ANIMADVERSIONES 1 3
IN
HISTORIAM SVECANAM NOBILISS. LAGE RB RING
ÆVUM
WALDEMARI e t MAGNI LADULÅS*
Q U A S
CONSENT. A M PL. ORD. PHILOSOPH.
P R Æ S I D E
M ,a ERICO MICH. FANT,
H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . S O C. R. S C . U P S . E T A C . R . 1 . 1 T T . H U M . A N T I Q . E T H I S T . S T O C K H . M .
P R O G R A D U
P U B L IC O E X A M IN I M O D E S T E D E F E R T '
J O H A N N E S L U DO V IC U S M O S S B E R G,
W J E S T M A N N U S .
* *
I N A U D I T . G U S T . M A J . D. XI M A J I M D C C X C V I .
H . A . M . S .
U P S A L I Æ ,
Litteris Jo h. F r , Ed m a n, Reg. A c a d . T y p o g r .
IN
S A C K AM REGIAM MAJESTATEM
m a g n æ f i d
p r o v i n c i m G U B E R N A T O R I
E T
n e r i c i æ L E G I F E R O ,
G E N E R O S I S S I M O a c N O B I L I S S I M O
D O M I N O
JACOBG LUTOOV.
d e SCHAMTZ»
Ob inftgnia domui paterna antea & nuper data Li
ber alitatis atquc B en evolent i ce documenta
S A C R U M
VOLUIT DEBUIT
Jo h a n n e s Lu d o v i c o s Mo s s b e r g.
ANIMADVERSIONES i n HISTORIAM SVECANAMNOBILISS. LAGERBRING,
æ v u m W ALDEM ARI e t MAGNI
LADULÅS.
P
lorimis rationibus inducimur ad credendum , Hifio*riam Illuftris Lagerbrwgii diu, quod & meretur, futurum princeps h ic in materie opus. Sperandum non e ft, futurum, ut ilii contingar, quod huic euCtori, ur, plus quam dimidio feculi congeftas, eruditionis opes con
ferat dem um , vegeta & laboris patientisfima fene&a, ad rantæ molis rem tractandam, unde etiam praedeces- fores fuos omnes tot parafangis pofl fe reliquit, quot a- lium illi antecesfurum exiftimandum eft neminem a). De
inde noftri non eft ea temporis ratio, ut ferat librum, tot tamque fpisfis conflantem voluminibus fpinofisque a d eo , ut jam judicant homines, nullius momenti disqui-
A fi-
a') Jure m eritoque Hiftoriæ Lager briugii objici poterit: 1:0 quod notae ad finem cujnsque paragraphi funt reje&æ, quae res infignem cum crifi eandem legentibus moleftiara creat. 2:0 quod notas temporum non ad nof t ra, Calendaria refert; fed ad Calendarium Romanum & Ec- clefiafticum , unde turbatur fæpenumero ordo rerum geftarum Cbro- n o lo g ic u s , qui infignem illis lucem adfpergit. Praeterea prodiere poft hanc Hiftoriam, Celfii Bullarium, Langtbtkii Scriptores Rerum Danica- ru m , nova Hiftoriæ Botinian* editio, Chronicon failli Ju(ltn cum am notationibus C ei, P ortbtM , quæ in multis hoc opus vel augent vel em endant.
i A nim adv er fi o tu s it: Hifi oriam Svncanam
fuionibus criticis refertum. Itaque magis e re efi h o c hiftoriac noftræ p r o mt u ar iu m d it a ie at que, ubi opus f u e rit, novis obfervarionibus e m e n d a r e atque expolire, q u a m fruftraneo conatu, qui cum blattis tineisque perpetuo luf tar i c o g er e t u r , novum aliquod fyf iema adgredi atque n u m e r u m Hiftor icor um noft rat i um, fe invicem exfcriben- t i u m , augere. Cujus inltituti periculum cum pratfenti o- pella facere pr op of uimus; veni am res patrias amantium i nnocuo conatu nos p ro me ri t ur o s fore exiftimamus.
Part. 2. Ad pag. 37 > Ex Cornero arque Kraazio extra o- innem dubitationem exiftimat Au£tor,R.2&/r«M£Wf/,Balbum c o g n o m i n e , in Gothla ndia diem obiisfe fupremum. Q u o d ii admittatur, necesie eft, ut h o r u m A uf lo ru m asfertioni etiam fidem tr ibuamus, hunc R e g e m mort uum fuisfe an.
1249. Fieri enim non p o tu i t, ut obitus ejus, qui in 2 diem Februarii incidit, tam cito in Svecia innotefeeret , ut ofliduo poft IValdemarus in fuccesfionem eligi posfet, ii in Gothla ndia evenisfet. Q u o d etiam obfervavit Cei . Botin Hift. SvioGoth. Edit, n ov a V. 2. p. 119. Jam v e r o omnia vetufta Chr onic a t eft antur , mortuum fuisfe E ri- cum an. 1250, adeoque in Svecia & quidem in loco U p - faliæ a d m o d u m vicino.
Ad pag. 480 N o t a r i me re tu r, Celeb; Benzelio p erf va fislimum fuisfe, locum cædis F ol ku n gi c æ Herrvada five Her svada, non in V e f t m a n n i a , fed Veftrogothia qu ær en - durn esfe & quidem in pr ovinci a Elfsburgenli, parœcia Nd- runga, ub-i etiamnum pons Hersvadenfis & perfpicua ab utraque par te fiuvii caftrorum olim politorum indicia.
N o r æ ad M o n u m. p. 250. Adeft quidem etiam in pa-- rœcia Kolback p r op e a m nc m praedium rufticum , Herrc
nobilisf. Legerbring, avum Waldemar i IP Magni Ladulås. 3
r f m
'vad di£him; fed Folkungis, a Germania & Dania adven
tantibus, probabilius elt, Birgerum J a rl in Veftrogothiam obviam ivisfe, quam fivisfe, ut penetrarent in interiora r egni. Rudera caftrorum, quæ in paroecia Kolback e- t i a m nu m vifuntur, verius ad fequiora referuntur tempo
r a , videlicet ad an. 1466, quo Nicolaus Sture ab una Sc Ericus Nicolai Oxenftierna ab altera parte amnis caftra pofuere. Cfr. Fortjattn. a f Cantzli-R. Lagerbrings Hifio- ria, p. 22. 23. Botin Lefverrtesbeßrif. ôfver Birger Ja rl p. 99-
A d pag. 48s Sicco præteriit pede legationem illam, quam ab Anglorum Rege Henrico 111 an. 12 recepit Birgerus. Miferat quippe Birgerus fratres Dominicanos, P r i o r e m Pert Sc Commcr in An gliam ad contrahendum amicitiæ vinculum. Multiplici guerrarum difcrimine tur
batus Sc plerisque negotiis occupatus ftatim legatos re
mi tte re non potuit Rex* verum jam binos ejusdem or
dinis Monachos ablegat, Gilbertim de Bello Sc Rogerum de Rcfbam, quorum litteras credentiales ex Rymeri Foederum T . I. P. 2. p. i. No tin gh a m d. 22 Jul. 1255 adfert Bo
tin , 1. c. p. 223.
A d ennd. pag. A F a flovio, Bullam Alexandri 1F de difpenfatione confangvinitatis Faldemari Sc Sophia eden- t e , in dupplicem errorem abduci fe pasfus A u & o r , p ri
mum illam datam esfe an. 1258 asferens, dein fcriptam Archiepifcopo Upfalienfi Jarlero. Dat a eft d. 1 Mart, an. 1259. Cfr. Celfii Bullarium. Jarlerus munus refignan- di licentiam obtinuit menfe Decem bri 1256 & obiit fe- quenti a n n o , ceu re&e probat A uftor p. 775. Itaque Succesfori ejus Laurentio fcripta eft hæc Bulla.
A 2 A d
A d pag. 493 De antiqua dignitate Ducali in Svecia fententiam meam aperiam. Exiftimo illam nunquam a- liam fuisfe, quam veterum Jarlorum , neque piures um- quam, ante t empora R. G u s t a v i I, fimui fuisfe Sveciae Duces. Bulla Pontificis Alexandri I F d. 30 Dec. 12ç ç , quae prima huic dignitati in Sveçia au Tam dedisfe f e r
t u r , re&e judicante Cel. Porthan in notis ad Jußenii Ch r on . Epifcop. Aboënf. a nob. v. Celfe in Bulla- rio p. 76 mire recenfetur. Qualis enim extat apud Fa- ftovium ad V it em Aquiloniam p, 180, nihil aliud cont i
n e t , quam quod au&oritate fua faciat juftum & i n v i o l a biliter obfervandum Ducis Sveorum propolitum de certis in r egno portionibus fuis filiis asfignandis, cum co nt ra Celfius a d d i t , r e g n u m dividendum inter filios Birger i, Benedittum Ducem F i n l a n d i æ , & Ericum Smolandiæ D u cem , quorum neuter in Bulla nominatur. Filius Birgeri M agnus, antequam Sceptra caposferet, folus in m o n u mentis patriis fuo t e m po r e Dux Svcciœ vel Sveonum fa- lutatur; fratres v er o ejus Ericus femper Domicellus fen Junker, BenediSlus p r i m u m Scholaris, deinde vel Regis frater Germanus, vel Birgeri quondam Ducis Svecorum f i
lius appellantur. An. 1284 cur» Birgerus Magni patris declararetur Succesfor, f rat er ejus Ericus creatus eft D u x Svecorum, quem titulum dein femper folus retinuit ; p a truus autem Benedi£tus fattus eft Dux Finlandia, qu æ regio ium fingulari Duce opus habuisfe videtur. Illo ver o mor tuo t n . 1291, alter Regis frater Fatdernarus an. 1302 conftituebatur Finlandiœ Dux. Qui aliis t r i buuntur a recentioribus Hiftoricis , titulos Ducum Suder- m annia, Smolandiæ in vetuftis diplomaribus nuspiam of
fendere licet.
Ad pag. 502. Et r o r Dreijeri ex eo manifeftum eft p r o v e n i s i e , quod litteram initialem 'Jarleri J in manu- f cr ip t o male expresfam L legerit.
Ad pag. 507. Nifi hallucinentur tabulae donationis de a n n o 1256 a Borœnio in disfertatione de W r e t a p. 64 e- d i t æ , quæ teftem cirant Benediftum nondum biennem ; necesfe e f t , illum antea natum fuisfe. Obfervavit hoc d u d u m , q u i in gravem hiftoriae patriae jn&uram immatu»
r o fato rebus humanis ereptus e f t , Lib. Baro Carolus Hermelin in litteris Mercurio Svetico infertis an 1757, p. 409.
Ad pug. j i i. Birgcrum Jarl duobus ante obirum men- fibus N u n c i o Apoftolico Cardinali Guidoni obviam ivisfe Calrnariam, confiât ex litteris eorum allatis p. 485. 736.
A d pag. 524. An. 1270 Arnvido Skagha contulit Rex Waldemavus immunitatem praediorum quorundam ab oneribus publicis Skogs/kyld, Landsfkyld & Lagmanßyld ob praedium Holmftenstorp fibi collatum. Rabenius de Legiferis V e ft r oGoth. Append, p. 5.
A d pag. 543. Coronatum fuisfe R. Magnum Ladulås Upfeliæ an. 1276 die Pentecoftes 34 Maji etiam confir- aiant litterae ejus, allatae a Scbeffero ad C h r o n i c o n Archi- E p i f p. 195, datte IX Kal. Junii, die elellvonis & intbro- nifationis in Ecclelia Upfalienfi.
A d pag. 539. Filiam R. IValdemari Com iti Holfati- co Gerhardo an. 1275 fuisfe elocatam pr obant quidem litterae allatae; unde vero conftar, nomen ejus fuisfe 7»- geburgin? In fequentibus p. 545 adfert A u & o r , e x Torf d i Hiftoria N o r v e gica, Ingevurgtn an. 1277 comitatam fuisfe Maguum Haejmni, R egem Norvegiae Thunsbergam atque
A 3 p . 5 5 «
p. 576 eandem in N o r v e g i a apud Matert eram fuam m a n - fisfe, quod fieri vix p o t u i t , fi Comi ti Gerbardo fuisfet m a tr i m o n i o jun£fca. Tef t imo ni um autem Erici Olai p . 564 not. 4 allatum r e m extra cont roverfiam collocare videtur .
A d pag. 587. Tn Novellis Lirterariis Dire£k>ris Laur. Salvii 1754 N : o 98 plenius hujus Decreti C o m i t i alis ex empl um r ecenfet A n on y mu s , ad quod f e q u e n s e x - ftabat annotatio: Det ta ßvefkrefna hafver jag Paine Erik- Jon ß r ifv it utaf en bok, Jom Bifkep B otm d i Stregnàs ba
de bånder emellan, efter den Bifkop Jom i Stregnås bodde, var Rikfens Cannier i gamla tid en, tber Jom alla rikjens handlingar voro tillßades. Detta fkedde anno Zfc. 48.
A d pag. 615. Ridicula pene eft fententia Au<ftoris mo na ft er iu m S. Clarae in præfentia Regis ipfo inftaura- tionis die fuisfe exftru&um. N o n enim a n i m a d v e r t i t v oc ab ul a : Tune repente apud Ericum Olai Svetice r e d d e n da esCe Då Nysf.
A d pag. 629. Confirmatio privi legi orum Civitatis Rigenfis heic omitti poterat, ut po t ef du d um allata p. 542.
A d pag. 641 Vcrfus deficiens in Epitaphio R. Ma
gni ita reftituendus.
— Lex feret &J* obicis inflar erat.
A d pag. 645. D omi nus Elavus di&i Ducis (Birgeri) f rat er etiam m e mo r at ur in litteris de an. 1253? apud Rabenium de Vef tr oG. L e g i f e r i s , append, p. 4.
A d pag. 696. Ulpbonem Dapiferum qui obiit 1281 » m e m o r a t Èricus Olai, p. 138.
A d pag. 75$. Q u o m o d o Statuta Nicolai Archiepifco- p i ad hoc aevum referre potuerit A u f t o r , equidem non
vi-
v i d e o . Au&oï e or um fuir procul dubio Nicolaus Ragvaldir Seculi X V Archiepifcopus, liquidem menrionem faciunt obf ervat ionis Fefli S» Brigitta.
A d pag 785. Ter tamentum Ducis & Epifcopi Bene- difti datum Skiåldavik d. 6 Julii an. 1290 legi poteft ia D i s f e n a t i o n e Odbelii de territorio Wart of ca, p. 21.
Ad pag. 788 Promisfi, quod pag. 446 dederat A u dior, vit am Epifcopi Scarenfis Laurentii in lequentibus adferendi , oblitus eft. Itaque defedtum hunc fupplere conabimur. N o ve nd ec i m annos Scarenfem fedem occu
pas fe , audior eft Chronicon R hy rm ic um, quod edidit Benzelius in Mo nu mentis, quos numerat ab an. 1238 a de oq ue ad an. 1257. Itaque ad hunc Laurentium feri- ptam putat Bullam Pontificis Alexandri W Aç. anno 1254, qua Epifcopo Scarenfi injungit, ut Theodoro M o n a c h o H a m m ar en li in No rv eg ia conferat ecclefiam S. M icha e
lis de N o k o ejusdem Diœcefis. Benzelius 1. c. p. 23 t.
Statutum Archiepifcopi Laurentii de fubfidiis aedificatio
ni T e m p l i Upfalienfis ex Helüngia arque Jemtia confe
rendis X L dierum indulgentiis confirmavit 1257 d. 6 Odi.
P er ingß. Mon. I. 171. eodemque anno arque menfe diem obiisfe t r t d i t Rhyzelius»Epifcopof. I. i7o,nefcio quo audlore.
Quam exigua cum crifi hadlenus tradlatæ fuerint res patriae, documento eft , quod quidquid contra E x cerpta ex /criptis Karoli Aroftenßs Epifcopi regesferitit Scbefferus arque Ihres illa tamen apud principes in Hifto- ria patriae Audlores Benzelium, Botinumy Lagerbring fidem i nvenerint atque ab illis pro genuinis fuerint venditata.
Ut igitur putidum hoc figmentum aliquando ex annali
bus noflris ejiciatur atque fimul e x f u l e n t , quae e i d em luperflrudlæ funt, hall ucinationes hiftori cæj n o n n o v a s ,
fed
fed veteres illud explodendi rationes, praeter multas alias, praecipuas in c om pen di o fiftamus. 1:0 T e m p l u m S. T r i nitati* Upfaliæ an. 1 2 1 Q a Sverkero 11 fundatum d i c i t u r , cum tamen in eodem facra fecisfe Ericum Santtum omnes vetufti Au£tores exiftimant, cum a Danica fa£lione o p p r i meretur , an. n 6 o . 2 : 0 T e m p l u m rurale Veteris Upfaliæ B. M aria Virgini dicatum dicitur, cum tamen omni a ve-
tufta diplomata teftantur a b. Laurentio nomen habuisfe. 3:0 Tem plum Cathédrale Upfaliæ novæ an. 1260 fub IValdtmaro dicitur fundatum <3c ad teftum usque edu& utn, cum tamen ipfe Carolus Epifcopus litteris de an. U 7 1 ap. Pering (köld Mönum. T . a p. 17 teftatur, Capitulum Upfalienfe hoc anno propofuisfe translationem Templi Cathedralia Veteris Upfaliæ ad locum mngii idoneum , quod etiam in Comitiis Sudercepienfibua an.
1270 fuit decretum. Im m o contra&um ediderunt Schefferus & Pering- fkôld cum Lapicida Parifienfi Stefibano de Bonneuil de conftruendo hoc templo an. 1287 fa&um adeoque 27 annos pofterius , quam ad teftutn edu&um fuerat. An. I I 5 0 , quo imperium nondum acceperat S. Ericut, habemus enim Bullam Pontificis ad antecesforem ejus de an. I1 5 3 , illum T em plum Veteris Upfaliæ perfecisfe, probabile non e ft, neque minus Feftum asjumtiouis M a ris Virginis, Afctnfionis in Excerptis perperam di
citur , hoc ævo in patria celebratum fuisfe. Sepultum Ericum in medie T em pli Cathtdralis veteris Upfaliæ an. 1153 dicit Excerptor, cum tamen omnes veterum , qui vitam ejus deferibunt, occifum demum ferunt an.
I I 6 0 . Stephanus, primus Archiepifcopus Upfalienfis, antea dicitur fuis- fe Bpifcopus, cum tomen ex Monacho de Alvaftra facium Archiepifco- pum teftantur Annales. Succesforem ei datum z 188 Jobannem , eo mi
mus fidem invenit, cum an. I l 8 $ obierit Stephanus <5t Johannes 1188
ab Eftonibus Fuit occifus. U t præteream , quæ de ipfa membraaa, a fe infpefla, atranienti colore, litterarum duftu ceteriaque voSéicte criteriis, in Judicio fu® de bis Excerptis, dudum m onuit Sebeff'trus.
