A N I M A D V E R S I O N E S
IN V O LU M EN PRIM UM
H I S T O R I Æ N O B I L I S S I M I L A G E R B R I N G ,
Q U A S ,
V E N I A A M P L . F A C I L T. P H I L O S . U P S.
P R Æ S I D E
M
a g. ERICO M.
H I S T . P R O F . R E G . E T O K D . SOC. R E G . S C I E N T . U P S . ET A C A D . R E G . L I T T . H U M . A N T I Q U . E T H I S T . S T O C K H . M E M B R O ,
PRO GRADU PHILOSOPHICO
P U B L I C E V E N T I L A N D A S S I S T I T
JOHANNES OLAVUS BERGENSSON.
S T I P . R K G . H E L S I N G U S ,
IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XXIV MAJI MDCCC.
H. C.
U P S A L I Æ ,
Litteris Joh. F r e d . E d m a n , Reg. A c s d . Typogr.
PROSTEN oca KTRKOHERDEN
ö f f s r
A L F T A FÖRSA H Ö G Ä R E V Ö R D I G E
P E H R G U STA F Ö S T E I I A N
Med rd n a dt vö ilågnadt a f DESS
ddmjukaflt tjenare
J O H , O L . B E R G E N S S O N ,
ANIM ADVERSIONES i n V O L U M E N I.
HISTORIÆ NOBILISSIMI LAGERBRING.
A d p. 44. U x p lo fa Tunt haec o m n ia d e F e n n i s Sueciae L j A b o r i g in i b u s A u £ to ris a r g u m e n t a a C e l.
P ortban, in D is fe r ta tio n e de Bircarlis. F e n n o n u m apel- l a tio Suomi m in u s in o b fc u ro e f t , fi c o n f e r a n tu r v o c a b u la Sou y h u m ilis & Ma, t e r r a c u m C a m b r i c o Fen, q u o d e tia m h u m ile m fignificat.
M
A d p. 6j . o v n s, n e m o , lufus fuit v e r b o r u m , q u o fe Polyphemo celare voluit Ulysfes a p u d Homerum a tq u e nuilo m o d o r a t i o n e m E t y m o lo g ic a m c o n ti n e r e poteft.
A d pag. 67. I n o r ig i n e m v o c u m S v i o - G o t h i c a r u m i n q u i r e n t e s , i n v e n i m u s , m u lta s , etiam f u m m æ necesfitatis
& fre q u e n tisfim i u f u s , nobis n o n c o m m u n e s esfe c u m Isla n d is, q u i tam en ad patriae noftrae incolas G o t h o s p r o x im e a c c e d e re atque ferm o n is e o ru m v e ftig ia fidelisürae f e r v a re p u ta n tu r .
L i n g v a Isla n d ic a E t d ic itu r E n , Suetice Oeb, in L a -
Ï
iidibus K unicis A u k , A n g lic e A n d, G e r m a n i c e Vnd. Qui slandice d ic itu r E r , G e r m a n i c e D e r , Suetice Somj i n lingva autem in fe rio ris Germaniae & ocb & So o c c u r r u n t . E f Islandis eft S i, A n g lic e l f \ n o b is v e r o Qm. Plerae-A q u e
que voces n o b i s c um G e rm a n is c o m m u n e s f u n t a tq u e c o m m u n e m u triu s q u e ge nris o rig in e m te f ta n tu r. S o lis , lu n æ , coeli, terrae , aquae, a ë ris , p a tr i s , m a t r i s , f r a tr is , f o r o r i s , filii filiteque e a d e m apud u t r a m q u e g e n te m n o m in a funt. O c c u r r u n t tam e n vocabula h a u d p a u c a , p a ris fe r e m o m e n t i , q u o r u m o rigine s alibi q u æ r e r e neces- fe e f t , quaeque ubi i n d a g e n t u r , quibus e g e n t i b u s p o p u lus Svio * G o t h i c u s c o a lu e r i t , nobis in d ic a b u n t. B arn, G e r m a n i c e Kinder, apud Danos tan tu m u f u rp a tu r. Quin- na, G e r m a n i c e fFeib, A n g lice IVife, in D a n o r u m Kont a tq u e A n g l o r u m Queen c o g n a tio n e m a g n o fc ir. Smiïrt G e r m a n i c e B utter, in A nglicis & C elticis f u p sre ft. E ld, G e r m a n i c e Feuer, in D a n i c a l in g u a r e p e r it u r . T rä , G e r m . H oltz, Baumy apud Islandos & Batavos o c c u rr it. J a r n , G e r m . Eifen, A ngi. Iro n, in lingua Islandica q u o q u e f u - p e r e f t , cum M c e f o - G o th ic a habeat Eifarn. H i ß , G e r m . P ferd, Isla ndi & D a n i n o biscum h abent. F a r, S c h a f , a d h ib e t u r t a n tu m in lin g u a Danica. K m f, G e r m . Mes- f e r, G a l li , A n g l i , Batavi loquuntur. Sked, G e r m . Lbf- f e l, a d m i tt u n t ta n tu m Islandi. K i t t , G e r m . Fleijcb,
a pud D a n o s t a n tu m u furpatur.
A d pag. 7 J . Kngve S enior feu Tyrkiakong r e q u i r i tu r in t r i g i n t a Tbiodolferi ftirpibus familiae Y n g l i n g i c æ
& ad diffe re n tia m a b illo ju n io r Y n g v e d i c i tu r Frey, o b f e r v a n te B o tin, p . I. p. 60.
A d d i m e r e t u r , q u o d T e m p lu m E th n ic u m U p fa lie n - f e , c o n fe n tie n tib u s Erico Olat, C h r o n i c i s q u e Rbytmico
& a Mesfenio e d itis , fitum fuit in n o v a U pfalia.
Ad pag. 96. H if to r ia Hjalmari Sc Orvari Odd H i- ftoriae H e r v o ra e eft infe rta . B olm sô a d h u c parœ cia Sm o-
lan-
landiae e ft, p lu rim is r e f e r ta a ntiquitatis m o n u m e n tis . S a m sô a u te m tutius i n t e r Selandiam & Ju tia m q u æ r i m u s , ex qu a titu lu m D ucis d u x i t Canutus Posfe, q u a m c u m P r o - fe sfo re Btlmark in S a im e n , lacu F in la n d iæ .
Ad pag. to o . H i f to r ia H a g b a r d i & S ig n ild is to ta f o lo Saxone fundarur. In p a ro e c ia H i t u n a U plandiae S i g n i l s b e r g , H a b o r s S lå tt, T å r n e f u n d ; ad S e g e r f j ô in parcecia L e n n å s N e ric iar Sigurs H ô g , H a b o r s r ô f e , S ig n ils k å l l a j & i n te r H a lm fta d & F a l k e n b e r g in H a l - ia n d ia Signils b u r & H a b o r s G a lg e d e p r e h e n d u n t u r .
A d p. 167. D e trib u s Scaldis a R e g e N o r v e g i æ Ha- raldo Harfager ad Ericum Emundi a blegatis & u triu s q u e R e g i s in G a r d a r i c ia m & B iarm iam c o m m e r c i is , cfr. Disf.
Cel. Prof. Netkter de a n n o , q u o obiit E ricus E d m u n d i, p. 9.
A d p. 302. Si Ola us Haraldi ex allegaro Sturlonidis lo c o an. 998 t a n tu m triennis fuit p u e r ; a n n o 1007 v e l 1008 c um fre tu m A g n e fir S rockholm iæ p e n e t r a r e t , tre»
d e c im t a n t u m a n n o s n a tu m fuisfe f c q u i r u r , q u o d v i x fi
d e m m e r e tu r .
A d p. 26f . D e Solis deliquio in m o r t e Ofavi Haral
di o b f e r v a to cfr. e g r e g i a m o b f e r v a tio n e m C ei. P ro fe s fo - r is Profperin in Stockb. Magaz. P . I. p . 241.
A d p. 330. E x Tacito, Cafare> Jwnande & Paulo W ar- ntfridi fece Diacono C olligenda, quae a ntiquitatibus G o r h i - cis e a ru m q u c c um noftris c o n v e n ie n tia e lucem q u o d a m m o d o concilient. In iftius de m o rib u s G e r m a n o r u m li«
A a bel-
b e ll o plura e ju sm o d i occurrunt. Cap. III. C a r m i n a a n ti q u a u n u m a p u d illos memoriae & annalium ge n u s e ft.
I l l o r u m rela tu m B a rd itu m vocant. Caledoniis in S c o tia a d h u c Scaldi B ardi v o c a n tu r & b e lla , quae c e le b ra n t., a p u d nos Bardalekar audiunt. Cap. I V . rutilas c o m a s &
coeruleos oculos populis G e r m a n i c i s a d tr ib u it, q u æ e t j a m a p u d m ajo res n o ftro s p r æ c ip u æ p u lch ritu d in is p u t a b a n t u r . C a p . V I. haftæ ip f o r u m v o c a b u lo / r a m e a , G e r m a n i s Pfriem a d h u c a p p e llan tu r. Ibid. C e n te n i ex fingulis p a g is f u n t id q u e ip fu m i n te r fuos v o c a n t u r , q u e m a d m o d u m a p u d nos H u n d a ri, H å ra d ex n u m e r o , quibus t e r r i t o r i u m f o r t e & o c c u p a tio n e o lim c e s f e r a t , C e n te n a rio . C ap. X I . n e c d ie ru m n u m e r u m , ut n o s , fed n o & iu m c o m p u t a n t , u t adhuc in legibus noftris fo rm u la ufitatur: innom n a tt ocb år. Ibid. N i h i l publicæ r e i , nili a rm a ti a g u n t. S in p l a c u i t, fra m ea s co n c u tiu n t. Ex asfe c o n v e n it d e fc r ip tio - ni C o m i ti o r u m A lsb a vja r t i n g , fub O l a v o S k o r k o n u n g , q u a m fecit Sturlonides. C ap. XIII. in c o n c ilio vel P r in c i- p u m a liq u is, vel p a r e r , vel p r o p in q u u s fcuto f r a m e a q u c ju v e n e m o r n a n t. H æ c a pud illos t o g a : hic p r i m u s j u ventae hon o s. Q uis n o n a g n o fc it v e te r u m r itu m , q u e m gSra varagtig n o m i n a r u n t ? Cap. X V . v e n a tib u s & o tio d e d iti a g r o r u m c u ra m fem inis relinquunt. C a p XVIM . D o t e m n o n u x o r m a r i t o ; fed u x o ri m aritus o f f e r t , Suet.
Morgongafva. C ap. XIX. A d u lte r u m m aritus p e r o m n e m v icu m v e r b e r e a g it ; in legibus m unicipalibus a n tiq u is : kdra ßadfens ßenar. C ap. X X I. luitur h o m ic id iu m c e r t o ar
m e n t o r u m & p e c o r u m n u m e r o r e c ip itq u e fatisfa& ionem im iv e r f a d o m u s , apud noftratcs M u n g a ld , A ttubot. C a p . X X II. c o n v iv i o r u m v e t e r u m , Suet. O ilU n , e x a ffa m t ra d it d e lc r ip t io n e m . Ibid. p o tu i h u m o r ex h o r d e o aut f r u m e n t o , i n q u a n d a m lim ilitudrnem vini c o rr u p tu s , Cerevtfca, C ap. X X V . L ib e rti in iis g e n tib u s , quæ r e g n a n t u r , afcen- d u n t <& fu p e r i n g e n o s & fu p e r nobiles. C ap. X X V I L
C o r-
c o r p o r a c re m a n tu r. C ap. XL. H e r t u m , G erm . Erd, terra.
C a p . X L V . A fty i vocauc Succinum GleJ'um, Suet. Glas,
& quae funt reliqua.
A d p. 365. G utborm us, D u x Succiae, m e m o ra tu r in Bulla Pontificis A lexa n d ri I I I an. 1166. Ejus filia Helena, v i d u a Esberni Snare ^ habuit cum W aldemaro 2 , Daniae R e g e , filium n aturalem Ducem Canutum. Ejus filius Suan
te polk D u x in Suecia habitavit & obiit titulumque fere
b a t d e p r æ d io W i b y in paroecia H a rb o U plnndiæ filia- q u e ejus lngridis rapta ab Algotfonii: te m p o re Regis M agni Ladulås an. 1288. Bulizlavus vel Boleslaus Princeps P o l o n i æ , filiam habuit Ricbisfam, quæ nupfit 1:0 W a ld t- tn a ro , R e g i G aliciæ in Rusfia R u b r a , quæ poftea p e rti
n u it ad P oloniam . 2:0 Suerkero an tiquo R egi Sueciæ. Ex p r i o r i c o n n u b io mater fuir Sophia, C onjugis W aldemari 1, R e g i s D a n iæ & avia materna R. W aldemari 2. Ex po- f te r io r i g e n u it B u rish vu m feu Boleslaum, a Canuto R ege f u p e r a tu m an. 1167. cfr. Bring M cn u m . Scan. I. 56. 57.
H i s c e G e n e a l o g i a s præmisfis facile intelligunrur, quae h a b e t K . W aldemars Jo*dbok ap. Langebek, VII. 527.
H a funt posfesfiones R. W aldemari I in Svecia. Jn arem X V I oElonarii. Halœftatbœ V I I I oElonarii. Rynkehy I V 0EI0- ttarit. H valibyargb V I I I oElonarii. Jftath I V oElonarii. Enx- by V I oElon. B urg bar I V oElon. W igbby X X I V 08 on, N u- crutb V I 08on. E nxby in Tbyuflœ II 08on. prater alia mul
ta , qua pertinent ad Sygr id b ie f, Çf praeter t lias posfesfiones, quas B u lizla vu s bereditavit, mortuo patre fuo Svercone antiquo Er* mortuo diclo Bi/lizlavo bereditavit for or ejus Sophia, Regina D a n ix , mater Reg. W aldem ari 2. E t feien d u m , quod omnes pvctdiElas posfesfiones dedim is Duci Canuto p ra te r hereditatem Bulislavi. In c a m e ra p r o vinciali Li ncopienfi hæc praedia perquifivi; fed prærer Eneby i n t e r r i t o r i o Meinrning & paroecia B o r g , W ales-
A 3 ‘ berg
6 4 * ) ° C ♦
berg te r r ito rii G å f tr i n g & parœ ciæ H o g f ta d & W ggeby, te r r it o r i i S k å r k in d & p a rœ c iæ S k å r k i n d , nec n o n Èntl/y d i v e r f o r i u m in paroecia T iu ltiæ O d e n s v i , reliqtia in d ag a - r e non po tu i.
Ad p. 382. T e r r æ antiquitus accuratisfim e fuit divi- fio. Thomas Rudborme in H iftoria W i n t o n i e n f i , apud Langebeky Script. R e r, D a n . T . V I I p. j i6, a d f e r t an.
1080 in A n g lia 3 g r a n a h o r d e i fecisfe p o l l i c e m , 12 p o l lices p e d e m , 3 p e d e s u l n a m , ulnas p e r t i c a m , 2 0 p e r ticas in l o n g itu d in e & 4 in latitudine unam « e r a m , i6 aeras v i r g a m t e r r æ , 4 v i r g a s terræ H y d a m , 5 H y d a s fe
cisfe feudum militis. E x R a tio n a rio R egis D a n i æ IV al- dem a rim . 1231 B o l , m a n f u m , X X I V ô r t u g c o m p r e h e n d e bat & XXII j u g e r is (Tunne/and) r e f p o n d e b a r , Manfio autem plura M a n fa c o n tin e b a r. E x a n n o ta tio n e E p i f c o p i Canuti a d L e g e s Jutenfes ap. Langebeky 1. c. p. j j 6 . 2 4 fårar fa
c ie b a n t a g r u m , 2 a g ri q u a d r a n t e m t e r r æ , fjerdm g jord%
cui r e f p o n d e b a n t 8 famnar ång; 16 f je r d in g a r en O tting,
4 f je r d in g a r e tt Bol, e tt Bol % m a r k e r f ilfv e r , a d e o ut e t B o is , ( Hemmans') j o r d d iv id e r e t u r in 4 fyrin g a r, e n f y r i n g i 2 Ottingar, en O t t i n g in r6 fjerdingar, e n fje r d in g in 2 åkrar, en å k e r in »4 fårar.
A d p. 468. N o v a m G e o g ra p h ia e antiquae S e p te n trio n a li lucem c on c ilia v it Cei. P ro fe s fo r N eikter, editis pluribus hujus a r g u m e n ti disfertationibus. P r o b a v i t in h i s , itin era austerveg a p u d v e te res I s l a n d o s , vel e x H a- le g o la n d & T h r a u d e n f i in N o r v e g i a t e r r it o r i o ad m are album & B i a r m ia m , vel e x D a n ia & Svecia in G a r - d a r i k e & K y r ia la n d indicasfe. A t Sydar v e r o ex H ale- g o l a n d , N u m e d a le n & T h r a n d in N o r v e g i a ad M a r e B althicum . P e r Dumbsbaf & T r o l l b o t t e n m a r e G la c ia le ;
Gaud
♦ C <* ) ♦ 7
Gandvik ejus finiim i n t e r La ppo ni am & Rusflam ad flu
v i u m D v i n a ; Olfa viken f re t um , quod L a p p o n i am ab i n till* K a n d e n o s d i r e m i t ; fP attenàs 8c Klyfsnås ejusdem finus p r o m o n t o r i a ; Finnmarken Lapp oni am Rusficam &
N o r v e g i c a m ; Suit biod koldu, Sueciam f r i g i d a m , Caja*
n a m* 8c p a r t e m Careliae ab oceidenre Sinus G a n d v ik ad oflium fluvii O n e g a ; Hunaland 8c Hudingialand i n d e ad flumen D w i n a ; Biarmiam 8c Permiam ab o r i e n te hujus fluminis 8c ad ejus ripas in interiora Rus- fiae, R i[aland 8c Sirjdnia ad orientem Biarmiar; G/J- fis v a ll t e r r i t o r i u m Ri falandiæ, in quo fluvii Pinega 8c M e f e n c o nf l u u n t ; Grundy Glâfiswalliœ a r c e m , Jotunbei- m iam p e r fluvium Mefen a Rifalandia fepa ra tam ; Garda- rike mont is j ugo a mer idie Jotunheimia fejun£tam ; Elivo- ga > P e z o r a m f luvi um; Grnvland 8c inculta Granlandiae S a m o j e d a r u m t e r r a m ; Snalbard, infulam Olenoi Ofts in f r et o W a i g a t s ; Smambjaland, p r o m o n t o ri u m in mari g l a ciali ad 85 gr. longit. 8c 70 — 74 latit. H olm gdrd, p r o v i nci am G a r d a r i c i æ , ad meridiem Huniæ 8c Biarmiæ;
K venugârd, aliam G a r d a riciæ p a r t e m , ad meridiem Rus- f læ , ext ra cujus t e r m i n o s Sdrklaud, quam Bldman 8c T a r - tari incolebant. O b f e r v at i d e m , plerosque populos no-, m in a (ua i nde de ri v as fe, quod fe folos hornines puta
r unt. T b e u t, u nd e T e u t o n e s , & Tbiod G e r m a ni ca p o p u lum fignificarunt. C bun, unde H u n i , M on goliæ idem.
A lm a g b populi ccerum, La ppo ne s fe nominant. A s feu A f a r Of liaki ad fluvium Jenefei: Aiii T a t a r i M anni vel M å n n e r , un de Af ahem 8c M a n n ah e m . b la n d i a b l r , Celtice vir. Itte lm a n , i . e . incolas fe appellant Karnfchat- dalenfes. S l avor um anti quum n o m e n fuit Lydi) L e u t e n , q u o d a dhuc ab u no alterove illorum populo ufurpatur.
Pomerani a P o , juxta 8c M e r , m a r e ; Poloni, qui c a m p o s ; Q o a t i , qui m ont es 8c M arcom anni, qui limites in
colunt, Gothi vel Gautbi in R e i d g o t h o s , E i g o t h o s ,
W e f t g o t h o s & O f t g o th o s d ispefcuntur. M a n n i feu h o m in es a J o tis , T h u s f is , T r o ilis fep aran tur. O d i n o cum A fis patriam n o ftram i n v t d e n t e , T r o l l i , T h u s f i , A lfi, N a n i , D värgar, J o ti, Refar, G i g a n te s has o ras incole
b a n t. Joti & Refi ad J o tu n h e im ia m & R ifalandiam m i
g raru n t. T r o l l i ad N o r v e g i a m & reg io n e s m ontanas.
Alfi ad B ah u û a m , quæ in d e A lf h e m fuit appellata & Alf*
danfar adh u c p u ta n tu r illorum reliq u i» .
