ill TIO

NI TIO NE ET DI.VI8IO

NE EX SENTENTIA.RA- mcoruiRj

Duce s-lafpice Cbriflci,

SUB DIRECTIONÉ

Clartßimt & excellentißtmt viri

CHE S N E COPHERI A R T i S®,

H E D i C m D 6 C T O R I S ET IN REGIA 3

A ca cl. Upfali.enfi f hyüologise Prof. * Q

public!

S

Publice difpuiando tueri conabitur Q ERICUS^PETR _S E I US BlORLUNDlUSf j

O D E R M A N N U S. P

In mspri Hora (f lococonfuetii ■' ÜB S A L I m, j$j[|

Excudehät ^{sc h ill us} Wstthvjc', 162 c. »!''!

j§ ^{ß^PUTATIO} PHILOSQPHiCA (

fä? <

A D M O DUM R B V E R E N D O ET

excettentißimo piroy

Dn. L A U RE N "I IO TAU-

LINO GOTHO SS. THEO L QG. E T

fHILOS, DöCTOKl MAXIME EX/M 1 O dioecesios

Stregn, Epiicopo emeritiftirno patrono 5c promotori

ibo ftudio obfervantise perpetoo coieodifs.

It em % c&teris pr&ci&rißtmü (f celebratißmm vir is?

Dnl M. I S A Å C O R O-

THOVio Nycopenf. Pafl dignifs. & vicinurum £c- clefiarum praepöfito pro vinciaii.

Dn-,. M, J O S E P Fl O M.

Dn. M

N IC O L A O F.ccL örebroenils Paftori Rsve- readiié,

Dn. M+ J A CORO R U D-

f e c c h i o Sch. örebroen-

~ - ...

(is Reftorx candidife.

t o g d o n i o p?a?p.& Pafh J Dn. M. J O A C H I M O Pa-

Ecci. Streg. vigiianttå. t ftori Nyeopenilsä parte o- Dil.. M. M A T T H. GEOR-

g i Eccl. Jederenlis Paft.

dexterrimo.

Dn_. M.CAROLO SCHIL-

lero pra?p. &Paftorim.

praeftantifs.

Dn_. M. JOHANN I CA-

rolstadio pafi. in folertifs.

ri^ntaii Sruditiftimo, Dn. A N D REt C A M-

thero Paftoriin0låb [ofa prseclarifs.

Dn. F. RI CO OL A I, Pa- ftori influtet impigerrimo»

Dn, JACOBO RONDS-

let i o Pa ftori in X'i\i*

jtat) fpe&atifsimo.

f atribus-iMec&natibuSyVr&ceftQribus^fromotoribus ^r quavis animi

prompütudine indeßnenter colendü p bilofoph i e um hoc exerci-

tium qu&lecunfo debit ^£ obfervanti£ in cer ta.m fui promovendijpem Iß candidi ^anm aujbiaum ^reventer inlcribit

dedieat If exbibeu Autfa.&Reip»

Thefis I.

Va mplurimos Svteterrimos ^{er- 7}

rores falföq; Vetufliorum quortm- dam Opiniones non duntaxat in Logicajfed in quo vis difciplinarum

generé nuilå aiia Caufa fuppuliulas-

ic Cultioris Philofophia? authorSc rellaorétor Petrus Ram nu- luculen-

ter indigitat, quam quod tritfm legum & methodi ar-

tifkiola?(qusrurn tratratio l^mgrn agro iogico fulcipi- turjimperiti: dcartium liberali ^um veritate & earun»

den; methodiea difpofitione ^, fcrupulofe admodurrL»,

a ut nihil penitus rimari & dijudieare quiverint. Unde alii m alias voces prorumpe n tes, ajebant: ^aut nihil >

^

verum efle, aut nobisilludplaneincogniium.

z. Idiplum nemini revera dum denlsm huma¬

na? mentis calsginem, nec non cognitionisambigui-

tatem intueamur, admirabiie apparebit illa en-im nifi

moderatrice quapiarn fida condantiqucnormaac le¬

ge gubcrneturjydiuni veritatis lapidem in rebus deli-

teicentem ofPendere, _eatomque fcientificam Cogni¬

tionen! affeqni hsud potiseft. Sed fuisdemerfa invo- lucris & roancipata lententiis ^, per devia c^citatis 6c

ignorantiseindubitanterfertur. \

3. Quockca feduli veritatis hutnaniorumquo diPqpHnarum inve(ligatoies in defeflfa naturalis di- icuriUs meditatione & obiervat-ionesreguia's quafdam

A z & mo-

&monitionesf indagarunfc, ad quas artium prajcepta conformanda eftent,quas å quibuldam neglectas/pre-

tas, & tanquam fepultas, Plato ille Gallicus P.Rarous poftliminiorevocavit,exufcitavit, & illuftriores fecit,

quem praeter meritum canepeius&angueinfedtantur,

& cum immenfa artium communifque ofuscomrao-

ditate priftino nitori&: dignitati reftituit* Conftat e- nim non harum legum primum authorem P. Ramum

efte ,fed ipiam naturaro å qua fapientifllme dicftan-

tur & prajferibuntur. Secundus aurhp.r harum legum

eft ipie AriftoteIes,qui easiib.i.Än&i.pofLcap ⁴ & 5.7.

adftrinxit.Tertio ab ipfisquoq; peripateti- eis, _quanquam aliis ver bis docentur. Galenus requirit

prsecepta okag cbfyS-Hj P. Melanthon fa?pe aiiena rejicit Scaliger m k? oK$7t?oo%v fic afterit exerc. 6. f 4.-Qucd eft

genus diffufum nöndecuit sddeftgnatse fpeciei priva¬

tas anguftias detorqueri. Quid hRodolphus Agncolar

& Ludovicus Vives, maxirné haec Ariftotilea princi- piafpeöarunt. Hasleges Ariftcteles. Lococitato ^ac.-

commodat ad fyllogiftnum Apodidlicum: Petrus ^vero

Ramus harum do&rinam generatirn in lib- z. Log* c. 3.

propofuit atque itä ^tres lllaslegesadomniaomnium

artium prascepta vult referri: cujus fententiae nos quo- que fubferibimus, nihil morantes quorun dam argu¬

menta quibus ccntrarium probare nituntur.

4. Commemoratas artium lege« fiveindividuos

comites tribus charadleribus å philofophorum cory-

ph^is infignitos efle cüivis in propatulo eft, quarurtij

prima x?* 5re&v&s,Lex veritatis: (ecunda Lex, ju-

ftici«; tcrtia fapiencise appellari con- fuevio.

5. Ka?uimv&t de omni.-ftrenue imperat ut artium

pra?»

praeceptiones fint necefland,univerfalitef,perpetuo(}j

veras _, fi _qua? igitur depradiendantur omnirnode vel quadantcnus falfa? imo p3rticulares atq,- incertaeéle¬

gitima artium conformatione hujas legis praefcripto profligarentur.

é. KaS-cwts per fe: magis afFe$at quam prima^:

ha?c enim lerio jubet, ut earundem artium axiomatsL»

fint homogenea, propria eflentiälia ac veluti membra corpori fuo irmplantata, fi ergo qua?dam extirerint he-

terogenea , iropropria, QC denique å feopodifcrepan-

tia hujus legis ediåo é pomeriis artium fecluderentur

ea namque fcientifica ratio efi, qua ab ipfarei cflentia progreditur de his Gal lib+7.

7. Kct&oÅXTpfto&v omnium difficillima eft, _neque iis contenta

quae in prioribus continentur; non enim

fufficit artium documenta eile vera & homogenea, ve¬

rum etiam univerfaliter prima, & quoad ficri poteffc reciproca; Hoc eft Generalia cumgeneralibus, fpecia-

lia cum fpecialibus conjungantur , inhibet itaque vi praetoria in&qualem pra?ceptorum enunciationem_»

nec non faftidiofam Tautologiam &fophifticam.

8. Hosneceflitatis gradus (praeter omnem du-

bitationis aleam in praeceptis artium & difciplinarura peculiarem poftidere fedcm omnes de iis redle fen-

tientes aflfeverare arbitramurjquamvisob mentis no- fira? inftar noftuae ad lucem meridianamcaecutientis

& Judicii habitudinem omnia earundem praecepta ad

has tresleges afiringere haudqUaquam valemus.

9 Hifce tribus fcientificis artium indiciisfuc- cedit mcthodicaLex, ut ufu & excercitatione gravif- fima,ita praeceptis omnium nervofifiima & luculentif- finaa, natura prius procedat pofteriusfcquåtur.

A ₃ lOiApen-

o.l Åpendicis loco principiafeu inftrumenta^

quorum adminiculo artes invants? ftint å philofopbis

recenfentur quatuor, fenfus, obfervatio; experientia

& indudio, _qus fuperioribus attexere placuit,

ir. Atque hsc deperpetuis totius phiiofophise fymbölispro re nata dixifle fuåiciät _quorum beoeficio indagantur & conformancur reliquum fuccindä ejufdem delineationem Logicis pofitionibus praefi- gendam ^, aphorifmis quibufdam inclufam, publica?

difquifitioni fubjiciamus.

it. Antequam ad ipfäm definkionem fufius progrediamur perpendere nobis menseft, quid prifci

nomine philofopbis inteliexerint, ^ut in tanta den- nitionüm diverbtate ex varia vocis acceptioneobor-

ta redius injftituere jndicium nobis ffe integrum.

13. Cumprimis illud tenendnm eftquod philo- fophia antiquitus dida fuit (apientia, & qui praeftan-

tiilimarum rerum feientia excellere videbantur, eos

Grsci oztyvs fapiehtes nuncupabantPythagöras m(At-

teftanteCic. _5. TufcJ cum confpexerit (apientiarn hu- manamapprime exiiem elfe bominefque, ^earn magis venari,quam aflcqui maluit pbilofophus qua mQos dici

& fic rerü omniu noticiam nomine philofopbis ejufq;

nomericlationem primitus indigitavit ac introduxit.

14. Pythagorica illa interpretatio poftmodum antiquavit eo quod ^tam inveteratam fapientum invi-

diam i mm innere t & quafi in fumum difpergeret quåm infigne.ro fapientis5dignitatem aflereret,unde voxilla

miris modis increvitneque tantum å Pytbagoreis, ve¬

rum etiam å Platonicis eorundemq; pofteris omnium

Calculo recepta & comprobaca eft.

15. Hinc cum Platonicis aläfque clafTicis autho-

j

*• '. ribus

ribus fub tiominis phiiofophiae accepfcione ^non modo

realem philofopbiam quee in rerum fpeculandarurrL»

cognitione & sgendarum praxi confiftit, led etiarm*

rationalem difcipiinasnomioatim organicas ad ca?te-

ras percipienda^plurimum facientesin cancellosphi- lofophia? comple&imur,

16. Pbilofophia å quibufdam infjgniturnomi¬

ne 'ovs&vkte^Smus eo quod ^non fecus annulus digiturrL»

artes liberales fuo ambitu compkctatur, quidam alias qualeieunque defcriptiones non fatis explicantes Sc penetrantes philpfcphia?, effentialia adducunt quibus podhabitis Sc rejedlis, philolbphiam tam fyftematiee compradienfam quåm men te confignatam de defini-

nius.

17. Pbilofophia efl: liberalium artiumdo$rina feü cognkio conflat enim philofophia ex artibus non_.

fecus ac humanuni _{corpus ex} arcub9 coagmentatu eft*

18. Årtes liberales bip.artito diftribuunturiim»

generalis & fpeciaies:vel Sc ^ JWW illa ad

veram lapientiam przeparatio quajdam Sc quafi inftru-

meatu ,haec ipfa eruditio Sc fcientia nuncupäri aflblet.

19. Generales ideo potiflimum nominancun*

quia particulari aliquo fubje&o ^non deftringuntur,fed gcneraiia ad res quafvis exquifire cognofcendas in-

ftrumenta fabricant, adcoque circa ^omnes materias

verfantur de quibus erudiendi funt homines«.

20. G enerales porro fnbdividuntur in externam yel internam quarum anteriores non occupantur cir¬

ca ipfum intellecSum Sc rationem mortalium infor- snandam, fed jüxta fermoncm extrinfecum vel _purum velornatum ac politum, priorisGrammatica pofie-

rioris Rhetorica conüderadonem ingredicur.

-

ai.In-

21. Interna ars eft Dialedica rationis quippo

informatrix, _quae omnium efl generaliftima & reliqua-

rum difeiplinarü dux&magiftra meritocenfendaeft,

22. Atque fic de phiiofophiae parte generaliori

breviter egimus ^nunc ordinis ratio efftagitat, utipe-

cialem fubjungamus, quae omniumrerumcommunis

non eft

nec omnibus infervit, Ted certi alieujus obje-

di propria eft.

23. Objedum illud collocatum eft velin natu-

tå, vel in inftitutionibus five moribus hominum.

24. In natura rerum ita vedatur arsauteoftfi- derat aut (altem quantitatem,aut cum fubftantiis qua- litatem,circa quantitatem occupata eft mathematica;

circa qualitatem uua cum fubftantia phyfiologia.

25. Quantitatem omnem cum vetuftis &neo- tericis diftribuämusindifcretam& continuam.

26. Difcreta eft, _{quae nuraerum} ejufque varias proprietates Sc affediones examinatindefeientia A- ritbmetica dimanavit.

27. Continua vero quantitas eft,quae magnitu- dines, menfuras, Sc Jlineamenta perpendit Sc rimatur,

ex qua Geometria extruda eft, quae circa magnitudi»

nem feu quantitatem continuam occupata eft.

1%* Phyfica corpora naturalia fcrutatur, ^eo-

rumque caufas prineipia Sc affediones propria inqui-

rit eafque caufis fuis demonftrat.

29. Senfus quigignunt artespropter qualitates

circa quas occupati funt duo dantur auditus Sc vifus fenfus audiendi producit Muficam, fenfus videndi ^a- ftronomiam, opticam &c.

30. Tantum de objedo pofito in natura fequi-

tur jam objedum fitum in moribus Sc adionibus ho¬

minum

minum extcrnis quas gubernat Ethica,politica & seco- nomica_».

31. Hanc generalem & nervofam dedefinitio-

ne & divifione politioris philofophiae uztotootchv praepo-

nere cofultum duximus, quamvis non ignoramus plu-

res dari artes fpecialiores , qua; ad pramominatas has

referri commodepoflunt, quibus fubicimus, quodpc- ripatetici artesgencrales, quae etiara fuo modo inftru«

mentales dicunrur, male fpecialibuspoftponant, ^cum quod generaliora ante Ipecialia tradanda ßnt, tunt*

ctiam quod difciplinae fpeciales abfque generalibus

nullo modo doceri & addifci poflint. Ut jam faciiior

fit nobis aditus ad confequentcm artem Logicam ^co- gnolcendam, quam fua definitione & divifione fubfc- quenter prolequemur.

32. Antequam definieionem Logices enuclean-

dam fufcipimus, otAvs^fueur vocis Diaiedicas candide a-

periemus.

33. Accipitur Dialedica pro prima ad difleren«

dum inclinatione, _qua unufquifque fua ^natura Tino

artium prceceptis & noticiå argumentandi diflericSc

conclufiones facit, dicituraiiaslogica naturalis-

34. Pro adu habitum confequente, quomodo logica utens dicitur,quatenusfpccifici$dilciplinisap*

plicata eft,eafq,* aduordinat, difpefcit, explicet. Hu- jufmodi logicam alias concretam dicere folemus, li¬

quidem extra Syftema fuum deduda, certisfcienciis Sc

difciplinis, ut materia; fuse ada-quacse accomodaca elf,

35» Pro ipfa arte fecundumomnia fua requifita

abfolute conftruda, & abftrade å fub jeda fibi in fpecie

materia con(iderata,live tandem in fyftemate live in_»

mente refideat. Hase alioquin docens dici confuevio

B <luippe

quippequa; propriis conftat prarceptis, quarvenosdo-

eet & artificialiter dirigit circa inftrumenta sd diffe-

rendum fpe&antia, håc ügnificatione logica in prse- fentiarum definitur.

36. Diale£ticaeft arsbene difFerendfeedemquc

fenfu logica ditta eft.

37. Priocipio hic notandum logicam & Diale-

fticam fignificatis non differre,fed eandem vitn & ma- teriam fubje&am habere* Unde etiam ab Åriftocilo, Platone,Cic.&aIii9 probafis authoribus,ut lib.z»Scfipl.

annotavit Petrus Ramus _{pro uno} fenfu accipiuntur.

38. In definitione duo pra?cipue fpedanda funt

definitum quod explicatur, & definitio ipfa, quae quid

definitum fit explicat.

39. Circa definitum offert fe origo Dialefticae,

quam baurit åGraJCo verbo %lgt.Åé?e&cf, quo é nihil aliud fjgnificat quam Afive ^reo A09*0 quorum u- trumque,ut plato in Alcib interprctatur,defigDat ra- tione uti, differere, difputare, colloqui, meditari, five

id fiat tau^Vintus (blitaria mentis cogitatione va¬

rje difcurrendo, five ^rx&s cum alio collatis opinio-

nibus conferrcndo.

40. Definitio cbnftat partibus tam explicitis,

quam Ümpliekis, ^quarum prioribus ^genus & forma fea

differentia fpecifica» Pofterioribus fubje&um & finis indigitatur.

41. Generis vicem obtinct particula ars,logiea

enim ars eft quia conftat prasceptisinter fe homoge- ncis,chatolicis,neceflari6 veris,ad utilem finem in vita

ccndentibus qualia praecepta funt cujufvis artis ma¬

teria,deinceps etiam mcthodica praeceptorum difpofi-

donc _{> quse} eft artis omnis forma, quare cum materiara

&for-

& formam DialeÄica habeafc, qu£duo cujuslibetrei

eflentiam condituunt,optime itaquc ars dici meretur.

42. Specifica diflcrentia in bcne diderendc con-

fidit,hoc enim ipfo 1. Dialectica abfolvitur~& in eo ef- fe fuum totum habet, fecundo ab aliisomnibus artibus

& fcientiis difcernitur. Sola enim Diale<fiica docet ra¬

tionern k viano quomcdo bcnc difFerrere,ratiocinarit

& docere podumus.

43. Subjedum logic« duabus fignificationibus accipitur, primo pro eo cui logica ined,fecundo pro materia circa quamoccupatur, illuditaq; inhaefionis,

hoc vcro occupationis nuncupatur.

44. Subje&ummha?fionis,fi a ccipiatnr logicaJ

pro ut ordinata ed in fuis prasceptis, juxta artificiofam methodum,&pro ^ut abdrabiturabipfo utentefivelo- gico appeliamus ipfum fydcma,quod fi verohabitua-

liter confideretur, pro ut acquifita ed 3 philofopho,

quem informat,erit intelletfus & ratio humana, quod

alias primarium & internum nominatur fecunduiiL*,

hane acccptionem generis ratio quoque variat.

45* Subje&um occupationis ed omne ens,ve¬

rum autfidum.non _quatenus ens,fed quatenusnotio-

4iibus fecundis fubdernitur,juxta ljhilippum?res ait:in Dialedica non nafcuntur, fed modus & forma difler- rendi de rebus in illis traditur.

46» Subje&um Dialedtica? erit omne id ad quod

ca adhibetur, h.c. in _quo verfatur& excercetur,ejufq,-

ufus mauifede confpicitur. At Diale&ica verfaturin_*

omnibusiis, in quibus ratio humana, _ergo Dialedicse objetfum erit omne ad quod intelle&us adhibetur hu- manus,hoc ed ens,<k non ens.

47* Cognito jam fubjedo, Finem etiam fbcno

B 2 didcr-

diflerrerO perpendemus necefle cfl:, qui hic ^cum Jpfkj

Forma coincidic, ad hunc n. adsquatum, proprium.?,

& efTencialem Lögicae finem, tanquam ad propofitam

nietam omniaDialedica? _pfsecepta referuntur,eju(que gratia inventa atque defcripta funt,

48. Neq; vero nimium ^moramur illos,qui hane

di&ionem (diflerrere) propter obfeuritatem & am-

biguitåtem é fafciculo definitionis ehminandam efio

cenfent, cuiii revera obfeura non fit, (ed perfpicua &c

maximé propria, fufFragantibus nobis omnibusfocra-

ticx logicte proceribus.

49. Particulam Bene in pofita definitions qui-

dam redundare clamität, cum ejus fignificatio fub/vo-

cabulo arcis compra;henditur, quibus cumAlphonfo

Scribonio refpondemus , qncd orrifFö illo adverbio

nefeiremus quomodo fpecialem artis hujus evTrtdfyow

fatis evidencer oftendere po(Turaus,cum multi fibi ^per-

fuafuri funt, ^ea non opus effe ^arce cujus facultatem å

natura infitara habeamus, nifi addita particula beno

difFerentiam artis&naturae oftendat,utpote meliorem

& perfe&iorem e(Te artem quam natura efTe pofFit,

åd quod in definitione artis haud declaratur.

50. Diftribuitur Dialedtica in inventionem &

Judicium, hane divifionem Plato videtur primum atti-

gifle, A riftotilespalampropofuifle, Cicero &Fabius ^ce-

lebraflo.

51. Hane hx&iMM veriflimam efle fequentes probabunt rationes deprompta?. 1. Ex muneribusra-

tionis humanas quibus in diflerendo fungimur,quae ab-

folvunturinveniendo & judicando. 2? Ex rebus intel-

leftui noftro fubftratis, _{qua aut} fimpliciter aut com-

plexé fe habent,illo modo inventio, hoc vero judicum

defignatur. 3. Ex reciprocatione partium cum toto,

quod d 1 ftinfte in illis, confufc in hoc continetur. 4. Ex

duobus _tantpm vulneribusremedio &correc3ione in-

digentibus, quod indigitant asy«* ifta ur im & tu- min Exod.28. _5. Ex partibus logicae naturalis, qua?

tantum dus funt cujus artificialis eftexpreflaeffigies.

6. Ex praxi Logica quac confiftit in Genefi & Analyfi,

Ultimo ex authoritate Platonis in Phoedro. Ciceronis

inTopicis, & alibi imoipfius Ariftotilisin8.Top. c. 1.

52. Obiter hic notandum eft ^non habitum, fed dodrinam dividi,qCs^tenus praeceptisilla comprashen- ditur,& ad inftitutum rationis dirigitur.

53. Kornen inventionis eft mÅva-fj^o^denotat e- nim primo naturalem inviniendi facultatem, fecundo dodrinam Vel artem inveniendi, tertio habitum bene

inveniendi,qui natura, do&rina, & exeercitåtione ac-

quiritur de fecundo hgnificatu praefens agit tofyw/éif*

54. Inventio eft pars prior Dialedicje de inve*

riendis argumentis ad bene judicandum, hane judica-

tiva priorem efle tam ordine natur»,quam dodrin»,

ftabiliie nobis mens eft.

5y* Argumentum å nobis ita intelle<ftum,difFert

ab argumentationc tripliciter, quia hsec aftum col-

lationis denotat,argumentum veropotentiam faltem

ad illam : Haec fit fecundum terminos compofitos.

Argumentum fecundum terminos fimpliccsj hacc con- clufionem femper fubinfert,argumentum vero non.

56. Argumentum inventionismateriam nomi-

namus, quod non eodem modo, fed varie accipitur u Generaliter _pro termino fimplici,conccptu nudo,quo quovismodo ad arguedum eft, five id fiat extra diipo- ficionena, inveftigando alicujus rei caufam, five in di-

B _j 1

fpofitione,aut axiomatice aliquid expiicando,aut fyl- logifticé concludendo,quo fenlu nos quoqj accipimus

hoc loco. 2. Specialiter pro argumentacione five fyllo- gifmo, 34Specialiffimepro probationereidubi« fidem

facientc,Abufivc _pro rei alicujus fumma.Sic quod Ra¬

in o argumentum eft ab aliis interdum principium

elementum, A fas ratio per metonymiam caufas

vocatur, fed hic omnianimislatafunt; prioraetiam

duo ambigua. Sunt qui ^v terminum nominant dura

admodum metaphora, qui medium appellant,per Synecdochen fpeciei loquuntur. Qui mw fidem, ^me-

tonyam efFe&i ufurpanc, utrumquc autemnimis an-

guftum eft.

57. Argumentum eft quod ad aliquid arguen- dum afFedum, _arguere höcioco fignificatidem quod explicare, declarare, probare, confirmare: Feu üt liba-

vius loquitur ^; vim quandum habere, ^qua alterum ^ac- eipiat aliquam lucem,ut appareat quäle fic, & quomo- do fe ejus ratio habeat.

58. Argumentum genus generaliftimum efto-

mnium locorum, _quae inventionis libro continentur,

quare logicé quidem & fecundum ordinem locoruiru,

genus ejus per quod definiatur,aflignari ^non poteft.

Forma confiftit in vi arguendi,quat afFedioné relativa

denotat, qüa unum habitudinern involvit ad alteram®

59. Particula aliquid enim defioitione tran- fcendens & indeterminata eft,qua animadvertitur,ar- gumenti nomine venire non hane vel illam rem fo-

lummodo, fed omnes omnind dequibusaliquid dici poteft,five fint ex ver« in entibus exiftentes,five ab in-

tclledu fingangar.

60. Argumentum non conftituendura eft,ex re- f

bus

bus abfolute aeceptis, neque ex puris vocibu», _quse

funt rerum abftraåa atque vulgaria Symbola. Sed ex

affedionibus rerum quas ratiönes nuncupamus.

61. Argumentum ^nan conftatintegra oration«

complexa, fed quot rationes funt, id eft, _{quot res} funt,

voeibus fignificat», quaf rationera fovent ad alia logi-

cé , etiam in fua Continus orationc, tot etiam funt ar¬

gumenta. Et fi fingulae hujufmodiresfingulaquoq;m

& ex iliis prodibunt argumenta. Hoc denotat nota in apendice Singulae,

62. Argumenta invemionis nuda & ab omni

difpofitione libera erunt, quod intendit vocula: Sol»:

nee erit homonymon, fed in potiflima fua fignificatio-

ne accipicndum, & hocindicat particula per fe.

63. Ultimo debet å rnente appraehendi ac con-

fiderari, uti vultvoxapendicis cnnfiderata^quaetrku

denotat. ^1. intelledusa&um, _quo concipit notionem

& conceptam efFormat, ut viva effigies fiat argumen- *

ti. 2. adum arguendi, afFcdum cnim eft quidem argu¬

mentum ad arguendum aliquid,fed a&u non arguit ni-

fi mente beneprius conceptum fic,bencqj confidera-

tum. 3. Reflexuroiftum _quo intelledus argumentum-»

confideratum, ad arguendum aliquid refledit atq; ac~

commodat.

64* Argumentum dividitur in artificiale & in- artificiale, illud infita & propriafuåfaculcate& hoc

aliunde aflumpta virtute rem propofitam arguit. eft

h»c diftributio _etiam abAriftotcle,Cicerone,&: Quin«

tiliano adhibita, fed paulo fecus intelleda.

6y. Primum definitur, quod eft fu» originisdd eft,quod propriam fiyc eftentialem ^ex fe, in fe,& å fo, vim arguendi habet, _neque explicatioßcna fui abalio

fupetiori mutuatur, ~ 6&Or-

éé. Örtum eft quod a primis originem trahit, &

affeäioriem ad id quod arguit habet talem, qualcuL«

primum undeoricur.' •• ti

67. Simplex eft quod fimplieiter & abfoluto

confideratur, hoc eft unum cum altero fimplieiter af-

firmitive, & negative,ab omni collafcione qualitatis &

quantitafcis inftituta difponitur.

68» C omparata funt,quaj non de fe invicem prar«

dicantur, fed in aliquo qualitatis & quantitatistertio

conferuntur.

69. Confentaneum eft quod confentte cum eo quam arguit* Eftque abfoluce & modo quodam: ab(o~

lute n+ conlentirc eft eflentiaiem conienfum habere,

ut caufa & efTe&um: modo quodam confentire eft le¬

vern & accidentalem refpetfum habere, ut fubjeäum

& adjun&um arftior confenfio tum eft,cum ^res aiiae ab

aliis funt, hoc eft exiftut, levior vero cum adfunt & ad«

junguntur, iaeo rede cum Ariftotele lib.i poft. Anal,

c.y. hlud confentaneum abfoluce hoc, modo quodam

nominatur,

.70« iJsec vera efle argumentoru genera & legit-

timé conftftiita exiftimamus: ad _quae aHorum logico-

rura & Rhetorum quidem loci componipoftunt & de-

benc, praedicabilia enim ^quae in fcholis vocant, contra

legem hinc feparatur,& anguftiora funt etiam,

quam ut omne enunciatumadeospradicandimodos

referri queat: Prardicamenta vero Ari-

ftotilis quacenus non funt partitiones univerfaliores

rerum,de quibus fuae artes & dilciplmae ^extant, eadem generaliori .inventionis doftrina. compraehenduntur,

perfonarum quoque loeos peeuliares conftituere

arte neceftenoneft,

F I N I S.