SELECTORUM EX PAULINIS

VERSIO "SVECANA

SELECTORUM EX PAULINIS

EPISTOLIS LOCORUM

AD EXAMEN REVOCATA

DiiTertatione Academica.

Cujus Part. VII.

Confent. Amplijf. Ordin. Pbilof.

Jn Regin Academia Upfalienfi

Praefide

MAG. JOHANNE

FLODERO,

Grjec, Litt, PROF. Reg. et Ord..

Publice Ventilattdam Siβit

NICOLAUS

JONSSON,

Smolandus.

In Audicorio Guttaviano Die XI. Decernb.

A. MDCCLXXI.

Horts Ante Meridiem So/itis.

UPSALIJEy

Apud

Jos. Edman, Reg.

Acad. Typograph.

ι Cor. Is ίο»

Παξακαλω

^{ημών Ιψ8}

Jε

^Χξΐ~8

υμάς,

⁵

άοελφοι,

^{το οβυττβ}

J/ca

^λέγητε

τ& ονόματος ^{πάντες, Τ8} ΚνξΪ8

^μη

η ev υμ7ν σχίσματα, yre οε κάτηξτισμενοι εν τω άυτω vol, ^ycy

εν τ§5 άντη "γνώμη,

Auditione acceperat Apoftolus, occepiile Ecclefiam

Corintbiacam in partes diftrahi, aliosque aiiis ie

addi&os

eile Do£toribus palam profiteri ac pras fe ferre: cujus mo- di difFeniiones _quum religioni eile damnofiilimas videret,

e re Chriftiana eile duxit, bac ad illos mifFa Epiftola, etjam atque etjam hortari, ut ad priftinam

fe adduci

concordiam paterentür. Id vero quo altius in illorum

animis imprimeret, piures

cumulat

di&iones eamdem

ferrae vim habenfes: jubec enim illos ^το αυτό λέγειν,

eavere fchifrnata, & denique eile κατηςτισμένας iv τω άυ-

τω ν'ό) x&j εν τη άυτη γνώμη. Quod enim

fubtiiiter*

non nulli difcrimen coriilituunt iftas inter loquendi

formu-

las: quaii prima

ifta commendaretur

tantum

confenfus

in verbis & fermone, _atque poitrema injungeretur pri-

mum conjun^io aninaorum feu voiuntatum voce vö)9

& deinde idem in religionis capitibus fenfus, vocabulo»

γνώμη, id pluribus nunc verbis exfequi e re non eft. Sa¬

tis nobis fuerit indicaviile, το άρτο λέγειν fignificaie non >

tantum verbis ied etjam animis inter ie conientire, id, quod prolatis ex POLYBIO exemplis probavit RAPHE- LIUS, atque iftius modi concordiam exprimi etjam

ii-

gnificantiori ξησει, είναι κατηξτισμένρς εντω' αυτω' vol'#jτη'

L άυτη'

ι Cor. Γ: ν. ίο.

αυτή 'γνώμη..

Sed

hujus

vim

non

prorfas adfecutus vide¬

tur Svecus Mecaphrafles, reddit enira, ^vara

fullbordad

uti

et finne och uti en mening.

Equidem concedo,

κ^-η^τ/σ-

uévov reddj, perfe&um Luc.

VI:

40.

Sed

quum

ha?

c notio fit (ecundaria, ad aliaro priårem refpiciamus, o- portet,

Γι

quas

ejus vis heic fit & emphafis fcire veli-

mus. Videlicet ci^rios quum in

fpecie

ufurpatur

de

nu-

mero pari, cui

opponitur

πεξκτσοε, tu 1

generatim de-

figqat

quodcunque fuis partibus omnibus ita conftat,

ut nihil _neque

deiit

^neque

iuperfit:: hinc κκτοίξτίζειν eil

concinne aptare & coagmentare, ex

pluribus,

quae apte

in-

ter ie coh«reanf, partibus totum quidpiam ^componere;

unde deinceps translata notione

adhibetur äb HERO-

DOTO _pro, diflidentes.

reducere ad concordiam Sc

unanimitatem, quod STEPHANUS & RAPHFXIUS

obiervarunt. Jana vero Γι fingula ecclefia? membra quo- dam confociationis vinculo, per fldem & caritatem, ^con- jun&a fint, exiftit

inde

corpus, ut

Paulus loquitur Epbe.

IV: 16. συνχξμολο·γ8μενον

rfij συμβιβαζόμενον, bene

COmpa-

&um & coagmentatum, in quo

nulla (it

pars

luxata

atque

e fpirituali compage

revulia: Hane

ego

copulationem,

&, _per fidei, ut

loquuntur, idemtitatem conientientem

coagmentationem

Ecclefiae, exprimi exiitimavero r£, i?w$

κχτηξΤί(τμεν8ε iv ^τω

οίντω

voi

nfi}

^εν τtj αυτ'/j *γνωμγι.

Svethice

dixerisi Vara

fiillkomligen fbrenade (likfom hopfogade) uti

ett finne och en mening,

vel fi mavis, bltlla till fammon:

quomodo HEUMANNUS vertit: dafs ihr in einem finne

und in einer meynung zufämmen

halten

moget.

V. 12»

Aeyca

Ji'rSro,

ort wo&os νμων

Key

ει'

Εγω

μεν ειμί

TfdvKs' Έycc

ύε

ΑττοΚΚω' Eyk

be K>j(pol Eyai be Χξίςα.

Commate 11. dixit

Apoflolus adlatos ad ie

nun

tios

efia

χ Cor. I: v. 12 7»

eile de

glifcentibus inter Corinthios fa£lionibus: quales

vero filas contentiones fuerint,

clarius hoc loco exponit.

Λίγω ίε T8T0,

inquit,

ort εκαςοε υμών

λεγε/. Quas verba

parum

adciirate redduntur

a

Sveco interprete: Men jag

fager fom

hvar och

en

af Eder Jäger. Primo enim ^ηοπ

obfervavit ro, heyoo

<5ε,

efie

loquendi formani Grascis fa¬

miliärem, quse vim

habet explanandi

atque

expreffius

eloquendi,

qu&

obfcurius

antea

fint dicla, Svethice red-

dendam, jag menar.

Deinde exponit

ort,

quafi föret

pronomen,

fcribenduno,

o, rt.

Et denique longius a

ieniu rccedit, vertendo verba, Msa&s υμών

blyet, hvar

och en afEderfäger.$

quaii

qua?

fequuntur fingulis eile η t

tribuenda. Certe verc non finguli

Corinthiorum dice-

bant, ego fum

Pauli,

ego

Apollo &c. fed alias Paulucu,

alius Apollo, alias Cepnam

jaftabat. Neque tamen exi-

fiimanduni eil, ullam inter

illos tuifie in religionis

ca- piiibus

difienfionem, ied

quum unam

omnes profite-

rentur veritatem, accidifie tamen, ut alii

alium Eccle-

fire Dolorem adnrirarentur, & quem quisque

fufpicie-

bat, ejus ie adieclam efie &

difcipulum

pr<e

ie ferrent,

atque ab

iilo fe denominari paterentur. Sic ^ergo in

eadem Ecclefia txftitere Paulini,

ApolliihK, Cephitas:

quid enim

prohibet, quominus ita iatine vocemus rér

ra παύλα, ra Απολλω rå Κηφω; qua? vero

fveeus

com«

minifcitur vocabula, Panlifk,

Apollifk, Cephifk, Chrififk,

ea non pofiiint ^non aures

ofFendere:

ut taceam

termi-

nationem illam, ifk, aliam dare

vocibus, queis adfuitur,

iignificationem,

quam qua:

heic locum habere pofie vi¬

deatur: non enim aliud indicatur,

nifi illos, qui

e. g.

dixiflent fe efie τα παύλα, hunc Dolorem

maxime ad-

miratos illique

addi&os fuifle, forte

non

fine contemtü

ceterorum. Adeoque

fi, nulla adfuta iyllaba,

quse

id de-

fignandi vim, ex

noftras ufu lingvas, habeat, concinna,

ex vocibus, π«υλ^, Απολλωε,

Kηφάε, formari queant vo-

L a cabula,

7i ^τ Cor. ί; ν*. 17.

cabulé, circuitionc quadam uii dicamus: jag ^{menar thety}

att tben ^ene ibland Ederfager,jag är Pauli lärjunge, tben andre,jag är Apollos lärjunge ofc. vel

jag

är Paulus till·

gifven,jag är ApoUos tittgifoen.

V« 17.

τΟυ γάξ Κ7ϊεζ8ΐλεJ' ^με Χξΐςόε βοοτττϊζειν, αλλ' ευαγγελί ζε<&αι' Ουν, εν σοφιοο λίγα, Ivtc μη κένωση c ςα,υξόε Τ8 Χξΐϊ$.

Cum alias paiTim, ^tum etjam heic innuit Apofto-

lus fuas orationes longiilime fuiile disjun&as ab adfe-

&atis illis Rhetoric# pigmentis, quee Sophifhe fe&aban-

tur nonnunquam; iftiusmodi enim, qusiitam anxie,

iv rols λόγοιε δεινότητα, ^vocat heic σοφίαν λόγχ, latine, pe- ritiam loquendi, oris facundiam, uti σοφές λέγειν eil pe- ritus loquendi, Re£tius ergo, quam Nofter habet Me- taphrailes (klokt tal), dixeris forte Svethice, vel, välta·

lighet, vel, prydeligt, konßigt tal; quomodo, qui eodem fpe£lant, κνβξωπίνηε σοφίχε λόγοι redduntur Cap. II: ^{v. 4.}

Neque, ut nobis quidem videcur, iatis commode expri-

lnitur fenfus

fequentium

verborum ifthac verfione: päi

thet Chrißi kors icke

fkulle

om intet varda, Videlieet9

ob hoc maxime dicit ie abhorruiile a profanse adfe£la-

tione eloquentia;, ne

qnidquarn videretur detrahere de

virtute Evangelii, quait hoc non fatis haberet in ie ef- ficacitatis ad movendos & fle&endos animos hominum,

ni extrinfecus accederent fubfidia ^ex colorato & cahrni- ftrato iermone arceflenda. Eil _{ergo ο} ςοώξοε idem, ac v. 18

β λόγοε, ό τΰ ςοουςχ, fermo de cruce Chrifti: & ro, κενω·

Βηνοει, quod generatim notat, exinaniri, vacuari, in fpecie

ifthoc in loco efl _vacuum, h. ^e. privatum eile ac de- ilitutum viribus. Itaque fenium hoc ferme modo Sve¬

thice expreilcris: pä thet

läran

%

vel,

prädikan om Chrißi

kors icke mätte fynas

kraftlös,

fr

25.

ι Cor. I; v. *7 v. a5.

Ta μωξον Τ8 QeS σοφωτεξον των

άν^ξωσίων ίςϊ

qgjj το ccc&svs? Τ8 Ίσχυξότεξον των

άν&ξώτίων &»/.

Svecana hujus commatis verfio (Guds

galenfkap

b vijare ^an männifkor,

och Guds fvaghet dr flarkare ^ån

^man-

nij\or) non poteft non

eile fimplicioribus offendiculo:

atque adeo e re

eilé videtur,

ut

in iila formanda refpi-

ciatur non tam ad lingula verba, quam

ad fenfum,

quem

ex contextu orationis haud

difRculter

erueris. Himirum

diileruit Apoftolus in

antecedentibus de Evangelio Chri-

fti, illudque dixit ^v. 18

&

23.

eile

rds

άπολλνμΜκ vjj

τοις ελλνιτι μωςίαν, quod

fublimibus Regni Coelorum My-

fteriis nondum adfvetis omniaque

ar&iflimis cancellis

circumfcriptae

ratiqnis decempeda metientibus, abfo·

num videretur eile, Deum ipfum, humana

ami&um

carne, vitam poiuifie in cruce,

fuoque fangvine totius

peccata mundi

expiavifle. Haec

ergo atque

alia, id

ge¬

nus, proponentes Apoftoli

aerifui

erant

profanis & fean-

dalum movebant Jndafis: ied fic tarnen erat

iermo il-

lorum

δννοομις

y&j σοφία &ε$ ν, α4.

habuit in fe Di-

vinam virtutem duriilima hominum corda

perfringendi

ac molliendi, multumque continuit

recondifcs fapientiae.

Itaque palam

eil,

τον τ8 ςαυςχ Aoyov ν. ι8·

dici

τομωξον

τ8 0*2, ex more loquendi Grcecis

faraiiiari,

^pro,

μωςίαν

0*2, non quod in ie

do&rina ifta eilet ftalta, fed quod

talis videretur hominibus, eumdemque dici σοφωτεξον

των οον$ξωτί<*ν3

quod conciie djdium videtur nonnullis

^,

pro, σοφωτεξον T8 σοφ8

vel τ>}s σοφίαε

των

αν§ξω7>ων

^,

quandoquidem major

fapientia in Evangelio Chrifti e-

lucet, quam fit illa, qua vel

acutiffimi ingenii medita«

menta fuperbiant. Ifta porro

do&rina dicitur

το

dSevh

τ8 Θε8, quod inefficax videretur

ad fle&endos atque ad

L _$

ia-

73 t

Cor, ΙΓ:

ν. 13.

falufem perducendos homines,

Ted

tarnen

eil ίσχυξότεςον

■των άν^ξωπων, iciderr», ex non

nullorum fencentia

^,

eiii-

ptice, pro,

ισχυξότεξον

^{tb των}

αν&ξωπων ΙσχυξΒ vel Ισχύ¬

ος plus habet

efßcacitatis & virtutis,

quam

quidquid

ab humanö ingenio

proficiici

poilit. Hunc

fenfum

ex-

primas

Svethice hoc modo: Lavan

om

Cbrißo, få dårak¬

tig och krnftlås t

hen ecb Jynas må, ofvertreffar dock

men·

mfkornas vishet ocb

krajt. Vel Γι

mavis ad

imitationem

Heumannianrs verfionis: bvaå Gud Jynes ovisligen giora, år klokare giordt, än

thet

alle mennijkor

kunna

giora:

ocb

bvadpå Gudsßda Jynes vara

kraftlofl,

år fl^arkare,

ån

t

bet

männijkoma kunna giora.

C. II. ^v. 13.

A χβ)ΚαΚΒμεν, bk ev

άιοακτοις

ανΒξωπ'ινης σοφίας Key^eis, αλλ' ev äflotKϊοϊς πνεύματος dyla, πνευματικής πνευματικοί συγκςίνοντες,

Cohaeret hoc comma cum proxime antecedens: ut enim Apoflolus illic opponit το πνεύμα τΒ

κόσμΒ

τω πνευ·

μάτι τΒ Θ?£, ita, qui illi conveniant,

Τακτές

Koyac dv-

ΒρωπΙνής σοφίας opponit heic

ύιάακτοις

Kcyotc πνεύματος, Ίω TB κόσμα πνευματι non inepte dixeris defignari huma-

nam iapientiam,

fubtiliflirna

humani ingenii feita, quae ab oratoria arte inflruftiiiimi Graxi exquifitillimo ver- borum adparatu expofuerunt: At πνεύμα Θε£ eil fanclui

Dei Spiritus, qui fecreto

adflatu fuggeflerit

Apoflolis

nobiliorem feientiam, eorum nempe notitiam, quae funt

χαξί&εντα

ύμν

υπό

Θε&. Atque

hxc ipfa, dicic

porro v.

13, ΚαΚΒμεν, loquimur, nota

faeimus aliis,

non illis

uii

verborum lenociniis, quse humana

fapientia

diåiter,

eamque deceant,

fed talem potius iecuti loquendi feri-

bendique

rationem,

quam

ipfe fpiritus docuerit,

qua>

que

ι Cor. II: v. 13. 74 q\:»c

adcommodata fit rebus exprimendis fpiritualibus,

συγκλίνοντες

πνευματικά πνευματικής, Qu« vcrba fvecus

reddit: ochdbmom andeligafaker

andeligen: quafi icriptuni

eilet, πνευματικούς

πνευματικά

συγκξίνοντες, Η EU

Μ AN«

NUS exiftimat ^το πνευματικούς eile dativum maiculini ^ge-

neris, ad homines referendum

fpiritu Chrifli donatos;

transfert enim verba b«cce hos modo: Und predigen geiftlichen

menfchen geiftlicbe ding, Equidem concedo

συγκξίνειν, inprimis in

verfione ßibliorum Gr«ca,

oc-

currere nonnunquam in

fenfu interpretanda & explanan-

di, id prseierdm

quod fit obfcurum & «nigmaticum,

an vero ideo recle dicafur συγκξίνειν πνευματικά

άν^ξωποις,

pro exponere

hominibus

res

fpiritualés, haud facile di«

xero: adfirmatius utique dicere nobis

poile videmur,

ex

nexu, quem fupra

aperuimus, horum

atque

antecelen»

tium verborum, conftare, non loqui Apoilölum de

fpi¬

ritualibus hominibus, queis fpiritualia

dogmata

propo-

nerentur, fed de ftilo

aptando

rebus

fpiritualibus, At¬

que ideo, ^non

eft,

cur

recedamus

a

frequentata maxime

notione, qua συγκξίνειν

fignifcat, conjerre,

compararc,

Ut

enim ATHENALUS dicit in Capua nafci vinum

adeo generofum

^, ut

nullum ifti aliud

queat

συγκξίνε&αι* com-

parari, cujus

virtutem aliud «quiparare

non

poilit: ita,

fi verba aptentur & aquentur

rebus, dicuntur his illa

συγκξίνε&αι: Eft

ergo

in fpecie συγκξίνειν πνευματικά

πνευ¬

ματικής^, aptare

fpiritualia fpiritualibus,

a

fpiritu diftata

verba adcommodare rebus fpiritualibus: Svethice

dixe-

ris: lämpa

andeligt tal (andeliga uttryck) ejter andeliga

faker.

C. III. v. 13.

Ή γάξ ν\μεξα

δηλώσει,

^{οτι εν}

πυξ) αποκαλύπτεται,

Quam

Apoilolus exorfus eil, diiputationis telam

_teme·

de

7* ι Cor* ΙΠ. V. 13;

temeraria illa diiTenfione Corinthiorua?, qua fuorum ^no-

mina doclorum in ticularia feSarum nomina converfe-

rint, hoc capite pertexere pergens, diilerit de Ecclefiae miniilris, dicitque v. j. illos nihil ede, nifi

JWövss*,

quorum alii plantent,

aliirigent,

ita tarnen ue quidquid profecerint labore fuo, id totum| adicribendum fit Deo

audori. Ad fe vero in fpecie quod atcineat, dicit v.

10. fe fundamentum jeciiTe, cui alius fuperftruxifiet fpi-

rituale sedificium: ied _vero, pergit deiaceps argumen-

tando, refert, quid quisque iuper ja£to fundamento itruat, ^{aurum ne} & argentum &: pretiofos lapides, an

ligna & foenum vel ftipulam: qnale enim cujusque ^o-

pUS fit,

ilηλωσει

^η ημεξα, ort εν πυξ) αποκαλύπτεται, Quai verba _parum adenrate reddit Svecus: ty dagen fiallgio-

rat klart, hvilken i elden upenbar varder: quafi nominati-

vus ιΐ,μες# ad utrumque verbum ^,

Κλάσει

&c αποκαλύπτε¬

ται, referendus eilet, hoc fenfu; dies manifeftabit quäle cujusque opus fit, qui dies adparebit in igne: quum

tarnen το αποκαλύπτεται reipiciat ad antecedens fubftan«

tivum _ovy atque hic fenfus fit: tempus declarabit o- pus^, nam ingruens ignis oftendet quäle quodque opus fit. Quum enim in irnagine auri, argenti, lapidum pretioforum, graminis & itipulae confpiciendam exhibu-

erit doäxinam, quam

fundamento

religionis fuperftru-

erent Ecclefias Dolores, continuata allegoria, repra?fien-

tat fub imagine ignis experimentum illud, quo sedifi-

cium quodque probandum eilet. Quemadmodum enim

pretioia metalla & gemms ^non pereunt igne, at li- gnum contra & ftipulie eo abfumuntur: ita, fi ingruae

vis tempeftatum^, dabit quadibet do&rina documentum ,

cujus fit generis, Vera ne an commentitia. Ut vero

fpeciatim nunc exponamus quisnam fit ille ignis, _qui probatoruii dicitur cujusque cedificationem, hoc minus

e re noftra eile putamus,

quod

nihilominus vel ex di- dis

ι Cor, III, γ, ij.'

Bis hactenus conftet, quae debeat efTe Svecana ^meta- phrafis. Nimirum, qaum in hoc loco ^non tam

deiignare Yideatur peculiarem

aliquem diero,

quamtem- pus

indefinite; qaomodo

in aliis locis

compfuribus

^u-

furpacur, hoc fernae modo non incommode reddere poilumus vcrba h*ecce: tiden

fkall upenhara

^t

bet,

ty

thet

vorder i elden upenharat. Si cujus opus, quod exitruxe- rit, ut Apoftolus dicit v. 14. manierit igne non abfum-

tum, is mercedem accipiet: fin opus ejus confumatur, ζγίμιω&ήσβΤΛ}, datnnum quidem faciet, Svethice,

han

vender val liefernde fkcida, σα&ηαίτΛι

Je,

^χτωε όεds

hol

πυ- foo> Ted fervabitur ipie,

fic

tarnen, ut

perignem, Sve-

thice, men blifoer

βelf reddad,

dock

fifim

genom

eld,

C IV: V. 3·

D,—i, \ «> t f 9 c/ C t-ύ > Λ -Λ « .\

Εμοι όε sie sKot%i~cv g<?;v, wct ν ψ νμων αναχξΐΰω,y v7fo

ήμέξας' αλλ'

χάε εμαυτίν άνακξίνω.

Pergit Apoilolus cocptam

exfequi difputationem,

qua redarguumur

Corinthii, quod de Eccleiias fuae mi-

niftrSs

cognofcendi

ac

{fcatuendi

licentiam

fibi fumMent,

aliosque aliis temerario

aufu praeiuliiTent, quaii

^{non o-}

mnes forent v7ftijfirici χςι^ΰ K&j

όίχονόμοι

μυςηξίων Θ?5, &

pro men

fura,

quae

cuique obtigifTet, gratite

ac

donoruna

ad Ecclefise commoda & incrementa conferre niterentur·

Sed _vero, quod ad fe pertineret,

dicit Paulus

parum fe laborare quid

fentiant,

quum non

male adminidrati

muneris fibi conicius eflet: inquif, hs

iKåyj^cv

ίςιν

tvoc ύφ' £μων άνοίν.ξίΒω. QuÄ verba Svecus

reddit:

Men mig år thet en ringa ting, at

jag varder dbmd af eder,

eller mennifklig dag. Ad quae pauca

monetlda funt. Pri*

mo praeter lingvse ufum

redditur yjufyadag; deeoenim

conycwt inter^" omnes

άν&ςαπΙνψ ήμέςαν deiignare hu-

"Γ Λ Μ ma:

77 1 C°r« V. 3.

manum Judiciumj oppofitum ilii fententiar, quam de

Pauli miniiterio ferret fupremus omnium judex Deus:

id ergo in Svecana

verfione adhibendum eil

^vocabu-

lum, quod ex loquendi

ufu

iili

notanda?

rei

fit

acco-

modatuirr; id, quod HÉUMANNUS fecit reddendo ^, menjcblichen gerichte, & Anglus vecutlior. judgment, ^ac recentior, human authority. Qjod vero deinde reddun-

tur verba ha?cce, /ta ύ(ρ ύμων αιχχξΐ&ω ^, att jag varder

dömd afEder , id reprehendcndum no 11 eil: ied tarnen, quum verbum, döma, fit ambigua? nötionis, e re forte

fuerir tale ieligere vocabulum, quod ipii rei fit adcom- modatius, meiiusque exprimar ^vim τϋ· άνα%ς!νε<&οίΐ. Vi-

delieet non heic fernio eil de fenten-ria judicis, vel ab- folutoria, qua quis crimine objeclp liberetur, vel da- mnatoria, qua quis crimine condemnetur: fied de c en- lura Pauli & iniquo judicio, quo quidam Corinthiorum

minus illi, _quam ccteris 33ocloribus, pretii ilatuident:

cui defignanda? rei non male aptatur το civxxfrevy erft

hoc proprie qureilionem

judiciali

^more de aliquo ha¬

bere, diligenser aliquid explorare & examinarej qute notio ferme ubique in (criptis N. T. regnat, nec pror- lus non sonvenit in hunc locuro; nam ad examen qua- ii revocaverane Corinthii fitios Dolores

diiigenferque

icrutati funt quid eilet in quovis eorum laudandum ^, quid reprehendendum, h. e..έξηϊχφν dvekgivov rås υπ- τ}ξ?τα$ Χξίςχ* Sed noalim tarnen reipicere ad aclum il- lum, qui iequitur hujusmodi

χνάκξΐην,

h. e. Judicium ^, quod, inilituto examine facfiaque con&paratione, feratur,

Sic ergo ienlum nos quidem exprimi poifie putamus:

Men bvad mig angår, aktar jag tbet ringa ^{^} att jag dr

underkaftad edra eker mennifkjig magis (ratts) omdömen:

ccaE öJg Ιμαυτόν οίνχκξϊνω, ubi κλλοϊ, earodem vim ha¬

bet, ac Rom. VII. 7. atque adeo fic reddi debet ^com·

ma hoc: ja jag vill icke heller fjelj falla, något omdöme om

· ·

mig

ι Cor, IV. v. i2. 78

mig (quomodo nempe rrjunus mihi demandatum ob-

ierim γοος εμαυτω

avvojåcc

κ. r. λ. Svet.hice: jag vé$

vel intet med mig, men tberjore år jag icke rättfärdig

{utan fel)i Herren år thenJom mig ranfakar (c άνάκξίνων

με κν'ξίος fet).

V. 12.

Kcci κοπώμεν,

εργαζόμενοι

rccls

)όΐ<χις

χεξσί.

Αοιόοξύμενοι

ενλογ&μεν' Αινκάμενοι, άνεχομε$ού·, βλασφημάμενοι, πκξα·

χαλ&μεν.

Increpitis Eccleiias Corinthiaca? Do&oribus, quod donorum, quibus Tibi pollere

vifi

fint, exeellentia tur- gidi efient, convertit ie Apofiolus ad iliorum

audito-

res, reprehenditque vePanara opinionem illam, qua im·

buti credebant, iatis fe efie Divina gratia locupletatos, facilcque in pofterum carere pofie Pauli

miniflerio.

Hinc adrepta occaiione deplorat iniquam Apoflolopum fortem, quod omnium mortalium viderentur efie ^con·

temrifTimi ^ae

deipectiflflmi, fitim

&

famem

&

nudicatem

& verbera tolerantes. Κοπιωμεν dlcit denique v. 12. εργα¬

ζόμενα roCic ifiuts χεςσί' quaj verba inconcinne admodum

reddira funt a Nofirate: Vi arbetom, värkande med våra _egna hander: quafi & ro,

εξγάζε&οοι& ro,κοπών,laborandi figni-

fic&tioneoi haberent in boc loco. Equidem concedo de·

fignare κότιον laborem, & κοπών

laborare:

led

accidit

ta-

noen nonnunquam, ut

κόπος ufurpetur

ad

notandam

de- fatigationem ex Labore ortam, & κοπών

denotef,

jatigari, defetijciy lajjitudinem ex labore Jentire: ^quo

fenfu Jefue

dicitur Job. IV. 6. κεκοπιακως εκ της

cHoirtoolocs,

laffus de

via. Ifiam notionem, profanis

fcriptoribus

maxime

fre-

quentatam, huic loco convenire,

manifeftum eil:

atque

cit adeo τό} κοπώμεν εργαζόμενοι, dejatifiimur

lab

oran

do

^?

Μ 2 Syst.

79 ^ι Cor. IV. ν. 12.

Svethicej Vi hJifve uttröttade, under thet vi arbete med

vara händer. Porro,

διωκόμενοι

^, άνεχόμε&οο. Svecus ha«"

bet: tä vi hlifve forfålgde, Tide vi. Rnim vero hoc o-

mnes faciunt» qui infe&ationibus aiiorum flint expofi-

ti: ea vero peculiaris fuit virtus Apoilolis, ceterisqueeil

omnibus, qui illorum infiitere cupiant veftigiis, quod patientiffime toleraverinf, quidquid injuriarum fit ilia-

turp: atque hoc defignat

ανέχεSmi.

Quo fenfu Achilles adioquitur Priamum, apud HOMERUM II. XXIV. v.549.

Éveχεο, μ'ήf uhlx^ov

οδυ'ξεο

σον xotTCi βυμόν..

Ρerfer esquo animo, ^nee perpetuo moere tuo in animo·

Svethice _ergo dicamus: nar vi blijva jorjölgde, äro vi tolige. Denique dielt Apoiiolus: βλιχσφημύμέν^01, παξχ-

χαλάμεν, quac verba Svecus reddit: tä vi hlifva hadde ledjes vi jore, non qnidem omnino male, Ted didione

tarnen minus concinna & terfa, nec, quac, hoc utique

in loco, prorfus exprimat vim verbi παξχκαλεϊν. Ufür-

patur quidem hoc freqnenter, inprimis Γι fequator infl-

nitivus vel accufativus perfona: & rei, in fenfu orandi

& rogandi: at ubi vel abfolutc pocitur vel accufätivo

tantum perfonac

jungitur,

aiio modo explicari pofle vi-

detur. Sic, _quum prstfe&i militum ad Paulum &SiIam, quos verberibus, praeter jus Romanum, csefos in carce-

rem conjecerant, adiiflent, παξεχάλεσκν cevrus ad. XVI.

39. non hortabantur illos, ut Svecus habet ('fbrmante them)^ fed midbus iilos verbis adloquebantur, admiflum crimen, quacunque ratione poflent, purgantes & ^con- ceptum indé dolorem lenientes. Neque aliud forte di-

xeris fignificari Luc. XV. ^v. 28, ubi pater perditi filii

atqne domum reverfi alterum fuum natum, quem ira^

tum eile fenferat, dicitur πκςακχλεϊν*

εξελ&ων,

inquit Evangelifla, σϊαξεχάλει■

οίντόν,

lenibus verbis mitigabat i-

ram ejus,. Transfers ad Pauli yerba hsccce ißam ^no-

t Cor. VII: v, f, go fionem & habeb's fenfum commodum," _quem hoc fer-

me modo Svethice exprimas: tå vi fSrfmädas, tala vi vänligt och

böfligt,. vel, gifva

vi

goda ord»

Cap. VITj v. 5.

Mr] DC7tc^iqälrs

άλληλχς,

h μη n

dv

εκ συμφωνά Ttqos

'ΛΧίξον, κ. r. λ.

Locutus eft Apoftolus v. 3. de debito Conjugalf, quod

honeftiori formula

vocat

Ιφειλομενψ hvoiotv, cui

geminus σεμνός Åoyoc

occurrie in hoc

commate: nam άποςεξέίν quum in genere

(it frauåare, pvivare, hic

ta¬

rnen fpeciatim notat conjugem

fraudare officio iilo,

quod matrimonii

finis exegerit:

atque

adeo

non

male

etjam Ivletaphraftes

fvecus, ad Pauli-exemplum,

σεμνολο-

yw, reddit verba hscce, μη

άποςεξβϊτε άλληλχς, dragen

eder icke undan fir hver annan, ne

fubtrahatis alter alteri

την οφειλομενψ εύνοιακ,

nifi id forte fieri

queat mutuo con*»

lenfu sd tempus, Ινα

σχολάζατε

τη νηςεια f(aj τη τΤξοσευχη»·

quae Svecus

reddit:

att

ff- mägen bafya tom tiü faßo och

boner, vulgi ore, in

quibusdam patriae provinciis, trito

loquendi

modo:

in cujus

ergo

locum aliam magis ter-

fam formulcm fubftifuas: att J mägen

bafva ledighet;

vel, vara

få

mycket ledigare

tiü faßo och böner, Quibus

defun&i religiofi

officii partibus, redeatfc eodem, Ινα

μη πειροίζη υμάς o σατανάς

<W

την

άκξασίαν υμάν, Sveth. ^att

djefvulen icke

fkaü frefia Eder for Εdor okyfkhet [kull, non

admodum, ^ut nobis quidem

videtur, adcurate. Eft énira

aliqnid

diicriminis inter άκολασΐαν fivc ασελγείαν ic

ακςα-

σίαν. Videlicet opponuntur

fibi

^{εγκρατής}

άκξατνη}

νγκξοίτεια & άκξασία.

Ut enim

εγκ^ατηε

dicitur, qui li-

bidini & cupiditatibus

moderari poteft| ücjyygartiy

των d(pM<h?Mvx abftinens rerum venerearum,

qui yeneri nori

Μ ₃

iuceunis'

Si ⁱ Cor. VIT: v. f.

iuccumbit: ita _{ακξατν,ε} vocatur, qui fuperior ^non eft fti- mulantibus cupidifatibus, άκξατης αφξοοισίων, incontinens

veneris. Eft _ergo

εγκςοίτεια

virfus, ^qua qui praeditus efl:

iuis moderatur eupiditatibus, & dy_ξάτεia, ve], αζξασία

neevus, quo qui infedus eft, cupiditates in poteftate non habet. Jam vero huc ipedat Apoftoli monitum: poit

breviorem disjuhdionem revertamini ad conjugalia de- bita, 7va μη o σατανικέ σίειςάζη ^{υμάς, ne} diabolus tentet vos, ad illicitam venerem ihmulet, την ακςασΐαν ύμων,

per incontinentiam veitram, eo, quod a veneris ufu

vos abitinere ^non poffitis. Svethice irnfum hoc ferme modo exprimas: på thetJatan ej må gora fårfök på Eder

(iterhållighet.

V. 12.

'£< τ'/f

αδελφός

yuvdr/.a εχει απ&ον, yjf αυτή συνευίοκεϊ

oiKtiv μετ αυτΰ, μη οίφιετω αυτήν.

Ad verbum reddit Svecus Metaphrafles primam hujus commatis _{partem: (Jm} få dr, att en broder bafver

ena otrogna buflru. Vocabulum απι-os, heic _{seque ac} in

iequentibus commatibus aliasque pailirti defignare homi-

nem, qui Chrifliana facra ^non amplexus eilet, ^res eft confefla: _neque ullum effe poteft dubium, quin id ge¬

nus homines, vera; exfortes fidei, ifthoc ivecano nomi¬

ne (otrogen) notari queant: fed tarnen quum in hoc uci- que argumento, ubi de disjunctione conjugum _agitur, ambigute fit notionis, neque de iilis tantum

ufurpetur^

qui a Chriftiana fide funt alieni, ^verumvcl prscipuede illis, qui conjugalem fidem violant, illicita fe polluentes Venere, ne inerrorem inducantur

fimpliciores,

^{e re} eile videtur, ut in ejus locum (ubftituatur aliud, quod ad iitam, de qua heic iermo eft, uvtsluv

defignandam

fit

ι Cor. VII: v. 12.

adcomodatius. Neque adco inepte fecifTe videberis, ii

lioc modo cranituleris verba ha?c: Om en broder [en chrißen) bafver en hednifk hufirit,

yßj

αυττη.

συν*υ$οκεί

&c.

och bon bafver vilja att bo med honom: reclius: och hon

dr nbgd att lefva med honom

tillf/imman.

αφιέτω du-

rrjv> ne dimittat, vel, fegreget iliam ^a iu: Han fkdje

henne icke ifrån ßg.

V. 32, 33.

@ελω ^οε ύμαε αμεξίμν8£ είναι' ο αγαμοε μίξιμνα τα

Tb κυξίχ, κ. τ. λ.

Vocabula, quibus utitur Svecus interpres, non fatis rai·

hi videntur exprimere vim grxcarumdielionuro, αμεξίμνον είναι & μεζΐμναν,€\uuin nihil illa

aliud

defignent, praeter Cim- plicem curani, qua ut vacui

eilent Chriiiiani,

cupere ne- quaquam potuit

Apcftolusj uti

nec cura

rebus impenia

terreilribus in vitio poni ^unquam potefl. Palam vero eil ex antecedentibus, fermonem heic eile de anxia follicitudine, quee varie

verfet

&

excruciet

animurn:

cui

exprimendae optime

inferviunt vocabula, μέριμνα &

^με*

ξίμναν. Si enina

Etymologos iequi fas fuerit, qui

με-

ξίμναν derivant απo Tb

μεβζειν

τον vbv,

erit

μεςιμνα

ilÜUS,

qui, ut Pocta

canit,

Magno cnrarum

flucluat

te

flu

^y

Atqué animurn nunc

huc celerem,

^nunc

dividit iUuc,

In partesque rapit varias perque omnia

verfat.

Hinc μβξίμνάω til follicite atque

anxie coglto:

quo fenfu Salvator dicit Math. VI. _{2$. μη} μεξίμνοίτέ ττ,

\pvXq

υμων} r< (paj)tre pßj τ) 7ilv\Tty ne anxia vos cura exagitec

&c.. Cui adfinem iignificatum habeae cognata

vocabu-

l»r

t Gor, VII: V. 3it, $3.

ja,

μεξμχίςω, μεξμν\ξίζω

Sc μζξμεςος. Itaque ii vittt graec«

diäionis adiequi quodamraodo volueris, dieas Svethicc:

jag ville gerna att

jf

^voren utan oro och bekymmer; o ayu- μοε μεξίμϊω tu τη Kvfn, then fom ogift dr, han hafver Gude- ligt bekymmer: o Ss γκμησαε μβξίμχοί tu τη κόσμα, men

wenfom gifter dr bar verlds bekymmer, Quod vero por-

ro difcrirnen eil} inier virum, qui uxorem duxit, &

jqui agk vicam caslibem, id eijim intercedit intcr virgi-

nem & nuptam: μεμεξίςαι y yvvy ngt) y 7Tccföhos dicit Pau¬

lus, v. 33. Svefh. thet fkil på en quinna och ^enjungfru;

Concinnius forte dixeris: famma (kiInad dr mittan engift lufiru och ^en jungfru: ilia enim _μέξιμvu tu th mvpa3 at

bsc μεξίμνοί tu th Kvfte y, 34,