• No results found

Dissertatio mathematica de linea. Qvam permissu & approbatione venerandæ facultatis philosophicæ in regia academia Upsaliensi præside ... Johanne Bilberg ... publico examini submittit ... Sveno Joh: Bierchenius w gothus. In auditorio Gustaviano maj. ad d.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio mathematica de linea. Qvam permissu & approbatione venerandæ facultatis philosophicæ in regia academia Upsaliensi præside ... Johanne Bilberg ... publico examini submittit ... Sveno Joh: Bierchenius w gothus. In auditorio Gustaviano maj. ad d."

Copied!
22
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

1. N. /.

SD1SSERTATIO MATHEM ATICA

•de

LINEA

Qvam Permif?u& Approbatieöevenerandae Facultatis Philofophicas m

Regia Åcademia Upfalietifl

PRiESIDE

AMVLlSSlMO Vl\6

DN.

JOHANNE

Machet: ProfcfT: Ordinario

pubheo examini iubmittil ;

Stipendiatim

SVENO JOH*. B1ERCHENIUS

W Gothus.

la Åndjtono Guftaviaco Ma), ad d.io. Marti) -Anno MDCLXXXIII.

UPSALIÄ

(2)

. s

(3)

m

DISSERTATIONEM DELINEA

luvenu Prafiantijfimi,

D, S VE NO N IS BIERCHEWIU

arw ^anu» uwiiu» |;uyu(>.« «>&• «„SpiSt

Principiura curfus3 ft&diiqne repagula

fignat

Linea: fic vit» ftat nota ccrta pias.

Fincmcurricoli rnox ukltna liaea monftral:

Sicftatukrebus linea nots roodum*

Attibi procedit,. SVENO, febtilius afta*

Et fliaic islaudes linca longa taas9

ffl (pIATATfl BlEPXENin

T?* ***X*PtdV' antXit <** $*yi**

Air, *p* lijuewnf t*iy if* ™

öoroeßic«quondamgratrquefamiiiati*

Satis mf mar, gratuiai&cSicaufa fcr.

JO H COL

UMBUS.

lvv«»v tft.

(4)

/

Litterarumbmarum mormquc elegantia

folitißimo

Dno svfnomi bierchenio

De

LINEA MATHEMATICA

Eruditc difputaturo»

Rcftum

Etvarios

qvi

certo

curvo

deduccre

dftcerrcrelumineproropto»

pollice flexas

Nonvaluit ,{imul&qvadris muta re rotund«ra>

Legefenex Samius Mufarum limine motum

Valvisadfixa voluitj (icnamqae licebic Arte humerismeliore alas aptare veloces,

Q^cis &

öatdaleas

multo foperemus, iifcjue

Longe tutius Icariis fcandatur adaftra y

Iamqve taas hoc BiERCHENX ffonuiffe peraares Dixiffcm monitum fapientis, nibeoe noffera

A tencris multum geniohos placuifle iabores; Nunc age confcendens Mufarum pulpita, doftas

Pcftore prome tuo, raras& pinge figuras.

Sic gracili acclamabat

avena T.

SKENo jOiitfitrfå

(5)

P R M F A TI O.

Dlfcipltnamn

praßantia, nec

Matbem-,

nonfemma

qvanta

ßt

utilitas & necej-

mbilltäi

dtque

fitatnoftfolumaäalwpetfetlé peräifcindasartes,

'verumetiam adReip: aiminißratiomm prcmsvendam, nimmt,ql'ivcllcvitere<vsinjbexit, obfcurum ejjepoteft. Ele¬

ganterßmcoßendü Proclus neminiad metaphyficam aditum

pann, nißpermatbematicas difcipltnas: Kam fi arebus fenßbtlibus, qvasphjßcus conßderats adresabommm.tt•

rta fenßbilt feeretas, qvaslontemplatur MetupbiVires ad*

fmqtte noßri intelleSlus attollereabfqueullomediotentemusf

ssofmetipfos excacabimus,non fecusaceicontingit, qxn e

car-ceretenebricoßinlucemfolisclavtfsimam emittitur.

Antequam

itaque arebus Tbyficis, qihtmateriafenßbilt/mtobnoxlt,

adresmetapb: quijmt abcadem maximeavuljie

>intelleSlus

afcendat,

nccejje

eßeum priusaffveßertrebusminus abßra-Bis, gua/fj£ matbematicis conßaerantar, facilius iUas

poßitcomprebendere. (hocirca diyinus Plato matlem di• Jciplinastrigereammum dJdivmrumrcrum

contempU-tiomm exaCuere mCrJisdciemaffirmat, sfd bas utdita:es o-mnes,ma>imaettamaccedtt lucunditas ac VoUptas$ qvi

tujufque awnus

his

artibus excolcnduexrnenJuquepnfun» ditur, in q\>ibus non

/olum

ingenfti

ädolefentes;

fed etiam nobilesVtrt> Prindpes, Reges, Imperatoresadhoneßißimam

maximeque

liberalem

animt

deleSlationcm,

quam fumma cum

(6)

uti-mittäte cönjutiStam

ejje viJcbantßkmultäqi

Ver[artfolebanf* jirchimedeSyracujaruMaibeatLü, tantumbuk arudediits futffememoriaproduntutcibi potufqueoblivifteritur, corpo* rifque Curamprorfasnfolgeret%tumörn

rapereturfabinde in*

vitus ddungvendum corpus &ad

balneum,

in

foio

figur

at jirithmciicas exdrabdt? dumquemigtretur,dtgito

tmeas

du*

cebaty tama mmirumdulcedineartistion modocaptusj [ed

ttim omninoinflamnatus, Horum

ßudiömm

jucmditatt

non minusegoab in ernteafafe r & qvam primum

fcirem

qyidJfetlineamducere,afleclus fum>eaquejemper

di!exi&

in

pretiohabuimdximo.Quapropterin

hoc

vita

meaficantea&a

currkutoyVelutipcnfumameipfo qvotidte exegi,

fladiumque

percunendum, Volente Deo, mTarnafio Mu/arum mihhuet

propofuijdcircb cumjamineo

ejfem

utjlecmen

academicum

cd remt materiamuttkmfimulacjucundamdiu inqvirenti$ tbtulit fejebacprafensquam

expltcandam

afjumere

diu

du-bitavi obfummam eksdifficultatem& ingeniimestenuaatr,

fid aborimprobusomniaVtncit.Ideoquefvafueorumqvorum

interfuity virescxpeririQFexerierc

pLcuit. ltihac itaque

hncje Tbeoriavariorumfintentiasacopinioties proferre &

di-rimere animnsnoncflycumbocneque[cripturamodusnequevirct

rcci, tant:(edmßramfaltemfententiam

Excellenttum

Ma*

thematicorumratimbusinnixam%qvantd

fieri

pvterit breVUdtt Atqueperflicuttateexpromere„

Jdfititaque

Dm

cvpfitf

(7)

C AP. 1

Arpumnti bujus ^ovcpit-nhoyKu txltltns

Thes* I'

Ufpicatioremut nobis par.damus difputandi viam opcrae prccium effc pjtamus,abinitiodc vora* bulo Lineae nonnulla prselbirc, utdeindc inpcnitiorem ipfiusret

explicationem, in=offenfo pcdc dcfcendereqveamus#Lmeam itä«

queåLino dici vulcJfidorusl. 19. c» 18. cum qvo fa¬

citVoffiusinEtymologico

aliique.Becmannus

qvo-quede origine lingvae lat, in vocabulo liter* perfpi-cuéoftendit illas ccrtis linets contineri»

atque

pri-i»umlineaturasdi&as,poftroodum

vjitcras; qvod ipfum etiam vox graeca confirmat y?*w*Tawaptfryw

-y/*wwdifta. Aitquc porroex Scalig: de C. ll# linea effe roinitnam corporis dimenfionem: qvia

fit é li*

no: Isfcilicet

fubtiHffimusSuenuifiimusfuDiculusqui

fcrme

übtutumfugit.

II. Refteitaque &ntruramfitt Lineaidero eft

qvod

flamen,

foniculus,perpendiculunijacidcirco

roathe-roatice confiderata, lorgitudo qvzvis

fcu extenfio

finelatitudine* linea dicitur,qvodin gloffis

reéfreex-prirnitur yfi«wv>™p<*,ntycv. Removeareus proinde å coniidcrationenoftra lineana pifcatoriamdeqva

au-A 2

(8)

Itorcs fsrijj lineara roargariurum

deqfaICti;

linc-am qva fabif

utanturad

materiaro

fignandamutcft

apud

Cicrroncrr.Excluduntur

et

i

a ro

fila

tcDuiffima,

atpotc Äranex 8c

botnbycis,

ut

8c

iinc*

penicilio

labtililfimo duöx, qvalis illaqtram

Apellesinfignu

illcpidor tertiocoloreduxit in Protogenis

ablcntis

labella,priores duaså

fe

&

Protogsnc

certatim

duftas

Iccans,nallum relinqvcnsfubtilitati locum, Accc*

ptioocs alias

ubiex

fiois,terminus,

oradi-citurficut apadHoratjmors

ultima

iinca

rcruni,apucS

Euripidem » extrema

lincaamirs

Ter: in Eunuch: 8cidgenus alia. Sic qvoquc

fen-tieadam de lincafivcinTheatro, fivcin Curriculo* fivcinludo, fivein

agro,fivc

in

Mufica, fivc

in mana,

quaead propriam

fignificationcm

facile

revccantur* utcrudite docctBetmannus in iua ad lingvam lat:

manuduétione.

HL Lineaminrerum natura dari&åfc&cseteris magnitudinis

fpccicbus

diftin&am,

mclioribuspro*

bare non poflumus rationtbus quam

beatiGedrinii

in diftertatione argnmenti

ejufdem,

ubi roonftrat

corpora exißerc eorumque

multa

fuperßeie

uifihili

clducfi,

fauntibus &

iuipßm

Euchde

a

dej.i

Ham.

z,

l.iiÄ

cl. geom.

qvopofico

,

fefvitur

lineam

Velfeipfa uel

ne-gattot.e

ad

Mo dquo

inbar

tv

ti,

cujus

natura

ab

ea

dijtmfia, termtuari#

Uttum

a.

boc eß

tmi

fitri

a

fcipfa,

quia

(9)

term-m*kokeß/ars trrminaia mp^nttvdtnU; aliud n.

terminom altua urnianm l Urmtnu*n> umttitcryaSo infe**

rior ic mmnio:ftdtec ntgdiontfetta/terms lOntitmatiomi

frvvathx , emu, emm magnitkdo /itfinita a&u> jirtß.I. $.

c. 6*pk

tnfinitapoflulatm

lamumdijciplimcauja,dt idem

itCdloc i./. 10,F uhoah^mtnbitrenttobca dißmSlo ,•qVoJ

lihCm mminamm. Porro Imeje exiftenriaex mcn(ur4

continaamonftratur,cojus partesadterminum

com-R.uncm coaptantur, cuiabutraque diftin&o etiam

fuperficiei partes conne&untur, qvi lineae nomine venit-Sit E.g. in fig. iuperficies abed. continua,

cujuspartium af 8c de,terminus communis ef

Gfue-ritcontinuus , cius partes alio infinite augerentor;

finminns,effetqvantitas difcrera,qvod contradtÄ

nem involvit; critiraqueextremitase/utriulqoepar*

tisaf 8c cdqvoad latitudinemindivifibileqvidjqvod

lineamcfleintelligimus E. linea datar. Adhoc de-monftrabiturlinearealis cxreali contadu Cylndn,

qvod licet ab aliis deroonftretur , placuit tn. uti

de-monftratione Clarifl. Geftrioii. Sitin fig. z. Cylindrm

abtandensfupcrficicmplanam

cd}dico (jhnJrtmplanumnö poffetango calibiquaminlma, cum CtreuIm in Cyhndro

ptrfcde

iQtundoanceptusßt

inum juperfide, cruhtpur,ila contaclus plantcd &periphere<e lüius ttreuhm unartclaex dc'noußratts Eutl dts, fdtaqueCjbndrusin

extenfione

platta

tangent,

mejjéiiumfe

habtraexlenjmcm

pLuam, cjyeA

(10)

ibfurdum

eß;

cjviapUmmnon

fließ

plam afaqym,

CyhnJruspiättutn

hoc

modotangtris

ßctriunftohätur

Berfas

d

tu abwqväfit

contaSitét^afcifditin

g

höfg htiftta

defctfd

t

iftäi

n9(yimdri

nulla

itiäryenientecoficflaßathneymm

in

hnea

tdtkuilnUexpcrtefiät conictBusjnqyampxuciorzsabaxein•

ßßtmt

perpendic

ular

esmottim morantes.

hinc

Ii

qvet

Cor

Cyündrus

facüias

movcatur

in

piano,

qvam

aliud

•folidum reguläre

qvod

figurata

planorum

adeptU

cft.

Cap. 11.

CompUüem Lima Definitionem ^ Divifimem

Thcs. h

f ine®Definitionemnobiseshibetipfe Euclides 2. 1.1. ubi diciteam e(Te: Longitudincm htitudinis

expertem. Nonnulli lineam fljxum punfti dixeront,

alij punfti

evoiutionem,

ut

poftea

Euclides

efficic

Circulum fluxufeumotaiinearcurvae, 8c Sphatrara fluxu femieirculi, 8c conum Cylindruroque motu

irianguli8cparallelogrami. Primam

fpeciem

magni-tudinis definithic Euclid: quam dicit effe qvantira-temabfquelatitudine,

äqva

removetur etiam pro¬

fundus five fbliditas, qvaeeft diffareutia corporis:

ficutlatitudofuperficiei. Lineam hancmathem:con« ciperc poffumusexratione

luminam

8c

umbrarum,

jnter corpus

luminofum

& corpus

oppofitum

feuob-nmhratum, eftlinca naturalis lenfilis, lantudincm

(11)

ffrdccn

w?g*nationUaffumendiL ift itaqö€ afts*

gnitudius I Ju*gton etric* intelligentiamcnris^ma«

gnitidotn ipla, t nea, fopetficies &c. revera cft i»

/enfiliår fhyficccorpore: Q

vare magnitud ines ii~

cet mente feparcntur, revera ramen funt dias

ipüß magnundines, qvibuscorporaphyficaeorporafunt»

id eft longa, lata,(olidaatq

ie ocrnino locum

occa-pantia,qvaregeometrice 8c phyficejodicavic <driß:

cumdauitmagnituåh^reVera

fbyfr ejje: fed ahfraElte

icaterupbyjictsq^alitatibusageometrismenteConfideruri. I L Mathematici ut nobu» inculcenr veramlineae

intelligentian, imaginanturpurdlurn defcriptam é

Jocoinlocum moveru Cum mpunctum fit prorfqs

Individuum »relinqyeturextfiomotu irnagirario

ve-ftigiumqvoddam lorgumomms erpers latitudmts,

nt fipunftum a infi;Euere

intelligaturveftigiuroeffe» étumlincavocabitur, cum intervalluminter duo

punéta a8cbcomprthenfum, ut apparet exfig.3*fit

longitudoqvadam

carensomnilxutudinc, proprerem

qvodpun&um4 omni privatumditnenfioneeam

efft-ccrcnulla ratione

potuerir* Neque exifiitnandpns

cftÜneamcx copofitione pun&oramconflatameflfe,

fqvidem trnpofibilccß utivdiyfthik(*f non qffavium rem fVavtdmicmponat,mquitQarJJ.

Gcßtin:

1.1. ad.

def

eiEpfJ. jedex

fluxu ipjorim counmo,

quoccjjamt

ItneS

(12)

non-noll! contendutit, fedexlineiiperpetuis 8eio

infini-turndivifibilibos,qvodex motu duoram Circalorum

fefeinvicem fecanrium oftcndi poteft, fir in fig. 4.

Circulus abc.qviefcens,/^ c. v. egrediens, dc a priore manente difcedehs, iam in hocmotavidere licet

nul-lam partemneque Circuli qviefcentis, nequé

lineae

Circulo content«

remanercqqftiondividituraCir-euloegrediente, propterea

nihil

qvidquam indivi-dnam relinqvitur velin lincareéia

velin Circulorum

Circumferentia.

III. Pundanonfunt parteslinear, utunirates mi¬

men:fed tcrminiquibus

terminaturfiveutrinq;

clau-ditur,non qvod omnis linea terminoshabeat;

Peri-pherian.cum necinitium

oeefinem haberecenfer^r,

videtur pundis nontcrminari,

atcumdefcribitur,

unaparsline* apundo

aufpicaturaltera

in pundum

terminatur. TanElum itaque eßtermmus Imc* modoaSlu

ntin lineareStä, modopolentiatitm Teriph.

perfecla

inquit

fym.l,ii. el.geom. $.defAilineam puridis tanquam

partibas

integrantibus conftarecoocederetur

#qvod

minimetamen concedendumeft, fcquererur, linea

redarn Circulum tangere pofieinpluiibus pundis

quamono,quod eft contra

Demonftrata Euclidisfit

vgjn

Fig.

Circulus

abc. redarn

dg

in purido e

tångensi fitconiadus in unico pundo,

ad

pundß e line« dg*

excitoperpendicularemexcentioi

ex

il«

F

(13)

p.el, Eue!* c*eodem ccntroducoftaliam lh% ad pen« éhimqvodlibetlinear eg.erittriangulum cih cujus

duoanguliA*eduobusrcétisminores per 17 p.1» 1 El, lud.Cum angulusade fit redtus per 10. def.l.i el.

Eue!» E.angulusiie.rc&o minorideoque major etic

re&a *7;.qvamieper# fpfpj.i.el. Eucl. cangit itaqae

Circulus reftam inunopuodo e quoJerat

demon-ftrandum. Peripheriamtangere periph: in unico

pun-fto, demonftratuf ex Theoremaieiz p. xm. l.w.

el. Eucl: qvod

adfcriberenoapigebir.

Tangat

Ctrcu-Aueab, inFig. Circulum d

ah% Intusßßeripoteftin

pluribuspunBuqu imuno,ntina. &b.ponaturCitcult c ab. centrume.Circuit v.d hå.fimatur Cent.fper 1 p. lib.

5» qyiftentradrvtrfaerunt, per6p.ltb. 3. ducla E.reBa per

centra e(.protraBacadettncontaSluma

per 11 p.1.3. Si

praetera ponaturpunSlum contaBus in bconneBatur& iüud

cumutroquecentrocÖ freBis be b f lam'Vero

trianguli e

fbduo laterarekqvofuntmajora qvomodocunque f*mptayperé 10p. i.ficommunisreBaci auferatuvjemanebttf b major

quamfa p.yaxiomi t .ideoquepunBum bcadet extra

Grcu-luminteriorem, ubi nuVus fitcontaBus, fititaquc contaBus in unicopunBo. 1. Tangat Qmulu*abcCirculumai o

rx-terius inpluribus punBuquam uno, fifieripotefi,utittdem in

aGf bydutlaEreBa

g e per Centra g etueeßario perc

tf-taBumtrattfibitper

np.$.fietiaminbfieretcontaBusJum

duBa bg,b

c,aqvaltsfieren$

lineisga e a}id

cfleagpcr

ic

(14)

iéf: t\.qvodper ip. r.

eflabfurdum%

Circulus

(irculum

extra

nontangitinpluribus punftis

qvauno,qvod

erat

demon(Iradu.

IV, Definitionenslineaeexcipit divifio,qva lineat

eftvel re<5tavel curva.rÄeflqua ex<eqyaltfmfmSlain¬

tetjacet 4 def L %. cl*

Eucl.yd

ut rl\am:

vuli

5

d.,

Ii i.efl

quainträfuosterminos

aqualiterinterjacet^uwa

con¬

tra.atqvaiiter interfuosterminos in&erjacet

linea^va^

dononhic humilius illic elatius fublblcat2 ledseqya—

Iis& uniformis efl:fpatio inträeoldem comprehenfö»

utlinea^i Fig. jificqvi reélaro iterfarit,

vulgo

di«-eiturtantum itineris conficerc, qyaiihironeceffé efb: qai facitobliqvum , plusqvamoporteat. A

roh

iro

ed

i

dicitur bteviffima inträeofdem terminos; Cujus me¬

diaextremisofficiunt> utin folis felipfi, fi Imea reri-gt

jfole perlunam adoeuium noftrurnduceretur^tTncd!«

ipfäluna noftris luminibus

öffrceret, folifque

afpe^V

äum nobis ädittieretqvod exopticis deluirrptomv m inqvibus doeetur vifurn redtisradiis

fieri. linear

rationeufus&accidentiurn varig indait nomina, di— eitorvel finitaieuterminatai, infinite feu nontefm!*

hata:illa efl quam bfläriarn fecare

jubet

Eucl. p. iQ.'

i# fuperqvaTriangulüm äfcqyilåreratn conftitui po—

ftulatp. id.iihaeceft

adquamåpun&b,

quod ine&i

2*onefl: perpendicularem reélam

dcducerelubetp

it:

iicaeteraefpéeies line^reétsin Figt7, cognotcuntur.

"w n3

(15)

V

Diameter dt finus re<fhi» Jlngult fe fi«u» rcåtis co*ij»lc*icati t* Semidianict: db hnusverfm t c b fg finus /crft>* comp: V

ee, »remHadius I h Tangens &arcus g q Tangen» conipJ:

y

9g&Gn»tot^difi9eh fecans

tk it fubtenfa feu choida >

c* fg fagittaidqj rcfpcöu

chordse»

V* Greularulineaeßqy<edißat

aquähter

a meäto

um-prebcn/ifyatij. ifytn.def.8.1.2» efficitur h*cmotu pun*

dinon vacillantis,fedin orbemuniformi motu

atque

diftantia,å certoaliquopundo^ad qvodomnesreftas

lineaedudae intertekmtseqvaleSjficutexponitEucbd*

i).d. i» ex hisliqvet duas fantum lineas fimplfces redarn &circularem, omnes aliasjqvsreunque funt mixtasappellari#qvodex illis corrponantur,

juxtaq,-triplicetrjilineam trestantuno eflferrotus, duos quide

fimplices redarn8c Circolarem tertium a. mixtum

cx duobus hilce compofitum. Linearum mixtarum

plurima funt genera: quaedam uniformes qvaedam

difibrmes, uniformium aliae funtin pianoaliat in

fo-lido,ijn piano firnt hyperbcle,ellipfis, ovalis/Helix

conchcidis etc. in {olidofeufuperficie curva funt al-teriusgeneris lineae helicae,utpote

quae circa Cylin-drum convclvuntur, Diffotmium cum fit infinitus

nurrerus eas recenfere nonopuseft.

VI» Exoc caforehujusdivificnisqu aßionon i

a-jucundaoritur, L'trum ^Ftuwotiiefvo filfr'm natura.

deqva n agnaolim cofitroverfia iuit inter

Pbilofo-phos.utramqueparum comradidioirishujus;

predi-dit Arift. 1.4.c,a.de coelo. difputatn~ Peiifhetiam reSta

(16)

ctrculumretlibneö

prtoremeffendtnra. t.qvid

perfe«

Bitr efltcu

nihil

ei

pofjtt adJt:

poßit

autem

%e£la.

i

qvia cir*

euluseß(smphkr cum

ßt

uttius

krmim

%

Rt&dintumv»

jrmboru ttrminorü. Acut

peripher«

nihil addi poteil, arpcriph:(5t:fic

Rc&aenihiladdipoteftutreda fit.

Neque

perfe&iorcft

hocargarrento

peripheria

qua rcfta:neq5tacn

perfe&ius

ftatim

natura prius

ed:N5

pcrfcdiuscft aoicnalfcminc,neqac

tarnen natura priuscdö. Quare

fi

argumentum

prim

um verum

fit

nihilcamenqvidquamconcluciir^neqxic iecundum quidquam

robuitius; quia

fimplicitas

noo

arguitur

nameroterminorura: fedporiasrerom

terminata-rumjfiqvidcmanico

termino

comprehenditur

muiv»

das, nequetarnen

cft

fimplicior arbore,

Leone

^

homine autqvabbetalia mundi parte; qvin

rotun-dum jplum Pcolomaeo polygonia,irrov.

Ariftotdi

ipfi cfyyevM totusangulus>8 c.3.

lib»

de coelo«

dicitur,

tanquam figurarotunda

fit,

nonfolum

multangufa

fedtotangula. ttaquerotundum licet

unico

termino

cornpre-htnfummagismultangulum

tft

magifpe

multilatcrum

quam

uTiumomhinoreSldmeumirquit idem

Arid.

HuncnodS

folverevidcturPlutarchusin qiaeftionibusi-latonicis

unopraseipueargamento* RiFla

yait,eßmater

pcii-pherix, motuquüextreniimrecläpunSlif circa

fixum

reliqrS

pui.FlumdeI rbit periph: demuetotusjutmotu

defi

tibtum (b^ftorechiineum tummundoLucuhm Sic plana

(17)

luper-ficies defcribitcorpus mota fui fecundomredbarn,ii

reftiiinea (i?

prifma,

circaredarn, fi trungola

parti-Iclograrra, fenicircuUriiconum,

Cylindram,Spb*-ram. Videruruaqocreda *i agnitudoptrens Sc

ge-nitritobliqva?, ideoque natura prior; Etiam Arift: inmechanicisobfervati"rorundoiwtfTWifcffccÖTéri

åtconcaviqvodProclusad4 d.i jcpetit&diffirriilim-dincrr» nullamaiteffein reda,quactamen(itin

pcri-pheriaoteonvexi ScconcavuItern

ti

peripheria

fit,ef-fcredarn,licetnon juxra generationein, verum

jux-ta rtfpedemad centrum,ur>de concludit redarnpe¬

ripheria fimpliciorcm* Ex hac redi priore&anti-qoiore natura,meritonarum proverbiom ab Arifto-telcipfo celebratnm 5c. 1

die

anima T« *v9-«*«u rosvjv

t!#roKét/unvAovytvurKofAtv u-pat^ stpQwo kopmv, rt5 KafxvvÅav

*Tti*»T*bTt (ftcfto&ipftim ®obltqvum

cognofcimu*; Regula n.cßjudexutriufque

>obüq\u

v ntqjui nfq-niltjudex

eß: ficredtmagnitodocrit judex tedx &obliqv«: ficAngnlusredus redi&obliqvi judex

eft^icTrian-gulum Redangulumjudex obliqvangulorum. Hinc redum provero Sc jufto,obliqvum contra pro falfo Sc

injufto

aeeipitur. Ideoqae icdum in partiendt

linea prxpooaturobliqvo8c ficdeineepsin

qvoefi-qccgencre redum

obliquo

priashabeatur.

(18)

CaP. III. ' i

.'Linea affeüumes exbrimcns.

Thes» I. •

fjh

fiedscwicsuniasmagnitudinKfunt

terminari

Sc

fecari, veIre&itudo& Curvitas. Affcdioaes planum raagnirudinum communes qvatvor

potan->

tur,fymmema8cratio qtiae

Arithraeticar, Adfcriptio

8c eongruentiaquaegeometri® compecunt. Duarfi

vjinearuminterle funt Perpendieulum& Parallell,

fmus. Eft Parallelifmus communis tam redaruuj qnamohiiqvaramlinearum,

Euch d.

34

l.

fomtimeMpirallelMeßein

eodetn

piano,

& ex utraqye

parte in infinitum

ß producantur,

in

neutram

ftbim'4-tuo incidere <fed .ubique éflant tqyähter, iHz

inßgnem nobisprjebencufum inOptica,

Mechanica,

Pi&ura Archite&ara8cc. necminori nobis ufui eft

lineaPerpendicularis, cuiusopc exploramus num ftrufturae fublimes exade re&aead planum horizon*

tis exiftant, nee non planitiera, num fit piano ho-rizontis parallela,

qvod

exfilo

in

bafin

fincidentej judicatufacileerit, dicitur libra vei libella fvet:;

SBftftipaß. Perpe n

d

icu

I

□ m

f/2 Itnea altm

in

üflens,

qutt facit angulos,qWfuntdeinceps, dqvales d. 10.1 ié elt Euch

eft haccfemperdeterminata ac

definita

interomncs

ilineas,

fifcique

femper

aequalis,unicaeft

8c

Angularis,

Jdeoqaenonpatitur

alias

plures

ab

eodem

termino

(19)
(20)
(21)

Headern parteereåfas, qvomihosilü acclihareni*

nequCvaecjvaliterinterjacercntiConducit nobis Pcr-pendiculärisin omni menfuranda magnitudiiie: ita

utrantahabcaturqvjevis longitudo, Iatitudo& pro-*

fbnditas, cjvaatatft perpcndiculifis ab uno larät*» ad latus öppofittjfnvelprctra^um, fi itaopusfuenrf,

ére<5ta utpatetex Ffg* 8'longitudbliujus

figurs

eft

Ferpcndieularisabvc\fg.excitataåiatere fr ad

op-pofiturtiop. latitudo eft perpertdicularis ou;it\

duftaäktcre/p. in latus protra6tu^ r,hzetiam lineas:

perpendiculares aravales luntper 34b. 1. i.» el Eucl: IL Hujus linear perpeodicuiaris ope, ftudiofus Geometrie , multaspropofitiones (olvere Åreamqi

cujufcunquefiguraefacilfnegotioinveftigarepoteftj,»

fic,Fxempli loco,Triangulum cujusarea mihi mqvi-* renda fu> eius itaque latusin perpendieularem ab » oppofito angulöderoiffam maltiplico, produdd

di--raidium dabie mihiarcam ut latusinfigurap. hc fit:

Toped. Perpendiculårisrfi, yoped^produétusesinis

erir3500.cujusdimidiurn 17joped.dataream unius TriangulLTres proinde magnitudinis fpeciesiineat

fuperficiem &corpus, extrina dimenfione

longita-dine,latitudine& profunditateonri conftat- Nam fi >

ad qvodvis pun&um\inabqvo corpore, iufceptuirs

tres(oium linear ad feinvicem perpendicularesduci

(22)

nnoexiftuntplan«, rcUqtat in divcrfo, manifcftum

«fttrcstantum cffc dimenfiones, ideoqnetres

ir.a-gnitudinis

fpecies

cx naturarci inanaquaquere cor-porca

diftinftas,

Hifcc

pro temporis 5t inftituti ratione, lineam geometricam adombravi, non ut

roloifed utpotui,cartera

qv^iic

letiter

taftavel pla¬ neomiffafant, demonftrationirelinqvantur. DßO

Triani,qvi omnia conßituit infiiadimenfioiie, na«

mero nimiram pondere5c menfara, fit honor,glo¬

References

Related documents

eft qvod ipli impucurare confveverant, nam Eptcurus Solus inqvit Cicero vidit pimum ejfe Deos, qvod tn omnium animis ,eorum noittiam imprefferit natura (ic). Et infinua fåne

Imofi verum eil, ur quidem eile arbitramur, omnes colores unius. ejufdemque eile indolis, non refifcius pronun# \ ciamus albedinem qu* in pariere

quod folum realem habet eflentiam extra. mentem» Quocunque tarnen modo vcrbum effe iifurpatiir, Ens eil;

cent, qui non voce tantum, verum etiam o- culis quafi aiiisque corporis partibus, geftibus conformandis deftinatis, auditores alloqvun- tur, iignis equidem ii npn magis certe

tis verbis, quam quod Paupertas

inter alias boni divifiones frc- qvenäflima eft ea , qua bonum dividi fo- let in hone β um y utile &amp;

cedit eorum qvi perpetua eile fidera volunr ,qvos intcreil. Cornelius Gcmma cenfens ftellashas in

proximo fubfeqvitur gradu: duplex ii, luminis privatio qvid aliud efle poreft qvam gemiriä umbra. ut reéte concludic Aguilonius