IOHANNIS ELEMENTO-

-sSääfr

DISPUTATIO PHTS1C4

DUODXCIMJ*

/~~*T

De

ELEMENTO-

RUM QUALITATIBUS.

Quam.*

D. O. M. A.

In RegiaUpfalienfium Academia

SUB PR.Ä5IDIO

ClarißtmiatfoExceüentißimiviri

DN. IOHANNIS CHES.

NECOPHERI MEDICINE DOCTO-

ris, inRegia Academ.UpHPhylio- logia: publici ProfeflT

p u bl i c É

Vtmlandamprtponit^

LAURENTIUS ERICI/ÖEW

Boris& loco confvetis die '

UP S.A-LiJB,

Excudebat Efchillus Matthias

SNO 1627.

V I R t S.

Adwodum Reverendis> ExcellenttßitnistfCUrißtmii

Da~n MjOHANNI ÅNTHELIO,

Ccvalienfiun Paftori digniflirno, totiufq,- Gcftri-

ciarPrafpofito eminentiflimo,

Dn. M.MAR T I N O S T E N I Ö>

Reg. Acad^miae Ubfalienfis Seniori, a c Mathefeor*

Sup, Profe(Tori pubiico experieDtifTimo. Fautoribusr*

& promotoribus (tudiorum fuorum^

benignifilmir',

iit e t

J?\tvcttndUi Humanißimis (5* dv&fßiptis viris "berbt divtni pr&conib~satfyPaßörtb.fideitßtmis;

Pn.Gabriel! Erici Emporagrio,in gtffia 1

Pn_. fvaroMatthiaH,in löfjhifcjj

Du,C hriilopheroClaiGeftricioin j Paftoribus Conjan^vtrK is■uisomniGbßcjuiocolendts. ]Vigilantiß

Pn ^.Johanni Laurentij Beckio,intyr0t> Ifimu.

Dn-,01ao Beneditti, sn^ltyattQ J

* ' C"

Dn-, GulitioM.

Dil.Srenoni Danielis, Civit. Gevaltmfis. jVcrt>idivini

Dn-«.Andrea?Olat Vretenfi, Civit. ^Cev. fftV™^ndefef-

pn-. Magno ivari* ^ofjiabj) fi5 fautarib, Dn-.Cbriftopbero Laurentij in ' &

„ . . / • > . Iguinisfuis

rråceptortJuo^nonttaprtdem honorando. {.fufpiciendi*

Andra? Erici _\F*atribusgermanisGeVal.Civib. ^utdi- Michaeli Ltici f ligentiß.na amäntißtmts,

pominis MaecDifputationcmneis luis iummoenatibus,rhyficam,aninsifautoi ibus,oblequioin <jual.&colendillimisbenefa&oribu*intunq; gratirudinis, &utfratribus hane&confangui»tefier.<m— |

&promovcndifjpem, Revereriter & iuR^må devotione, offert,&«"«

dedicas LAU, £RjCi Gev. J

DISPUTATI O PHYSICA

DUODECIMA

DO

ELEMENTORUM QJJ A-

LITATIBUS.

Refpondentt~>

LåURENTIO ErICI GEW.

Thefis L

N difputatione antegrefla Elemen-

corumdoärinamContemplatifumus:

Scquitur nunc ut eorum qualitatesr*

conlidcrcmusr*.

2. Qualitates fubftantiarüm arma

&inftrumctitaeflfe, _quorum beneficio

acuoncsperficiant iuas^, in Philofophia

cft; Nonenim Deus corporaotiofa clfe^, fed quodli-

bethorum, fuisacfungi voiuit actionibus, ^{quae cum^}

rei quidcmdignitatcm & prseftantiam nobisdi&arent

imroediate^tarnen abipfis fubftantijsnon edunturTed tnediaté,inccrvcnientibus nimirura qualitacibus quae

obidpreclarum in philofophia ^nomeo adeptae fuht;

Etfané abfqueCognition« qualitatum nuila resplane cognofcipotell, propterea in earunri cognitioneplu-

rimum operae collocandum efle cenfemus ^{, nam} qui

do<5lrinam qualuacurn nonprobe cognitam &perfpe-

ßamhabet, isin reddendis rerummultarura caufisr*

A * quam

—-r p'nirne åveroaberrat; Contra, quicogmtiö-

.botus eft, variaturo in rebusviciftitudinumj

•

onu caufas, fi nonleraperexadé,tamcnnon

;gruereddere novit: unde in hismagna exparte fi ;jimentum cognitionis ^rcrum naturaiium confi-

i\ ^iedicir Cafmannus in Somat.c. 3.

3. Qualitatisvocabulophilofopbi bifariam u-

tuntur. i. Gcnneralker, _pro quohbctaccidente,&

pro omni eo, quodnonefi iubftantia. 2. Specialiter

proagendi faeultatc rebusnaturalibus ingenerata^; &

ciefinitur hoc modo.

4. Qualicas tdvis feu facultas agendi inre na¬

tural! _jvel edindrumentum, perquodcorpusnatura¬

le eft efficax* Hiocphilipp 1.1.phyf.p. 27. qualitaces

rniras habereefFeätonesdicit: Sed aguntpervim fub*

ilaotia fi« Scaltg. ^exert.6 f.5, ItemScalig.in é.Theo- phraft. de plant, fubllantisfuntaäionumprincipiaJj

non tarnenagunt,nifiper qualitates^.

5. Qualitatesfunt Manifeftar,vclOccults3Ma- niftrts funtqus cvidenter^t faciledeprehenduntur«*

cuminlenfusipfos incurrant,

6. Hs funtvelPrimae,vel Secunds:primsqus

primo Elcmentis inlunt, & rcliquarum fenfibiliumj qualitatumcaufs funt:ficergoprims dicunturnon., tanturarationeefficacis, quod per cas, prims& prin- cipales aäioncsproducantur,*led potiffimumTatione

ottus,quia primöidementisinfunt. rcliquisqucOmni¬

busörtum& originemprsbeno.

7* Sunt^exmentepbilofophi And.1.2, d.gener.

&corrnpt.nttöieroquatvor,Calor,frigus,humiditas, fieciu*%

:l %. No*

$. Numefum htmc fufficientam éflTc,démoö«

ftrantrcquifica primarum qualicatum, qu»pociffimö luntfequcntia i* Ne pendcantcx alijs, nec ad alias, nequeadfeinviccm,adeasautem omnes rcliquae re- ducantur. t. ut fintcommunescundiscorporibusca-

ducis, adcoqucnonuniustantum aut alterius, fcdo- mniumiu univcrfura mutationum fcnfibilium caufar,

3, utreipondeantfenfuiorigineprimo, qui ta&us eft, 1.1- d.anima ^c, g.4. utpoflint rautuo agerc & pati cü

contrarictace,aliasenim mixti caufa dienonpollent.

% Non igitur audicndi funt illi, qui Rarum, &

denfum5 iraoalijluccm fecerunt prinjas qualitatesr*:

Raritasenim & dcnfitasCaloris&frigoris vim fcquu-

tur. Seal. ^exert. _4, Ad lucem verd quod attineo

concedimus libentéreamfuomodo Sc refpeftu poflo

diciqualstatcm primam quatenusnempe primö incft cadeftibuscorporibus,&ånulla alia dependet quali-

tatc t Verum hoc nihilcontranos,utpotequi inquiri-

mus tantum qualitatcs primas Elementares ex qua-

rum numerofeu cenfu lucem eximcndarnjCilc rcqui-

fitacarumdilucide monftrano.

jö. Primär qualitates, ut ipfis dementis funu

intim*,ita^non aliundé quamäformis eorum deduci poflunt, inconveniensenim ellaccidcntia propria ab

externo aliquo agente produci ; fic etiam formas

EkmentorumotiolkSc onanis operationis cxperccsr*

ftatuerentur, finon ab eleuiencorum forrois deriva-

reptur; Haneob caufamå Cl^riflimoZabarclla difcc-

diraus, quil. 1. d.element,qualit. ^c 9, qualitates Ele-

mentorumåcaelo deducic: quodminimé alijspleris-

que philofophirplacet. proveniunt igitur å formis*

A3 elcraen*

slcmcntorura tanquam ab efficientibus par emana-

^ionera,eodemZabarella terte d.!.

11. Dividuntur primae qualitates in adivas &

palTivas} duplicitcrcnimconfideFantur, vcl inordine

adprimasfuas opcrationcs,&omncs(untadiv«& paf-

fiv«; quodtarnin fimplicibus, ^quamin mixtiscorpo- ribus^verumeft, quiafrigiditas in calsditacem, & fic-

citas inhumiditatem _agerepoteftquod exelemento-

rumgeneratione manifeftumcft, ubiunumquodquo

cxaltero fieripofTcftatuimus.* Vel inordine ad pofte-

riores opcrationes, quibus ad mixti produdionerrL»

concurrunc,quomododua? funt adiv« & du« pafliv«, quod philofophusLa.degener.c.a.innuit: quia in rai- ftijprodudione humiditas& ficcitas matcriam adio-

ni caloris & frigoris obediencem reddunt, hinc illas paftiv«, hatadivaepcraquivocam adionem didsefunc

åphilofophis. Zabarell. 1.1. d. clcm. qua!, c. 5. Con.L

2. d. gen. c.3. q. 3. Toi. ibid. Phil. l.j. phyf. Ar- changclusautem Mecenarius, Caiiditatcm & frigidi-

tatemabfolutéadivas, frcciratem & humiditatemab¬

folutépaflivas åphilofopho vocariaitj quia illas ter- roinanc,nonterminantur, haeterminantur&nontcr-

minant: lcdprior fcntentia nobismagis arrideu.

12. Adiv«qualitates (unr qu«agendivimeara- queadverfam habenc>utCaior& frigusr*.

13. Caloreft qualitas prima adiva Coogregans homogenea & difgregans heterogcnea. Arift. 2. do

gen. c. 2*ira redein ordine ad mixtionem qoalitatesr*

deferibit, quia fecundum hanc confiderationem.», principalis qualitatum operatio non eft calefacero vdrefrigerarefed potms congregare 6t terminaro i

^ fic

V- • > a /' ^.

fteealidumnonpfoducitmirtum, quia calefacjt, fsd quia homogenca congregat, perhomogenea ^autcin.*

philoiopbus non fantum ca ^, qu« unius vel diverfx ipcciei funt incclligit, fed potius illa dicithomogcnca,

quahoroogencam & fimilem quabtatemobnnent,ita

utinunamnaturam convertipoflint.-queroadmodum hettcrogeoeadicunturqu*diffimilisfuntqualitatis&

natura,& uniri ^non poflunt: SicCalorconjungitGe¬

rann& refinam,non utheterogenea,vcluti multi cxi- ftimant» & obiddefmitionem allatam vellkant; .Sed

ut hornogenea,obconVementiam natura & fimüitu- dincm in liquationc: Sicäurifabri beneficio caloris, partesimpuras ab aurofeparanc. Ars _quoque Chy«

nnca percalorcm operationes fuasin extrahendis ii-

quoribus & ipiritibusperficit ^jinxuA&o-«ahme&ta _qua:

aptitudinem hanc babent, ut inunam iubilantiam».

Chyiiconvcrtantur,homogeoea funt, _{quanquam fx-} pius fpctiediftibguantur: hujufrnodicxcrapla multa-»

in Communi vita occurrunt:prarter banca£Honem_»

primariam, aliascciam Calor atiicnes,_prodiveriitate materia in_quam agit> multumdifferentes obtinet,ut

funt attenuare, diflblvcre,digcrcre^* maturarc, inci- dcrc, apcrirc,&rarcfaccro.

14. Frigiditaseft qualitasprimaa&iva, homo-

genca pariter& beterogenea congrcgans: hujusa&io fcyemc confpicitur, ubicumaqua fimul palex,ligna^, lapides, inunam maffaraCoadunantur: Item _quan- do mctalla diverfi generis å frigore commifccntun-.

AÜa quoque effc6afrigorisfunt,_utpote aftringero»

deniare, obftruere, calorem nativumobtundere, cor-

pora graviore & crafliora rcddcre-.qua ratione cada-

/ _vercor-

vet cofpofévivoob déceflum caloris &fpirituumIon«

ge.eft gravius; hane quoque ob caufam Phlegmatici

qui funt,& frigidiores,utplurimumpigri,&ad obeun-

dasa&ionestardioresineptioresquecenfentur. Quo- modofrigiditasgenncrationiscaufa dicaturj videMa¬

girum.c. 6. ther* 27.6c28,

iy. Friguspofitivumquid elfenegat Cardanus, cuiopponimusfequentia. ^i.frigusfenfu depraehendi-

tur,quoddeprivatione dici non poteft, ucpote qua;

folamentisviintelligitur* 2. Privatio nullam habet-»

a&ionem,atfriguseamhabet; (I quisneget, frigorisr*

aäionem,ipfe^utcumScaligeroloquamur,foleas&pi-

leumtemporehyberno abijeiat, &plus fatis frigoris*

vimperfentict: fic frigoris vimnon(ine maximodam-

no milites Hannibalisintellexerunt, cum eorumali¬

quotmilliain Alpibus frigoreexcinguerentur: Philo- fophusquoquefrigus multis inlocis aftivum ^pronun-

ciatjinterdumetiamfrigusdiciteffe privationem,ni-

mirumgenneraliter & Inpropria verö (ignificatione minimé 5 Undc re&iflime Scalig. in_.

Com*inüb. Hipp, deinfom.Frigus (inquitrespofiti-»

vaeft,agitenim:Videquoque exer,18.

16. Pafliva; qualitates funt,qua;ad a&ivarumj

omnem fe componunt nutum , & in generationen

mixti ut materia, fefe habent i Suntque humiditar*

&ficcita«%

17. Humiditas eft qualitas paffiva prima, qua;

fuoterminodifficulter,alieno facile fe continetjfic aquaperfenonconfiftit,feddiffluit, facileautemvafe

continetur:proprietateshumiditarisfujat.i.penetrare

6creple-

&replere; ficaérhumidifsimus inomnia fefeIoca,e*

ciamin minutilsimos poros infinuat: ficpluviae inti¬

materra?vilceraadcunt &occupant;acnimiå humo-

risaquei copiå membris carnofis&al»js fe fe infinuan-

te, hydropici&potatoresmirutain modum turgefce-

revidentur. 2. Laxare&emollire; lic cadavera ali-

quandiu aquis immcrfa ^, ligna item putrida ^, ut 6c pavimenta lignea ab illabentibus pluvijs, adco laxan-

tur,ut amphus Cohaerere nequeant, 3* bebetare 8c ftuporem inducereob jun&amfrigiditatem. 4. faccrc

ad conco&ionem &maturationem fl fucrit moderata.

5. Conglutinationi infervire, ^nam fine humiditato

tanquam glucino quodam nihil brmitcr cohsercro poteft.

ig. Siccitaseftqualitaspaffivaprima, quac fuo

termino facile , alicno autem difficultcr definitun..

Mahifcfta hujus ratioeft interra,lignis & lapidibuy*;

ficcitatis proprietäres funt,i,Corrugare, & conftnn-

gere. 2. indurare, hinelapides tam vulgares, quam^

praetiofi, kem ofla in corporibus amimalium ^, quia_»

plurimum ficcitatis,& parum humiditatis habenu, longé duriora& folidiorafunt. 3. afperitatem& fria-

bilitatem parere,quod exherbis arefccntibus,lupulo

exficcato &alijs, nulloncgotio Cognofci poteft: O-

rrsnibusigitur mixtisdat confiftentiam, & fiuxibilka-

tern humiditatis cohibet. Haec de qualitatibus pri—

mis fufficiano.

19. Qualitatcsfecund« funt,_{quse ex}primarutn

temperatura& mixtioneprofiuunt,• atqueita iltarum quafi propagincs &loboles funt. Arill. i»i*degen.Sc

B com

eörriClarifliiflösfetnelius 1.2. deabditisferum caufls

c. 17.qualitateshasin materia fitas efle doeet, & do

xnofc fecundas appellat ^, non quod ali/s poftcrio-»

rem ortumaeeeperint, Ted quodminus validae fintoc éfRcaces,-quiain alcerando fecundara obtinent vim.

franeifeus quoqueValefiuslib.9. controverf. PhiloC

Sc Medic. c4 5. egregiedifputafc anfecundae qualitates3 åprimisproveniant. Vide ctiatn Cafmann. c,6. So- matol.q. rt

30. Sunt numero quatvordeeim,utdenfltas3, raritas,gravitas, levitas, durities, raoilities,crafIkies, fubtilitas, ariditas, iubricicas, ientor, friabilitas,afpc-

titas,levitas. Ha?orancsdicunturqualitates fcangibi- les, quodtadupoeiffirnum obfervari pollint; quo e«

tiampertinentcjecerorum fenfuum objeda,coloresr%

fapores, odores, de quibus in dodrina fenfuum ,•de his cmnibus videatur, Atift, iib. ^z. de_gener. & alibi,phi- lipp,1.3.phyfic. Magiriusl. ^3.phyf c.7. Cafmann. in fomatol. ubiprolixius de hisagit .* quare hosauthores,

unde harumrerumomnium cognitio petenda venio,

ftudiofiadeant,_neque enim inftituti noflriratio ferfs

«tfingulas hasqualitates uberiusattingamusr*.

2i. Occulcaequalitates,quacvulgotertia? dicun¬

tur funtfacultates abfconditse, quibus res naturaler*

aguntvelpatiuncur aliquid, cujus ratio ex primis Sc

indcortisqualitatibusnonfacileeft reddere,dicuntur

fpecificae,quia alicui fpeciei funt proprisc,* itemforma¬

les, quiaåforma proccdunt; Virtualcs&mirific« ab sffedibusadmirandis; hatum caufa efl: Forma, non^ <

quidemperipfius egreffionem, fedper accidentiurm»

fpiritu-

v

fpiritaliura émifllonöm. Seal, exet*. 344* f, 3, quod

fincullophilofophiac flagitio evenire poteft.

12. ^. Nonnulli qualitates has detellantur,eafq;

inlcitiaeafylum contumeliofisverbisvocitant.Seabg*

excrt.344. L 8. Verunoadmanifeftas omnes deduce-

requalitates, fumma impudentia eft, Seal.exert. 228.

f.8« At faltemin venemscxempla noftradccuic^con-

quiefcere, eorum enimmulta, diverfas habent ab E-

lementorumqualitatibusproprietäres, _quae omnino latentanimosteftjperatos; Item, qui ad Eleroento-

rummanifeftas omnia reducunt,qualitates ipfis nihil aliud,_quam Elements funt: Exert,_{3, 44} f.9. Sic Fer- nclius. c d. Nihilinquit,eil in ullanaturae parte,quod

cod peculiari Sc occulta proprictate vigeat. Narru

Multa tegit facro involucro ^, natura ,* neque ullisr*

Fas eil leire quidem mortalibusomnia: multa admi-

rarcmodo,nec nonvcnerarc; See, Et faneuna pro-

prietatumcognitio res iplasexercet, Stquidem opta- musidera quod Euripides^, ut res ipfas nobifeum col-

loquantur,&.fe quales fint,expliccnt; proindefaplen-

tiflimus illaenatura venatorDei fingulari Iuce collqu ftratusSalomon quaeritur de illa oblcuritatc tenebra-

fum mentis noftt^a*dumait; Eccl.1 Res oranesclTo feitudirficiles, nec pclTs quemquam eascxpliearo*

23. DividunturOccultaequalitatesinwprnéfacutj

Sc Mm7rK&eictv. Seal, éxert._344*

24. Xvp7ru&?tcteil ^mutua 5c naturalis_quas damj

affeäio Sc conlpiratiointerresnaturales, ex peculia-

ti Sc occultacognationeorte, _qu$facit^{uc ex} feie mir-

tuoampletlanturu, \ ^;

B % ij.Sym-

Sympatheias gradas quinque funt; i. plan¬

tarumerganaturasalius gcncrisaffeäarum^,• utSclio- tropium^> tragopogon& alia quaedam cum fole cir-

eumaguntur; tripoiiumfloris colorem ter in die ad

fo lemmutat. 2» Gradus eftpiancaruminter fefe Sym- patheia,utjnterficum Scrutameft talis amicitia; Sic

ulmusgaudet cohabicare vitibus, huic cnira infita vi- tisuvasproducit. ^3. Eftanimantiumcum alijs natu- tisafFe&a amicitia :hucfpedat fenfus in animalibusr%

qusrrentibusremedia^contramorbos, utquod fcrpen-

tes caligini occulorum medencur per faenniculum.*;

quodcervi diptamoextrahuntinfixa tela: ficc®ccris

animalibuscert®etiam plant® funt pathetic®, quibus

vclmaximédelc&antur, velnoxiapellunt, 4. Eftani-

malium inter fefe: ftc dclphious mirificé gaudet con- fortio hominunij: Item canis hominieft amicus. _5, Eft Metallarum&gemmarum,ftc corallia amica funt

cordi••divinavirgula, bifidus ille furculus ex corylo dccifus,quometallarijvenas auri Sc argenti feracesr®

explorant, habetconnatam Sympathiam ad Metalla.

%6, naturalis rerum phyficarum^

inimicitia, velrepugnantia, quå fe in vicemadverfan-

tur autplane deftruunc.

*7. Hujusquoquequinq; numeranturgradus«

X. plantarumcum aliusgeneris naturis: ftc ^ruta fer- pentibuseftinimica &c. 2. plantarum inter feie, us inter brafticam & vitem. _3. Animantium cum alius*

generis naturis inimicitia. 4. Eft animalium intets fele;ftc leo adcantumGalli cxpavefcit: ftc hominum

alter abalterotacitofenfunatur®abhorret,-fic_{& pa¬}

rensillecujus meminic Libavius, hlium proprium fta-

timab

timab ^o?tu pertotam vitam ineodem conclavi tof- lerare nonpocuit* Ancipatheticusquequeeftarane-

us ferpenti, adeoutconfpicatus Tubarboreferpentem apficantem^Äio fe libret & acuieum media; infigau

fronti,tarn acri vulnere, utferpens dolore^{fcfe rotans}

in gyrumtandem emoriatur. Quintusgradusconti-

netantipathiatn metalloruna&gemmarum,vel intcr fe, velad alia: liefmaragdus Eipilepfiac tota natura-»

eft contrarius>admotufque corpori illa obnoxio, aut

vincit,&profligat morbum,retinetquevim fuamSc

nitorem:aut å morbofuperatur amittitquc mos vim

fuam& rumpitur:hominiscalvaeundem_{quoq; mor¬}

bum pellit :ofiiculumé popliccleporiscuratmorbuna nephriticura&fpafmum flotulentum: inteftinura lu-

pivaletin dolorecolico, Ferne!, d.h

28. Ad antipacbiam nonuljirefcruntcruentt- tionem hominis vulnerati (euoccifipraelenteoccifor®

feuhomicida: Verum firem penitius introfpiciamusr*

nulla hic ed: antipathia: vari® equidem func claridi-

morum philofophorum opiniones de cruentationo

Cadaverum occiforum.*, Scripferunt deeaCadiusr*

Rhodiginus 1.3. led. antiq.c» 21. Langius 1. 1. Epift.

med._40. LevinusLemniusl.%. d.Occult. nat. mirac.

c,7*Mizalduscent.i. memorab.aphor. 4,Francifcus*

Valeriola 1.2.obfer. CorneliusGcrama. BodinusI.22.

Damonomoni®.Philippus 1.1.phyf. fol. 44.Martinus

Deleio lib. ¹ difquijit*Magic» Gregor. Tholofanus*

l.jé«, Syntagmatisjuris: Petrus AponenfisConcilia-

tordidus, GaleotusMarciusNarnienfis. 1. de promi-

fcua dodrina: &c. oronium_autem dodiihme &: per«

B 5 fedifli-

fe&ifiimédehoc éodem _argümento fcripferunt An¬

dreasLibaviuff, & Gregorius Horftius viri Clarifllmi

Scdeftudiophilofophico ac medico optimé mcrici»

quos quipluradehac quaftione defidcrat, legere,&

confulerepoteft. Hocaddimus quod inccrdum non

prcefcnteoccifore, fedpraefentibdsaraicis &: alijs qui-

bufvis,cadaverahujufrnodi eruentationem patiantur Sicetiamprasfenteocciforefaepenullqs fanguiais flu-

xus, expedatur* _{\ '}

/) l •

y19. Curautemnon(emperauthore feu homici- dapraefente fangvinem ftillet oeeifus, plurimae funu

caufe, inter_{quas. 1.} Vel quiaauthor fatisnotus cft&

perfpe&us. ^z• Quia interfe&us ipfe caufam ca?disprae- buit. _{3. aut} talem patnam antea fuis faci oribus mc- rituseft. _4. Yelquia Deus authorem aci aliara majore refervac _pamamj. y. Vcl improvifa & involuntaria_j plane fuitcaedes,venia aliqua digna. Hinc prudentes Judicescauté & circumfpeäein hoc cafu iententiam pronunciant,nec voluntcum, ad Cujus praefentiariL*

fangvis profluxit, quajftionibus^{& tortura?}fubijci,^aut capitali fupplicioaffici, nifi aliarhrmiora & cerciora.»

indiciaconcurrant. Johan.ZatigcrusJCtusceleber:

ProfperFarinaceusJCtus Romanus. Hb. 1. prax. Cri- minaL tit.1. q.52. Stanfce incerticudinehac, fan&ius ehe ptonunciat Nocentem impunitum relinquero,

quam ionocentem condemnaro.

30. Quemadmodumigitur vehementer ^errant quidam ineo, quod exprajfentia ladisin mamillisda-

timconcludüntvirginem, vel ancillam9aut partum^

gdidifle,aut(alterncumviro^rembabuiilc,cumtarnen iufH«

fuffkienter & rationibus & experientia confrmari

poßlt, quod rionfolumin vtrginibus» led etiamin vi- rish'umorladi, quoad fcnfurri penitus non abümllis*

geoerari qucat ^, ut fufficienter deraonftratimi legi-

mus apud celeberrimum ÄnatomicumÄndreamLau¬

rent- hb.9.Anatom, hift.q. 2. itafaepiffime quoquo

aberraturinhocfigno, quodåcrucntatione cadave- ris defumitur,

31. Perqualitatesefficitur Elementorum Miftio qua?a philoiopho definitur Mifcibiliumalteratorum uniö.

52. Vocabulum miflionis hoc ioco,non accipi-

turin lata fua(ignificationc,quo pa&o mifceri dicun-

tur» qiiae alijs accumulantur, five hoc fiat partium^

appofitioue, velearundcm confufionc. Sed ftri&e, pro mifcibilium alteratorum unione ^, _{quatenus per} miftionem unum quid^, nonperacccdens, fed perfc

conftituitur.

33. Conditiones Mifcibilium, ^exquibus mifUo dependet sc producitur ^, tres funt. i. ut Miflibilia_.

fint mutuö agentia 5c pacientia, fic enim alterari poffunt: alteratio enim finc actione & pafiionc ßeri neqüit: hinc ca difhcÜime mifeentur, quorum alte-

fum, autotnmnopacibilecfl:, aut maximé aptura ad patiendum; alterum vero parvam patiendi vim ha- bet, 2. ut fint hcupTu.» facile divifibilia ^, feu faciJo penetrabilia, fic enim melius uniripoflunc. 3. uteer-

ca fic proportio 6c quantitas eorum qu^ mifeentur:

Ilementishae maximé conveniunt conditionesj alte- rantur autemüc Eleraentanoncorruropunturjuudo

* exptcf-;

«xprefledicitphilofophusmifcibilianon interire, fed

(ervariude_gen.4.48.6c82.

34* NoneftaufcemfufeipiendaOpinio Avicen*

nae> quiformasElementorumin miftisintegeasreraa-

ncreputat,fic enim miftum non unurn per(c • ledex accidenti, _per aggregationem diceretur. 2. Nequo

Scotus6cScotiftae nervumattingunt, dum formas E-

lementorumeumfuis qualitatibus omsino intcriro

dicunt; quomodo enim Eicmenta corrupta uniren-

tur? quaeratio militat etiam contra Thomam, iEgi-

diurn, Marfilium, Connimbricenfes, Conciüatorern,

Tolctum,8£ alios, quiin priori cumScotiftis conlen-

tiunt. 3. Rclinqtitur ^ergoOpinioAverrois, qui Ele-

mentain miftolecundum formas Elementorum fub-

ftantiales, 6cqualitates refraftas tarnenomnes6c im-

mutatas , ac ad medioeritatem redadas remanero dicit_j miftumenim perfe fubfiftit,6c moveturmotu

praedominantis inipfo Elementi, quod ipfum philo., fophusclariflimetcftatur^,duradicit clementa in mi-

fto,nonomninointegra 6c immucatafervari,nequo fccundumfubftandamcorruptam,fedmanerc in mi-

fto reprefla 6c caftigata 1. 2. de gen. c.7. Magir. 1 3.

pbyf.c*io*hancfcntentiamdoåifliraus quoque reci-

pitZabarell.1. d. mift*Ariftotelisaucemdefinitionem

tepraehendit Scalig. exert. 101, 6c aliam incroduciu,

quaemagispraecedenti altcrationi,quamipfi millioni

convenirevidetur.

3?. Mixtio6c mifti generatio, non re,fed ra- tione diftinguuntur; Thomas Eraftus ftatuit unum_*

fmc altero ne imaginari quidem pofle; cuié diame¬

tro

trorepugnatMcrcenarias, qui non taatom rationo fcdctiamrealiterrniftionem, & roilli generationerna diftinguere conacurtSednos cum Zabartlla Üb. i. de

mifti geno. Mediana fenteotiarn rccinemus: Una

enim 6ceadero tft fpecies mutationi*, ^qua miftumga- neratur,6c_quaeleraenta mifcentur,quas diciturraiftio quatenuselementoru unioncm refpicimus, diciture- tiam miftigencratiorefpesftuformasmifti,qu% produ-

citur: ldeoq; ^vox raiftionis elementumrefpicit: ge- nerationis ^autem vocabuium magismixca denotat.

36. Novaautéforma exmiftiprodufHone reful- tat»abfq; cnim forma peculiari,nova fpccies^corporu

naturalium introduci non poteft ,6c nifi bocfieret, quomodo mixtura ab dementis diftinguretur: non ta¬

metalisftatuicur, _{quae a}formis elementorü realiter (it

diftinfla,itautillisfuperaddita videatur,quodZimarae placuit:nullamigitur aliam forma rain miftisagnofci-

wus, praeter eam qua: ex elementorum formis in mi-

ftione coniugatis refultat. Haec abelsmentoruformis

omnibus ftmul fumptisin mifto non difFert realiter, quia ha: non smpliusfuasobtinec formalitates,fed a- micocongreflu unam mixti formam conftituunt,per quem miftumunumfubftantiale dicitur.

Quemadmödum per miftionem corpus*

producitur mixtum^, icapcrputredinem mixtioniop- pofitanjilludipfum viciffim naturaliter corrumpitur.

Eft enimputredo,corruptio caloris proprij 6c Natu¬

ralis in unoquoquc faumido å calore ambientis pro¬

fetia-,,

C 39. Pu-

38. Putredoduplexeft fecundumphilofophum,

unatotalis feu perfe&a ^, altera Partialis feu imperfe¬

cta. Perfedaputerdo eft,qua miftum corpus fecun¬

dumtotum interire perfede, Ita quidem ut nihil ejus rebquurnappareat nifi ^terra, Partialis eft, quandö feparatio perfeda humidi ä ficco nonperficitur, 5c di-

citurtunemiftumfecundum _{partem tantum} diftolvi:

Vocaturfecundum _{partem. i,} quia non eft abfoluta.

2. quia eft fecundum accidentia^. Zabarcll. de mifti gcn.c. i6. talis eft putredo humorum in corporibusr*

humanis, å _quafebres oriuntur å medicis putride ap-

pelatae;Cumenim fluidifinthumoresvixpotefttotum

ipfum humidumextrahi, utdicipoftit putredo fecun¬

dum_totum, led _pars aliquahornidi educitur, non to¬

ta humiditas. plura depucredine vide Zabarell, 1.2. d.

gen.& interitumifti*

FAUSTA A CCLAMATIO

a D

DoBißimum & Humanimum-y

Dti^. LAURENTIUM ERICI

Gevaliensem; Thefiumharumdefenforemdex-

terrimum, araicum fuumperamandumj*

AD

SOPHIjE

cui

Tempore

Scanderemens(it Steche

Gna-

Gnaviter alm/L* Hdcfi imitari*

Aonidumter Rite crearls

Numina trinaArteMagifler.

Frxftat adirtL?^J Ergo Camxnls

£)uasgraditurus Invigilato-,

Hacopefcalas Accumulasfic Eccejua^3mox Digna ^{ß^ßHui} Jure tonabunt. Dulclsamic^j>

Hincdecm ingens Ergovale hifco«

Moris& honoris ergo extempore

deproperabanxj.

JOHAN. L ETC H0 VIU S

^^oéeoQ&oeöoeeoeeoQe^osdOeeoe&fr

A L 1 A

VIncit

contfnuus

quod labor

Demonftrant: igitur fufline flrmiter

Laurenti quelabor^es lludij tui,

Pondus quippe tibi^{^} crede?levabitur,

Et tandem placidusyiftor eyaftriQ

A dofta

K dodta afliduéPallade amaberi^

Mercedemque laboris capies facram^.

Amicefuofiavißimoproperanter

fcribebaU

Ericus B, Hamarinus.

»«.v

LAURENTIUS ERIC I

tusche pv us gewaliensis.

uvayg&fAfAcisi,

I, Utvera vi luUeris,hincfegniusfera lucs.

ITufchere

aprica vireta

fophorum,

I celer, Ut vera vi motus^&indole _mentis^, Lucteris fophke cultus in^arteDeae

fliNC iterabfolveshaudSEGNiüs/impia nect^

CommoveatSerapofteritate Lues.

Ornatiß. Dfis. Refp.gratulabunå,vovu Petrus N. Turdinus Bothn,

-åm