JOHANNE DECORO

^ /

ρ. F. F. Ό. s.

D1SSERTÄT10 PH1L0S0PHICA

Do

DECORO

IN

CONVERSATIONE SERVANDO,

Quam

Annuente AmpliflCColl. PhiloP

in

IlluflriUpfalenfium Athenaeo

PR&SIDE VIRO Celeberrimo

MAG. JOHANNE

®(ία®1ί3ί©/

Phil. Mor. & Civil. ProfeiT.

Reg.&Ordin./

Public<sdisquifitionimodeftefubmittit

CHRISTOPHORUS N. RISELL

Werml.

InAud Guflav.Majoriaddicm22Maji 1708

heriiante'Meridiemfolitii*

"Φ-ΐ&Φ?··tau-δφ-ϋ·<Η···*Η<τ4*· £ <§**

UPSAL1S,

imprcffit OiEcinaWERNERIANA.

Max.River.AmpliffimoqueDomino,

Dn. torstano

RUDEEN,

AntehacinAcad. AboenfiTheolog.

ProfeiTori celeberrimo,nuncperWer- melandiam &Daliam deiignato Super¬

intendent^ ConfiftoriiPrz.fidi9&Scho- larumInfpe&ori eminentiifimo.

PATRONO MAGNO*

^Maxime^M<ecenas,opirv en erAnde TiAr*,

Vifere TechartisjuffitAfertusAmor,

Quo^nos&patriamfemper complcxttsesipfe.

Isfovet&mentisprimapericlamea, Gratiafattamihifubeatcumpettora,certe

Confidunt tantopoffeplacere Viro.

Quantumvis inopem referant male cultA-3 datorem,

Infmuantmentemdana pufillatarnen

Submiffarn : Tuus in Mufas favör optimui

extat : Utficnondubitet velfuafcripta cliens Siftere nuncoculislimatis,Magne Patrone*

Ttacpietatis eruntdebitafignamea.

O,fofyesviraspertemporalongafenetta,

Acpraßcsnofirocommodamillegregi.

rcvotiifimusCultor Chr. il.

StimmeRever. Ampliffimoq;Domino,

Du. MATTHIjE

1SER,

S.S.Theol. Do&. celeberrimo, Pri-

mariaeintcrHoJmcnfcsEccleiiar Antifti- ti, Coniiitoriique UrbiciPraefidi

graviilimo.

MiECENATl _MAGNO.

Q_{celebrisBottor,noneft}audacior Alter^>

Liminaquivefir*tangeretentodomus}

Sedtuajam mufarbonitascantatageror/mesy Hocfacitut poftm^ηil timuiffemall$ Convenitheicmemorare mihiTuafatta be¬

nigηa

Qua _ρleneexpertustempusin omnefui, fxtitit_atqueifiis bene (fes fujfulta Parentu

Sub quorumvixitegminetutus ego.

Tentarehoc aufus nunquam,PATER, ipfe fuißem,

Prga omnet noffem Tenifitamfactlem.

Trafen^tesig11urjamfufcipe fronteferena,

Primitias,_profertquasTibi nofieräger:

Nilretuliffejuvat. Prece v ero obtunderta»

coelum

Nonintermittam-)SummePatronegrecorz

TeDeusomnipotensinlongosfojpitet annosy

SicfActesPatriamuneragrata. Vale%

Peditiffimus Cliens CHK. R,

NobilijfimoStrenmfßmocfueDomino,

D:n<) laurentio

PerWermelandiam Chiliarchas lo-

·' cum tencnti, PatronoOptimo.

P/ur. Rtvcrendis &Clartßimis

DOMINIS MAGISTRIS,

InRegio Gymnafio Carolftadienfc Lectoribus Dextcrrimis^ &Confiftorii

AdieiToribusGraviiiimis^ &Dn NOTARIO Claridlmo, accuratiflimo,

Patronis multis nominibuscolendis.

■*·<i: '· :'r% ·■ >r I

Pl.RevorendoOottiffmocjueDomino, Dn. BRYNTH. ARVICANDRO,

Ecclef. Brunskog. Paftorimeritiifimo)

Patruoomnihonorefulpiciendo.

Pl. ReverendoDottitfmoqueDomind»

Dn. ΝICOLA O RISELL,'

Ecclefiarum @)§lef?: Paftori vigilan-

tilfimo, ^ut ParentichariflSmo,benigiiiflimojitaad

cineresuiquc, omnifiliali cultu profequendo.

Profavorefunttno,beneficiis maxi

inß>emperennAtur*

cumcalidtjßtnalong£ <etdtis,profif

GhiAlecunquehocingenii&grdtl Nobiiiffimorum, Clariftimorum?HonO

Nobilijfimo & ÄmpliJJimo Vtro3

\' d-no e l i μ

k DominoinSifqtwtfmt&$orgfcacfal

Evergets propeniiifimo.

i _;

PI. ReverendoCUriffimoejue Domino,

>'

Mag. MAGNO SILVIO,

,'j StenebyenfiumPaftori fidcliilimo,Fau-

tori optimo.

SpettAtλfidei&Integritatis Viro^

fl,} Dn. ANDREA ULLBERG,

01 Avo^matcrnochariiftmo, omniquc ho¬

noris tituloxtatcrn colendo.

Pl. Reverendo &Cljirifiimo Domino,

■ Mag. SVENO NI DAHLMAN,

n. UllcröenfiumVice-Paftori meritiffimo,

ICJ. Adfini ac Fautori amantiflimo.

ixl meritis inmeinfignibu.s

irt fingulorum,

fit ritatisque omnü adprecatione.

/ti *n'imiindicium D, D. D.

no ratiffimorumq; ^Nominum VeilrormxLi

Cuitoraffiduus

Ch. R,

PereximieacPolltijfme Domine

CHRISTOPHORE RISELL,

Afnicehcnoratiilimc.

QUamqnam^{rumornatu,ron}praclaras ammidefur,t,quU quovisTui dotesverh·

ac progrejfus in litcrü pulcherrlmoslaudA-

bunt} quamprimumtarnendijfcrtatiomnu

tuamelegantem de Converfatione Deco-

ratypumandatameff? audivi>mihitemperΑ¬

τέ nonpotuifquinmeum quoque in Team-

mum paucisßgnißcarem verbis. Scilicet, impenfegratulorParentibus Tuit honeßtjf'

misfilii adegregiaqu<evisnati>tarnfolidosin

optimaftudiorumgenereprofeElusjgratulor

CTTilioParentesbenevolos^ qui quavis nc cejfariaadartesexcolendasJuppeditarenun- quamint^ermittunt. Votum infuperaddo>

velitDEus T. O. M honeßü tuüconatikusfc-

liceslargirifucceffus« &überrimalaborisac

virtutis tribuere pramia in emolumenturyu Patria, folatium Parentum ac amicorutru gaudiumperpetuum

LAURENTIUS GRANFELDT,Jun.

v5>i V?1

Ad EUNDEM.

DUranobis^In vita; Nomenleges defcribisjTuAmicc,Tibi dulcc paras.decori

JOH. GUSTAVUS CRANFEU>T,

Α. Ω.

Thef. Ι.

Uibus natura prx

aliis majoreminge-

nii folertiam con-

ceifit & Titan de_»

meliori luto prsc- cordia finxit, his etiam duas quail

slas adjunxit, quarum beneficio faprä fiecem hominum non tantum

elevantur, fed etiam eo , quo na¬

turalis ifta pra?rogativa ten-

dit,feruntur. Harum ^una eft ^co- gnitio veri _; utpote quse ere&a?

fnenti adeo necelferia eft> ut absqj

Illa pennis icariis fe uti ^, cum ful pudore 6c exitio,mortalis _conque-

ratur. Quid namque quasfo natura?

A favor,

favör, quid magna ingenii vis ^, fi

in fasvo veluti &inquieto marifem-

per flu&uans,nihil veri certiquej

^ ilbi polliceri queat? éreitaqueeil,

outpropenfio iila naturalis earunu

-> rerum inveftigationi impendatur,

->quarum cognitio hominem adfru-

ngi & fublimes meditationes ηοη~·

7 tantum elevat , verum etiam ad

η quaevis honefta ^atque prasclara pa-

7 tranda habilem reddit. Nam co¬

gnitio veri heic quam maxime re- quiritur, cum illa ^cceca® aleas rem

noti_, committat , fed enucleando

ejusdemproprietates atque penitus

cernendo, queecircumftent, folerti

animo convenientia eligit ; haud

fecus ac apes, qua; non fine dele-

öuquodam,fioribus infuum com*

modum utuptur. Hinc eloquentia?

parens Cicero hanc veri profecu-

tionem adeo commendat, ut veri

luce nihil dulciusejje a) rotundo ore

fateatur. Verum enimvero ^, ut A~

riftote-

Ck,£>u<eß. Aca4.lib.iucap, //.

riftoteles intmit: bj Hdc doclrma,

qu<t in manibus efi, non cognitionisβ¬

ίαιηcaujfaJufcepta efi ^, ut alia ; non

enimquxrimusquidfit virtus, uttan- tum cognojcamus ^, fied ut boni efficia-

mur; fic nec cognitio veri fola^fuf- ficitrnifi&alteraalaacceiTerit, alias enimhumi cumvolucribus, alteru-

tra penna idu l#fa ^, nobis _repen- dum eft. Studium itaque boni iti-c dem adefte eredo animo decetL*

quod naturaliter illum quotidie lo-«, cupletabit, adeo utnihil ei inane»*

placeat, Ted reda, honefta, virtu-t

tique amica primafint; unde vita__»t ornamentacapieG ^, dignaque cen-

febitur, quas politorum hominum

converfationi atque familiaritati

inferatur. Ut taceam, quammagni hafce alas Manutius faciat: c) Ma¬

jorem namque hujus civilis felicitatk

partemin eruditone ac probitate con-

βitnit-, _qux ambx cum addudis a-

nuce confpirant. Quid hic plebe-

A ² jus

^) Lib. 2. Nie._{cAp. z.} c) Lib,$. Ef,zz,

jus qua?fo, cui nihil nifi durunu

corporislaboremnaturaadfignavit?

cuiqueomne otii ^tempus, iömnoac

refe&ioni impendenaum eil: quo

fit utnunquam queat akius emer- geré, fed lemperin luto quafi ha¬

rens, ex veritatepauca ,exopinio-

he omnia fere a?ftimet ; adeo ut

tota ejus vita ignorantia ac rudita-

te vexetur. Quam ob cauilam &

ipfe Cicero fiuhc ^å politis homini-

bus difcretum voluit, dicens : d)

o Qui ex imperit& muliitiidim errore

ι pendet, hic in Wagnisviris non eßhct-

-) bendus. Quam iüblimiterverofupra

conditionem brutorum excelfa in-

doles alis memoratisevehatur,pro-

num eil videre: illa enim utnatu¬

ra ad pabulum ablegavit;fic deillis

modo, quae craiTa fant & folisien-

fibus obvia, quseque ventri infer-

viunt, anguntur.

Tbeß IL

UTvero utrumqueillud^fervetur»rite ob-

d) Lib,i,Ojjßc,CAp. ip.

fervetur , tria funfe, _qua? jubent.

Prima eft ipfa neceflitas moralis,

ab au&ore _naturs, menti ereéte impouta,qua:cuituramanimi^quam

maxime urget, obligatque divini·

tus non minus quam humanitus ^,

ut mentis acie ad ea inveftiganda

utamur, _qua? excelii quid fapiunt.

Natura? _namque partim hoc jus

eft, partim etiam humani inftituti, quod nobis non opinio^, fed vel in-

nata qusedam vis infevit, vel fupe-

riorum au&oritas mandavit, ut a- nimi vitamexpetamus, iftamque«*

naturalem prasrogativam diligenti

rerum meditatione , ufu & indu^

ftria perficiamus, donec ad illud faftigium mens noftra pervenerit,

quo altius per fe furgere nequit, poifitque decorum å turpi ^, bo-

num å malo promte6c dilucide di- fcernere,& ifthaemanudu&ione^,

virtutum exercitio, bona fide in- cumbere. Sed 6c dignitasac excel-

lentianaturshumana:accedit,qua:

itidem

6

itidem noftri perfe&ionem nobis

commendat; e)cumenim naturaci¬

teras animantes adpaflum adjecijjet, folum hominemerexit, adccehquequafi

cognatioms, domiciliique prifiini con- h jftedumexcitavit: utprydareinnuit

Cicero. Et omitto inquit paulo poft Opportunitätes, habilitates reliqui cor-

ports, orationis vim& vocis modera-

tionem; quid dicenthic illi,quifor-

ditiei intotum dediti, ftudiis ho-

neftioribus renunciant, iftisque u- nice invigilantes ^, quibus corpo-

rum voluptates promoveantur,in- genii vero acies obtunditur? Quo-

modoconveniet,excellentiämiftam

incultam plane ac fepultam relin-

quere, & potius ad impia- qua?-

vis & homine non dignaadhibere?

Sane,numeri tantum& graviater¬

rae pondera de fe tamabje&i, cen-

fendi funt. Quinpotius quid deno- bis cogitabimus, quam litad belu-

arum fortem deje&os ^, corporis

manci- e) CicyLib, /.de Leg.cap.p*

7

, mancipia noselfe ^putemus,verum longe excelientiori fini-eiTe defti-

natos, videlicet,ut fublimitate in- telie&us, integritate appetitus , ac

k omnium geftuum affeäuumcg exi-

mia pulchritudine ^, quandam nu-

mmisimaginemreferre debeamus:

qua? omnia Rachelius perbelle In

Prol. adCic» OfF. inculcatdicendo:

Homo obfervare debet, ut omnia di&a,fa&a <5c coniilia ad naturs iii# dignitatem «St finem attempe-

, ret, atque ad hane Lancem omni-

bus a&ionum attributis appeniis ^,

to Μλον in tali medio conie&etur.

Ufcilitasdenicf,tamprivataquampu¬

blica horü officiorumlobfervationi calcaria addit _; videndum enim ne

focietatis humana; aut civilis nos

membra mutila ac manca pratbea-

mus»Fedut ea å nobis proficifcan-

tur,quibus tumaliistumnobisbene

confulatur.Qoomodoautemnoftris

aliorumque commodis infervire«*

poiTumus, cum ignavia ^atque fo-

cordia

cordia mentis noftra? "acies adeo obtufailt, ut ne propria? quidem-.

utilitatiprofpicerenequeat? Eft e- nim ut Puf. innuit:f) Quißbiigm-

ms atque inulilis efl, ab eo entert ne

quidquam emolumenti expeäaverint.

Thef. Ill

VErum enirnvero,ut_{Philofophi hoc triplex}recentiores_vincu-

lum vocabulo focialitatis compre-

hendunt, fic nobis difcutiendunu erit,quomodoejusdemintuituhaeo

>U^ ce officia å nobis exigantur. Ho-

rni^må naturafociäkm conditum

£ ^. efte, nerno"cui ianum efl: finciput

a /φiuficias ibit: ejus itaque efl omnia

$ iftarite obfervare,.qua? ad fQciali- Jjf. tatefn excolendam fpe&ant, quP-

rum unum eft, quod perfe<ftioneru

noftri eoqcernit; hare namque ab

illa, ita pendet, ut ejus ultimara¬

tio moralis inde neceflario petatur»

Quomodo enim focialitatem is co-

lit, qui per faxa veluti & falebras

Ak pjL in**

ir f) Z,^cap,4,

ineedens paifim impingit&inplu»

rimoserrores, eosque fa?pe abfur- diifimos, mentis oculis captus,fe-

fe prarcipitat, aliosque fecumdevl·»

os agit ^, venenofos halitus eru- åando?patetitaquenafuramfocia-

lem ab hoc _quam maxime male.*

negligijhominemque veri honefti-

que cognitioneimbutumin ipfode- fiderari. _{Adeo, quum hominis} eiTe

focialitatem colere dico _, necefta-

rio fllum ad Tefe perficiendum eiTe obligatum fubintelligo. Quid ? quod digifttatem etiam humanam

infocialitate latere _, in propatulo

effe exiftimem; quippe quam itu·

nullo alio animante nifi in naturau.

fociali videre eft. Capax enimnon tantum eft honefti atque decori ^%

fed 5c omne ipurcumacfoedumper ianam & contraftis vitiis non cor-

niptam rationem improbans ^, in- duftria^ac virtute perfici amat. Et

&ne,nifi dignitatem iftam atque_»

excellentiam, quae in homine ^con*

10

Ipicifcur'atque elucet,in focialitaté

admittamus , omne iftud πρέπον quod Philofophi tantopere incul*

eant, aliunde peteremus,& fic de

domeftico PhiJofophice moralis prineipio sftum eßet. Et quis de-

nique å focialitaté utilitatem pro·

priam & communem excludere

fuftineat? g) Nam ér ideo homineß focialcmeffe diximus, quoimutm-com·

modälnagts ^quam ullum aliarum ani- mantkmpromovere idoneus efl. Nec

eftyut quisquam invertat, propri-

air utilitatem focialitati adverfari;

eft enim utArian. Ep. Privata uti·

Utatisfludium dcommunitate non ex·

cluditw; cum natura?convenienter vivendo Sc ptiblico Sc privatobono

confulatur ; quemadmodum dato

corpore dari umbram neeeße eft,

cum hxccorporisnonfpiritusqux·

dam afteeftio fit.

Thef. IV

ΕAndern quoque naturam focia-^lem

lei ali

cu CO

&

m tei

fol

ve ta ve re

ve

9l Jic

P* P< in

£

UI

in Φ

II

lem,confortiurn &converfationem aliorum amare quis non videatL.* ?

cum tanta harum cognatio fit,ut_j

converfationem fociaiitatis filiam-.

&effe&um mento appellare pofli-

mus. Non enim heic ad illos at-

tendimus, h)quibuscivltascarccrefl,

folitudo vero paradifus, quique con¬

verfationem nihil aliud eile clami- tant, _quam forcipes fortiter ^nos å

vero juftarum cogitationum ufu

retrahentes & in devia agentes ;

nametfi forte oculi & auresincon-

verfatione ^ea audiant & videant,

jjuibtis re&ae via? impedimentaob- jiciuntur, non tarnen ideo rebus

pravis animus eft concedendus ;

perfe enim hoc converfationi ^non tieft, fed _per accidens fit; inde ii

^uis viderit, fe voluptatum illece-

tiis _{obiideri ,} ftatim tempus eife

toicinos& retinacula ifta malorum

tifringendi cogitabit. Etnonvideo t V

^uare folitaria vita converfationi c prs- b)GuAzz.pag. 2$.

pra»j3gn£riiiaJit; certiffimum cnim Cli

cft, folitudincra horrorem quen-f ^

dam, ^natura;contrariumcomitari, ^

quo folitarius homo timidus red· ve

ditur,dum fociatus quivis animo· «

fus evadit. Prasterea, experientia

docet, quod folitudo ^seque ac fo· ui

dalitium multa mala homini per· v|

fuadeat, jubeatque prsefumere ,

quod non eft & fape numero ad ic

peccandum^quammaximeftimulat;

quodre&e fignificare voluit Cra·

tes, tefte Guazzo, quijuvenemin c

fecreto quodam loco ambulantem jj

confpicatus, quid folus ibi agieret qu«fivit,cuijuvenis: mecum ego *

colloquor, inquit: At ille : vide»

quasfo ^, ne cum homine nequafli-' ^,

coiioquaris. Quid? quodmultiqui-

bus folitaria vita placujt, neceiiun1 j

habuerint fateri , vitam noftram absque converfatione eiTe mutilam

& mancam; novimus enim Pe'

trarcham, hominemperpaucorum

hominum,folitudinemnontantife-

ciffe>

ciffe, quin in hxc aliquando pro- ruperitverba ^: /) utinamfuijftmcum

ih ! neque eft, ut dubitemuscon-

veriationem ab ipfa natura nobis

effe commendatam; haec namque homini loquelam largita eft, non«»

ut fecum colloqueretur, quodceu

vanum ftultorum, aliquaque parte captorum hominum ftgnum effe

fölethaberique; fed ut ea uteretur

cumaliis agens; quonlamiftud in-

ftrumentum infervit nobis in do- cendo, mandando ^, negociando,

confulendo, corrigendo, difputan*

do, judicando, & adexprimendos

animi noftri affe&us; quibus me·

diis certum eft, hornines ad ^amo-

rem & mutuam inter fe conjun-

ftiortém trahi. Ab hoc etiaitlnotu-

obludit id,quod habetur apud Cic.

b)eadem ratio fecit höminem hörni-

num appetentem, cumque bis natura, ußjJermone congruentem utprofcdus

ä cari- 0Gt"tzz.pag. χ. k) Lib.Z.deftn. Bon.

&Mal, cap, /^,

Η

a cantäte clomeßicorüm, acjuorum

jerpat longms & Je implicet primm civium, äeinde Qmnium mortaüumj

cietate: Verbo, converfatio homi-

ni nonfolutn eft conducibilis, fed

etiam ad perfe&ionem ejus necef·

faria; _oportet enim eum confiteri

fe api eile ilmilem, qua? fola vive-

re nequit.

TbeC. Κ

SEdj.ubet ordinis^ut ad propoiitumratio, utveniamus,onomato*

logiam converfationis, quam fub*

jeäum'trafiationis noftrasfecimus, primum difcutiamus. Ubi primo

loconatalesvocisconfiderandifunt;

.in quoruminquiiitione^non diuha?·

remus, cum nemo converfationem åconverjari , originem fuam tra-

here , ignoret; vtrfor autem, ut

verjo, frequentativa funtverbiver-

to, quod an å vére, hoc aut å vivl·

re, re&e ducatur, confer Varr. &

alios cum Voffio, in verto, Unde vocabula, verjus, verJura^y ver/uti,

verti'

ventetsyvertiginis, vertehrarum&c¥

Varia? dehidevocisacceptionesex- pendendae; ubi ilatim obfervamus

converfationem proiniquorumho-

minum confociacione & contuber-

nio ftimi; quin & pro nimis fami-

liari & illicita confuetudine intern di_verfos fexus. Nonnunquam pro

politiorum hominum convidu po-

nitur i qui fenfus ad noftrumpro-

pofitum accedit. Synonyma ejus

iunt, confuetudo, amicitia,familia- ritas, convivium, confortium, fo-

dalitium,contubernium,convidus

& focietas. Atque fic paucis addu-

&is _qua? ad nominalem converfatio-

nis conüderationem fpedare vide- baritur, ut ejus realem tradatio-

nem pro tenuis Minervse viribus

attingamus, requiritur.Juxtaquam ficutcunque defcribi poteft: quod

fitablas natur£ facialis relativas, cu¬

jus cxercitwm cum altis congeneribus

fabjedi vicemjubit ejus moralitatispo- fakmumj qu<g ad dlgnitatem ejus ceu

inenfuramrefertur proxime, jftetiül·

queäd officio,in confociatione hum&ni

tnutuo exercenda. In qua definitione

förtaffis longiufcula, varia funt^no- bis attendenda _{; i.} quod a&us hic

originem debeatinftindhii näturali, qui licet Ens Phyficumiit ^, tamen ä£um gignitnon nudé Phyficum,

fédcum connotatoquodam,mora¬

lem, quod aélus relativum quidin

fe habeat, cum nulla converfatio

pofiit eflfe iblitaria ^, fed mutua &

refpe&iva. 2, Congenerum fit o- portet; converfationem enimextra

hemifphcerium natura?focialis&ra*

tionalis fruftra qu^fiveris. 3. Cum

iii moralibus non raro eveniat, ut

unum accidens fit fubje&um alte-

riUs accidentis, _ergo & hic con¬

verfatio ut fubje&um decori con·

Cipitur. 4. Quod menfuramoralis

ftatuatur proxima dignitas natura;

humana; ₅ qua? alfertio ex variis gradibus decori in fequentibus pa- tebit. _5. Quod converfatio fit de-

termi·

términataånaturaad mutua officia exercenda.

Thef VI.

VAriasanxie conquirere,converfationisac longadivißonesfer-

monis ambage commemorare_» ,

nunc iiipervacaneum duco ; ta¬

rnen cum ficco pede iftas traniire-*

nonliceat, eas adducam, qu& po- tiffimum adferri folent&maximé videnturad rem noftram quadrare.

Primo enim dividitur converfatio in <fqualium imqualuim, h.e. no-

Mlium & minus nobilium , ut do¬

ftorum & idiotarum, patris & filii, heri & fervi, _{quo non} pauci refe-

runt focietatem DEIhominumque.

2.Inhoneflam turpem ·,inhacfeur- riiesatqueaniieseru<ftantur fabula?, boneftum& homine liberodignum rejicitur, & omnia ad quasvis tur- pia funt compofita; aft in illa nihil,

nifi quod ^cum honéftate conjun- ftum.eft,auditurautexerceturL.. _3.

in comnwdam'_& tncommodavi , ex-

ß priorlf

ι8

priori,commodaqu^damrefultant, pofteriorem vero varia incom-

moda fubfequuntur; huc etiamu-

tilis & inutiiis fpe&at. 4. Agreflew

&decoram, prior impolitos homi-

nes & curatiori morum elegantia

deftirutos^pofterior excukös non

tantum 111orίbus, fcd etiam varii

generis eruditione folidatos fovet.

Poftremo agnofeimus eodem forte'

modo in univerfum difpefci poffe

converiätionem, _quoAriftoteles&

Cicero,amicitiam partitifunt; cum

amicitia in omni converfationede*

beat fupponi,

Thef. FIL

Hlfce^carumjam pra?miilis, propiusiftud, cui diftertatiuncu-de-

la h^c dicata eft, adeamus^$ in cu¬

jus cognitionemut melius perve-

niamus, originem ejus ataue na-

turam nobis perfpe<ftam haoeanius

neceiTe eft. Ad Etymologiam decon £ quod attinet, iftud å decere deri-

vari, nemo niß in litteris hofpes i- *

gnora-

. **

gttörabit. Homonymiam ejusvariam

eiFe novimus _; eil enim quoddam

dec&rmn lege mturali prcefcriptum_,,

eoque fenfu _acceptum > naturamL.

piihonefti&a:qui induit; eil quod¬

dam deCorum oratorium, quod Cice¬

ro ad _M. ßrutum inculcaü. I) Idem

Quoque de^corum live τξΐιτον quod- åmpoeticum commemorat , quan- do quasque perfana fuam ύπάχξίσι»

refte obfervat, agendo^, loquendoy

qua? fibi eonveniuntm); Daturde-

nitydecorumå legenaturali inmedio quafiextrapomeriaoiEciorü,juxta, legem naturalem itritfius & quaii engraphice di&orum reliåum, ut- pote quod conventio humana foman-

dis moribus & geilibus adhibuity

ünde elegantia morum in conver-

latione eluceret; atcß hoc eil, quod

eumnoilro inilituto aliudens af»

iumimus. _Synonyma decori funt9 pulcrum , eönveniens, aptum,de-

B 2 cens,

0c*p zr. tri) Lilf.i.offic. c/ip.zStåad eund*.

he*not. Räch.ceuf.

20

cens, elegans, venuftum. Sed &

hic nosopera pretiumfa&urosex-

iftimaverim,ii in differentiam de-

cori atque honefti paululum inqui-

ramus, quam Cic.faciliorem efle-»

intelle&u _quam di&u ponit: n) E-

quidem eavisefi decori, ut ab honefto

non queatJeparari. Nam&quod decet

honeftum efi, & quod honeflum eftde¬

cet. Ut venuftas ac pulcritu-

docorporisjecerni nonpotefl ävaletu-

åine:fic hoc decorum,totum quidemeft

cum virtute confufum:fedmente, &

cogitatione diftingvitur. CLOmeifius

in fuaEthica, differentiam quan- dam decori atque honefti adhibet,

quasutegregia, iicheiccommemo-

rari meretur: i. differt abhonefto

decorum , ut neceiTarium confe-

quens, non tam tempore ^, quanu

noftro concipiendi modo. 2. Qu#

honeftatis (imt,magis videnturre-

condita; _qua? decori, in omniunu

fenfumac oculos incurrunt. 3. Ho-

neftun*

d)Lib,/.Offic. 27»

Λ

s \

2i

neftumipfameftentiam hominisra¬

tionalem & focialem afficit; deco-

rum tantumad illiusbeneeife facit, quatenusfmgularem hominiin vita

civili addit commendationem. A-

deoque 4. Qua? ad honeftatem fpe-

äant, homini neceifario funtobfer- vanda, nifi_promalo acfceleratoha-

berivelit: Decorum arbitrarium_»

fere eft_^ nec ejus intermiffione-j

mali viri nota cuidam inuri fölet;

fed hominis ^tantum incivilis ac

moroii. _5. Quid honeftum fit, apo- df&icis rationibus oftendi poteft ; decorüferenon nili opinione homi-

num nititur. Aliam difterentianL·.

Thomaf. adhibet. Principiahonefli,

ait, funt regula? a&ionum morali-

um, quatenus concernunt officia

hominis _erga fe ipfum, feu a&io-

nes3quibus acquiritur bonum in-

ternum, feu quies animi per feda-

tionem afteåuum absque refpe&u

ad alios homines. Principia decori,

funt regula? aåionum moralium ^,

quae