiHffimusSuenuifiimusfuDiculusqui
fcrme
übtutumfugit.
II. Refteitaque &ntruramfitt Lineaidero eft
qvod
flamen,
foniculus,perpendiculunijacidcirco
roathe-roatice confiderata, lorgitudo qvzvis
fcu extenfio
finelatitudine* linea dicitur,qvodin gloffis
reéfreex-prirnitur yfi«wv>™p<*,ntycv. Removeareus proinde å coniidcrationenoftra lineana pifcatoriamdeqva
au-A 2
Itorcs fsrijj lineara roargariurum
deqfaICti;
linc-am qva fabif
utanturad
materiarofignandamutcft
apud
Cicrroncrr.Excluduntur
eti
a rofila
tcDuiffima,
atpotc Äranex 8c
botnbycis,
ut8c
iinc*
penicilio
labtililfimo duöx, qvalis illaqtram
Apellesinfignu
illcpidor tertiocoloreduxit in Protogenis
ablcntis
labella,priores duaså
fe
&Protogsnc
certatim
duftas
Iccans,nallum relinqvcnsfubtilitati locum, Accc*
ptioocs alias
ubiex
fiois,terminus,
oradi-citurficut apadHoratjmors
ultima
iinca
rcruni,apucS
Euripidem » extrema
lincaamirs
Ter: in Eunuch: 8cidgenus alia. Sic qvoquc
fen-tieadam de lincafivcinTheatro, fivcin Curriculo* fivcinludo, fiveinagro,fivc
inMufica, fivc
in mana,quaead propriam
fignificationcm
facile
revccantur* utcrudite docctBetmannus in iua ad lingvam lat:manuduétione.
HL Lineaminrerum natura dari&åfc&cseteris magnitudinis
fpccicbus
diftin&am,
mclioribuspro*
bare non poflumus rationtbus quam
beatiGedrinii
in diftertatione argnmenti
ejufdem,
ubi roonftratcorpora exißerc eorumque
multa
fuperßeie
uifihili
clducfi,
fauntibus &
iuipßm
Euchde
adej.i
Ham.
z,l.iiÄ
cl. geom.
qvopofico
,fefvitur
lineam
Velfeipfa uel
ne-gattot.e
ad
Mo dquoinbar
tvti,
cujus
naturaab
eatß
dijtmfia, termtuari#
Uttum
a.boc eß
tmifitri
afcipfa,
quia
term-m*kokeß/ars trrminaia mp^nttvdtnU; aliud n.
eß
terminom altua urnianm l Urmtnu*n> umttitcryaSo infe**
rioreß ic mmnio:ftdtec ntgdiontfetta/terms lOntitmatiomi
frvvathx , emu, emm magnitkdo /itfinita a&u> jirtß.I. $.
c. 6*pk
tnfinitapoflulatm
lamumdijciplimcauja,dt idemitCdloc i./. 10,F uhoah^mtnbitrenttobca dißmSlo ,•qVoJ
lihCm mminamm. Porro Imeje exiftenriaex mcn(ur4
continaamonftratur,cojus partesadterminum
com-R.uncm coaptantur, cuiabutraque diftin&o etiam
fuperficiei partes conne&untur, qvi lineae nomine venit-Sit E.g. in fig. iuperficies abed. continua,
cujuspartium af 8c de,terminus communis ef
Gfue-ritcontinuus , cius partes alio infinite augerentor;
finminns,effetqvantitas difcrera,qvod contradtÄ o»
nem involvit; critiraqueextremitase/utriulqoepar*
tisaf 8c cdqvoad latitudinemindivifibileqvidjqvod
lineamcfleintelligimus E. linea datar. Adhoc de-monftrabiturlinearealis cxreali contadu Cylndn,
qvod licet ab aliis deroonftretur , placuit tn. uti
de-monftratione Clarifl. Geftrioii. Sitin fig. z. Cylindrm
abtandensfupcrficicmplanam
cd}dico (jhnJrtmplanumnö poffetango calibiquaminlma, cum CtreuIm in Cyhndro
ptrfcde
iQtundoanceptusßt
inum juperfide, cruhtpur,ila contaclus plantcd &periphere<e lüius ttreuhm unartclaex dc'noußratts Eutl dts, fdtaqueCjbndrusinextenfione
plattatangent,
mejjéiiumfe
habtraexlenjmcmpLuam, cjyeA
ibfurdum
eß;cjviapUmmnon
fließ
mß
plam afaqym,
CyhnJruspiättutn
hoc
modotangtrisßctriunftohätur
Berfas
d
tu abwqväfit
contaSitét^afcifditin
ghöfg htiftta
defctfd
tiftäi
n9(yimdri
nulla
itiäryenientecoficflaßathneymm
in
hneatdtkuilnUexpcrtefiät conictBusjnqyampxuciorzsabaxein•
ßßtmt
perpendic
ular
esmottim morantes.hinc
Ii
qvetCor
Cyündrus
facüias
movcaturin
piano,
qvamaliud
•folidum reguläreqvod
figurata
planorumadeptU
cft.
Cap. 11.
CompUüem Lima Definitionem ^ Divifimem
Thcs. h
f ine®Definitionemnobiseshibetipfe Euclides 2. 1.1. ubi diciteam e(Te: Longitudincm htitudinis
expertem. Nonnulli lineam fljxum punfti dixeront,
alij punfti
evoiutionem,
utpoftea
Euclides
efficic
Circulum fluxufeumotaiinearcurvae, 8c Sphatrara fluxu femieirculi, 8c conum Cylindruroque motuirianguli8cparallelogrami. Primam
fpeciem
magni-tudinis definithic Euclid: quam dicit effe qvantira-temabfquelatitudine,
äqva
removetur etiam pro¬fundus five fbliditas, qvaeeft diffareutia corporis:
ficutlatitudofuperficiei. Lineam hancmathem:con« ciperc poffumusexratione
luminam
8cumbrarum,
jnter corpus
luminofum
& corpusoppofitum
feuob-nmhratum, eftlinca naturalis lenfilis, lantudincmffrdccn
w?g*nationUaffumendiL ift itaqö€ afts*gnitudius I Ju*gton etric* intelligentiamcnris^ma«
gnitidotn ipla, t nea, fopetficies &c. revera cft i»
/enfiliår fhyficccorpore: Q
vare magnitud ines ii~
cet mente feparcntur, revera ramen funt dias
ipüß magnundines, qvibuscorporaphyficaeorporafunt»
id eft longa, lata,(olidaatq
ie ocrnino locum
occa-pantia,qvaregeometrice 8c phyficejodicavic <driß:
cumdauitmagnituåh^reVera
fbyfr ejje: fed ahfraElte
icaterupbyjictsq^alitatibusageometrismenteConfideruri. I L Mathematici ut nobu» inculcenr veramlineae
intelligentian, imaginanturpurdlurn defcriptam é
Jocoinlocum moveru Cum mpunctum fit prorfqs
Individuum »relinqyeturextfiomotu irnagirario
ve-ftigiumqvoddam lorgumomms erpers latitudmts,
nt fipunftum a infi;Euere
intelligaturveftigiuroeffe» étumlincavocabitur, cum intervalluminter duo
punéta a8cbcomprthenfum, ut apparet exfig.3*fit
longitudoqvadam
carensomnilxutudinc, propreremqvodpun&um4 omni privatumditnenfioneeam
efft-ccrcnulla ratione
potuerir* Neque exifiitnandpns
cftÜneamcx copofitione pun&oramconflatameflfe,
fqvidem trnpofibilccß utivdiyfthik(*f non qffavium rem fVavtdmicmponat,mquitQarJJ.
Gcßtin:
1.1. ad.def
2»eiEpfJ. jedex
fluxu ipjorim counmo,
quoccjjamt
ItneS
non-noll! contendutit, fedexlineiiperpetuis 8eio
infini-turndivifibilibos,qvodex motu duoram Circalorum
fefeinvicem fecanrium oftcndi poteft, fir in fig. 4.
Circulus abc.qviefcens,/^ c. v. egrediens, dc a priore manente difcedehs, iam in hocmotavidere licet
nul-lam partemneque Circuli qviefcentis, nequé
lineae
Circulo content«
remanercqqftiondividituraCir-euloegrediente, propterea
nihil
qvidquam indivi-dnam relinqvitur velin lincareéiavelin Circulorum
Circumferentia.III. Pundanonfunt parteslinear, utunirates mi¬
men:fed tcrminiquibus
terminaturfiveutrinq;
clau-ditur,non qvod omnis linea terminoshabeat;
Peri-pherian.cum necinitium
oeefinem haberecenfer^r,
videtur pundis nontcrminari,
atcumdefcribitur,
unaparsline* apundo
aufpicaturaltera
in pundumterminatur. TanElum itaque eßtermmus Imc* modoaSlu
ntin lineareStä, modopolentiatitm Teriph.
perfecla
inquitfym.l,ii. el.geom. $.defAilineam puridis tanquam
partibas
integrantibus conftarecoocederetur
#qvodminimetamen concedendumeft, fcquererur, linea
redarn Circulum tangere pofieinpluiibus pundis
quamono,quod eft contra
Demonftrata Euclidisfit
vgjn
Fig.
Circulus
abc. redarndg
in purido etångensi fitconiadus in unico pundo,
ad
pundß e line« dg*excitoperpendicularemexcentioi
exil«
Fp.el, Eue!* c*eodem ccntroducoftaliam lh% ad pen« éhimqvodlibetlinear eg.erittriangulum cih cujus
duoanguliA*eduobusrcétisminores per 17 p.1» 1 El, lud.Cum angulusade fit redtus per 10. def.l.i el.
Eue!» E.angulusiie.rc&o minorideoque major etic
re&a *7;.qvamieper# fpfpj.i.el. Eucl. cangit itaqae
Circulus reftam inunopuodo e quoJerat
demon-ftrandum. Peripheriamtangere periph: in unico
pun-fto, demonftratuf ex Theoremaieiz p. xm. l.w.
el. Eucl: qvod
adfcriberenoapigebir.
TangatCtrcu-Aueab, inFig. Circulum d
ah% Intusßßeripoteftin
pluribuspunBuqu imuno,ntina. &b.ponaturCitcult c ab. centrume.Circuit v.d hå.fimatur Cent.fper 1 p. lib.
5» qyiftentradrvtrfaerunt, per6p.ltb. 3. ducla E.reBa per
centra e(.protraBacadettncontaSluma
per 11 p.1.3. Si
praetera ponaturpunSlum contaBus in bconneBatur& iüud
cumutroquecentrocÖ freBis be b f lam'Vero
trianguli e
fbduo laterarekqvofuntmajora qvomodocunque f*mptayperé 10p. i.ficommunisreBaci auferatuvjemanebttf b major
quamfa p.yaxiomi t .ideoquepunBum bcadet extra
Grcu-luminteriorem, ubi nuVus fitcontaBus, fititaquc contaBus in unicopunBo. 1. Tangat Qmulu*abcCirculumai o
rx-terius inpluribus punBuquam uno, fifieripotefi,utittdem in
aGf bydutlaEreBa
g e per Centra g etueeßario perc
tf-taBumtrattfibitper
np.$.fietiaminbfieretcontaBusJum
duBa bg,b
c,aqvaltsfieren$
lineisga e a}idcfleagpcr
ic
iéf: t\.qvodper ip. r.
eflabfurdum%
Circulus
(irculum
extranontangitinpluribus punftis
qvauno,qvod
eratdemon(Iradu.
IV, Definitionenslineaeexcipit divifio,qva lineat
eftvel re<5tavel curva.rÄeflqua ex<eqyaltfmfmSlain¬
tetjacet 4 def L %. cl*
Eucl.yd
ut rl\am:vuli
5d.,
Ii i.efl
quainträfuosterminos
aqualiterinterjacet^uwa
con¬tra.atqvaiiter interfuosterminos in&erjacet
linea^va^
dononhic humilius illic elatius fublblcat2 ledseqya—
Iis& uniformis efl:fpatio inträeoldem comprehenfö»
utlinea^i Fig. jificqvi reélaro iterfarit,
vulgo
di«-eiturtantum itineris conficerc, qyaiihironeceffé efb: qai facitobliqvum , plusqvamoporteat. Aroh
iroed
idicitur bteviffima inträeofdem terminos; Cujus me¬
diaextremisofficiunt> utin folis felipfi, fi Imea reri-gt
jfole perlunam adoeuium noftrurnduceretur^tTncd!«
ipfäluna noftris luminibus
öffrceret, folifque
afpe^V
äum nobis ädittieretqvod exopticis deluirrptomv m inqvibus doeetur vifurn redtisradiis
fieri. linear
rationeufus&accidentiurn varig indait nomina, di— eitorvel finitaieuterminatai, infinite feu nontefm!*hata:illa efl quam bfläriarn fecare
jubet
Eucl. p. iQ.'i# fuperqvaTriangulüm äfcqyilåreratn conftitui po—
ftulatp. id.iihaeceft
adquamåpun&b,
quod ine&i2*onefl: perpendicularem reélam
dcducerelubetp
it:iicaeteraefpéeies line^reétsin Figt7, cognotcuntur.
"w n3
V
Diameter dt finus re<fhi» Jlngult fe fi«u» rcåtis co*ij»lc*icati t* Semidianict: db hnusverfm t c b fg finus /crft>* comp: V
ee, »remHadius I h Tangens &arcus g q Tangen» conipJ:
y
9g&Gn»tot^difi9eh fecans
tk it fubtenfa feu choida >
c* fg fagittaidqj rcfpcöu
chordse»
V* Greularulineaeßqy<edißat
aquähter
a meätoum-prebcn/ifyatij. ifytn.def.8.1.2» efficitur h*cmotu pun*
dinon vacillantis,fedin orbemuniformi motu
atque
diftantia,å certoaliquopundo^ad qvodomnesreftas
lineaedudae intertekmtseqvaleSjficutexponitEucbd*
i).d. i» ex hisliqvet duas fantum lineas fimplfces redarn &circularem, omnes aliasjqvsreunque funt mixtasappellari#qvodex illis corrponantur,
juxtaq,-triplicetrjilineam trestantuno eflferrotus, duos quide
fimplices redarn8c Circolarem tertium a. mixtum
cx duobus hilce compofitum. Linearum mixtarum
plurima funt genera: quaedam uniformes qvaedam
difibrmes, uniformium aliae funtin pianoaliat in
fo-lido,ijn piano firnt hyperbcle,ellipfis, ovalis/Helix
conchcidis etc. in {olidofeufuperficie curva funt al-teriusgeneris lineae helicae,utpote
quae circa Cylin-drum convclvuntur, Diffotmium cum fit infinitus
nurrerus eas recenfere nonopuseft.
VI» Exoc caforehujusdivificnisqu aßionon i
a-jucundaoritur, L'trum ^Ftuwotiiefvo filfr'm natura.
deqva n agnaolim cofitroverfia iuit inter
Pbilofo-phos.utramqueparum comradidioirishujus;
predi-dit Arift. 1.4.c,a.de coelo. difputatn~ Peiifhetiam reSta
ctrculumretlibneö
prtoremeffendtnra. t.qvid
perfe«
Bitr efltcu
nihil
eipofjtt adJt:
poßit
autem%e£la.
iqvia cir*
euluseß(smphkr cumßt
uttiuskrmim
%Rt&dintumv»
jrmboru ttrminorü. Acut
peripher«
nihil addi poteil, arpcriph:(5t:ficRc&aenihiladdipoteftutreda fit.
Neque
perfe&iorcft
hocargarrentoperipheria
qua rcfta:neq5tacnperfe&ius
ftatim
natura priused:N5
pcrfcdiuscft aoicnalfcminc,neqac
tarnen natura priuscdö. Quarefi
argumentumprim
um verumfit
nihilcamenqvidquamconcluciir^neqxic iecundum quidquam
robuitius; quia
fimplicitas
nooarguitur
nameroterminorura: fedporiasrerom
terminata-rumjfiqvidcmanico
termino
comprehenditur
muiv»das, nequetarnen
cft
fimplicior arbore,
Leone
^homine autqvabbetalia mundi parte; qvin
rotun-dum jplum Pcolomaeo polygonia,irrov.
Ariftotdi
ipfi cfyyevM totusangulus>8 c.3.
lib»
de coelo«
dicitur,
tanquam figurarotundafit,
nonfolum
multangufa
fedtotangula. ttaquerotundum licetunico
terminocornpre-htnfummagismultangulum
tft
magifpemultilatcrum
quamuTiumomhinoreSldmeumirquit idem
Arid.
HuncnodSfolverevidcturPlutarchusin qiaeftionibusi-latonicis
unopraseipueargamento* RiFla
yait,eßmater
pcii-pherix, motuquüextreniimrecläpunSlif circa
fixum
reliqrSpui.FlumdeI rbit periph: demuetotusjutmotu
defi
tibtum (b^ftorechiineum tummundoLucuhm Sic planaluper-ficies defcribitcorpus mota fui fecundomredbarn,ii
reftiiinea (i?
prifma,
circaredarn, fi trungolaparti-Iclograrra, fenicircuUriiconum,
Cylindram,Spb*-ram. Videruruaqocreda *i agnitudoptrens Sc
ge-nitritobliqva?, ideoque natura prior; Etiam Arift: inmechanicisobfervati"rorundoiwtfTWifcffccÖTéri
åtconcaviqvodProclusad4 d.i jcpetit&diffirriilim-dincrr» nullamaiteffein reda,quactamen(itin
pcri-pheriaoteonvexi ScconcavuItern
ti
peripheriafit,ef-fcredarn,licetnon juxra generationein, verum
jux-ta rtfpedemad centrum,ur>de concludit redarnpe¬
ripheria fimpliciorcm* Ex hac redi priore&anti-qoiore natura,meritonarum proverbiom ab Arifto-telcipfo celebratnm 5c. 1
die
anima T« *v9-«*«u rosvjvt!#roKét/unvAovytvurKofAtv u-pat^ stpQwo kopmv, rt5 KafxvvÅav
*Tti*»T*bTt (ftcfto&ipftim ®obltqvum
cognofcimu*; Regula n.cßjudexutriufque
>obüq\u
v ntqjui nfq-niltjudexeß: ficredtmagnitodocrit judex tedx &obliqv«: ficAngnlusredus redi&obliqvi judex
eft^icTrian-gulum Redangulumjudex obliqvangulorum. Hinc redum provero Sc jufto,obliqvum contra pro falfo Sc
injufto
aeeipitur. Ideoqae icdum in partiendtlinea prxpooaturobliqvo8c ficdeineepsin
qvoefi-qccgencre redum
obliquo
priashabeatur.CaP. III. ' i
.'Linea affeüumes exbrimcns.
Thes» I. •
fjh
fiedscwicsuniasmagnitudinKfunt
terminari
Sc
fecari, veIre&itudo& Curvitas. Affcdioaes planum raagnirudinum communes qvatvor
potan->
tur,fymmema8cratio qtiae
Arithraeticar, Adfcriptio
8c eongruentiaquaegeometri® compecunt. Duarfi
vjinearuminterle funt Perpendieulum& Parallell,
fmus. Eft Parallelifmus communis tam redaruuj qnamohiiqvaramlinearum,
Euch d.
34l.
fomtimeMpirallelMeßein
eodetnpiano,
& ex utraqyeparte in infinitum
ß producantur,
in
neutramftbim'4-tuo incidere <fed .ubique éflant tqyähter, iHz
inßgnem nobisprjebencufum inOptica,
Mechanica,
Pi&ura Archite&ara8cc. necminori nobis ufui eft
lineaPerpendicularis, cuiusopc exploramus num ftrufturae fublimes exade re&aead planum horizon*
tis exiftant, nee non planitiera, num fit piano ho-rizontis parallela,
qvod
exfilo
inbafin
fincidentej judicatufacileerit, dicitur libra vei libella fvet:;SBftftipaß. Perpe n
d
icuI
□ mf/2 Itnea altm
in
üflens,
qutt facit angulos,qWfuntdeinceps, dqvales d. 10.1 ié elt Eucheft haccfemperdeterminata ac
definita
interomncsilineas,
fifcique
femperaequalis,unicaeft
8cAngularis,
Jdeoqaenonpatitur
alias
plures
ab
eodem
terminoHeadern parteereåfas, qvomihosilü acclihareni*
nequCvaecjvaliterinterjacercntiConducit nobis Pcr-pendiculärisin omni menfuranda magnitudiiie: ita
utrantahabcaturqvjevis longitudo, Iatitudo& pro-*
fbnditas, cjvaatatft perpcndiculifis ab uno larät*» ad latus öppofittjfnvelprctra^um, fi itaopusfuenrf,
ére<5ta utpatetex Ffg* 8'longitudbliujus
figurs
eftFerpcndieularisabvc\fg.excitataåiatere fr ad
op-pofiturtiop. latitudo eft perpertdicularis ou;it\
duftaäktcre/p. in latus protra6tu^ r,hzetiam lineas:
perpendiculares aravales luntper 34b. 1. i.» el Eucl: IL Hujus linear perpeodicuiaris ope, ftudiofus Geometrie , multaspropofitiones (olvere Åreamqi
cujufcunquefiguraefacilfnegotioinveftigarepoteftj,»
fic,Fxempli loco,Triangulum cujusarea mihi mqvi-* renda fu> eius itaque latusin perpendieularem ab » oppofito angulöderoiffam maltiplico, produdd
di--raidium dabie mihiarcam ut latusinfigurap. hc fit:
Toped. Perpendiculårisrfi, yoped^produétusesinis
erir3500.cujusdimidiurn 17joped.dataream unius TriangulLTres proinde magnitudinis fpeciesiineat
fuperficiem &corpus, extrina dimenfione
longita-dine,latitudine& profunditateonri conftat- Nam fi >
ad qvodvis pun&um\inabqvo corpore, iufceptuirs
tres(oium linear ad feinvicem perpendicularesduci
nnoexiftuntplan«, rcUqtat in divcrfo, manifcftum
«fttrcstantum cffc dimenfiones, ideoqnetres
ir.a-gnitudinis
fpecies
cx naturarci inanaquaquere cor-porcadiftinftas,
Hifcc
pro temporis 5t inftituti ratione, lineam geometricam adombravi, non utroloifed utpotui,cartera
qv^iic
letiter
taftavel pla¬ neomiffafant, demonftrationirelinqvantur. DßOTriani,qvi omnia conßituit infiiadimenfioiie, na«
mero nimiram pondere5c menfara, fit honor,glo¬