CAROLI ONATION

A Ν. S.

DISSERTATIO HISTORICO CRITICA,

ONATION ES PI Ρ IN I

ET

CAROLI MAGNI

AD

Ε C C LESUM RO ΜAN AM,

PAVCIS DISQVISITVRA,

QVAiVj ,

ADNVENTE AMPLISSIMA FACVLT. PHIL.

IN REGIA VPSAL. ACADEM1A,

SV B PRAESIDIO,

MAG. CAROLI

FRED. GEORGII,

HIST. PROFESS. REG. ET ORD.

PRO GRAD V PHIL0S0PH1C0, AD DlEM XV MAJI ANNI cbbCCLXIV,

IN AVDITORIO CAROLINO MAJORI ^,

Η. Α. Μ. S.

IN DICENDI DISCΕΡTATIONEM VOCAT

RFOTVS STIPENOIARIVS,

C AR OL V S JAH. Μ YREEN,

SVDERMANNVS.

YPSALI AE.

Håglårde Herr CANDTDAT,

A7/?V Chriftendomens ljus af Gud i verlden tändes,

d- * Mot våld och tyranni med kraft det trängde frams

Till fanning tufendtals bad Grek och Jude vändes\

Men morkfens Furfte vill ej gerna bli till fkam.

När Helga Läran rum hos jordens Gudar finner,

Få nit och redlighet man börjar lida brifl.

Att vinna fjälar år hvad munken tänker fiß^>

AUenajl oformärkt han magt och rikdom vinner.

Från denna källanfig det Teßamente leder,

Som Romfig diktat har, och J, min Vän forlagt.

Hvad tänkte Store Carl, hur glömde han fin beder,

När han detfkänkte bort, fom ej ßod i hans magti

Roms _nya Styresman emot fin Titelflrider,

Då Chrifli Lära han få litet följa vet.

Vår dyra Tros natur upvåcker bdmjukhet,

girigt hågmod hon

fårdärfligt fkepsbrott lider.

Ert Lärdoms Prof min Vän, osf muntrar till

den

ära,

Som verIdens kärlek bryr, och roijer mångens blygd.

När hoppet fig begynt i fåfäng lufta tära,

Då vaklar fjålens Tro. Då fläckas hennes

dygd.

Jag vet, att fkuggevärk, ?nin Vän,

J nogd föraktar:

Om Heder, Lycka jf- ett rent begrep Er gordt.

J funnit har den grund hvarpå J

bygga bordt.

Jag fpir J vinner

fnart det mål J eftertraktar.

Μ. E.

/. Ν. 2«

§.

I.

eminem certe in Hiftoria Po»

litica verfatum dici, _quem

fugiat urbis Romas

inde ab

iptis primordiis coepta,

poftea

vero per tot fecula fervata

non modo, verum etjam fub

continuis temporum vieiffitu-

dinibus multoties adau£ta magnificentia atque fplen-

dor _{, ut} Protopoleos

orbis

Chriftiani nomen me- ruerit, co tutius fuftinere audeo, _quo ccrtius an- tiqvioris asvi Europaeis jamjam rcfidua·

hiftorica

cognitio, ab mvi&iifima Romana gente, tanquam fönte, dcduci, _atque cauffa hodierni ftatus

imperii

eccleiiaeque, ^ex hoc fundo, velut catena

articulo-

rum ferie colligata, indagari queat.

Et quamvis

iimul probe norim, plero^que veteranorum anna- lium ferutatores nec ignorare Italicarum

regionum

A ^at>

·$? 2 |å*-

atque cmtatium vices, quibus interdum fuerint obnoxix, multo minas _{expertes rcrurn, qvae} in·

iigniora urbis Romansc fata cönftituant, quippe qui fciant, diverfo tempore gubernatam fuifie Re¬

gibus, Confulibiis, Dictatoribu?, Imperatoribus,

Exarchis, Pomiilcibus, nunc imperio Occidentaliy

nunc prientali iubjeetarm in gratiam hujus iliiusve,

libertatcm contra^adgreilbrum adfultus vindicaiTe,·

nihiio tarnen minus, varia fefe offerunt vetuflatis

monumenta , memoratu digna, quorum vcftigia

exteris debemus, quas vero noflris hucusque pere-

grina, iive quod recentiora fa&a promulgare ma«

luerint fcriptores, iive quod eorum adtentione ifta

plane exciderint, ^n:mo colluftrare fuscepit. Haec

inter nec ultimum _occupet Iocum commutatio do- minationis Regiae in facram feu Apoftolicam, per

omnes mundi piagas, fub nomine bonorum S, PB- TRI, divulgatam, Romaeque jam ^per dimidiam ful

fioris aetatem, vigentcm, cui praeft iummus Reli- gionis Romano Cathoücae Antikes, prout fi&us

Vicarius Salvatoris, communi sdpellatione Papa

üvq Ρontifex di£bus. Etenira hoc imperium, ut- pote poft firmatam in rebus facris poteftatem ab·

folutam, eminentidimum, prasterquain quod fem-

p;r fere cum

reliquis

rem habuit, fomitis inflar, perpetuo

discordise fcintillulas

inter Imperantes nutrivit, quae exitii flammim excitarent, ut ipfum

dein ex horum diilenfionibus emolumentum _cape·

ret; idque pro norma ita habuit Papa Romanus,

ut ante tempora reformationis Lutheranae, ne una

3 li¬

quidem

memorabilior contigerit regni alicujus

ms·

ratio, niii aut admonitiombus, aut etjarn auxilio

Sedis Apodolicaa fuerit

fublevata. Modum

^, qua ad illud honoris culnsen pervenit, disquirere, res eil haut tancilli momenti, _{quam, non} iunt pauci, qui rcrum licet qoodammodo periti,

quod

tamen c.

jus aptid noftrates rarior occurrere

Loleat

mentio,

non latis pcrfpe£hm habeanc.

Igitur,

ne

quid

^a

me deiideretur, alterum fpecimen Academicum ^e-

dituro, materiam minus forte vulgarem, in me derivavi pertra&andam, de donatione ad

Ecclefiam

JLomanam, a PiPINO Galliae Rege primum fa£la, poilca vero a fiiio CAROLO MAGNO confirmata

&aniplifkata,qtiam ita adgrediar,ut

fimul

oilendntur,

quo jure hoc benéficiuni

potuiiTet conferri, adje£tis

obfervationibus eorum, quae circa rem dubia aut obfcura videantur. Tu vero, Leftor Huma iflime,

uc cohatum propenbori judicio expiices, eil

quod

obüriöaffimus rogo atqve contendo.

Ii.

Ne propobtum

intra cancellos nimis ar&os

ncludamus, c nfuram tantummodo extendentes

ad i'ata partis Icaiiae,

jam Status Ecciefiaßici vulgo

diO:'«. circa inicia dominationis, cui nunc paret,

Pontificalis; monuiiTe juvabit, hanc terram, pluries poft evcrbonem

imperii Occidentalis, barbarorum

injuriis vexatam non modo, Ted & ita iubje&sra fuiife, utdiverfo temporediverfa conilitucrit regna.

Etenim, deitru&o nondum imperio ^, cujus tunc

A 2 HO-

-#! 4 ' ^t

HONORIVS gerebat fceptra, ad inicia feculi V.

Weftro Gothi, qui ultimas in Pannonia habueranc fedes, Romani imperii nunc holdes, nunc ibci i &

amici, hsec ina dereliquerunt domiciiia, alibi qure- iituri, ubi _regnum

Force f

^undårent. Hi nullam

finitimarum regionum putabant iibi adoommoda-

tiorem Icalia, cujus farcunditas, non minns quam

querimonia, quae interceffit, beliicoiiffimam hane

gencem movit; magnificse Romanorum

fortitudini

ac faniae diu invifam. Quapropteiq & belli cupi-

ditate incitati, & inopia rei familiaris preffi, tali

virtutc Romanas vires repulerunt, qualem vel pau·

ci umquam viderint, eamque in hac expeditione pari gloria fervarunt, & longius perfecuci eifent,

nid Roma ter expugnata atque

Fpoliata, minori

forte contenti, Hispaniam pro vi&oria? prremio

obtinuiifent. Horum veitigia, alia guamvis via ^}

circa medium feculi V. Vandali, alia Hyperborea

gens, fecuti funt, quipaullo ante annum CDXXX.

in Africa pedem ^atque imperium fixcrant; cum enim animadverterent, divitias Romanorum ipiis

non efle fruendas, & ab aliis erebris peticionibus laceffi, nec (ibi ademtam elfe facultateni, utili-

tati fuse ferviendi, proficifcentes in Italiam du&u GENSER1CI, Romarn expilarunt; magna tarnen

praeda

potiti mox

domum funt

reverfi. Non vcro ideo diu liberum fuit ^a vaftatörum injuriis Roma-

num imperium; ^{nam ,} uno akerove elapfo decen- nio, aliud beifantium _{genus, ex} oris Septentrio-

nalibus

egreiTum, dein

ycro fub pluribus feeulis, in

variis

"tff f S#·

variis Germaniae locis fedcm habens,

fub

Kerub-

rum nomine notiffimum, tanta vehementia,

di-

cam, an furore, paucas a

prioribns cladibus reli·

Öras populi

Romani cohortes debellavit,

^qt

b

^rev

i,

non iine danino totius Reipublicx,

omnis

com·

poni potuerit

dimicatio, & in hujus ruinis con-

furgeret

alia,

quae

celeberrimum Romanum no-

men in Occidente plane deleret.

Vt

vero

iingula,

qirre agimtur,

debira fecum ferunt prasmia aut

poenas; ita &

hi, ii

«cernum

quendam

atque

ju*

itiffimum rerum creataram xWoderatorem

cognovif-

fent, certiores fieri

potuiilenc, exicum aiiquando

före fallacem. lgitur non mirurn,

poft brevem

fruitionem alienaram ^reram, eadem ^, qva antea Romani, mulÖratos fuifle fortunas adveriitatc:

id-

que virtute

Oßro-Gothorum, usquedum in Oriente

vitam degentium,

faörum effe deprehendimus, qui,

duce itrenuiilimo THEODORICQ, Herulos pepu*

lerunt, eumque Italiae

Regem fecerunt eodem fe-

culo pnecipiti. Sed

& hi

non

amplius LX. annis

pofleifores

manferunt,

cum

JVST1N1ANO, Grae-

corum Imperatori,

deiiderium fuerat fubnatum

a·»

mifla recuperandi, terras

opinor

a

Romana

po·

teftatc alienatas. Idcirco fummum rei fuae militiris

PraTe&um NARSETEN in Italiam miiit, qui ea efficaciarem geRit,ut ante

tresannos.Gothos noftros,

Gallis licet confociatos, vicerit. Huic regimini lon- gius borfan

paruißet ItaJia, niii poft obitum JVSTI·

NIANE filii & fucceiforis JVSTINI

conjtgisque

SOPHIÄ acceffiflet odium in

NARSETEN»

A ₃

' *ί?| 6 fä-

«Ä

Quo irritatus hic, virtutis fideique immemor, qua regnum antea fubegerat, idciscendi caufik, AL·

BOINVM LongobardorumRegem clandeftinis mil-

(ionibus ad icaliam ©ccupandim adle&affe rertur A:o DLXVIII. Hoc invitamento lattus ALBOINVS ftatim Alpes tranfiit, & poft III. ^{snnos cum} dimi- dio, omne, quod Gr^corum erat, excepta Roma

& Ravenna, expugnavit. Ita jam divifa potentia ConilantinopoliLana, paucis, quse iupereranc, locis Cafar, iiium in locum, Duces fubftituit, qui.prae- eiTent,Exarchos vulgo di&os.Atvero perpetuicatem pofieiiionis penes unum ultra CLXXXV. circiter

annos, non culit faeva ifta baroaries, gentibus tunc fane comrnuniifima,qva aliaaliam,accepta occafione,

terris bonisque orbare, non modo licitum, verum

ctjam ftrtnuc fa£him autumavit Cepic quoque hic

furor Longobardos, invicinio Exarchatus habitan-

tes, ut ubi _temperare haut potuerint, quo minus vidcntes Imperatorem CONSTANTINVM CQ·

PRONYMVM Orientalibus bellis ita occupari, ut Italke fimul _opem ierre non poifet, Ravennam, Sedem Exarchi, obfiderenr, omnique demum auxi-

lio deftituto EVTYCHIO, rotum territorium inva- derent,mcdio fere feculo VIFI.Jmmo,omnia _praeter Romam Longobardis ceffere, cujus obedientiam

Rex eorum AISTVLPHVS, ad inilar priorum Do¬

minorum, fibi voluit prseftandam; ^ornnes quoque

impendit vires, uteam fubjiceret; Ted a legitimo im- perioputavitnon

dcfcifcendum,

niii urgente nccefli- tatc,Dumhascagvbantur?conveneruntAISTVLPHVS

&

·#§ 1 §&·

Sz Papa STEPHANVS III. de Legatis in

Gratciern

mitten-dis., pacis agendsc gratis, & ii non poffet im«

petrari, Papali nuntio, triftem rerum conditionem conqueri auxiliumque petere, fuit commißum. C ^m

aütem Legati diuabeßent, nec fubiidia fibi exfpe-

öanda fore crederet Papa, ad ultimum fere dii-

crimen addufta nrbe, omnc coniiüum eo recidit,

ut promtitudinem Gallorum, quae in fervandis

Eccleiias Romanac juribus longe antea innotuerat,

invocaret. a)

§· m·

Erat illo tempore

"Rex

Galliae P1PINVS, filius CAROLI MARTELLI, primum Ducis Auftrafiae, poftea vero Adminiftratoris univerßs Franciat, &

novi imperii & ^novse Regiae Domus Au&or, cui, promovente Papa ZACHARIA, haud ita pridem Regale impoiitum fuit diadema. Ad eum STE¬

PHANVS fupplex confugit, precibus

implorans»

vellet ^a minantibus ruinis Romarn liberare, quod

fi obtincret, fc ^non focinm modo , rebusve Gal- licis faventem, fed & fidelem fore, ^voverct. Hifce

promiffis motus quidem P1PINVS, ^a Papa tarnen fe iterum inaugurandum, fuosque pofteros in Augu·

fta hac dignitatc prius confirjnandos curavit, quam opem

a) Conf. de bisßngulis P. GABR, DANIEL.

Hiß* Franc. Tom. 1. pajfim C? inprimis ρag. 365.

Jericl E. SIGON1VS de liegno Italic Libr. III. nec

non PETR. DE MARCA de Concordia Sacerdotii i? Imperii Ltbr. Ui. Cap. XL

S Sk¬

opein prseftitit. Quo

faffco,

aciem iniit:

Sr

cum

ad

Alpes ventum efTet, AISTVLPHO fuisque träns- itum prohibenribus, cum eo conjfiixit,

dm

η em q ue exercicum proftigavit. Tamvero

AlSTVLPHfS

Paviam reverfus, metuens, ne majori adiiceretur damno, quod utique

fa8:um eilet, ii longiori ob·

iidione urbem ciauiiftet Gallus, faftas a PIPINO pacifcendi propoiuiones audire

maluit,

quam

fal-

lacis fortunac aleam jaciendo longius periclitari.

Paftum _ergo fancitum eft,

cujus

vi,

deditioni Ra·

vennae omniumque, quse

ab Exarchatu pcndeban^,

poiTeffionum eft adfenfus. Hac

ceftlone, Francorum

Rex portionem Italise, Gnecis

olim fubjeftam, vi

licet non expugnat-am, iibi obtcmperaturam,

adeo-

que

jus

^{de ea pro}

arbitratu disponendi

competere, judicavit. Mox itaque poft iinicum

bellum, ani.

madvcrtens fe ^tam brevi expeditionctantas

adquift-

viffe provincias, virtuti conveniens

credidit, illud

ipfius Dei munus eadem

gratitudine retribuere,

quod cum ei non

decentius tieri videretur,

quam

Papam prout caput Chriftianismi

iis donando

^,

lite¬

ris decretum mandavit, quo maximam Exarchatus

partem perpetuo bonis B.

PETRl sdhsefuram in·

dicavit. Fuit _quoque alia

hujus

munificentiae cauiia:

cum enim Rex a Longobardis Exarchatum exqui-

iiviftet non inodo, verum Sr, poft longius dilatam

traditionem, armis occupaiiet, ita de ejus regimine

ordinäre placuit, ut nec fe jus fuum perdere

do-

minii fufcepci, ^nec CONSTANTINVM, aut

AI-

STYLPHVM) qua amiiifleßt,recuperare, umquam fieret

■iff 9 8*·

fieret: idque esm inprimis ob cauiTam, qvod Grae-

cos inter & Latinos variae jamjam fubortie fuere

diiTeniioncs in faeris peragcndis, ut de proceßiom Spiritus Saneli, de imaginibus ^, de azymo & aliis,

utdocetPETRVS DE MARCA £),de quibus,ad con*

ciiia faspius licet provocatis, non tamen conveniri potuit, ad illud au&oritatis

faftigium

eve&a Eccle-

iia Graecana _{, ut ne} quidquam cederet Romanas,

malto minas hac rmnere vellet inferior. Haec fe-

cum volvens PIPINVS verebatur, ne quando Con- ftantinopolitaria, qvas hsrefis erat accüfata, Ro»

manas Primacsm pramperet, aut forte conaretur ;

ideoque haut inconfaite dixerimus, Occidentalibus

hoc dono refer vatam voluiffe jurisdi&ionem facram

omnium fupremam, qnam ut integram fempcr

retineret Pfaslul Romancnfis, provinciali adauxit.

§. IV.

Duplex

heic

obvenit

qusedio iigillatim discu-

tienda, an'PIPINVS ^vere jus habuerit hujus Apo-

ftolicae iargitionis, & an Papa judemunushocce acce-

piife dicatur,atque,quod indc fluit,civile regimen ad·

miniftrare debeat. Abuna parte,occupatioExarchatus

aLongobardis,quie certe omnium prima occafionem praebuit donationis Ravennanx, plane fuit injufta.

Nam praeterdeiiderium,quoilagrabatAISTVLPHVS

labefa&andi monarchiam Graicorum fubjiciendique Romarn, cujus Episcopo, ^ex intuitu homorum ac reverentias, _qua Principesjam tum eum profeque-

B ban-

b) de concordiaImperii&facerdotii Lib. 3. caρ

ii. pag. 2$$.

bantar, erat mimiciffimus, ^metu movebatur ob crefcentcm Francorum potentiam , qux ne ultra Alpicos fines extenderetur, & ipfe ^, ii non äqua¬

lem, faltem aliquo modo reformidandam inclode-

rec _, omni tentavit vi. In his nihil fåne adiuit, quod

juftum

bellum excitaret. Neque enim Im¬

perator, quancum nobis conffat, neque Pontifex

cauifam offenix dedit, unde ^nec vindi&a aliqua

heic locum habere potuit. Ab altera _parte, pulfo EVTYCH.O, Pap«, utpote qui Primas ^erat urbis

& iecundum ab Exarcho tenebat locum, maxima ortaeü: obligatio, quxcumque poffet, ab invaforum injuriadefendendi,autiivires deeffent abimperatore proutDomino,quibus

opushaberet,pctendi.Atvero,

utifummum jus in fummam injuriam haut raro abit,

ita &Papamnontamdiu provinciam in obedientiaer- ga

Cxfarem jretinuitfe,

ac

potuit,

^donec adveniflent promiffa auxilia, tanto majori ^fi.de adferere fas eft, quanto certius conffat. tum pridem ipfurn pcrtac- fum fuifTe licium Ecclefix Conilantinopolitana; er-

roribus, ut exiftimabat, plcnifiimarum,& harum ra-

tionc, oeeahone data, ab omni fubjeÖdone*, hseretico Principi debita, voluifie liberaii, iili fan&uarium

Romanumfervandum off _rens, qui easdem, ac ipfe, Martyrum tmaginumque cokndarum foveret opi-

niones. Pravitatis hujus Papalis _{igncm primum in}

incendium erupifle tempore GKÉGORII II. Pap^,

ex Hiftoria difcimus: _{Hic enim,} poitquam audivit cenfum gravem

ab

Imperatore LEONE ISAVRICO Romanis imponi

miffunique

effe edi&urn de iniÄ'

-#§ 11 m-

irmginibus

dejiciendis, illum

non modo non

folvi

jtiflit, verum ob interdictum ftatuarum cuicum,

animos populi ita a LEONE avcrtit, ^ut effufe con·

greift Venetiarum Sc Pcntapoleos incols, elegis propriis Ducibus, armata manu Grscanam impie-

tatem prspe lirent c ). Praeterea vifa fuic Pondfici,

non minus ^ac Longobardo, ampla PIPINi domi-

natio _, pronitas ad fubminiftrandam Religionem Chriftianam, modeitia animique integritas, Sc priftinus Auls Gallies in Ecclcftam favör ^, qus omnia levioris eulpae reum fecifTent STEPHANVM,

ii odium abfuiftet in Conftantinopolitanos, ii obe-

dientiae Superiori debits convenienter, ad ultimum fanguinem usque ^, pro aris Sc focis pugnaiiet, Sc

ii nomine Principis fui fubiidium rogailec. Hsec

autem, qus certiora faltem documenta agerent fui

in legitimum PoiTefTorem amoris, ^cum deficiant,

& ipfe ^, poft fugatum Ducem, non ut Prorex CONSTANTIN

1; fed

ut

fubditus PIPINI, fub.

miflarn, prout fubjeftum decet, iidem voveat, (i

optatafe.ope dignaretur, non eil quod dicas,circa officia colenda omnem moviife lapidem.

De ΡίΡίΝΟ ii quid dicatur, jus quidem ei in*

haeiit paci reftituends adlaborandi, & oppreiTam regionem e hoftium manibus evcllendi ^, fi omni άυτοώξΰει carens nullaalia lue-rifame arfiiTet,quamut fuum cuique tribneretur; non vero ad legum na¬

turs normam, prote&ioncm iideique promiffionem

adfumtam eile ab eo videmus, cui nuilum umquam

B 2 cone

O FE TUVSDE MARCA lib.^. cap.ilpag. 27p.

12

concefTum fueric dominium, Jas enim non acce- ptum nec in

ajiura confcrre

potuic

Poncitex,

ncc

hic

ab illo, quod ^non poffidct, jure accipere poteft.

Gallum igitur asque ac Praefulem jus gentium vio·

lade, nemo non videt, quorurn, in mul&am uni-

us, populorurn aequalitatis caufla^ non niii

bellum

vindicativum, alterius, tanquam clientis imperii-

que membri, alia

legibus fancita

^{pcena, a} Supe-

riorc confirmata, fuiifct adhibenda. Nec magis a ίua labe liberatur P1P1NVS, poftea ejusdem ^ac

STEPHANVS arguendus criminis, in tradendis legitime numquam poiTeffis, donationem

loquor,

quam dum Franciam repeteret iterum

chartulae

mandavit Romamque cum Abbatc FVLRADO mi-

iit A:o DCCLXVIII, Provinciarum Piceni, Fla·

minii Sc JE?nilice, Sc in iis viginti praecipuarum

urbium, quas inter Ravenna ^, Rononia, Ferraria Sc

Ancona eminebant d). Etenim ^, ii ut amicus Papse

veniffct furorem A1STVLPHI foluturus,

Impcra-

tori quoque

favens,

^ne

dicam focius habere·

tur, necciTe eft; Jam autem , cum illius tantum- modo utilitati prodefle anirnus fuit, CONSTAN-

T1NO praeterrniiTo ^, huic infeftum ^, vel fOtius ho- {lem, non apertum, fed clandeftinum fuifle Regem

inficiabitur nemo. Nam nec bellum Grabas indixit,

nec levis illa familiaritas haut ita pridem ^cum iis

inita , aliud quam fidelitatcm& iinceram amicitiara

alere

d) S1GON1VSde regno Italic> Lib. III,pag.130«

FETRUS DEMARGA loe, cit.pag. 270.

««5 «Ι 8Or¬

alere videbatur, qua

fretus

^quoque

Imperator Le¬

gates amicos

adPiPINVMin Italiam mißt e)9 qui

rogarent, ut nuper reportatas

vieborias feiiinaret,

novisque, donec omnia

reftituta eifent, cumula-

ret, & _quae Jantea fibi paruerant, in

obfequium

redirc permittcret. Haec legatio

fanc, fi quid aliud,,

fiduciseImperatoris de Regis

probitate plane convin-

cit,prscterquamquod

bellum fuo refpeäu geffiifein-

}uftum,ac donationem omnino

illicitam fatis fuperque

indicat. Quo demum oculos vertamus, in eruenda

Hiftoria reipublicac faerse, ex

probate fidei feripto·

ribus neminem aliis, praeter allatas,

opinionibus

favere invenimus; unde & contendere

liceat, nullo

jure P1PINVM beneficio hocce Eccietiam

potuiffc

beare, niii, aut prius .cum

CONSTANTINQ

con- veniffet, iibi curas fore res Italiens, ea conditione,.

ut, quod a vexatoribus

fervaretiar,

tanquam

donum

in PETRI honorem ebnferretut, quam opem ad«

duxiifet; aut fugatis hoftibus,

pa6to quodam im-

petraffet, Imperatoren! non

modoadfeniurum fore

hujusmodi munificentiac, Ted &

fuo nomine tefta-

mentum fubferibendo , rem tanti momenti corro- boraturum.

Ad Papam jam revertamur, quasnam

ei inhx·

ferit libertas donatas ^res aeeipiendi, & Magiftratum

civilem obeundi, paucis vifuri: quteftio non minoris ponderis priori, ratione

habita novi inftituti,

quo

Sacerdotibus civile regimen adminiftrare Jiceree.

B 3

Si*

t) Γ. DANIEL, loc, cit. pag.S72r

14 SS*·

Simile ferme, cujus in praecedenti PiPINiVM ^re-

um fecimus , crimen, in Papam quadrare reperi·

mus, quod Exarchatum nondum legitime fubjectum

retinuit, & Magidratum in fe derivari paiTus ed.

Sicut cnim Francorum Rex, terras Graecenas, nullo

indi&o bello, quin & deficiente jufta caufia, fubi- gendo, acccdente demum harum ^{donatione, ma-}

lum quoddamjuri gentium repugnans patravit; ita

& Papa donum furtivum non rejiciendo, canti vitii ed reprehendcndus, quantum vei iρFe P1P1NVS commiiit, _pneterquam quod confenfu traditionis

bonorum fui Princips ac negle&u ob equii in imperium, culpam reddidit majorem. Itaque, nec

ftipulante aliqua natura lege, quse fua dicantur,

ipfum tcnerc, quisque videbit ; fed potius num- quarn

fuifle

verum PoflefTorem, & ne hodie qui-

dem judo dominio Didri&um Ravennatum _regere.

Unde tunc rebellem Gracorum fuiffe fubditum

jam vero injudum Dominum, manifede patet.

§. VI·

Ha&enus terras a PIPINO Tedi Petrins datas leviter attigimus, nulla fa£fca mentione Ducatus ^a principe fua urbe Romani di£H: Jam de donatione ipiius Poms, & quando hsc illifuerit addita , dis- quirere lubet. Romarn a

primordils

principatus

facerdotalis non fub reliquis Ecclefiae bonis com·

prehenfam, led. in poderum Pomifki ede adicri- ptam, omnia hujus rei tedantur documenta. Quando

autem a Gracis defciverit, inter Hidoricos nonpror- fus condatjin eo

tamenconfpirant,

PIPlNVM non

eani

If 1#-

eam dediffef),quaproptéretjam munus fbifTe legiti-

mumnulloque modo culpandum efTeRegem, con«

tendcrunt icriptores Gallicani, quia nihil nifi jure

belli a Longobardis ereptfeim dederat. Pleriquc

veto, quiqve iide digriiffimi cenfencur, filium PI- PINI, CAROLVM MAGNVM ab imperio abali- enade Romarn, multasque alias urbes & provincias,

atque regimini Eeclefiaftico iubjcciife, pro certo habent. Huic opinioni adilipulatur PETRVS DE MARCA, quem ut sequiratis omnium

faventiffimum,

in monftrandis juribusFrancorum in Ecclefiam Ro-

manam,nos fequi liceat. Commemorat _namque CA¬

ROLVM variis temporibus bonaß.PETKIimnienfis

largitionibus amplifioefle adjungendo priori dona- tioni, prχter Tufciam folidam, Corfieam injulam%

Ca-

f) Patriciatum Romas ccUatum zf PfPINO if Ulms-filiis ex Epiftola STEPHANI P. probav-it P.

DE MARCA loc. cit. ραρ.ηι■Quid vero Jibi voluerit ifta dignitas _pronum

*non

eft diflu, ^cum alii ^aliter

fentiant, ^{ut ex} DU FRESNIO in Gloffhio, GAR*

NERIO in notis ad, Libr. diurn. Ρontif Rom MU- RATORIO dejur.Imp. inßat. Ecclef. poterit yJderi.

Vero interim videturproximum/[uodhabetDEΜAR«

CA _, Ρatricii nomenfuijje complexum & jurisdiäio- nemin urbe zfproteäionemR07/2.Ecc/eßas. Exeodern Auelor edifcimusPap<tetjamcompetiifje Patriciatu?n,

vel alujuam ejus parte?//3" jurisdibiionem_puta: inde

vero non fequitur, urbis dominium ipfi fuijje concef- fum, cujusquidcj/i longealiaac jurisdiclwnis Patri-

Horum eßratio.

•Sff 16

Capuam ^, Venetiam,

Iftriam, Ducatus Spoletanum

& Beneventanum gj3 Ro?nami?n quoqve Ducatum, quod veroiimilius videcur eorum

adfertionibus, qui

incerti quo Rege ^, pott tempora tarnen

CAKOLI

Pontificiae dominationi fuiiTe adnumeratam, con-'

jiciant; cum, expugnato

Longobardorum

^regno,

confirmata adau&aque Patris donatione,

juxts

^annum

DCCLXXiY. tanti Herois virtuti , cunQris adja-

centibus popuiis maxims

horrendae noriffimseque,

qua, aeque ac

Parens Auguitus Ecclciiam ampiexus

ett, bcnignitate ^, fatisfieri non

potuifTet,

quin &

locurn, ubi fynagogam primus habuerit Divus

PE¬

TRUS, fucceflöribus

ejus

^perpecuo adiignaret.

Quxri autem (irnul iolet, qua ratione quibusve

fub conditionibus GAROLVS regiones iftas in

Pontificem derivaverit; quod quidem in

facili hand

ett determinare, cum hodie non fuρ erfit ipfa donm

tionis formula, ANASTASIO teile, a Canceilario Regis

Etherio

cönfignata.

Opinatur SIGON1VS,

nec ioimerito, Carolum has terras, jure principa¬

tus zf ditione fibi retenta, Pontifici permißjjc.

Ceterum quis nefcit, ad

CAROLVM ΜAGNVM

devolviffe imperium Occidentale, beneticio Papse

LEONIS III, ^cum ipfe a:oDCCG. Romarn veniiTet,

fcr.

g) De iis, qiiccdederatCAROLUS, ^nonconvenit

inter Hißoncos: aädimtaiii,φϊdetrahunt. Teftis vero maximelocupleshavin reproeul dubio eßANASTA-

»SYFSBibüoth. qttiJeculo nono vixit,fiejusjunt, qua

adfenbuntur? Vicae Pontificum Romanoruim

17 mr

fervandi Pontißcis gratia, ^{quetn ,} ut interficerent,

& aliarn forfan hujus loco _ponerent, conjurati qui-

dam pr^cedetiti anno

adorti

iunt

h) ? Poft

adven-

tum veroCAROLI Regis5(cauiTam dicenteLEONE, fcntentiaque abfoluto, obftri&iorem quidem fe fore Regi pucavit; non vero Corona Imperiali hane

opem rependiife, nifi fuum qaalecumque arbitrium praevaluiifec, id eft, nifi

au&uritas aliqua

in

Romana

urbeipfi fuifibtconceira?auguramur.Non tarnenideo dicas, folius Pontificis nutu ad hoc dignitatis cul-

men

perveniite

CAROLVM. Etenim ^{eo nsque} non ademtam Romanis libertatern novimus,utnon aliqua

faitem veteris forma: regi minis fubftiterit iroago ^, ideoque non (ine populi parirer ^ac optimatum fuf- fragio Imperatorfaffcus eft,licetPapam, ^exau&oritate facra, quas obilitifient impedimenta, faciliusquam an- tea, amoverepotuifTe,probabile videatur. Hiee vero, quoquofehabeant modo, ii rationemquseras, quani-

-xus CAROLVS plures poilefiionesSediPapali adjecit,

traditionem _terrarum, qus Longobardis fidem prae-

ftiterant, licitamfuiiTe,Gra?carum autemmaximafane

iniqüitate laboraiTe, reperies. Nec tarnen ille folus eulpam feret; fed&criminis fui ^reus heic quoque abitPontifcx. Hic enim feditionis turbine _motus, uti fueverat, incudem magnanimitatis adfe&ionisque Regis ita tutudit,ut eum impulerit ad id, quod non deberet. Obligatio, ^qvse CAROLVM ad ejusmodi

munus adftringeret , nulla fuit, nullum jus,

nulla

C ju-

b) P. DANIEL, Torn. L pag, 46j>. loc. ciu

is m-

juftitia; narrt nec

jure Longobafdici

regni, quan- tumvis legitime capti, dominium in Romanam ci- vitatem iibi vindicare potuit,nec jure Parcptis^quod

urbem ab oppreffione vellicaverat; ergo nec unam

nec alteram donationem legibus naturae efTe confen-

taneam, in aprico eft, licet concedamus, non arque

contra fecuritatem pofTeilipnis getitium psccaiTe PI-

P1NVM & CAROLVM MAGNVM, cum iliius tota

donatiofueritillicitayhujusautem non nifi quoad par-

tem. §. Vi.

Dum in iis occupati fumus, ut utrimque tela conjicramuSjmoralitatem donationis examinaturi,nec praetereunda eil fal(a illa praetendp, quam Pontifex,

Ravenenniem ditionem eredensoppignorationis indar naturalis, ob antiquum quoddam ρ romi flum jure effiagitari pofTe, iniinuavit. Dixit enim,

blaterant

& hodie Romanenfes., Imperatorem -CONSTAN¬

TUN VM MAGNVM, cum Chriftianus primus

£eret Principum Romanorum, ideoque fe baptizari

curaret,

Diftriäum

circa Romarn, poftea Patri?no-

mum PETRI nuncupatum, cum pluribus regio-

nibus itaiicis Papse SYLVESTRO I. dono dedifle.

Hoc autem bcneficiurri verum fuifle, vix probari poted, cum nullum ex antiqiiitatum arcanis nobis fuppetat tedimonium, nullaque ante tempora PIPI-

NI, beneficentix Condantiniame flat mentio. Tunc

vero, cum veniflent Legati Grarci, reftitutionem It.diiS impetramri apud PIPiNVM ^cum JOAN¬

NE Subdiacono & PÄMPHILO ^a Papa miffis, de legationis

hujus

capitibus

litigaflenc3

Regem

fi«

gmen-

*P S?Sr·

gmentohoccc ufum fuiffe, feque bellum

inre»

ftkutionem Patrimonialium PETRI geffiffe, ab ipfo

refponfum deprehendinius,

q

nod facile

cui-

que

perfuadere videcurf, P1PINVM

tum

^primum

hujus fraudis Au£fcorem habendum, licet Papa

teftamentum pia quadam induftria confcribendam

curaffet i). Porro falfitas docomenti inde eft bauri-

enda, quod Sedi Conftantinopolirana; dignicatem

Patriarchalem tribuit

t^mpörcCONSTÄN

riNI,qua

tamen non decorata eft ante concilium Chalcedo- nenfc, iive CXXX. annis poft ficham

edifii

setatem. ^■ Similiter fcriptionis forma verborumque compofitip ^nec ullam

infert

vetuftatem, cum ejus-

modi lonuendi formul^as in eo effe adhibitas ob- iervavit PETRVS DE MARGA k), _quas vel in ipiiiis

PAVLI Papac literis

reperiit, vel func tem¬

poris uiitatas

fuiite adferit,

ut: divaIis^, imperialis

jacra, prågmaticum

conftitutum,

fatrapa, optima-

tes, figna ^, banda, &c. /)· Patec igitur, ^rem ica

agere voluiiTe PiPINVM 3 ut ipfe

falvus

omnisque injtiriae Graccis iliarac vacuus efiet, horumque

pe·

i) Cfr. PETRVS DE MARCA de concordia facerdotii &r impcrii Lib. III. cap. 12. pag. 232.

k) loc. cit. pag. 293. I) Ρlura in rcfutationern hujus cotnmenti, qui defiderat argumenta> adeat u- tramque dijjertationem de DonationeConftantiniMa¬

gni, alteram heic habitam A:o MDCCXXIX, Refp.

JOH. HAGMAN, alter

am:

Ahoec. Re/p. ISR. ID-

MANA:o MDCCXLVUL

•*?S 20 JUr

petitiones in cafilim abirent. Omnem ergo fpem

Grscorum , Exarchatum recaperandi, lapfuram,

mendax obcinuit, quia CONSTANTINVS iemel

fuo edi£to plefasque Italis rcgiones in munus con- cefFiiTet B- SYLVESTRO. Nec id folum, verum

& fuperbiam Ecclciisj Conftantinopolicans dejecic,

tribuendo Romano Epifcopo Magiitracum ci vilern,

ut nulla dein exorirecur de principatu smulatio, m) folique Roms jus competeret, quseftiones con-

tentiofas, cuitum facrum reipieientcs dijud'icsndi.

l§. VII.

Hisce prsilru&is, neminem, vel faltem paücös fore, credibile eil, quj mireneur, unde originem duxeric dominatus Pontificalis, unde poeeitas in

exterorum Eccleiias, & unde decrementum quoti«

dianumquoqve imminensque lapfus quxratur.Extra

on;nem dubitationis aleam ermaPJPINO incunabula

fua derivare Monarchiam Ecclefiafticam, cum licec limL

m) Jure quidem

Conßantincpolitana Eccleßa

cum Romana de pr^erogativis cohtendere non potuit, liquidem quatvor Ecclefiarum Orientalium pofirtma

Matriarchatum aeeepit, uti etjani ultimo loco in te-

fiamento notninätur,

teße PETRO DE

MARCA loc.

dt. pag. 2j?2; attamen ob libertatem interdwn ab hnperatoribus

conceffatn,

indeque

crefcentetn

au- Cloritatem, ad altiorem fortunaapicem elevaripotuit ipfaRotna: Hoc quoque, veritus Pipinus ne fieret, impedire conatusefi, quamvis vel ipfi Grtcci Sedc?n Italic^am tunc omnium

celßßimam

fuijje} jajfi [int.

-tH

itiitibus circumfcriptam »

poflca

vero

benetlcio

quorundam Francis Regum, magis magisque ^cre-

viife, certiffima

hujus rei cvincunt nionumenta.

Hoc modo fub PIP1NQ

jurisdi&ionem civilem &

Pa;riciatum, id

eit adminiftrationem Roms, dorni-

nio exclufo, obtinuit n).

Tranflato demum in

CAROLVM MAGNVM imperio,

hic quidem im-

perans erat,

Ted

ex

praefcriptö fcederis, quod cum

LEONE inierat, dominium utile

Pontifici ceflitoj.

A fiiio ejus

LVDOV1CO ΡίΟ

, quam

fupererat in

regimine

exercendo, auäoritatem

^,

in ie quoque

delatam vidit Papa ρ).

Quamobrem nihil fane ad

itruendam novam Monarchiam deßderari potuit ^,

prxter

jus

regni

perfe&um,

quo

pcrtinent jura Ma-

jeftatica potefiatis.

Hase

quoque

eontulit CARO-

LVS CALWS,

LVDÖV1CI

nepos, ut poft eum, Gallix Regibus ne

quidquam imperium in Eccle-

fix ^terras fuperfuerit. Ad hoc

eminentias

^cacumen

delato Papa, ^non

difficile fuit

ei,

juribus Princi-

pis utenti ^,

uti femper poft: hxc fui fimilis^ fuit,

ex diffimilitudine temporum hierum caperc, &

paullatim

inopinatam in

omnes

ferme Europxas

gentes iibi parare

au&oritatem. Verum,

ut

jam haut

parum

diminuta effc ejus potentia, poftquam furo-

mos magnificentix, quo nunquam

iterum

perve-

C 3 nire,

n) PETRVS DE MARCA conc.

fac. & Im?.

Lik III. cap. XL pag. 28b o)

S1GONIVS üb. III.

fag. /44. p) Idem

Lib. IV.

^pag.

/73./^·

·%ξ 2* $&·

nire, fuadent ipiias initia, gradas calcavit, ita 8z ^.

in pofterum, ii nonfunditus, nonnihil tamen fore dilapfuram, non tam fperamus, quam certo con- /

fidimus, rationc habita fatorum, quibos binis

hiicc feculis poflreme elapiis fuit obnoxia»

TANTVM.