REIviEDIIS ARTE

1.

N.

_%

_J

<&■

/, DISPUT ATIO PHYSICO- MEDICA DE

ARTE

ET

REIviEDIIS

IN MORBORUM CURA NECESSARIIS Quam

Cum Confcnfu _{Arnpliflimx Facultåtis} Medicac_{Ijpfalienfis,adAcademiam,}

Qu« ibidem florec,

PR^ESIDE

JACOBO FRID. BELOW

Doft» Med: Holm: Re

_fp

_onde

_n

_do

_tueri

_cun

_abit

_ur

MATHIAS RIBE

Holmenfii

x^id d: lo.xJM&riii JNNO lMDCXCF.

In K^Audttorio _{Gufiavimo Majore}

Boris _confvetis.

_ _ ■ -- - ■■■■- 1 i»Jb" UPSALIA-, Exeudit HENRICUS Key_let,

S.a R.a

_M.th

SllMMAL PIDEI VIRO

REGIO SEMÅTÖRI

PRINCIPiS

H^RÉD/TARII

GUBERNATORI

ACADEM.1^ CAROLINA

CANCELLARIO

lllußrlßimo

_{Eccellentißimo}

&

DnNICOLAO

®SS3ie3S)2f)€

Mccoenati ac Domino mco Gratiofiflimo*

Ilfüftriffime

Comes

Q

V_{amprimum EXCELLENTlA}

J

TUtxß

plactre

intellexeram,

ut

dif-t,jertationem qandArnAcAdcmicAmcon*

texetem, _{cujus defenfionern inålma}

_hacUp.

fditnfium

Mufarum PaUßra mo'ieri tt*

merttAtem maximarn me

_commijjurum

_exi*

ßimavi, fi EXC♦ TUc^S

)u]fut

_{non pd>}

rerem, _{JßtUre illico privates Laycs defe*}

rendot mihi _atque

_{Publica difpltceret}

_quam

Tanti Mecoenatis Gratia _{frußrari ma,'}

lui. Cum vero in certamen mihi

defcen-dendum _{fit, quod vincere rnci nonerit}

av-hitrij\ Summa _{imprudentia merito argui}

fojjem,

ßnullius vel alius _{quam EXC:}

TUzjE Patrocinio_{fretus^tumultuariAs hat¬}

te

_{pagellas, publica}

_{eruditorum ce}

furafub«. ijcerem. Devot

_iffima

_{igttur rr,eitle précor,}

JLLUSTRISSIME COlMES , ut ferena

fronte

exignam

hane

diffirtatiunculam

quam ad Sacra TO

A

Lim ina

de'pYno

9 ceu

jitbmiß"a

in EXC*

TU

AM

obfervantU

mea

teftem & Interpretern

afpteerey

meque

hu»

millimorum Clientum 1U0RUMtiberrimo

ttttmero addere

digneris.

id

quod

fingula-vis

_tßa,

_{qua LE totum}

_pojßdet

_Humant»

tas, mejam (perare

jnbet>

"De catero, quo

minus Tanti Mecoenatis_{gratiam &favot}

rem debito culsji promereri valeo, _eoma¬

gis

fubmifjo

animo

atque

aternd

memoria

ea celebraturus, Summum Humen

ardentißi-tfiis

_preeibus

_compellam,

_pro

_EXCt

TUffß

jugi

ineolumitate»

ut

Patria

nofira

dileflif»

ßrna,

innumsris

mer

'itL

Luis

ceu tot

aurcis

luccat fulcris.

ELxcellentice

Ltta

UpM* d. ii. Mart«

A. MDCXCV.

Humillimu« Glien«

(1>

f.NJ.

CAPUT. I. PRÄLIMINARE.

ARGUMENTUM.

I. Mediäna tnutilitatis infimulåtå olim

é* hedie. i. t^ddver[triorum Argumenta*

3. Tottus

_{differtationis}

_{argumentum•}

§. I.

GRaves

cam adverfarios jam

Arcem

Medi-

ante

plurima

fecula

fuiffe

ex-pertam*

teftis

eft Hippocr.

X» deart. ubi aitj

Jguod cjvtdem

altqui

a

CMedicina curati,

fan

ttat

i

reflituuntur,con-fitenturl

quod

vero nen omnesf

ob

hoc

jam

ars

_{ipfa vituperaiur. ajuntqut}

bi, qni

_eam

pejus

mtejfunt,

quod

hi

qni

h

mor

bis

apptt

(2>

hendtiniur, _{ecsquesvadunt, forturtA €•} cvaätnt, (jr non auxilio ipfius _{artis, Nec}

hodie

_{decfle^quieadem}

_in

_Mediet

nam

immittanj?

_teh,

_recuperaur

fä-nita_{tis granas,}

_{Natura; benignua»}

ti; non vero

artis

éxceilbntjse refc-rentes

_quotidie-

_iere

_experimur.

S. II.

arajs

verb adverfarii

noflri u-tuntur

argurnenris, quibus

_artis in-utilitatem dermonftrarc _conamur.

Ante

_Hippoeratis

_tempora

_de

_re

medica nihil literis mandatum

re-periri

ajunt;

nec tamen eam ob caufam, morte

cititis

(ublatosfuifie.,

ejus fecu

ii homihes

_quåm

_nos,

_fed

longius

etiam

vilse

(patium

perc»

gifle.

His

addunt:

Romanos

per

quin^entos

arm os>

absqve

Medicis,

longe. feliciori fanitate

_vixi(Ie,qvam

( 3 )

bent ctiam ut _{pra?ter gentes, quas} natura barbaras

_fecit5

_politiores

quoque

inter feprentrionis incolas

refpiciamus,

_quorurn

_{pertnultos5fi»}

ne ullo viras veUanitatis

derrirnen-to, _{Mcdicos & medialen}

appa=

rar_um

ndeire,

im

o

afpern

_erc

per-hibent*

im

Ut

_igitur

_L.

_13,

_confter:

_Jure

_an

injuria,

Natur«

omnes _y

Arti

verb

null« in morbis _{tollcndis vires finc}

concedcnd«;

Licear nobis

curiofi-tari tuac

_litaturis,

_paucis

_examina»

re:

_{quid Natura}

_,

_quid

_Ars

quo¬ que

ad

morborum

curationem com i_erat,

_{Quod fi}

_minus

gratum

eru-dito

_palato

_tuo

_{fuerit hoc}

argu-menti_genus5

_fore

_tarnen

_fperamui,

ut

_{jueundius reddatur}

ipfarum

pa-ginarum

paucitatc,

Natura

atque

(4

)

Arte fic

_perpenfis,

_paiica

_quxJatn

circa

_{ipfa remedia, addtta vidcbis.}

CAPUT. !I.

DE

NATURA MORBOR. UM MEDICA.

ARGUMENTUM

1, I. Vocabula nihil

_{fignificantiaf}

Natu-VA vox Att reijeienda. _{Cuream retineamus\} %. Natura

_Etymolo^ta.

_{3. Synonymta,. F}

4-bnla de Pane 4. _{Homonymta. 5»}

Nobis quid

natura

_{ftgnißcet♦}

_{Spiritus animdes}

_quid

_6.

Sfirituum

exißentia prob

atur. 7* Con-teptio

hominis

in

ovario.

8,

Ov's

Upfus

ad

Uterum. _{9, Cenceptio}

_{accuraté nonpoteß de}

feribi.K^An detur_{feetus rudtmentum}in ovo.

io. Feetusnutritio inutero. _fatus

pro-frias mammas

fugendo

nntriatvr,

11. Par¬

tus _{quomodo flau lt:}

_Tiutritio

_{ab ahmen*}

to.lnahmentts latet

_fpin

_{tus 15}

_Maßte

_atto

&

_deglutitio.

14.

Digefltoeibi

in ventriculo.

lf.

Chjtiegrcfl

\o

ad

inteßisa

16.

Chylitn-troitus in _{vafa laftea. 17.}

_{chyli afcenfusad}

venam

fubclaviam.

18.

$aiguifitatio*

19. Cireulatio•

(5)

11. to.Natur*vires in

morborum curatii»

ne cowprobantur, _a

reftitutione

jponte _cOtt*

vdefient'tum. feticitite agyrtarum.

_y£

delicatorum _finc

_tnedtcamme

reßttutioneV

xi. A Cr_ißum doBrina. it.

Ab agpni&ani

ttum ttova vit4._Hippocrt

tjuidant

aphorism*

citcA

_prognoßn

_wer

_bor.

_aeufdfi

_confirmatut*

23. Tranßtto

ad

Caput.3.

^ .;

**

ANatomi*

bulorum

nihil

ignpraatiam,

ictb

_fignifican-

vocai

tium catcrvam

in

medicum

_cam^

pum

olim

introduxiflc, nonnulli

cx

infinitis fcre

fdeultAtum

_figmcntis,

quibus,

ceu

tcncbris,

multts

hu.

mani

_corporis

_adlioncs?.ij

_ncotcri.

eis mechanicx

diél*,

itnmerfas

_|g.

ifle,

aflerunt.

Cum

enim

incdici-nse _tyrones,

in

_veram

digeftionisj

concoélionisi

(eparationis-,

nutritio*

niscaufä

inquirercntiliarc: omni* ficri

per

(acultatetn

di&jlricem

cMcof?rice*£

ftp*

(6)

fefAralriceW)

aJh&jlatritew

_rdpoftfl

_lo>

co obnnebanr,

_quibus

ramen

vcri-tas

_ipta>

_i'iis

_non

deregebatur,

fd

potius magiVabfcondcbatur.Ad

Kt ■

anium _{qusmodr vocum}

clafTem,

multi _quoque.

_{JSaturam referunr*}

de*

quaEm

pedoele

jurc

ceeinific

_volunt:

/4W

_cjitod,

_mortdiesnAt

ur smnPtnine_dlcut,

Hoc nihil _tß,

Imo,

_pluririii

_{Neotencoruni,}

natu-r*

_vocabuluöt,

utpotc

delicatis

ecn rum

_palatis

_nimis

ingratuit^rcfpu-unt,

_rident,

_&

_ignorantiae

_afylum.

> vocant; _quamvis

_interdum,

_poll

qiiam

accrbé

fatis bi illud inveå-i

fucrunt,

_{paulo poft,}

_fuiprorfusim

mcrtiores, co utantur

_{ipfi. Qiiam}

tum ad

_tlbs,

_hane

_vocem>

quse o-rambus _{fere in ore}

_eft,

non

repu-diamus,

féd

_{cjusexpiicarionemad}

kopum

rioftrum

_collimaatem,

mc-jlitamur.

Cur

enim

_quod

_uno

_fö.

v-å,\v

( _{7 )}

no efferre

pofTutnus

_{, per}

_trdio.

(as am

_{båges defcriberemus}

_$

Si',

cf

tia m om nes _{voces,qua rum cvy}

mo-logia

rei

ipfius

eflcntiam

non

mdi-cat3

efTcnt

exterminandlf,

dam-num inde

_Iinguis

_{nafceretur baud}

exiguusn.

t II.

Urut vero natura?

_{etymologU. fine}

prolixa

_{inquifitione,}

_fetis

videatur

cogmta atquc

perfpedla;

mori

ta¬

rnen _in Academiis

recepto

aliqua-tenus

_{fetisfaffuri5}

_paucis

_notamus:

Naturana å nafccndo

_{dici, quafi}

fcituum;

flc

eam

_expl/cantc

_C

hau*

vin,

_{ltx'.phUofö\ac}

_genuina

no

minis

*ui

_derivatione,

_apta

_creditur,

qua?

^nnuat:

_priacipium

_{* quo res omni;}

torpo-na _flafcåtur.

■«. < .

- "'X'_",v.f\\

i

in.

,

De

_Synonymia

_verb

_{nrultis tvbh}

a,

(8)

agemus.Sed

_{fufficiatarinofaficquod}

Vetcrcs5

cum divcrlas naturs _pro*

prietates

&

yirtures

ccrnercnr,

va-rijs

quoque

nomimbus

eaminfigni.

vcrinrjam cnirn,nonte Fabro,illi§

Pä

audicbat;

järn Damcgorgon\ jam

)Hsßus»

jam fub phöebi & Fhcebes _{nonaine iiliS}

veniebat,

Nec )evis>

foiummodo3

led Dcorum fcre

omniumnomini-bus eam

_nuncupabant.

P*" _{Sive å Mercurio}

genitusj

five

ex

_promifcuo

_concubitu

_Procorum cum

_Penelope

_orrus;

_{five Jovis &}

Hybrcos

fit

filius,

prout

nonnulli

voluntj

teflre Bac5

dc

VerulattW'*#-gmen11 _{Scient: capi} xin. &

de

Veter♦

fa-fient;

c. vi. Sub ejus tamen

etymalogia,

multtplucm

Veteres,natura virtutem

in-die

_Affe

_afßrmat

_idem

_Faber

_in

_panckymic

Per _{ejus cornua,}

qua

in

capite

ejus air»

Jhbant9

ejus vigarem

&

robur^ coeleßisque

canßuxus

indicarunt

_energi

_am5

qui

folis

Zunaque

radtjs, velutit

eorntbus

hat

V

9)

vlorA doman

_{hisque dominant}

_nr,

_Per

hup

da ejus

inferior

a

membrxy

naturam

e-lementarem intelicxerunt*. horrida enitn

junty

&

hifptda

omnia,

corrupticnibus

&

mutationibus obnoxia in natura elementä¬

rt. Per _{ejus pedes corneos}

_&

_caprinos9

mineralem ér terream nohisfecerunt na¬

tur_{amt hac enim natura} fixa eß>

conßans

& permanens,

refpeBu

coeterarum reruw„ lnßrumentum

Muflcum tili

dederunt,

cujus

auihorem & wventorem tllu-n ipfum

fe-cerunty ut harmontam

cceleflem.

ft»

ptemplici coeh

&

in

fl

axti var10

dt

(fen

am*

conjonam

nobis indicarent, cujus

'fota

har»

monid hac _{inferius aucuntur. HatlC}

fa-bulaeexplicationem

ex

babro

de»

promtam^volupratis*

falrem

granå

addere

_voluimus^

_nempfcnterim

_c* am

obrrudenres,

nuliam

ejusde-fenfionem molimur,

_Reljquorum

autem nominum

expJicationemo-mittimus?ne

L,

B,

faftidium

pari-Al

V

B amus,

( io)

§• iv;

Poftulat jam ordinis ratio_{5 uC} diverfas Natura:

_acceptiones

fpe-étcmus,

Obfervandum

_igitLjr

_i

Tiaturam natutäntem _{fumi pro Deo j}

Naturatam _{Verö, interdutn}

pro ■©«

mnibus creaturis

_fimui,

_&

ijsqua:

in crcaturarum _funt

_(ericj

inter-duni _pro

_virtutibus,

_energijs

at-que

facultatibus,

creaturis

å

(um-mo Creatore

_impreflis*

_interdutn

pro

Lege illa

_{immutabil^quam}

_di*

vina

_lapi

_ntia

_creatis

_(uis

_impera*

vit;

interdum

_pro

_Spirituum

ro-bore atque

debilitate.

Hisaddc,

quod

pro

moribus

ex _tempera* menti confhtutione _oriundis

fuma-tur.

_Quas

_{diftmtfliones}

_exempiis

illuftratas, vide

_apud

SebaflunWir-die d. medicin. _{Spirit. L. I. c, xix.}

5. V.

Nos

_igitur,

_{cum naturam}

(«o

tem

confidcrcmusj

_{quatenus mor¬} bos tollere

_valer,

_nnffis

_omnibus

rcliquis

inutilibus

ambagibus,

(ub natura tantum

intelligitnus:

Spiritus

minimales,

Spiritus

vocabulum

ea mione

accipi velimus,

_qua

ab

ointiibus Mcdicis &

Chymicisac-cipi

(olet.

Non

enim

iub

hac

voce

_intelfigunt

_vel

comprebendunt

rem

_quandam

incorpoream

_?

hoc

cÄ

extenfione carentcm>

fed

corpo-ra

_mwutijfima,

_{ob fubtilit&tem}

_fuam

_ocu«

lörum aciem ett Am

_fngientia^

_quorumwo•

tu

_{craßiores corporis}

partes

ngitantur

Sic

& nos fub _Spirttuum

animalium

noini«

ne _{intclligimus: corpora}

_quadam

tenui'Jt-/»4, rotunda

_{forte figur}

_a,

_{in femine}

ge-nitali Utentia„ Horum _ope

_homo

_gene»

ratur; n'dftftutj confervatur, & a mor•

bis liberatur. Anmales _vocantur hi

fpi-ritus3

_quoniam

_{anim^corporisque}

luht ifiternuricij,

_{R^oethio ha^cfpi#}

ritum iriäteriä vocatur

tnpluhnatu¬

ra-(12)

nt

media, utpote qua? nec

ad

men*

tern in feniii_{em, nec}

_ad

corpus

fen*

iile

_poffint

_referri»

i

vi.

Tales verb in nobis

_reperiri

fpiritus

il

quis _negaret,

hunc

_roga*

remus ut nobis

_explicare

_veller»

quoniodo

officio

fuo iatisfacere

queant nervi _atque

mufculis

Un-de in

_Apoplexia,

_ram

_fubitaneamo#

tus _{fereomnis ceflatiof Cur Para.}

lyticotum

alij,

_partium

_motu

_[al¬

tem₅

_all)

_{fenfu tantum,}

_alii

_vero

utroque

fimul

priventur

*

Cur

ex

fradturum

membrorum nimia lit gatura å

_Chirurgo

imprudentein-ftituta,

oriatur_gangrarna

_$

_Änimi

deiiquia

arque

Vcrngines

ut taccam §. VII.

Paragrapho

5%

DixittJUS

fpjtitUS

_op^

bo_aimein

gen^rarij

quare

hieg^f.

ratmii _{adtum &}

_proccffum

pauci$

con-(«3)

confiderabimus.

Norandum

_igitur

in vinli feriunc,

laterc

(piritum,qui

a vchicu o

(üo,

cum quo

ab

ute¬ ri cavitate fuit reeeptus,

(eparatur,

hnc _per

_potofam

_uttri

_(ubftan.

tiam, atque per

(ungofam

(ub-ftantiam

_{appcndiaimutcr^teftt*uh$}

continuaram _pergens,

humoribus

ihac circulantibus

admixtus

,

(an*

gninis

malfail

ingreditur,

in

ca*

que

variärum

alterationum

author

eft. Pars ejus per

candcm

viaojj

ad ovarium fublitnata,*™™«

uni

vcl

pluribus, intestinum

6c

peregri*

num motu tu inducir , eaque

hac

rarione iogeunda

reddit»

Et

fic

fadtum eft

_conceptionis

_mitiumj

S. VI1L

Poftquam

hac ratione

fminisatt.

ya, fpiritus fe, in

ovulo

foeminmo

motuiTi excjtavit _{per Atowos}

fues, \U

lud turoidius

_factum,

zfibrofotefli-tu$

(H )

cuü _{involuero, eriam}

turge/eente,

pre-mitur & _{exturbatur é fedc fua.}

Expulfum

ab

apcrto &

hianteex«

tremo

_F*llopian<e,

per

/puutuum

oeftrum, ad

_{turge/ccntiam}

_quoque

difpofitae exelpitur,

& ad

uterum,

ulrcriorcm

_generation«

_oflicinam,

d-efertur.

s. IX.

Accuratam

_farcundantis

_hujus

niotus

_{defcriptioncm3}

per

minutif-fimas/c,

_partes

_fuas

_{determinatara,}

L.

B.

nemomortalium_{tibi unquafm}

poterit

traderc,

id

enim

_qui

_pol»

liccrctur,

non

nifi

_{arrogantiat» vel}

ignorantiam

fuam

_proderet.

_Tot

enim hrc

_myftcria

_involucris

oc-cultantur,

ut Soli

_Deo,

_cujusma¬

nus nos ex terra

_crcavit,

foliim-modo fint _nota.

Quamvis

ctianj curiofi

Natura#

lium

_{indagatores, micro/copiorum}

bc-(

15

)

beneficio,

fe in

femmiBus

furun

foecus rqdimentutn

dctexifTe

aflc-rantj tot tarnen

obieétiönibus

at-quc

dffficultatibus

corurn

obler-vationes obnoxias

_videntur,

ur

hu*

mano

_ovuio,

_per

_analogismum*

futuri foetus rudirrtentum

_inefie,

ablolute affirmare _{qucac nemo.} Hifcc

_itaque

_miffis,

_äd

ulcfio-rem foetus confiderationeni

per-gimus,

eam tamen utpoce nimis

amplam,

contrahere

quantum

fi-eri

_poterit?

tentabimus.Foftquam

igitur embryo,

duabus

(ais

tufticis

quas

jam

in

ovario

obtinuir,

im

volurus,

(

Chorio

fctlicet,

&

Amnio,

rum lUntoidem bomo ve(ci_t)

inÜtC*

ruin

defcenditj novi

fcminalis

fpi-ritus

_aftluxu,

_atque

_continua

_ute*

ri admodum

_angufti

_preffionr*

varie

_agitatur^

_vcnularum

vixper-

cc-( 16 )

ceptibiliä capilbmcnra,

ptacemå

eiüki nondnm firmata

_lunr,

_ad

_uteri

paricrem

aifiguntur

3

<Sc

oftiolis

fuis

_recipiunt

_fuecum

_il

_um

eby-Jofum,

_quo

_poftea?

_cpe"

_umbilical¬

is _vense,

_nutritur

_grandjor

_faftus

foetus. Sangvims cimu ationem in

loetu,

non

addimus,fedad§.XVIII

Leétorem

_dimittimuf,

_ubi

_de

cir-tfulationefangvinisin

hotnine

adlii-to, fctmo erit.

_Antcquåm

_vcrö ftunc de nucririone

_paragraphum

deferamus,

norctur:

nonnullos

do-(ftrina

_confpicuos

_Viros

_mcam

_fil*

fpicioncm incidillc,

ac

fi

fceiiisproi

pnas

mamillas lugendo,

in

utero

nutriretur«

Gui

_{öpinioniärdam}

f-or*

re

_dedit,

_'nota

_illa

_obfervario^

_quod

fcilicct in reccns nans

infantibus,

Mamrniflas

fbrcfo facte fint adeo

Wepler«,

ut

hoc

mfi

exprimatury

t

*7>

imthineat»

Sed

_jgnofcent

_nobis

quod

iilis aflenfum

noftrum

dene-gemus

eö

usque,

donec

firmiori-bui id

_quod

_afleruere»

_evincant

argumentis*

Obltant enim

Suflionis

rcquifita

quominus

hoc

conceda»

mus,

Nemo

enim,

ruß qui

refpi-rationis vocabulo aburi

_vult*

dice-re

potcrit, intantes

in

_utero

ma-terho

_rdpirarc,

_Sine

_relpiratione

verb milla

iuttio

fieri

poteft\Pra;-terca

_ipfacolli

ftruétura, talemim

fantibus in utero iuctioncm

vide-tur

_prohibere.

_Sed

_{hare obitcr,}

i. 11

Spirituum

öpe generatus

infans,

fpirituum

opc quoque

nafcitur,

De-cimo enim menfe ad

finem

_vergen*

te,

matris

conatusvalidiflioih

qua-teilUS

fibrtfå

uteri compAges;

tendtttesit-quc

inufiuli

omncs

univerfali

fpirituum

influxU tenfi

Sm

_ftimulati,

_{ncc non}

(

IS

)

contra£ti$

(diafbrägmatis

renfio,

&

aé*

ris rctcntio _voluntaria,

_(»am

_quo*

que

opcram

addunt)foetum

mere

paffive

fe(e habentem, ruptis

ut-plurimum

membranisatquc

effu-fis

_{aquis, exprimunt}

_6c

_cxpeilunt.

Quam

neeeflaria

quoque

boc

iri

acta fit

_fpirituum

_animalium,

ma# tri« fc»

_copia,

_damnurn

_quodeo*

rum

penuria,

parturicnti

_{ex mor.} bo

_quodani

_{prsccdcnte oborta^}

pärers

(olec

fatis cvmcir«

5. XII.

In tucem cditus

_infans,

_porrb

/pirinbus anUnalibus

erit

confcrvsm-dus,

hos vcrö,alimenta

qu«

iili

cxhi-bentur5fubminiftranr*

Ineftenim

o-mnibusi'lis, (piritus

_quidam

cum

(pi-ritibus noftris unius forte natura

Hoc cnininifi

_{conccdatur,non video}

queex

alimentorüaffumtione

ufcm

percjperec corpus

noftrum.

De hoc

(

fpintu5Nobili(T:

Helmont,tr,cui

tim-lusårcheusFabcr5h^diabet:^^^

in mundum venit _{per naturanjynecefje}

_eß

ut ha be_{ät) fuorum metuum excitdtorem}

Cr direclorem interna _{generatioms. Sitt'}

guld

ergo, utnt

dura

&

opaca, tarnen Ante

fui feltdttdtem, claudunt in fe auram;qua

ante

_{generationem, femmi haffenus}

ja-cundo, interndm fuiurAm gener

ationem

adumbrat, & generAtum

ad

finem Jcena ttsque cewitAtur. £)*& aura

licet

in 4li•

quibus

luetdentior

fit,

in

vegetabiltbus

tarnen, fucci

fpecie comprimitur,

_ut

&in

metallis

_{denfiffima homegeneitdte}

_inj

_piffat

_ur.

5. XIII.

Ut vcro

_fpirituum

_ex

alimentis

affumptis

generationem

adumbre.

mus, videamus

prim

_o

ckylißcatwem,

qtiae

hoc

modo

procedit:

Cibi

bo-lus intcr mafticandum

_lalivå,

_per varios dudtus dt viaruna anfradtus

os alluente _{pcrmixtus, atquc ope}

linguar,

in gulscextrcmitatem

pha-ynx

di&ain^ tribus

mulculoruni

(20

)

pari

bus

a

da

perram

rcjectqsj

porrb

a

gul%sphintfere

_(uo

conftriélljvcr^

füs ventricülurndetrudnur.

§ _XIV,

VentriculuS)

_poftquam

alimenr

ta eavitate (ua _reeepit,

arde

_ca

compleditur,

ex

omni

parte ope

fibrAturn fuarum rttiåvum^

obliquer

um

&

tranfvafArum contradus.

Claudun-tur _utraque

_ejus

_orificia?

Um

(u-perius

_quam

_inferius,

_cui

_nomefi

pylori. Tum

ventriculi

fermentum,

alkahefl _{Helmontiani virtutibus}

qua-fi

_prardifum,

_diaphragraam

_motu*

adjacenrium

ventriculo

_partium

fo-tu;

latice

_{fpirituofoj ventriculi \p*}

fius _jam

_dida

_varia

_contradionc,

& setheris forte

_aftluxu,

_in

_adura

deducitur,

& alimenta

penetrari.

do)

interiorem eorum nexum foL

vir. In hac

_lolutione,

_pdlftiento

fi-mili

_quoad

_{confiftentiattt^}

_pura im«

(1?)

jmpuris,

fubtilia

craflis,

chylus

ex~

crementis*

(usque

deque funt

per#

mixta,

§. XV.

Hoc fuit

_{chybficationi*}

_*ti

ven-triculo imtium.

Totum

vero o. pus

in

eo

hondam

perficitury

fed

confufa hatb materia

_paulatim

_pet

vcntriculi }&nitt>rcm

leu

fy

1»rum

connt-ycntcm,ad

proxima

fefttir

intefti*

na. Nemo enim

fibi

pedvadcat*

poft

ingefta

in

ventriculum

a!i-meiita, eurn

ita

ar&e

cfaudi

ut

nihil

_cgredi

_po

_(Ti

_{t, antcquam o*} mnia fucrint

loluta.

Hac

enith rationc

_fingcrtdum

_eflcc,

_quod

_ven* triculus nelcio _qua

_prudentia

_inf

ftruftus,

cibis

non

digeftis

exitum

pofTct

denegare,

digeftis

verb

exir

tum,orificium

fuum

aperiendo,con»

cedere.

Cum

tarnen,

quod

alia

pars

aflumtorum

remaneat,

dum

al-(-H /

altera _{emanat, h^c}

_fatem

_caufa

ijt$.

quod

pars

nond

um

foluta,poa

,

derc luo jn vcntriculi _{fundo hsc} ^ reat, &

_propriå

_ftru&urå,

_ad

ef-fluxum fit

_quafi

_inepta-

_altera

vc-ro _pars

_{ab mterioris}

_{texturat fuas}

vinculis

_iiberata,

_hmc

_indc

_ftuétu.

a«s3

&contmuis

ventriculi

_preffio*

nibus

_pulfa5

_qua

_data

_via

_ad

tntc-ftina

defluat.

t■ XVI»

^Ad

itueftina

delatum

_chylum

Ö^ultisque

heterogeneitatibus

permix-tdm.ioduodeno* inteftinorqm

_primoj

excipiunt,

ex

hepatis veßcuU

feilt•a

profluens

bilis,&

expahcreate

proma-ttam

_fuccusfi.

_{fcatiiriginc faa,pancreaticus}

_di<

<ftus,

qui

Craflum hunc

_chylum

di-Rutit & _attenuant;

_{foecuicntiorcs}

&

_{pondcrofiorcs}

_ejus

_particul*

pönderc

fuo

fundtim

petunt;

( 2 3 )

loris

clevatas

in^venarum/kfledrtMJn*

tra veUmentum

_bombycinnm

inteflinorum\

hiantia intcrmhus _inteßinis

_oftiofa,

ita-pclluntur,

§> XVII.

Has venularum

_{anguflias pofb}

quam

laudahiÜs

chylus

Intravit,

per

rnefentcrium

ad pånereas

Afgllij,

&

recéptäeulurn commune> fcu [accum

chylife-rum

pergit,

_ibidernque

confluit.

Hmc per

daäum

thoracicum,

cujus

in-venrionem

_cUnßimg

_Rudbakio

_deber

mus, opt

calonsj

lympiiar

admi-ilionis, &l arcum)acentium _par¬ tium

_prdfionis.

_{nec nop}

propri-arum vuUntma(ccndit

a\y.tncimfii.

clavsam _»&

faogvini

leniter

admi*

ffcus,

non

periBiH:us7ad

dextruai

cordisyentricuhtm,per hunc vcnaetrttncny*

defccndir,

§.XVIII.

Hac

_{fanguinii adauxtione,}

_cölö*

rem album

_fuum?

_{quem ex}

_parti»

culis

(H>

tuii«

olcofis cum

aquofis mlxtif*

üt

_volünt,

_obtinuerat,

_paulatim

perdit.

Non

ver©

in

hoc

veritri-culo diu morari

_{poteft, fed}

_laéfol

Cördis

fyßole» f.

compieffiöne,

ex

hac cavitarc in artcrtam

pulmonalem

exprimitiir,

tum per

hujüs

arteriac

rartios diftufus in

pulmonibuscir#

cümägitür,

aerisque

infpirati

ela*

tere rarefit.

Rarefädus,

_per

ho#

rum ramorum cxtremitates i» *

nam

pulmonalem incidensj fa&a

cordis

dUfioUy

in

finiftrum cordii

vcntrlcü.

lu

funditiir4

Hiricnova

Syftole fada,

cor eüoi ex

haccavitate*

perarte# ri* aörtaS truneum

afccridentcm

&

de«

fetndenuthi &

infinitas

ejus

ramificä»

tionés (ub

_{quolibet puliu,}

_toti

corpori

commÄnicat,

interim

ta-mett hinc indc

Lymphå

alluitiir.

Ex

artcria; hujus

extremitatibüs

profepens, per

varias

venas

ad

(

*5 )

vettam

_cavåm>

&

_peream

äd

_cos

redit,

continua

quadam

circuiatio-nc, _qua

nihil

verius

nihilque

raa«

gis

tiiätiiJeftum.

Mukis

quidem

objcftionibus fangvinis

hic kut Sc

rcditus fuitvcxatus _{nunquam tarnen}

rcfutatus,

nee

utvidetur,

_tinquam

poterit

ncgarii

f. XIX.

Ut

_igitur

_fpirituum

_animälium

_å

(angvmc feperanonis

ideam

quan*

dam

_tradamus,

_temgvincm

_per

ar-teriac delccndenrem truneum ad

itiferiora corporis mem

bra

deflu-entem,

miiium

faeimus.

Et

po-tius,

quas

alccndendo habeat

alte-jrationcs,

confideramus.

Notan-dum vero,

_qued

_fangvis

_ex

_corde

äfeendat per

arrerias earorides,

in

infinitos ramos vi(um

_fugientes

di-Iperfas,

inde

communicetur cor»

ticali feu

_glaitdulofe

_{cerebri fub<}

ftaa-.

(*'}

ftantisr,

frequemibuc

atque

fatk

magnis

artcnis

pra:

di

or, u

bi magis

drnius,

majorem nancifcitur io*

p«rficiem5

quam'

obtmuerar

dum

adhuc in carotidibus

_{vafi«, fibi}

_ma¬

gis

unitusj verfaretur*

Porro

per

meram fecretionem _cofatoriam

fpintus

elaborantur;

Id

quodegre-gie

explicat

Des

Cartesin

tracrjde Horn: b?s verbis» Cum

_{fiugtis fMlk}

fur in _flextis

_&

_{wexndros vaforum, ttmc}

impetus major tndttur Ulis

_pxrtihus

fongvi-ras _qua

_{hfs (ubire pojfunt,}

_{& ulterius}

pro»

gYedmntur, quAtems tra

[por

es par/icuU qu*

tr_äußre

ncqueunt,

impingentes

in

kosflextts%

motum _{füum communtcant Ulis}

f qua jub~

tihorcs extfhntes

_{progred\untur\}

_{nm emm}

crafpores ilU motum füum

deperdunt.

Son _{eniiB opus}

_eft

_uc

nefcio

_{quemtranfmutatorium}

_com

apmmus

vel

_fingamus;

_cum

_(ola

fangvinis preffio

åc

organorum

hui^

tranlcolatiojsir

_dicatorum,

_interna

Stru-( 27 >

Srructura arque

conformatio

his

omnibus fafficiat. Hi

_fpiritus

_po

_fre*

a _per

ttervorum

fifamenra

hian-tia5

auf| limavis,

per

filamentoruin

mtcrlhria,ii«c

non per

infitiitas

ar-tenarum

propagines

toti

machin«

coatmnnicantur, _camque

_ad

_omnis

genens

aftiones

fubevmdas,

red¬

dant idonetm &hominema

mor-bis liberant. De

_quibus

_{vid plura}

4. §• 3.

5- XX.

Minime

_igitur

_aflerere

dubita-mus>

Natura: in

morborutn

cura»

tione

_permultum

_{elfe tribaendum,}

Prastcrea

_enira,

_quod

_multos,

_nuh

Iis adhibitis remedns

convalefcc-re,

rufticorutn

pauperumque tu,

guriolaquotidie

comprobent:

qiaos,

dam etiam

_morbos,

_ex

_{ijs qui}

ittbito iniuim hominem

_corripiunt,

vel ante Medici

adventum

_fpontc

(/%% )

<

V; '

evanefccre,

Ephemer

a

Sc Lipo*

thyinia,

ne

plunuon

mentionem

fa-ciamiis,

reflanrur,

Adde,

quod

Me-dicus _{nuriquarn von}

_iui

_compos

reddacur,

cujuscunque

morbi

cu?

jrarn

(«icipiac,

ii

natur«

auxiho

dtftituatur.

_Er,

unde

feliqtatcm

Agyrt3rum,

m^dicaiwina

non

tam

a fana ratione, _{quatn a}

ncfanda

audacia fibi diditata exhibcntium

derivares,

tiifi

å

naturs

bcniguitate

atque

viribus,

qu*

&

morbi

viro5

& mcdicaminum illa

obftacula

frangere

Sc

averruncare

valent

in^

terdum? lmo fi curandi potcn? tia å futnmo Nunune naturs

effec

denegara,

triftem

femper

morbi

cxitum

_experiri

_cogercntur,

_quot*

quot propter

nitniam

anirai,

auc

vcntricuii

_{imbeciliitatem,}

_vcl

_na»

tivam,

vel

ex

intempcftivo

medir

cammtim ulu

fubortam,

_ne

medi»

(

^9 )

eammis

_qijidepi

_nientioncm

₉

fins

nauleae

mamfefta

perccptioncque*

unc

_perferrc,

_{cum ramen-»}

&

hos

in

_{priflinum faniratis}

_datum

_reda¬

re, nullis egeat

tcftimonijs.

5.XXI.

Prseterea,

quid

qusdo

pridini

fltvi Medicos niovit, ut ccrtaroor-borum _tempora,

_adeö

_drifte

ob-fervarenr*

nuan

fe;

Prmitfium;

^ug-mentumi ßatum

vcl Declinstienfm

decur-tcretmorbus„fnum

cofti$

n\itcicrfiättds

iefe

_proderet

_£

_Aliud

_f$$e

nihil*

nifi ut tutiorp

prognofi vel

faufta*

yd

intaufta

hariolari

poffent. Um

de vero

prognoleos

certitudo,

ni¬

fi ex

figuis

_naturse

pugnantis,vin-centis3 vcl

jam

jam

decumbitursd

Ita ciiim folent

definiri

mfiä.

dies,

quod iint

ij:

in

quibus

pugna

na¬

tur* cum morbo

ed

maxima,

Nihil tntm in naturs fit

fint

naturs,

ait

Cous

{ 3° )

Coiit

_deaérjaqu;

_3c

_ioco.JVJbiv

bortim

_promcie

_{curamces. naruras} vöcat idccti femex.

Earnque

ob

caufam die cntico nihil raoven*

dum docucrcmedicin«

_Antirtitcs,

ne _{fc. naturam pro}

_viribus

_jam

duBtbanrenij

nova _atque

atrocior

pugua

fueeumbere

cogat,

Hincne

balnea,

nec

clysmata quidem

, eo

die

_conccdcbanr,

_(cd

_nulia

_medi¬

erna

uti,

interduai

_optimam

cffe

medicinarn,

allerebanc,

§. XXII.

Et

_quid

_{dicamiis de illis}

_*gro<*

tantibus,

qui

ita

omni fenfu capti

jaceat, ur vita

deceffiflc

credantur,

interim tarnen cum fummo omni*

um

_ftuporc,

_in

_novam

_quafi

vitam

å natura fua _rcvocantur.

_Cujus

cxemplum,

omnem

fidem

ferc

lu-perans,

exhibet

nobis

Celeberr;

Medio-( 31 )

lanenfis,

in

_{iatrofoph, raifc.tr. l«j&}

xcraplura

L.

B,

curiofitate

_dignum4

V'trgo q

vadarn,

ctti nomcn

Magdalena,

pe\

ße correpia, ad e&m

debiiitatcm

erat re.

daffa, ut decnbitu _{jaceret fup'tuo inVc.}

rectindo\

_exfatrßs

_hinc

_{inde rnembris Lu.}

tmne obtenebrato, connivenitbus

onths,ag-ribus contraUlis _{audundicfue n)i deßitüfh\}

Liventibus b(åeis_&

_{unguih'-n.,max11'Iis}

_cccnr.

las

_{undiejue muults confpsrfis,}

_n.in

_hus

_pendit. Iis 9 & ipfarum pinnts nigüxsntibus, Un.

gut

nigredine;

voce

nitlU, ficit

tota de«

inortua fimili\ _{digitis ccntracfisi membris}

,

quantumex

afpcUlu

conjicere

Licebat,

infe-lita _quadam

_{Wolfilie jiaccefcexttbas,}

re-fiiratione

difßciiit

ex qua

fola

viddens

agnofce bat

ut, citm

orechmont, $*

fvumk,

quam mitfas

ab

ilU nen

pet/entita,

ne-dam _expulja

_exfugebant,

_carbunctdo

_infe»

rioris abdomims mufeulos prope _ingm

na

obfidente,

nigyefcente

atque

ficcejoente.

Stcque

tandem

proßrata

erant facultptes

omncsx ut diet

_pojfet

_plurma

_nndiquentorf

tts _imago.

Nec

promdefinc

rationc,

medicus _argrotam

_fuam

_breyiffimo

teilt1-(&)

temporis intcrvallo

niorituram

*

prsedicere

videbatur.

Ncc

rgro*

tam

ipfam,

hane

fentennam

_im>

quam

declinaturam

dixifies;

cejfänté

enim orechmene, nulloque

réfptrationis

,

ne tninim* qutdem figno _{apparente earn} ceu mortuam prepinqui

deftitutbant.

Aß

quid fit \

xMdveniente

poß

Alterum

diem

cva inftil_erum

cadaverA

fepeliendi

_munuS

demandatkm erat* res wira! PivA _Mag*

dalena, atque

velut

expergefacla,

lecto

in*

(idens, cum

inßgni

ornnium

ßupore

adin-venta _{eß, &}

omni prarfus

_tum

rnorbile•

thalis, tum fymptomatum

lethiferorum

mA-litte liberal carbunculo trieum

ßatum

con•

ftituto,

ut

ferpatens

fatfiim,

con

venieniev'

ulcus, _expurgato

probe

_veneno,

_poß

nen-nullos diest ad cicatricem devenit, atque

Magdalena

ad vita

munera

optimé

fe

ha-buit• _{Ex qua}

_relatione

_{{ans (upetv}

que

apparere

credo,

quants:

in

morbis

tollcndis,

fint

natura

vires*

quaruttt

fagaeiffimus Hippoerates

probe

gnarus

atque

memor,

(33)

rum Tuorboyum tion omnwo tutas

_ejfe

_pro»

nuxciationes_{falutis veimertis,}vere_acquc

prudenter

affirmat.

Quod

vero Mcdicus

_nofter,

_lethiferi

_hujus.

morbi curationern derivet _ab ad-motionc

o!ei

e

Lampade

_pendente

antealtareS, Mari#

Cfratiarum

Me*

diolani,

quo

inunclus

fait

peftela#

borantis

_Magdalena;

_orbunculusj

hoc

_{(uperftinoia:}

_ejus

_religjoni

con-donaftdum*

5. XXUL

Ne vérö natural

_{höc;encomio3ceu}

lårva

_quadarrij

_avaririam

_fuäth,

ali-amvc menris

_angufllatn

conte-gmtilli,

qui

mediaauxiüum3ac

fi

nullius

effct

_pretij,

_{coruemnere, me*}

dlcosque

convitijs

3

doli

mcondine

agyrtarum

turbac

debitis

iacefferc

geftiunt,partem

etiam differtationis

hujus

_aliquant

_jure

_fibi

_vendicat

(34)

CAP* 1II#

DE

ART IS IN MORBORUM _CURA,

NECESSiTATE.

ARGUMENTUM.

1. Arth Medice

_neceffttas

_{ex S. S, £*+} dem

_probatur

_per

_ditt

_{um SäIvatorts 3. Ra¬}

tio &

_{JExpericntia duo}

_veritatis

_fultra,

_4.

xjirt'ti

_{neceffiusprobat}

_ur

_d

_{ratione♦ 5.}

_ab

expertentia

eadem

comprobatur,

fc. a curs Morborum _{Capitis. 0/}

_damms

_exCurd

proer

äßtnatione. 6.

a

Petforisy

^Abdomin

is

dr Artuum curt. 7. d _{periculo exmorfu}

antmalium

_venenoforum.

_8.

_Judicium

_de

Crißbus.

V I.

Quam

Crcatorem, qui

ingrati

fint

ipfc

adveriarij

Mcdicum

noßri

mor'

in

talibus folatio _{creavir, unieuique facilé}

eonftarc _{poterit, Quoroodo enim hi?}

artem inutiiitatis convincent ? cum ta¬

rnen cam å Dco ortam efic doceat Ec-clefiaft; cap.

38.

ubi air;

Affice

Medicum

( 3« )

fuis

bonoribas convenientibus

ufui

ipfius,

ctenim _{ipfum creavit Dominus, T^am}

_ab

jiltiffimo furatio

efi,

cujus

nomine etiam

k

Rege pereepturu*

eß glott

am%

Scientia

Me¬

dietexaltat _caput

_ipfius

_{9adco ut coram}

Ma-gnattbus

fit

admirationi.

Dominus

creavit

terra

pharmaca:

_{cjuapropter vir}

prudens

non

gravabitur Ulis.

Nec

Afias

Regis

pcccatum contra nos

quicquam

facit,

hoc

cnim non tam cx fiducia in Medicos;

quam cx ncgle&a Summi

Numinis

in-vocationc örtum.

.II.

Cceterum, quamvis Sanitas & Mor¬ bus; Vita & Mors: Dci

Clementis;

fra-fccntis, vel

Patcrné Caftigantis

apcrtif-fima fint indicia, idcoque haec omnia

Cx Voluntatc Divina,tanquam cx vero

fonte _{promancnt» non tarnen}

_indc

col-ligcrc licet,

nullum

ab

humano

confi-lio auxillum _{Cxpcåari pofie;}

_{féd hoc}

faltcni indcfcquitur: anteomnia Dci au. xilium cflfcimplorandum, imo ante

Mc-dici admifiioncm. neeprout

proh dolor!

ficri _{fqlet. Mcdico primum, Deo}

ulri-tociim cflc conccdcndum.

voca-X

36)

vocato _{igitur TummpNurmne, Medicpm}

eile _{advocandiim, Ipfe Salvator innuit} apud Matth, g. v. n his verbis,

_ijf.qui

v&lent nun efi_{opus Medice, [cd ijs qui}

m&*

le _{fe habent. Si vérö iis qui male fe}

habent, _{opus eft 'Medice, Deum}

_fané

tentare _{videntur, imo tentant,qui omnia}

falutis media _{fpernentes, miraculofatri}

reßitutionem unicé _{cxpeäant, ricc ma¬}

jori commiferationc hoc errore

pereun-tes _{digni videntur, quamv navis}

guber-nator, qui exoriente tempeftate,

reliflä

gubernaculo, nec demifia antenna, ad Dei mifencordiam unice

_confugiens»

_un«'

dis _{Tubmergeretur.}

$. III.

Speftatis itaque teftimonijs

é

facro

fontc _{derivatis, quibus Mcdicina}

reddi-ta fuit _{(uonitori, paueis eriam}

_Rationil

nec non _Expertenti&

_Tuffragu

_colligerc,

pperae erit pretium. His enim duabus,

ceu _{^ureis veritas omnis unice nititur <5c}

lucct

_fuicris:

_{Eam tarnen Cxcipias, cu¬}

jus Tumma Tan&itas _{atque fublimitas}

tantam a _{nobis exigic reverentiam, ut}

Tpla fide cam

_ampleftamur,

( 37 )

cnicn humanum fuperat intelleftum.

§ IV,

JRatio _{igitur nobis di&itat; quod Na¬}

tura _{(ola fibi non femper}

_poflit

iufåce-reded _{quod Ars» dubio f»pe Martc pur}

gnanrem feréque exanimem, rccentesvi'

res _{(ubmipiftrando* nova} vißoria' ff_c,

ad _{pugnae continuaticnem, reddat} ala-criorcm & _{magis idoneam. Et quisni*}

fi nulla omnino medicin» feientia im«

bums, concipere nequir, tanca hu«

mannm corpus _impuritatum collnvic

poflc fcaterc , ut praeter natur»conatus,

Hcrculpa Mediet, ad hoc _Augix

(tabu-lum _{purganduni» requiratur manus?}

Morbos _{igitur , alios}

_fing

medicami-nis adhibitione. evanefcere; alios tamen

vix nifi _{phafmacis vi&os, fugam. ador?} nare, radon! quam^ maxime

cftcon-fentaneum. Ad eos enim morbos,qoi«

bus _{pracientibus frufira inftituitur cura«}

tio, Tive _{quod Ulis divini quid infit;} ftve _{quodfuå natura omnem curationetn} refpuant , ut h^redirarii"folcntjfive quod

medicantis errcre infanabiles redditi

fue-pinf, fermonem noftaim h*c vice noia

( $S )

cxtendimos, ne quos ipfi circumdedi'

mus _{concdlos, egrediatur.}

§ V«

Ut _{verö jam di&a, Experienti« ccn»} firmcntur _{tcftimoniis, crrantibus oculis} veftigemus vaftam morborum fcenam, in qua prodeant; Phrencfi, ManiåjHy-drophob.å; Mclancholiåj & quocunque furorisj audacis; rabiel _{ftoliditatisquc}

gcncre infanicntes, Horum curas 6 exa«

minemus, fatendum _{crit, nullam}

vi&ö-ris _{fpem affulgerc, nifi jun&is viribus,}

fidelium commilitonum infiar, _pugnaöi aggredianrur Natura & Ars. Quomo*

do enim furientium _{(pirituum, ( qiibs}

fub _{Cosmetorgis nomine intclligit Cl.}

Doleus. _{) iram franget Natura}, nifitfel

Vcnaefe&ione, ut reliqua evacuationum

genera praeteream; vei variorum in

ve-nas _{liquorum infufione, hodié tamen}

tninus, juftas ob caufas, ufitata; vel (o* poriferi papaveris propinationc adjuvc* tur, donee fublatis _graviorum fympto-tsatum _{obftaculis, liberior} ars _ipfas

fnorhi queat cvellerc radiccs * Cur« \

jrcpcrastipatio

nonnc

phreniticis utpoté

con-( 39

)

continua fiebrc ardcntibus» mortem

in-fertf Maniacos _{atque Hydrophobos}

nonne in _{perpetuum mentis exilium eji.}

cit* Melancholicis inde

_Mo(u<ri$

_perpe»

tua» Sic _{vertigo, Apoplexia, Epilepfiapf}

Maniac , aliisque fpasmodicis mor*

bis aditum _{parat, nifi cito acccrfarur}

Medicus. _Catarrhus, utuc nulh in prin-eipio in eo appareant praefagia, quibus

machinae noftrx interitum_{parariad mo*}

ncremur, _{temporis tarnen rraäu, fibi}

reli&us, mortiferam tenni pulmonum

texturae _{plagam, infligere poteft.}

Praeterea, fi oculorum _mentisque

aci-em convertamus ad cos _{segrotos, quos}

inexpugnabili föporc quafilepultes,

fcc-na nobis exbibet:_{Lethargo, Caro, Coö}

mateve fomnolento _{correptos intcllige;} videbimus Naturam nunquam, vel ra* rö admodum cos _{excitarc\ vel fi exci?}

tet, non _impedire pofle, _quin vigiläntes

dormiant. Rcftat _{igiturut quod lola na«}

tura _{nequit, Mcdici prudcntiaefficiat.}

§. VI.

S1 _{pergere placcat ad morbos qui}

thoraci _{immincat, qualcs}

_funt;

_Tufiis,

(40)

Äfthma,

_{PIcurltis.Hsmoptyfis &c.}

_ut

_&

_ii

lllos, cujus injurijs inferior regio pater,

Cardialgiam

intelligc, Naufcam, Vomi-tum; Stömachi Ardorem, Diarrhceamj

Dyfentetiami Renum atque Velkxaffe-ftus; nodolos Artuum morbos» &

reli-cJuos> quos ob rscdii mcfum filencii

invö-lucro _{invoiyimus, videbimus quod}

(éro

medtcinÄ

paretur Cum mail _{per Unvtis invalucre moras.}

Praeterea. cui _{ignorum efle poteft,quan*}

tam _{malorum careivam, unica quar¬}

tana _{febris, fi folis natura viribus} prö-fliganda venit, invchat"*

XVlh

Ne vero riumcrq careant _{expéricntiaE}

tcftimonia, hoc (altem addaro* quod i. Üa animalcula»-

_quibus

_ineft mortifcra

qustdam

potcftas» &

in exiguo corpore

valida

_pcftis,

_{qualia funt; varia Vipcta.}

rum & tarantularum _{genera, ut &}

fcorpiones,

fi

unico tnorfu vel i&upar»

tern _{corporis tui cxiguam}

_{lsdcrint.tan.}

tam natura: vim infcrrc valeanr, urto»

tius _corporis

_debilitas,

_cöavujfivi

_m.p»

tus>

horrendi

dolor«

véntris,

tefeque

par-f ₄₁₎

partis ingens tumör, vomitus enormes,

animique déliquiä inträ hora: intcrdum quadrantem (ubfequentia, argrum certå

morte é medio tollånt, nifi _prudentia

Medki tantis malis refiftar fubitö, fea« rificationibus, ligaturis aliisquc remediis

tara interné _{exhibitis, quam externe ap»}

plicatis.

Ex _{quibns omhibus facilé colligere}

licet, quod Natura, utut in omni

mor-borum curationc ejus _{requiratur auxili*}

utn, tantis ramen non _{polleat viribus,}

quin

artemfibi

adjungerc cenmilitonem atque fociam cogatur.

§. VIII.

Optime igitur hodierni Medici

mo-hent, Criftn non _{femper efie cxpe&an*}

dam, fed calidioribus relinqueudam re»

gionibus: in quibus mörbi velocius ad

tiKfAyv & vigorena deducunrur.

Apud

nos verö.feprcnrrionis _{incoias, vix}

un-quam poteft habere locum, nifi tempo» reaeftivo, quando major nos

ambitca-lor atque corpus noftrum pervadit, nee

quidem eo tempore, nifi rarö, erifis e«

rit _{perfe&a, id quod Pra&ici}

UO

mflcs. Pro circumftanriarum _igitur

ra-tione» morbi cura Inchoctur _{atque fiat}

quantum ficri poteft, cito» tuto,

jucun-dé. Interim tamen non _{derogamus ifti}

Medicorum _{fententia?, quse motibus å}

natura _{jam cxcitatis, remoram fubito}

non effe facienda_m, docet» _Quam

ne-ccflaria enim futuro Praftico fit _hujus axiomatis _obfervatio,

_exemplö

_fuo

op-timc _{comprobat Diarrhaea, vel etiam}

criticus _{quidam flnxus fangvinis, hunc} cnim fi intempreftiva medicantis

anti-cipatio fuppritnit,non modo in

gravio-ris _{morbi, ied & in ipfiui vitae apcrtif#}

fimum difcrimen conjicitur segrotus.Sed fufficiant haec de Natura _{atque Arte,}

quas,mutuis auxiliis fibi invicem

devin-éas,

nemo _{feparabie prudens.}

CAPUT. IV.

DE

REMEDIIS.

ARGUMENTUM»

7. Remedia mtrbtrum. Dutd, Jnedta. i.

Remedia i

_kirurgicd.

_{3. Alteranti}a. Dw

fhmtica*

Dinretica.

4.

Sjioniam

untver. /die

,

c

43 )

fale

non

pojßdemust

infimtis

particularihus

utendum. _{<$•. Arcäna Jummtt tn Medicin*}

*n dentur. _EperimentA

quxdam.

§♦1.

Paucis

tura &

jam

Ars

luftrcmus

inftru&ae,

arma,

pugnam

quibus

cum

Na<

morbis _{aggrediuntur. Intcr qa«}

_primb

confpicitar Diaeta.haec vcrö pro oircum*

ftantiarum rationcvenit admihiftranda» jam parcior» jam iargisr, jam calida,

jam frigidaj jamhumida, jam

ficca. Re.

fpicit

verb

diacta, ut notum»

ciborum &

potuum omnia genera.

Utut

vero

h«c

mutentur, boni & laudabilisfucci utra-quc cligantur. De potuobiter notemus,

gcncrofi liquoris propinationem.etiamia morbis calidis son tantum afferre

pcri-culi, quantum terroris. Vini fpiritus,ut¬

ut å nonnuilis _{prorfus imptobetur}

_ejus

ufus. laudes tarnen fuas jure poceritcxi*

gcrc. Cerevifiam def«catam» turbinen«

tiori _{longe effeanteferendam, praeter pa*} latum,fana di&at ratio. Panis requifita,

Galenusde aliment: fac. ut 6c fchola

Salcrnitana, (atis enumeravérc. Sit bene

fermentatus» ut facilius internum _parti* cula*