CIVlf ATE

6. X-.

Q^B.

F.

Qj]

F.

CIVlf

ATE

ROMANA

DISSERTATIO.

GIUAM Cum confenfu

Amplif:

Facult:

in Regia

Academia

_UpfaL

Sub

Prjesidio

VIRI CELEBERRIM1

DN.

_JOHANNIS

_ARNDII

B'ELLMANNI,

Eloq:

Prof:

Ord: &Reg.

ad diem XIII

_{Maß Ao. cb b}

_cciir«

in Audit: Guftav:

_Majori

ad

_publicum

_examen

modejle defert

JOHANNES

HELIN,

horis ante meridiem folitis.

Sa:.

Ra. Mtis.

summ® fidei

_viro,

SENATORI,

regii college cancellari®

PRASIDI,

Nec non academi® carolin®

CANCELLARIO,

llluflriffimo

ExcellentiJJimoque

Comiti

ac

Domino

_,

Dno. nicolao

&c. &c. &c.

H E R OI Virtute

_{Incomparabili,}

Literatgrum PATRONO Maximo%

Illustrissime

Excellentissimeque

COMES.

QZ)od

mtotque

intet

eruditione

tot

eruditi

hon

orbisluminA,

minus

,

qittöi

rerum

ufu

pr<eclara

_ingenia,

_qu&

quotidit

ILLUSTRISSIME E XC E

LLENTIÄ

VESTRE nomen

colunt,

_{ego quoque}

omnivß

maxime

_{hucusque ignotus,}

_ac

_perinde,

_ver?

or, immaturus Illust. Excell.

Ve$tM

purpuram

exofculari

aufim, véniam

impertiå

Illust. Exell. Vestra

venerabundd

&

Jupflici

voceprecor.

Audaciam

fovit,

imo

ur

tro

_{provocavit mir}

_a

_illa

_benignit

_as

&

fuw

n0

•g ms

favör,

quo

Illust.

Excell.

Ve¬

stra

_Mufarum

_alumnos

_profequi

fölet,

adeo ut,

_{confenfu orbis}

_Literati,

_jure

delatum Ma^cenatis

_Hyperborei

no-men _{, cum}

fummå

_nominis

gloria,

Mu-farumque

infigni commoäo,

feuflineat„

Sed Romanum

_{ißum uti}

_Illust.

_Ex¬

cell. Vestra ineo

<equat,quod

tan-quam

iüe Marones &r

Venußnos

aliosq;

vätes,

ßc

omnes,

quifeculo

dignas

ar-tes

_excolunt,

_{Illust.Excell.}

_V

_estra

in deliciis

_{habeatfoveatque;}

_it

_{a cum}

No-minis

_Jplendore,

_tum

_virtutum

_cuhnine

vincitac

_{lögijjimefupergreditur.}

A

vitiis

etenim

_ißis,

_quee

_inMeecenate

_fuo

_olim

re-prehendebat

_Auguftus

nontantum quam

nA)

longiffime

Illust.

Excell:

Vestra

,0

a^eß

ifid etiam

vir

tut

es

rerumq;

gefta-■jj(

rum

gloria,

quam terrarum

orbis

fujpi-0

cit

&

veneratur,

coelo

Illust.Excell.

■,0

Vestram

propiorem

collocant.

Omniu

,u.

tamepulcemmum, &

intertot Illust.

Excell: Vestra: eeternitate

_digna

7at

decora,

proprium

dixerim,

quodque

Ro-0

mano

Meecenati

non

contigit,

ut

Augu-fl1 (ni

_{ingeniwn fingere ér}

formare

et

M"

cmtvierd;

quo

ipfo

quantum

Virtus

uns

Pfvdentia

Illust.

Exell.

Vestra:

enituerit

enituerit,

ipfe AUGUSTUS

Nܬ

STER documento

_efl

_;

_quijam

expedi-tionibus

_fuis

_bellick

_non

_jblum

_eum

ter-rorem ér venerationem nomini

fuo

conciliavit, utad

ejus famam Sarmatee

&Mofchi

&

quidquid

inaujpicati

Homi¬

nis ultimus

_jeptentrio

_{abfcondit, veluti}

fulmine

perculfi

obflupefcant;

fed

etiam

inter armorum

_flrepitus

eafagateepru-dentiä edit

_jpecimina,

_qu£

_inter

_nego¬

tia civilia cof

fen

_ejcentes

_{vix prodere}

pojfint.

Quantus

exinde

Illust.

Ex-cell, vsstrie accedat

Jplendor,

_ne¬

mo non novit

&gratijfimamente

agno-fcit.Sed

_quid

ego

balbutiente

ore ea ce¬ lebrarenitor, _qua

dudum

Annales in¬

ter

_{feculifelicitates}

_{& exempla ad}

_fiä

pompam

decusq;

exornata

fibipr<zcepe-runt?

_prajertim

_quum

_{extimefcenduM}

mihi

_ßt,

_ne,

_qui

_tempora,

_{facratijfimis}

Themidos tabidis

_inflraurddk,

_&

redu-cenddz_per

_Orb

_em

_{Chriflianumpaci,}

de-flinat

a,

heic preeripio, impietatis

cri¬

men vix

ejfugere

_queam.

_{Sufcipiat itar}

que

Illust,

Excell. Vestra

pra-fens hoc

munufctdum

vultuplacido

fy0fe'

rem,

mequefelicijfinu fu£

_clientela

ad-*

fcribat

j

fupplex

precor.

Quod

fi

fequutusfiuerO)

int

er

exorientis

felicita-tis

_auguria

_nuniertibo,

_Civiumque

_Rom.

quorum

eximia

jura

preejentes

paginss

exhibent,

dignitati

me_exgquatum

arbi-trabor.Sic DEus T. 0. M. Illust.

Ex-cell.Vestram

_inferos

_annos

_fofpitem

& incolumem

_fervet,quo

_AUGUSTI

SUI, non

fecusac

fua

tpßus

_{gloria, frui}

cumulatis/me

queat,

Mujdeque fibi

de

ßo

APÖLLINE

&

MÄ:CENATE

HYPERBOREO,

ut

_veriffime,

_ita

quam

_diutiffime,

_gratulari

_pojfint!

illuftriflimx

Excellentise

Veftrae

tternum elifffk

BENEVOLO LECTORJ

Salutem&Officia.

QUamquam

fpargät longe

omni's

maximos, cognitionis

h'ißoria frublus

defts

tarnet

'

rcrum Rom.cä ett_{utilitas,ut tantunu} aliarum_{gentiumvincathifiorias,quantumipfi}

Roma _{reliqua terrärumImperiafupergrejfaef} Namut_{exemplis,advitamcivilem formandan}

efßcacißimü, ditiffima inftruttijfima fuit, itl

etiamdecora_{ingenia, tis dicendis illußranduf,}

non_{defuerunt. Et}

quumveluti lege quadamre¬ ceptumfit,ut in orbis cultioris auIis, _coUegiui fcboltsquenonaliomagisquamRomanoore am-mi _{fenfa explicentur, nec minimam cenfeatw} eruditionis partern, quihac rite callet,ejje

it'

fequutus,etiamneccjfitatemquandamhupu hl-fiori<e pcrvohenda impofitamnobisvideo. Ofuufi

itaque Specimen mihi aliquodAcademicumc dendum _{effet, non aliud aptius, quam prafert}

occurrebat_{argumentum,in quod horasimpem} dere_{fiudiorumquerationem aliqualem publitt}

reddere_{poffem, Quanquamver}

ovaldeamplttn

& _{diffiufumhoc videbatur, facile tarnen,}

_quid

quid objiciebatur obfiaculi, utilitas,quamrriw

exinde _{augurabar, vicit. Tuum eH, Benevolt}

Leblor , ea _qua tumultuaria manu in chartti

conjeci,excufare,atquenavos,ficubi

deprehen-der_{is,profolito tuo candore &modeftia inme¬}

lius _{interpretari. Errata etiam,}

quaforte

Jummamfeftinationemirreperepotuere,teip\urr> ■tmendaturum _{confido. Vale.}

men uvtu ipft i_cß. dan , iti dH n re-(jiis,

ani-|||||||^||

"8©t;§-<N-^-*8S'-tJ-#- _-J#-f

#

#< c# (fp

ip

IP

«

C#

£>. D.

CAPUT I. liU' witö volt *_rtill hett' me--per ijutft

Diverfam

Civitatis originem,

&

gemii-nam

_{fignificationem}

_{tradit. Jus}

Qui-ritium, &r

qualefuerit,

expendit.

Di-gnitatem

_{Jplendoremque}

_Civitatis,

_&

quibusdeniq;

eam

concedendi

jus e(let,

oflendit.

Ivitatem

a

Cive

diciextra omnem

contro-verfiam_{pofitum efl^ uitde}

vero civis fuos ducat

na-tales, non _{perinde intets}

v* omnes conveniu A

co-eundo civem diciplerique _{adfirmare videntur,}

adeo Htcivis idem fit ac coivis, a Nec

ta-defimt, qui a ciendo civem reåius

dedu-A ci

I

2

ci _{pofte putent. b Johannes}

_verö

Bodinus

_t

a trita discedens via , peculiarem civis

origi-nem adfert, opinaturque

quod

civis

dicatun_,

quafi quivis,propterea

quod

in

primis

civita-ribus _{qu:vis eodem jure, quo}

_reliqui

_omnes,

utarur; praefertim quum conftare dicat,

vete-res non tantum literåJ^caruifte ,fed etiam

in

pronuntiando eundem

utriusque

hujus

vocis

fonumfuifte. Quaenam ex his praeferri

me-reatur, in me non recipio demonftrandum,

(quum fi,quod res

eft, dicam,

neutra

harum

fimpliciter adrideat,&

melior

tamen

propior-que non occurratjcontentus ea tantum

indi-eafle,quae circa hane rem

apud Scriptores

in-venire _potui.

Majoris fortafle momenti res

eft,

ftgnifica-tionem Civitatis tradere; quippe quum

Impe-rii dia diu aemula_{Carthago d fiio ipfius}

exi-tio _{quemque edoceat, quantum}

_vel

_fola

_hujus

vocs diverfa fignifkatio & interpretatio

vale-re _{queat. Rejedis itaque &}

fepofitis

quam-plurimis illis

fignificationibus,

quibus alioqui

^

vox hasc icatere fölet,mihi heicin

famofa &

follenni illa _{fignificatione accipitur, qua cum}

voce Romanaconjunda,_jura &

privilegia

de-

^

notat, _{quibus hi, qui}

in civium

Romanorußi

_^

numerum eflent cooptati , prae ceteris

in

Im-perio illo

ornabantur.

Et

quum

unieuique-'

p

Scriptores Rom«,

pervolventi, in hac

ftgnifica-tione

C

b_{IfiaoriOrig, c Jdethod. Hiß, p, m*ziz,}

3

tione_{frequentiffime occurrat; tua,Benevole}

Leåor, venia, ea,quae tam expolita iunt->,

mifla _{facio; id folum indicaturus, minus}

com-mode ad hane _{fignificationem trahi å Bodino}

e locum iJlum Cadaris _{f Omni* civitas}

Helve-ti& _{quatuor pagos habet,}

quuin latis luperque unicuique patere arbitrer, a!io modo & pofle

& debere nos illum locum _{interpretari. Ele¬}

ganter _{quoque hxc Civitatis fignifiratio ad}

verba _transfertur; in _{cujus rei fidt-m fatis erit}

AteiCspitonis g ad Tiberium Ca:farem verba

attulilfe: Tu_{C<e(ar,inquit, civitatemdarepotes} bominibm,uerbis non_potes.

De_{fynonymia neque multum mihi}

labo-randum _{eflet,nifi jus illud Quiritium, de cu¬}

jus cum Civitate Rom. convenientia vel

dis-erepantia inter eruditos non fatis convenire_j>

f°let,mihi _{aliquid negotii heicfacefferet.Alii}

eaim haec duo ita inter fe mifcent , ut

difcer-Uere alterum ab altero _{nequeas , fed prorfus} pro uno _{eodemque habenda putes: alii}

rur-lus,qui haee accuratius traåaffe videri volunt,

Uonnullam harum vocum diftin&ionem

ad-uiittunt; fed in _{quo illa praeipue confiftat_,,}

aec _{bene inter}

eos convenit. Nemo veterum

au&orum, quantum mihi quiuem perfpicere liciiit, Plinio_{juniore melius hane}

diftindio-nem _{obRrvaffe videtur. N-n tantum enim}

feparat haec duo femper, fed faepe etiam in_i

A 2 una

t Hb /._{cap,6.deRepubl. f lib.I. Comment* de}

Bell.Gäll.

4

una _{eademque epiftola nunc} huic Civitatemj

Rom. nunc alii _{Jus Quiritium} a Trajano

pe-tentem videasj h _{qua» fi pro uno eodemque}

batuiflet,non video _{qua de caufa ifta}

femper

ita _{ieparare voluiflet. Mirum itaque in} mo-dum haec Joca _{Interpretes ipfius atque}

Com-mentatores exercuere ; adeo ut, quot iiii bunt

numero , tot propemodum deprehendas

fen-tentiarum divortia. _Auguftus

_Buchnerus,/

qui erudiro commentario epiftclas hasce

iiiu-ftra.vit,Jus QuiritiumperLatinitatem interpre¬

tatur; Ted quibus impulfus rationibus

hocfta-tuerit,neque ipfe addit, nec ego fatis

perfpi-cere valeo. _{Ideoque ftatim a} Gronovio

k

vapulat,qui illum

mifere

hie faiii dicit.

Sed

necGronovius mihi fatisfacere _poteft,

_dum-"

una cumCatanaso / CivitatemRomanamcum

Jure Quiritium confundif. Neque enim,ut^

fupra dixi,facile ad credendum inducor,

Pb-nium accuratae& concifae_{fcriptionis au&orem}

ita haec _{femper diftinguere voluifle , nifiopus}

fühlet. Potius ratio reddenda

eft,quarehaC

femper utatur formula, quum de

libertis

ip^

fermo eft. Aliam _{itaque & prorfus}

_fingularem

ingreditur viamOnuphriusPanvinius, m

alia-que ratione nodum hunc folvere conatuc-«

Novum enim commentus eil gradum Civita¬

tis

h lib.10, _{ep. 4. eod. lib.ep.6,ttfc.} i

inCoffl"

ment. ad cit._{ep. kNot.adep.Pl>}

_{i CoW'}

ment.a_{dep.PI m üb,III.Comment,}

deftty

)

5

l> tisRomanae, _{ab Augufto quidem, ut ille}

pra*-e- _{tendit,Ted nullius idoneiScriptoris}

au&oritato

le v _{munitus, excogitatum, quo ille antiquos}

Ci-er vesRorn. &nobiles a novis civibus atque

pcr-> _{egrinis discerneret; quibus CivitatisRom.} qui-n- dem _{jus,fed non jus Quiritium conceflVric-.,}

nt _{quod paulo excellentius digniusque quam}

ci-n- vitas Romana _{ipfi vocatur. De}Augufto

qui-, i dem conftat,ftuduifle iilum priftinum civium

u- Rom. _{ipiendorem dignitatemque bellis} civili-e- bus accifam _{valde, & tantum non penitus}

a-^a- _{miflam,reftituere ,n fed de hocnulla mentio}

pi- apud Auftores iftius aeftatis fit; adeo ut

mira-k ri _{fubeat,quidnam virum,in antiquitatibus &}

ed hifturia Romana verfatiifimum ad _ejusmodi

Uj lubricas _{conjefturas fabricandas impulerit—..}

un _{, Nam}

quamquam univerfus

populusRom.no-t-> mine_{Quiritium (honaCuribus,ut vult} Plutar-'li- _{chus,o fed a Romulo ,7 qui}

Quirinus,

poft-em _{quam in Deorum}

numerum relatus eft,vocari

jus _voluitj

apudauftores quam frequentiiTime_j

iac venire foleat: _{pofterioribus tamen}

tempori-ipfi

t)Us,quum

plebs majorem in republica Rom.

em obtineret_partem

,haecquåm faepilfime quoque

lia- boc nomine _{infigniri fölet. Unde etiam}

Ovi-X->* dius:

q

ita- _{An,fipulfaffem minimum deplebe Ghiiriteml}

tis Et

im- n _Sveton.in vita_{Aug. o in vit. Rom.p.m. 44.}

im- _{pLivitu Hb./.}

cdp./f, Dionyf. lib.11%p.m.114*

Fhrus lib. I. ca.p. 1. Ovid. Faß. lib.. Il,v.47$*

6

Et Perfius:^

- Heufl

erilesviri,quibusunaQuiritem

Vertigofacit.

Quid?quodImperatorcs quoque,quum

igna-vjam feditionemque militibus objicerent,

eos-que a militia, ignominia;

caulla, discedere

ju-berent, hocverbo praeeipue ufos

fuifle

inve-nio. Unde Germanicus_apud

_{Tacitum/tradit}

]ulium Caelarem exercitus feditionem compe-feuifle, Quirites vocando, qui facramenturru ejus detredlabant. Quod magisetiam

Pöetico

more_{deducens, ita Cacfarem}loquentem

facits

Lucanus: t

Tradite _{noftraviris ignavifignaQuirites,}

Jam certe mihibeüageram,duceditecafirü: Tradite _{noftra viris ignaviflgna Quirites,}

Qua de re etiam conferendi Svetonius u&

DioCaflius»x HasG certe _{qui cogitare}

volu-erit, non minimum fententiae noftrae robur-»

accedere, fateri neceflum habet; coecutirenius

tarnen adhuc circa _{haecce,nifi ./Elius}

Lampri-dius_{y lucem nobis in hoc negotio}

feenerare-tur omnium _{clariffimam, in oratione} Alexan-dri Severi ad milites; cujusverba, quum

o-mnino huc _{pertineant, deferiberenon}

_piget-^

Continete, inquit Imperator, vocem

truculen-tam, _{campo & bellü necejfariam, ne vosuno}

vre _{atque una voce,Quirites,dimittam. Non}

enim

1 Sauy. fAnnal. lib,I._{cap.45". t}

Hb'S'

PharfaL u vit. Ca_f. c.70, x lib441&42%

7

enim _{dignt eßü}

, qui vel Roman* plebisfitis,

fi jus Romanum nonagnofeitis. Ghtum nihtio¬ minut_{pofi ißafremerent,exclamavit,}

ßhtiri-tes_{, dücedite atque arma deponite, Haec}

ita-que fi quis cum lupra addudis iocis conferre

voluerit, vel me tacente,inveniet,hoc nomi¬

ne non tantum _{plebejos & infimae fortis}

ho-mines e _{plebe voeatos ,* fed etiam militibus,}

velut _{ignominiascaufla datum, quum ab}

Iin-peratoribus ob aliquod fcelus dimkterentur.z

Tantum _{itaque abeft, ut dignitatem} fplendo-remque huic vocabulo conciliare queat

Pan-vinius, ut _{potius contrarium rationibus niti} non omnino nullis dicendum fir. Quorfum etiam _{facit,quod anteadiximus,Plinium hoc}

nonufum _{fuifie, nifi quum deLibertis &}

La-tinis,/«(quanquam

meliores editiones co loco

pro voce Latinorum^ Libertor um habeånt-.)

fermo fuilfet, adeoque ip um quoque de hoc

jure,ut minus excellenti,_{femper locutum}

fuif-fe« _{Epiftolas autem illas, quibus Trajanus} Tlinio eivitatem Romanam aliis _{petenti, noru}

vero _{jusQuiritium,concedit, ad quas}

Panvi-nius _{provocat, in toto L'bro X, quo mutuae} Secundi & _{Imperatoris Optimi continentur,} •nvenire non _potui;

neque, fi darentur,

ro-bur _{äliquod ejus fententiae ftabili endas darc_j}

poffe certum ell. Si ergo, quid ego de hoc

fentiam,

z _{conf.Petr:Fabr:femeß. lib.}

7,cap. ly.p.m.97.

& DonatiPonzani Qomment.adzElLamp*

8

fentiam, expromere liceat,

arbitror

per

Jus

Quiritium omnino Jus Populi Romani

priva¬

tum intelligendum efle-, quod _quam

commo-de de Latinis _{Libertinisque jflius}

_aetatis

expli-cari _{po/fit, ex iis,quae infra}

_{de Latii}

jure'Li-bertinisque dicemus , quemvis

facile

perfpe'

durumreor,; prarfertim _{quum praeter}

Sigoni-um b & Grucdiium c, viros non fpernendar

audoritatis _{praeeuntes in hoc}

_{ipfo habeam_*}

Nec tarnen _negare poflum, quin hoc _quoque

in flridiori fenfu de _{jure poteftatis patriae,}

quod Romanorum Civium

proprium

efle

do-cet _{Imperator d, accipiatur,}

quemadmodum

hare ex Audorum Jurisconfultorumque

Jocis

iJluftrat Illuflr. DonatrPonzanus. e. Hisce_»

fic obiter delibatisad _{praefens inflitutum}

pro-pius acceflurus, Benevolo Ledori

flatim

indh

candüm exiftimavi,mihi heicconflitutum

efTe>

ea tantum _{tradere, quae ad hiltoriam} ftatunv

queJuris publici Civium Rom.

cognofcendum

pertinent, adeoque juris Quiritium

feu privati

cognofcendi cupidum ad facratiflimas

Impe-ratoris _{leges, Dodoresque, qui in Jure}

hoc

iliuflrando iniudarunt, remifTum volo.

Id _{quidem primo omnium fatisnotum}

_eft,

Romanos _{ipfos non tantum magniticede}

_hoc

Civitatis fuae _{jure locutos fuifle} ; Ted etiam

tanti id fecifle , ut quod huic comparandum

effet

b lib.I,cap.z.deJureCiv.Rom. &

lib.

I.cap.4' deant,jure Itali<e-. c de Comhw Rom.

d

*

. .

9

fe/Tet,hon habuifTe videantur._{/ HincCicero} alleri_{t,amphßimumquemvisGallie,ne cum}

in-fimo quidem cive Romano ejjecompar

andum',g

civesqueRomanos non tantum ejfe Majeßatis

flenijfimos verum etiam majeflatem

6)uiri-tium proxime adDeorumimmortaliumnumen

decedere_{,h ut quamplurima alia taceam,quae}

nor. tantum ex _Cicerone, fed etiam aliis hac

dcre _{proferre in}

promtu eft, Primis itaque

temporibus raro civitatem datam legimus , i

necnifi virtuti _{pretium, quod etiam de}

Au-gufto,prifci moris tenaciilimo Principe,retert

Svetonjus. k _{Imperatorem verö Claudium.»} civitatem Romanam _{ufurpantes in}

campoE-%ilino fecuri percuflifte , eodem au&ore

di-fcimusi l _{Cujus intuitu non ab re Arrianum}

dixifte cenfendum eft: m ot 1?? _Vufiouuv

mm

^Ti'iclS

_{KelTwßdCl^OfXSVOt X9Rctl^0V7Uf}

_Tntcpuf.

Quin etiam corona iiii data , qui civem

fer-vaffet,cuminfcriptione ifta eleganti, Ob Ci»

vem_Servatum

,fatis indtcat,quanti fuos

Ro-^aCives fecerit: _{quå etiamCiceronem Cen¬}

tern donari e re publica cenfuit_L.Gellius>

<jüod ejus opera Catilinaeconjuratio dete<fta_»

vindicataque fuiftet. n 7usautemconceden*

f

B

.

*

*Cicero hb.II.de_{Leg. gOrat.pro Fontejo c.i.} h Orat. proRabir. i Tactüb.3, c.40.Annale k invit._{Aug.cap. 40. 1 invit. Claud.}

cap.p.

min_dißert.

Epifiet.hb.3.cap.22. n A.Geli.

IO

di civitatem,ut primis temporibus penes Re¬

ges

potiflimum

fuilfe

tradunt Scriptores,

ita_,

his _{cjedis Senatum hoc fibi inter}

fummaMa-jeftatis jura

arrogavifle

certum

eft.

Inde

Se¬

natum Prasneftinis militibus non tantum du¬ plex

ftipendium &

quinquennii

miJitiae

vaca-tionem; fed ctiam civitatem dedifle apud

Li-yium o _legas# JPoftea verö hoc

fibi

plebes

alferqjt,

fedtarnen utPatrum

id

fadum

lega-tur _{audoritate. p Verum poftremo neqj} hane

curaffe exinde _{intelligi poteft,}

_quod,

_quum

rogationi C. Valerii Tappi, de civitate, cum

ftifFragii latione,Formian!s, Fundanis,

Arpi-natibusque dandå, quatuor

Trib.

pleb.

feft-j

opponerent, quod ex Senatus

audoritate

hacc

deberet ferri,Tappus iis fefe oppofuit;

populi

elfe non fenatus jus, civitatem, quibus

velit,

impertiri, edocens, eosque incepto defiftero

cöegitdtf Hinc fempér

obfervamus

,

nun-quam

pöftmodum civitatem dätam,

nifi

prius

lata ad _{populum rogatione ; cujus rei exem*}

pla non pauca fuppeditabit Gicero. r

Poftre¬

mo _{praevaientibus in republica Rom.}

civibus

ditioribus _{potentioribusque, non tantum}

&-cilius & liberalius civitatem, fed etiam

ipf°"

rym munere &

liberalitäte

conceflam

legere

licet. Sic _{lege Apuleja, quam L.}

_Apuiejus

Saturninus tulit,C. Mario conceflum

video,/

. , i Uß

olic._{zf. cap.zo. p üb. 27. cap.jv q}

Liviu*

XXXVllL c. 36. _{' r} Ordt._proArch._pro

ßd'

II

.c- ut in fingulis coloniis _temos cives Romanos a_, facere poflfet. Sic _{Cn,Pompejus pater}P.Car¬

la* ( liumEquitem, & cohortesduas univerfas

Ca->e* _mertium,P.Grafius Heraclienfium _legionem,

iu- C. Sulla Maililienfem , Ariftonem & novem

:a- Gaciitanos civitate donaffe refert Cicero, t

Li- Tandem _{ImperatoresRomani, hoc}

_quidquid

aes fait muneris,_{totum arripuéreatque in feipfos} ?a- _{tranftulere; id quod exhiftoriaAuguftaea}

tra-mc latitium eft. u _{Quod ver o} femel _adepta

ci-iim vitasamitti _{nequeat, infinita propemedunij}

am Ciceronis loca _oftendunt,* non fecus acne-pi- minem jure Quiritium duarum civitatum

ci-o vem effe _{potuilfe. y}

iacc

Uli

_CAPUT

_II.

' Tribtmm

omnem rationem

oflenclit. Jus

in-

fuffragiiin

comtiis,

cum

centuriatis,

ius tum

tributis,

qude

fuerit, expendit.

m-

Legionis

militiam

civibus

Rom.

compe-:re"

_{Üijfe demonflrat.}

_{Jus honorum,}

&

3US

quo _tempore

_quisque

Magifiratuum

k"

majoriim

populo

communicatusfitprå-erC

dit.

Denique

Jus

libertatis

perfequi-,jUS

quitur,

togxque

Rom.

ufum oflendit.

>>/ B 2 Mihi

uß tett.Orat.

cap, 22, u conf. Don.Ponzani

Com-menté_{jnSuet. x Orat.proDomogro}

_Balbo,

al' & pro Cdtcinna. y Orat.proBalbo & C<e-cinna. _{conf.Com.Nep. vita Pomp.Ättici,}

12

Mihi

riadiscrimina

jam

de Civitate

_{gradusq; civiumRom.}

Rom.

agenti

vi-occurrunt,quorum quum hi, qui

®-ptimo jure dicebantur, reliquos

di-gnitate privilegiisq; fuperaverint, primum

de

iis _{agere conftitui,ut, horum perfpeétå natu¬}

ra & indole, in _{reliquorum ftatu}

cognofcen-do, eofirmjori innitiqueam tibicine. Jus

ve-ro _optimum vel lex _{optima Fello dicitur, qua}

in _{Magiftro populi faciundo , quam}

pleniifi-mum _{poffet, jus} effe fignificabatur. _Sigonio

a _{itaque merito ü} demum _{optimo jure} civis

dicitur,_{quidomicilium, tribum, honorumque}

:■potefiatem adeptus ett. Cui igitur haec

trta-competunt,is pro ejusmodi, h,e. perfeåo

&

pleno cive habendus; quum fi ex hisunicutn

defuerit, eo nomine_appellari non cenfendus

fit. Et licet domicilium _{alioqui, non femper}

requiratur ad naturam civis, heic tarnen

tan-ta _ejus

_conlpicitur

_{nece/fitas, ut hocvelut}

fir-mitfimo _{argumento ad Archiae civitatem}

ad-llruendam, uti non dubitet Cicero,b Sed

quum dé domicilio nobis fermo fit,nemo e-xiftimet nos intra muros & _pomoeria

_urbis

Romae cives inclufos _{velie, ibique}

folummo-do _{quaerendos eflfe, qui optimo jure} dicantur-Nam _{prasterquam quodtantacopia hominuni»} qualemRomas fuifie civium Scriptores

tradür,

unius urbis,utut _{magnae & vaftas, muris}

eon-tiheri _{nequeat: etiam illi in civium}

perfr#°-rum

*1

a- rum numerum _{referendi, qui extra urbcm , in}

n.

agroRom.fortunarum fuarum fedem

collo-9- _{cåraat. Sed in agri Rom. terminis}

ponendis li- _{eircumfcribendisque immane}

quanrum interfe

ie _{discordantes invenias auåores. Varro}c eerte

u- ex_{originibus Catonis}

agrum Gallicum ultra_.

ti' _{Picenum, Romanum vocare non dubitat,}

eo

e- _{quodRomanis viritim datus fuerit.}

Ego ilJis

na _{potius adhaerendum cenfeo,}

qui non adeo

in-R* _{gens fpatium}

agrum Romanum compIexum_.

io fuiffe tradunt ; praefertim _{quum Regum astate}

>is _{non ultra XVIIInailliaria illumfe extendilfe,}

ue _d

neque poft horum tempora

incrementa-lumfifle adeo _{magna, ex hiftoriiseorum} tem-& _porum

cognofci poflit.e At quum ex

hifto-m _{tia conftet devi&is gentibus}

femper agri par*

us tem _{^demtam civibusque diftributam,/}

non_,

er _{abfurde colligi poteft cives Rom. hos etiam-»}

ti' _eoluiffe

agros; quos tarnen non agri Rom.

ir- _{nomine,fed antiquofemper}

au&ores appella-d' re _{videas. Inde T. Quintium in Tulculo}

a-ed _{grum coluifie}

,g & Sp.Liguftinum, exSabinis

e- _{örtum, ibidem}

quoq; habitaffe refertLivius,&

)is Hinc etiam facile feie _{pandere arbitror ratio»}

o- nem _{divifionis tribuum} in rufticas & urbanas,

ir. Et_{quamvis Romulus}

plebi agriculturam

de-n» _{^andaverit^ilosque appeliaverit,}

qui

'll>

poft-n" ®_Hb.Ide

Re_{Ruß. d SextusRufttsde Biß.Romi,}

e _{conf. Sigonii lib.}

1. cap. 2. de JureC Rom.

"fl f_{Jul.Frontw us.deLimit.}

Agror. g

i* _{eaP-3?' h lib.XLIl,}

cttp-jdx'

u

poftmodum

plebei

dicebantur, i

ädeoque

ur- <

banos cives rufticis initio _{iraperii Rom. exin- j}

de _majoris

_fados

_{fuifle conjicere Iieeat; tradu c}

tamen _{temporis tantum abeft, ut hoc}

ftetifle

_c

dicamus firmum , utpotius contrarium facil- ii

lime _{probari queat. Tribus enim rufticae}

_poft-

_r

modum non tantum urbanrs honoratiores I

fuere,fed etiam Cenfores, fi quemtribu mo- p

verent,e tribu ruftica, velut ignominiae

caufla,

ii

in urbanam _{conjecerunt. k Unde etiam /tu I} urbanas foecem _{plebis & omnem turbam}

_fo-

_F renfem _{conjecitQ,Fabius Maximus, qui} no- ii

menMaximi, _{quod tot} non pepererat vido-

li

riis, hoc _{ipfo meruit; / unde hisquoque}

_tri'

_l

bubus _{frequenter apud audores fadionis}

_fo-

_i renfis nomen manet. Numerus verö tribu- v

um ab initio urbis _{exiguus fuit, fed}

crefcente

_j|

império,ipfe quoque crevit; adeo ut

tandem

Ii

ad xxxv _furrexerint;

quem etiam numerum.* r<

ad extrema _{usque tempora permanfiffe}

_firmi-

_e;

ter & unanimi ore tradunt _Scriptores.m Ex _tr

his _{quatuor tantum fuere urbana», reliqua» o- ti}

mnes rufticae dicebantur, _{quarum nomine}

it

nobis exhibent Manutiusn, Grucchius o , Si- fe

goniusp, Panvinius Gruterus r, aliiquo,

tii

i _{Dianyf. Halic.lib.z.p. m.Sy. k Flin.Hifi. N>}

^

lib. XVIII._{cap. y. conf.Alex,ab Alex.}

_lib.

_{S» .}

cap.i8■ 1 Liv,lib.IX.cap*46. m

Plin.tt>

J

N.I.c. n in annot.adlib, $._{ep. Cic.adlam.}

o lib.i._{cap.1,deCom, Rom, p lib.i,cap.y>}

.

dé _iure C. R. _{q lib. II.Com. deRep.Rom. 1}

*5

quos refcrre raorå eil* Fuerunt verö tribus

partes Rom. populi diftii»<5lae locis in urbc_j

diverfis,& regionibus undique circum Italiam

disperfis,ut oftendit Grucchius. f Neceffum itaque eft,utin una ex his, civisRom. fuerit;

nam fine ea civis _{jure optimo diei nequit-».}

Unde etiam _{femper legere licet eos, quibus} populusRom.civitatem dedit, tribum etiam,

in _{qua fuffragium ferrent, accepilfe. Hinc} Livius t _{quum tradit civitatem, Formianis,}

Fundanis,&_{Arpinatibus datam,}tribusetiam, in _{quas redigerentur,nominat. Nam in}

ffsmi-lia Formiani & Fundani , in Cornelia verö

Arpinates ferre debebant. Rurfus quum au-ftores datamfuiffe civitatem tradunt, nullam

yero tribus mentionem faciunt, fuffragium.»

ipfis minime conceffum fuiffe, tuto fufpicarj licet. In _{lingulis verö tribubus quaedam}

fue-te _centurias,in

quas pro cenfu diverfo, qui ex eadem tribu _{effent, diftribuebantur, perque_j>}

l"bus in _{Tributis, per centurias verö in}

cen-turiatis comitiis ferebant _{fuffragia.u Ex hac}

'taque in tribus & centurias divifione id con-fccutos videmus cives , ut non tantum

comi-tüs iftis intereffe, fed etiam derebus fummi

momenti _{fuffragium quisque fuum ffrre}

pol-Fent. _{Praecipua verö,qua: in centuriatis}

per-agerentur, haec tria fuerc : primi^n

^n

crean-%

Magiftratibus majoribusj aitcfi^m de legi¬

bus

1* loc.tit. tUb._{xxxmiC/P-& uGelltus}

_lib.

16

bus novis ferendis _{; & tertium judicii}

exer-cendi cauffa , quemadmodum hasc _non ob'

fcure ex Cicerone x _{coJligere licet. Quid}

per

Magiftratus intelligatur Majores, cuiq; notum

oft; Ted quum Regem facrorurn hisce etianu

comitiis creatum oftendat Grucchius , _y

hu-jus creationern lub hoc nomine nos _quoquo

indufam velie indicandum fortaflis eft. Präs¬

ter _{leges vero qua- hisce ferebantur comitiis,}

bellum eriam fi indicendum vel _gerandum

ef-fet, id ibidem quoque decretum fuiflecertum

eft. Sic omnes centurias bellum _Vejentibus

jufHfle,z rogationem de belloMacedonic©ab

omnibus ferme centuriis _{antiquatam; a}

Cen-turiasque ad fuffragia ferenda, de bello Phi' lippoMacedonumRegi indicendo,

convenif-£é b tradit Livius. _{Judicium vero, quodheic} peragebatur, erat praecipue perduellionis,

vel

quum de capite civis Romani decernendum

effet, Id _{quod ex Valerio Max. c}

patet,

qui

permultas centurias Claudium _{perduellionis}

poftulatum damnafle tradit: _quemadmodum

ctiam Livius d in _{judicio Man Iii in campo}

Martio_{populum centuriatim fuifle citatum}

af-ferit.Non ab re _{ergo queritur Cicero,e}

_quod

^Fributis_{judicatus fuerit comitiis,quum}

Tribu-ta

Xlib.Zide Div. _{confiGrucch.lib.uc.z.deCorn.}

Rom. _{y loc. ett. z Liv. lib. IV. CAp.jO.}

a _{Liv. lib. XXXI. CAp.}

6. b cit. lib. cap, 7*

c lib. VL cAp.pi

4 Hb.VI'(Ap♦iQ. eHb.

IIb

de_Leg.

*7

,r. ta capitis comitia rata

efle

non pofse

afserat-.

Quemadmodum _{igitur in Centuriatis comitiis}

,er fuffragiumpercenturiasferebatur ,idque, quod

im plurimae centuriae julliflfent, effedui datum eP;

^ ka quoque in Tributis comitiis, non tantum 1U. per tribus fuffragia lata, fed id etiam ratim

0 iuit,quod plurestribus fuis fuffragiis

compro-<£C. baverant, Horum vero, pariter ac

centuria-js? torum, tres pra?cipue cauflas

fuiffe

deprehen-ef„ do. Prima harum erat ad creandos

Magiftra-jm tusminores, Sacerdotesque collegiorum

co-)US optandos: altera adleges ferendas: tertia

de-3b nique judiciorum caufla. f Quinam

Magi-;n. ftratuum minorum & Sacerdotum

comprehé-bi* dantur nomine,notum efse arbitror, fatisque

,jf. a Grucchiog aliisque oftenlum eft. Legum eic ' veronomine, quas hic ferebantur? plebifcita_» /Cj omnia contineri non dubito, quum haec

co-im nonnifi a Trib,

pleb.

convocata fuerint*

jUj

iolamque

plebem in his convenifse conftet_>.

nis Eleganter itaq; & valde apte abImperatoreh

jm

P^bifcitum

definitur,ejfe, quodplcbs}plebejo

po

^dgiftrdtu

interrogante

,

conflituebdt. Sed

af- quemadmodum_{fupra å nobis di&um} eft, cen-oCJ turiatiscomitiis de bello indicendo&gerundo

)U„ aåum fuifse, legumque nomine å nobis

quo-que _{inclufum; ita quoque hoc nunc}

include-re _vocabulo

rogationes de pace danda

acci-V' 7'

i8

vil hiftoria _{colligi potefl:, hisce comitiis hoc}

peradum

fuifse.

De paceenirnCarthagini

n-libus danda, omnes tribus jufllfse ait. i Ad

eundem _{quoque modum Philippo pacem}

o-mnes xxxv tribus dedifse idem audor eft. k

Huc etiam _{retuleris, quod civitatem hisco}

quoquedatam comitiis tradant rerumRoman,

fcriptores, Verum utin centuriatis de capitis

fupplicio quaelbo inftituebatur, ita quoque

ad

tributa nonnifi, quum de poena muldae

irro-ganda ageretur, convenifse plebem certum

eft. Ita M. Pofthumium, quoniam ad Vejos

male _{pugnalset , decem millibus aeris}

multa-tum, T.Quintium verö collegam ejusomnes

tribus _{abfoivifse; / &C.Ljucretium, cui}

cen-tum miliium aeris muidam Trib._{pleb. dixerüt,}

omnes xxx& v tribus condemnafse tradit

Li-vius.m Omnium vero_{optime hancrem}

de-clarat ifteLivii _{locus,» ubi} de Fulvii judicio refert,eum bis _pecuniarum a Trib. plebis

ac-culatum fuifse,poftea vero, quum

perduellio-nis _{capitisque accufaretur, alia comitia}

haben-da fuifse referh De curiatis _agere

_comitiis

tantominus_{attinet,quanto conft-at certius}

,in-valefcentibus centuriatis & _{tributis, haec mf}

nus _{frequentata fuifse,resque nonmagni}

mo-menti in iis fuilse decretas,o Namquum

ur-bi

\ lib,XXX._{cap. 44. k lib. XXXIII. c.zf. 1}

_1$.

IV, cap. 41. m lib,XLIII.c 8, n lib.XXVI*

cap.j. o Panvin.lib.lll.Commcnt.&Gruc*

19

bi _{alligatcB fuerint curia?, (olos urbanosin iis} tulifse verofimile videtur ; unde _quoq;

Gruc-chius p cum Budaeo q affimilat illos paroeciis

fui _{temporis» Si quis itaque haec,}

qua? jam_»

de comitiis & _{jure ferendi in iis fuffragii} re-åe _{perpendere voluerit, ex eo,}

quod in

tri-bus & centurias rclati fuerint,eximium & in¬

gens commodum redundaffe fateri necefieeft.

Sed fortafle fatis de hoc _{jure,* nifi aliquidde}

tempore, quo hoc civibus conceffum

eft,ad-jicere _{placeat. Curiata quidem omnium}

an-tiqudTima funt,utpote a Romu/o inftituta; r

ied quum _{haec reliquorum acceffu obumbrata}

fuerint, nihil de iis opuseft ut dicamüs. Pro-ximum locum fibi vindicant cenfuriata, quae

a _{Servio Tullio introduéla fuiffe conftat,f}

qui

baec indixiffe dicitur_{Dionyfio quum}

Magi-ftratus _{creare, leges fancire, vel de bello}

de-cernere vellet. Extremam vero

provocatio-nem _{quod populo hisce comitiis compctiiffe}

dicat idem au&or ante _{legem Valeriam,u}

ca-pitalisque judiciipoteftatem naåum fuiffe poffc judiciumde_{Horatio,fallieum}cum

Puffendor-bo x

puto,• quippe quumLiviusy fatis

ofté-dat,_{Regem hoc a fe judiciuni amoviffe, ne_»}

C 2 tam

p lib.m\_{cap, 2. q in Pofi. annot.ad Pandett.}

r_{Dionyf.Halic. lib.}

II. conf Grucch. lib. Ill,

capiu deCom.R. fLiv. lib,i. c._qj,Dionyf.

lib.IV._{p,224. tlib.}

ni p m.isg. u cit.lib, tV• x

Difjert.

_de

form.Reipub.Rom. p.460,

20

tam triftis _{ingratique ad vulgus judicii,}

_vel

fecundum _{judicium fupplicii audor}

_{elfet; vel}

quodRex,utipfe fatetur Dionysius,z incertus

hasrebat, quonam modo hane litern finiro deberet. _Quod veroM,Fabius apud Livium

a _{dicat,RegemTullium provocationi}

ceffifle,

caufiasfuae manifefte eum fervire, dum hxc

reprirnendas Didatoris feveritati jadat, cum-> Puffendorfio b afferere non vereor. Tributa vero comitia,_{quum nonnifi} aTribunis plebis

inque forum, ut antea didum,

convocaren-tur, facile eft _conjicere, ea non antea

fuifle

habita, quam plebs fuos nada fuiffet

Magi-ftratus.v Prima autem comitia tributa fuiflo

traditDionyfius,c in quibus Marcius

Coriola-uus a Trib, Pleb. Licinio & _ejuscollegis

ac-cufatus eft. Mox _{quoque non parum robo¬} ris hisce _{accedebatjlege L.Valerii Pefiti &M.} HoratiiBarbati, ut _{quod tributim plebs}juffißtt,

populum teneret. d Qua _{lege tribuniciis} ro'

gationibus telumacerrimum elfedatum,

au-dor eft Livius. e ßuic vero ita in tribus &

centurias relato civi necelfum erat cenferivel

in cenfurn _referri, in _{quo non tantumcuique}

aetatem,liberos, fed etiam bona omnia, fub

poena capitis, profiten* necelfum erat; dehu-; jus vero cum audore, tum modo

conferendi

Dio-tclt.IIb. TU, a lib.Vill.c_ap,33. b cit-Diprtt c lib._{7.p.463 IS Livius lib.2.c.jf.} dD&

21

rel _{Diottyfius /, Liviusg, Florns h, aliique. Et_.}

el

quanquam cenfus ifte non confirmet jus civi¬

lis ) _{tatis, indicat tamen, eurn}, qui fit cenfus, ita

fe _{jam tum pro cive geflilfe, quando}

_cenfus

m _{aåaseft. i Potuerunt enim ita in civitatem}

h _{irrepere peregrini,quemadmodü,de Perperna}

are tradit _{Valerius, k eum non tantum}

Confula-il» _{tum, fed etiam cum fumma laudegelfilfe_>,}

ita _{Barbatiumque quendam Praetorem}

_fuilfe,

_nec

bis dum_{liberum,docetSüidas» / De hisproprie}

n* _{ufurpatur apud}

Scriptores

irrepédi vocabulum,

(1'e

_dicunturque

_{iftiusmodi cives irreptitii,}

quem-gi- admodum Adr. Turnébuss Sallufiiinlocurn

lj _{emendat. Excludebantur} verbhi ftatim civi¬

la- täte fi in Cenforum tabulas relati non effeht.

to _{Prodiverfov»} cenfu _alii equites.alii pedites »o*

itiLegione

_{militabant cives,quas militia}

adeo

M. iis _{propria fuit, ut non aliis quam}

_civibus

_iti

let, hac _{ftipendia facere licuerit. Unde}

_etiam

Sy-0' rus

Metaphraftes Ad. 23: v. 23.

milites

fimpli-1U- eiter _{perRomanos,egregie,judicio}

_fummi

vi-& If:_{Cafauboni, o reddit. Et quum alegen¬}

di do dicatur _{legio, eo quod omnes in ea}

debe-jue rent elfent ledilfimi; Libertinos,p proletarios fub & _{capite cenfos, nonnififumma urgente}

ne-1«:

ceflitate

flib. m%2zu _{g lib.1. cap.43.} h

lib.

_/.

0" _{c.?, v Cicero OrAt. pro Archia c/tp.j,}

_k

lib.4.c. 4. 1 in verbo Bugßctl' m

Adver-rt* _farior.lib,

4. n örat. cont.Cicer. o

Com-/> ■ ment.adSvet.vit._{Aug* p Agg%}

tib%U

ßeü^

22

ceilitate,q huic militiae fuccenturiatos videas.

Et _{quanquam onere fuonon caruerit haec}

mi-Jitia ,quum tempore fatislongo(ine ftipendiis

militaverint, r -maximum tarnen in hac fibi

ponebant decus, quandoquidem praemiis

va-riis ornarentur, _{quae fociis & auxiliis non}

tri-buebantur. Inde etiam iis folis 2ditus ad mu¬ nera militaria in _{legione patuit. Refert etiam}

inter _{legionis praerogativas Cicero / in} bene-ficiis ad aerarium _{deferri, quo quum Archias}

ulus fuerit, civitatem _{ipfi exinde quoque}

ad-ftruit. _{Quid autem hoc ipfo intelligendunij}

fit,optimcdeclaratManutius,t qui hoc in eo

conftitifle _{dicit, ut eorum nomina, qui}

uti-lem _{reipublicae operam in bello quacunque^} ratione _navaflent, Praetores vel _Imperatores

vel Proconfules ad aerarium detulerint; qu^ exinde dicebantur _{beneficia, quodbeneficium} erga eos erat, quorum nomina deferebanL-" Cui etiam _{adftipulatur Gronovius, u}

Scalige-rumque ob hoc taxat, quod emolumentunij

hoc, non folum beneficium fuifle dixerin-.. .Praeter haec variae res fiiere,_{quas militibus}

fuis

tribuebant _{Imperatores, ut coronae, torques»}

armillae,phalerar,haftae, & id genus pluresj quibus omnibus Sp. Dentatum fiiifle dotatum refert qLiviu.ihb.10.c.2.1. & lib. 7. capé2. TLiviu*

tib- _{4'. cdp,5 g. & lib.f.}

cap. 7. fOrdt.pf?

sfdchia, tin annot. adcit. Orat. _{conf. /}

ahndt._{adep.zo.llb.j.adfam.}

u lib.j.

2$

refertA.Gellius.* Quo nomine necfe _apud

Livium extollere oblitus eft _{Sp. Liguftinus.y}

Pecuniam vero militibus datam praedatque_>

partem _{frequenter apud eundem legerelicet-..}

Verum, _{quemadmodum in donis militibus} largiendis multum liberalesRomani fuere,ita

etiam in _{caftigandis militum vitiis non minus}

leveros & _{rigidos fefe prtebuere.}

z Hinc in_, caftris Porcia &_{Sempronia leges femper} dor-mivére, fruftraque ad illas provocatum eft.

Nihil _{peculiare pras reliquis militibus civibus} in _{animadverfionibus militaribus reli&um vi¬}

deo, quum ignominiofamaxime & atrociora

fupplicia

fubiverint: a nifi quod in

levianim-adverlione eos a _Tribunis & Centurionibus, vite,quorumha:cepat _{infigne, bcacfosreperiam.}

Hinc _{Scipio Africanus hoc animadverfibnis}

genere,_{difciplinascaftrcfisalioquitenacillimus,} in _cives

femper ufusfuir.c Unde Juvenalis: d

Nodofam_{pofihac frangebat vertice vitem.}

Hincetiam tacile _{intelligi poteft, qua ratione}

Plinio e vitis _{fupplicium honorare dicatuL.,.} in _hujus

vero rei documentum exftat adhuc

denarius, in cujus adverfaparte Pvomxcaput %natum eft, in averfaverocenturio cum vi¬

te

x _{hbt2. c. il.}

y lib.42. cAp.34. ZAl.ab Al.

Gen._dier.lib.2._{cap. 13, Sigon.lib.1. cap isy*}

de dur.Civ.Rom. a_{Sigon.cit. loc. b Lipf*}

adlib.itAnn. Tacit. c Liv. epit.lib.y?. di,

kb.z. _{Sat.2. e}

Hiß. Nat. lib. XIV. cap* U

24 , ,

.-te bifida militem fcutatum Sc haftafum, flexis

genibustanquam fupplicemverberans,cum

hac

kriptione,TE Deidi ,ut nosdocet

Dalecham-pius./ Livium veroDrufum & C,

Gracchura

tribunos _{pleb. plebifcito}

_fanxifle,

_ne

_iicereL-.

quemquamLatini nominis virgis afficere,

Ted

vitibus,ex Plutarcho docent Alex ab

Alexan-dro g & Giuterus.b

PrascJara & _{infignia haec fuere juraqua;}

eivibus Romanis _{competiifte modo}

_oftendi;

fedvereor,nc cumhoc,de_{quo nunc} adurus

fum,jure coilata,aliquänto minora &

inferi-ora videantur. Eft veroid _jusiliud fummum

honorum & _{Magiftratuum,quodetiam}

omni-bus _{patuifte eivibus,confequens eftut} demon-ftretur. Ceterum _{quum hocnon femel &}

_fi*

mul commune fadum _{fit, fed} velut _per

gra-dus _{quosdam ad fummum faftigium}

perven-tum eft , in hoc tradendo eosdem etiam

fc-quuturus fum gradus. Regum temporibus

non tam multos ac _{poftmedum invenies}

ma-giftratus, pauciores verb illos populi

quando-que fuffragio creatos fuifle,antea didum

eft;

fed ita ut _{patres audores fuerint. Hiscevero}

ejedis in ipforum locum duo Confules

fufte-di _{funt,i eoque majoti libertatis (pecie}

_quod

hi annui _{eflent, inque horum iocum fempe*}

novi _{fiirrogarentur» Sed quumhi primumc}

.

patri-finnot. ad eit. Plin. loc. _{g Gen. dier.}

_lib,

_4*

cap. 10, h Comment.AdIib.II.Liv. iPi°'

2>

;s patribus eligerentur, diu etiam hunc honoris

JC apicem fibi adferuere patres. Primum itsq;ex

v majoribus Magiftratibus, quem fibi vindicavit m populus, Quatfturam invenio, a patriciis

qui-^

dem

femper antea ufurpatam, k fed

poftmo-dum & _{plebi communicatam i ita.ut,quum}

^ quatuor efsent creandi, unum tantum

patrici-um creatpatrici-um , reliquos tres plebejos,

clanfti-marum familiarum _{juvenibus praftatos}

vide-y. am, / quod pro ingenti viftoria plebi fuifle

us

tradit

Livius, quum hinc viam fibi ad reliquos

rj_

Sonores

patefa&am cerneret. m Nec id fine

caufsa. _{Aliquanto enim poft invenio eam}

tri-^

Lunatum

Coof. pot. extorfifse, quem in

con-^

fulatus

locum per aliquod tempus

introduxe-fi. rant patres, n ut plebem a confulatus

pétitio-fic _{avocarent; fed tandem hune}

rnagiftratum

Cl

quoque cedere coadfi funt: P.Licinio

Cal-fe- Pr'müm eplebe creato. o

Infequenti

ve-us roanno M. Veturium folum ex patriciis*

ce-teros omnes _{quinqne tribunos, plebejos}

dixe-runt. Poft hunc_{rnagiftratum deprehendoC«} ß.

Licinium

,e plebe,a P. Manlio Dicftatore

Ma-^

giftrum

Equitum di&urrqpquod quum patres fe. a8re ftrrent,Manlius hoc jpfo fefe excufavit,

0(j

quod

Magiftri Equitum majus* quam Tribuni

jet

^onlularis

imperium nonfit. Tandemetiam

ae D ConflK

kbb._q.

c/ip, 44,Liv.& lib.ö\cnp.37. 1 Livlib.

4-c._{74. m loc,cit% n Diönyf.hb.}

g.p.jjj*

Liv, lib._{4. c. 6. o Liv. lib.f,c.n>}

p Liv* Ulf.6,_{c/ip, ]g<}

f6

confulatus plebi

commuuicatus

eft

,

de

quo

patres inter

&

plebem

tamdiu

Tumma

acerbi-tate certatum fuifse notumeft, quo etiam

od-tento,nullus amplius

reftabat

magiftratus, ad

quem non

&

quisquam

e

media

plebe

afcen-dere _poflet.

_Primum

_{autem e}

piebe

Confu-lem P. Sextium, qui Tua rogatione

magiftra-tum hunc plebi vindicaverat,

merito

fadum

reperio, q Hunc

itaque

magiftratum

ita

inter

fe _{partiti Tunt}

_{lege Liciniå,}

_{r ut quum}

nonnb

fi duo eflfe deberent, unus ex patriciis,

alter

ex plebe

eflet

_j

/ in

_eo tarnen

caulfam

ple-bcjorum

validiorem

fuiflTe

cognofcas,

quod

quum lege

vetitum

efTet,

ambos

Confules

e

patriciis

elfe,

nullam

tarnen

legem

fuilfe,

qua

hoc _{plebeisnegaretur,}

_docet

_Paul

Manutius.*

Inde etiam _plebs

_femper

obmurmurabat,

_«

quum duo ex

plebe

fierent

Confules

,

quum

tarnen illa confulatum,anno U. C. 58b

duo-bus _plebeis

_tradere

_non

_erubuerit.

_Apicerru

verö _{magiftratuum,}

_{faßigiumque,}

_{quo non_>}

datur aitius in libera republica, Didaturanu

v _{quisquis dixit,x non}

male

_puto

dixifie; quum

hujus unius

juffu

omnes non tantum

cives,

fed etiam _magiftratus

_,obtemperare

deberent,

nullaque

adverfus hunc

ad

populum

valuerit

provocatio.

Confulatu verö

obtento, ut

nu-per

q LiviusHb.6.cap. 42»

lib.

7. c.1. r

Livivt

lib.6. _{cap. 2u f}

_Plutarchus

_in

_vit.

Camil/,

p.276. t lib.

de

Leg*Rom. u

Liv.

Hb.

7-}u

■-.

27,

per diåum, tiec adeo difficilem ad hanc

ha-buit aditum, Primum vero e plebe

Di&ato-remC.MarciumRutilum,quimagiftrum

equi-tum, item de _{plebe dixit C.}

_Plautium

,

nomi-natLivius. z Cenfuram vero praeclarum

il-lum& feverum in _{repub. Rom.}

_magiftratum

Hon adhuc _promifcuum factum

dicas

_?

Ted

ad¬

elt _{ille, quem modo nominavi, C.}

_Marcius

Rutilus, cuinon minus gloriae addiditj quod primus a plebe Cenfor luit, quam

quod Di-,

äaturam _{primus fuasfaftionis}

_hominibus

ad-feruit, _{adeoque iis viam} ad hos

fummos

ma-giftratus munierit. Eo etiam tandem

procef-fum _{eft, ut,quumnonnifi duo}

_{efle deberent}

Cenfores, ambos e plebe faétos

videas,

a

Quum Confulatum etiam _plebeis

_cedere

_pa-*

tres _{cogerentur, Praeturam & iEdilitatem}

cu-rulem fibi velut _{propriam refervarunt >}

_b

_fed

flecillam a _{plebe inta&am}

manfilTe,

_{Q. Pu*}

blius_{Philo,primus e plebe Praetor, fatis}

tefta-tltr.c _{Quid? fi & Principem fenatus e}

_plebe

dare _{potuerimus? DeyEmilio Scauro}

_{refert_*}

-Plutarchus, d hominem novum ignobili & abjeétå familiå örtum>adeo omnes honorum

gradus _fuperafle,uttandem in

fenatus

Princi¬

pemeum leftumalferat.

Hi _{itaque fuere majores illi}

_magiftratus,

qui quod omnibus civibus patuerint, fatis

fu-D 2 _perque

z Lib.7.c_{dp. ij. a Epit. Liv. lib,6g.} b Liv:

hb._{7.cdp, i„ cLivius hb.10. cap, d de} fort._Lop.Rom,

28

perque demonftratum arbitror; de minoribus

äliquid addere fupervacaneum duco, quurru

a*d _{majores nonnifi per hos aditus fuerit, &} neminem negaturum confidam, ei,qui am-pliflimos gerere potuerit honbres, viam ad

minores _{praeclufam non fuilfe« Sed de}

Sa-crorum cura _{facrorumque magiftratibus ali¬}

quid fortafie addenddm erit, quum conftet^ omnium diutilfime iftos fibi retinuilfe Patres,

nec nifi argre _{a fe avelli palfos fuilfe. In}

cauf-fa verb fuit, _{quodPatricii fibi} foJis aufpicia_. tribuebant, fua haec _propria, atque plebeis

nequicquam competere, vehementer

afferen¬

tes. e At plebs _{btec fine ratione dici, fibique}

ignominiae tantum dari contendehs,

iudibri-um illud Patrieiorum merito _{explofit, adeo}

antea ut non deftiterit,

quam Pontifices Au-guresque ex fuo crearentur numero, Quum

itaque horum numerus augendos eilet, Tribu-rii _{pleh Q^&Cn. Ogulnii rogatione fua} effe-cerunt, ut _{par numerus ex plebe ad}

augura-tum _{pontificatumque crearetur: T.}

Sempro-nio Mure ore & ladis ftrenue hane rem

fva-dente & _{adjuvante, cui viciffim is honos}

ha-bitus _{eft, ut primus ex piebe nominaretuc-.}

ex _{iis,qui Pontifices fierent.f Mox eousque}

deventumi quoque eft, ut etiam Pontifexma¬

ximus e _{plebe fädus} fit, _{quem T,}

Corrunca-nium

e Livltis lib,_{é, cap^i, & lib,10.}

cap, 7,

fLivim