Ex consensu & adprobatione amplissimi ordinis philosophici in illustri Sveon. qvod Upsal. est, athenæo; præside ... Joanne Bilberg ... diatribam de emblematis, publico candidorum examini, exercitionis gratia submittit Daniel A. Wallenius Westmannus, in au

DIVINA _{ADFüLGENTH CLEMENTIA!} Ex confeniu & _{adprobacione A/·} UsiMPLlSSIMI ORDIN13 _PHlLOSOPHlCt

IN _{ILLUSTRI SFEON, QVOD UPSAL*} EST, ΛΤΗ EN_NO;

ER iESi DE

VIRO

_OELEBERRIMO

DN.

_JOANNE

CMATHW,\ PROF. 0RD1NAR103

DIATR1BAM

DE

EMBLEM

_ATIS.

tpubltco Candidorum _exammi,

Exercitatjonis Gratia fubmitcic

DANIEL

A.

WALLEN1US

Weftmannus,

Invdudit._{Gufiaviammajore} *d IV' Won.Jimi(X,ch hcLXXXPl

HOLMIM,

i

In Chrifto Patri

%BVE%ER<DISSIM0,

DN.

CAROLO

CARLSSON,

S.S.

T

heol.

Do&.Celeberrimo,

Dioeceicos

Arofienfis

Epiicopo

Gravisiimo,

ejnsdemquc

Confisftorii

Praefidi

Amplisfimo,

Mreccnaci meo

_Magno,

Omnihonoris,

obfequii»

Officio-rumquecultu

perpetim

profcqucndo.

{ ^

SINT

SVAVES.

Offers

PR/MIT/AS:tanto

fint

nomine

digtiAi

Et

_reliquis

_grät&

_{fint oculti>}

_voveo

_!

SINE

LUMINE NULJEA.

Ρ R --CF A

T10,

Slngulariac

ßindtu JtoJtvfactum tße

prorfks

admirando

nen

ambigo,

natura

quod

in-nontantum_qu&vis

_mundi

_atas^verum

et-iamßnguUf

eregentes(uos

habuerint

ßudioßs

hornine

_{quißwtdlul&i}

_{di.viniaeuwinis acex·}

cellentidc,->qu<u

eorum mensincontemplationcto« tius

_huyu

_univerfi

_ac

_{adfpcclabilis}

mudiprxca-Te_precor,

_ebfeptam

_picea

_caligine

_mentem Lumtnisauxiliodir

_ige,

_Cbriße?

_tui.

■teris animantibus fehaberefenferat, _ex

igno*

rantiacincribus_{eruerefumma ope}

mxifuerat.

Jfuodipfum

utfelicius ilhs fuccedcret,

var

ii

va*

rlosfi_{pracipue cjuijupracceteros mort}

diesß~

pere cceperunt,

modos

& quafifemit

as

excogita·

runt,

_{quibus velut}

_gu

ed

_{am Ariadnes}

filo

_tHt

im

tamfe_quam

_abos

_m

_abfconåita

_japientu

_adyta

ducere

_poflewt,

_{Cum autem compertum}

_haberet

quosda

mortahum

velfaftu

it

a

tumefcere,

vet

mmia meritb cacitäte laborare,veletiam ine<-ρttis ita

occupari,

ut

heicfiqui

partim

ajferna*

rentur_partim

_{nequirent, (ecretiora}

_q.uadam

_ac

cuivis

_haudfacile

_apparentia

_{excogitarunt:qub}

enim

_{pretiofasgemmas}

_{JuperboPh&drigaliinaceo}

aut _{poreis, vet}

etiam/ecretiorajapuntidfafth·

dientibusaut

_incapacibm

objifiatiqui

_cum

aße-qui

velnoUnt velncqueant,

contemptm

habere

Qccipiunt,

aliojß

are

laudabilj

avertunt,

Hin

c

Japiflme

ipfa

myfteria

(tefi Macrob

.

Somn.

Scip.

i.

r*

c>2.) fabularum

cuniculisopenuncur

furnacibus entumviris

fapiencia

_incerprece,

Veriarcaniconiciis;concencifinc

reliqui

ad

Vfi neracionejn,

_figuris

_{defendenubus å}

yilicate

(ecrecum, Hincetiam

JEgyptu(apient/4femwd

U^oyλυρικών

involucris

abfeondere'.

Pythagorai

fimihtudinu vetis

obtegere:

aln

flexuojo

antgma»

tu_labyrintho_mcludere

(olebant.wnc

criti:hinc

_lacryma

_Her

_etcLit/;

_hinc

_&[opi

_bruta:

hinc

_{literaPythagorica}

_ortum

_du

_χere

_{En! in}

_ca%

ßriiMartiis milites,uthoftibm

imponantjremjp

(uam

tutius

agant^

fjmbolo^

quodnofiratibus

£6fin

auditfnde d

Palamtdis

tempore utuntur9

quidni

&

in

cafiris Ciariü

Muf&yutjui

ofores

ir-rideant,amantes aute tant_oJecurmsin

abdita

ßtpientiafacraria

ducantyejufmodi

rat

i

o

nesfym*

bolave

_u/urpent?

_Hes

_affintafunt

_EMBLEMATAy

fatis

vetußumphilofophandi

genus: quippequa

nonhodieautberinata _(utcumBoxhormo

lo-quar)féd

Philofephorum

primis in uCu

fuere,

Hac

eafunt quibus

&egonunciutinam

feliciter\pro

moaulo

_wgenioli

_mei

_{lucubratiunculas}

_hujus

temporis

_ftudiumfi

meum

impendere

co natus

(um.

Ututautem_argumenti

_nobilitasjub

_actum

requirat

&acutumIngenium,

abßerrerefipro*

ptereamerito

_{poßet infantile}

ac immaturumy

qualein mefentiojudietüßem

tarnen

&

animos

addittritum

_{illudNafonis:}

_uc

_definc

_vires

_&c¥

Etin

_{magnis voluiile}

_{iac eil}

_{Tuumefi Candide}

Ledor-itenuitatemmeamt_{udhumamtate,fa¬}

vör_ey

dexterajj

interpretatione

corroborare

ac

fubvenire,

Sit ttaqueinnomine

IESU\

CAP. h

§. I»

tmblema

attd tv

Ιμβάλλίΐν åefcendit*

EfiautemΙμβάλλαν, cujus_t

_b

_erna

_ßi^onju»

firere>

injicere vel

wfculpere.

Mblematis

vocem

in_»

;Latio nonefie natam, verum literat« iGrasciae incunabula fua deberej_präster

ipiius etymon vocis etiam TiberiusCasfar apud

Svetonium teftatur:

quippequiindecretoquo-dam patrum cum

ίμβλημζ

recitaretur, commu-tandamcenfuit vocem,&_{properegrina Latinam}

requirendam^ autfinonreperiretur,velpluribus

&_{perambitumverborum remenuntiandam. Vit,} Tib.c.LXXI. _{Nequaquamtamenå}

βλεττω

de-rivari _{poteft,utautorlex. Line,videturftatuifle,}

cum EMBLEMMA quafi_ab

Ιμβίβλζμμαι,

_ue

γξ&μμα.

å

vgy^a^o^dedu&um,perduplex Af

expreilerit: quia

έμβλημα.

Graecis feribitur. Ab εμβίλλΦigitur defcendere conftat,

olim

enira,

itaut nunc nonraro,emblemata vel ita

injicie-bantur rebus utrurfumadimipoiTent,unde

Ulpi-ano_accejjionesortiandä_retcaufa di&a, vel

iniereban-tiar,undeInjem,vel etiam iniculpebantur, unde

2>

Sveticcnon inconvenienter _{flfi&vttett dici}

pof-lunt, Atlant,_p.738.

§, 2. Lateacetftum

Lmblema

it

a

die

it

ur

quic-quid

tnterferitur

v

el

pngitur

ernatuo

cau-faynonmodo

parictibus

& pavimentis

;

fed

&rebus

ahispermultis.

Emblema,ut&maximaaliarum vocum pars, Ii-mitibusunius_{fignificatus contineri vix poteft:}

e-jus enim nomine veniunt primo Iapilli

colorati

acminuté fe<£ti,_gemmss,rlaviculi, efFigies_parvas rerum diverfarumexauro _argentove,

aliaquee-jusmodi ornamenta,quaspavimento,

parieti,

te-<ftis,vafculis, veftibus, clypeis, pileis,

gaieis,gla-diis,culcitis,repofitoriisjefledis &c.torulorum

in-ftar_{afrigebantur aliove modo}

_{adhibebantur.}

De-inde_{fignificatione}

_pairio

_{accuratiori accipiturpro}

ornametito exemtili, quod adplacitum väfts

argen-teis,aureis aliisque tolli & reponi poteft, qualia

funt flofculorum,aliarumquererum fimulacra in¬

geniöse

fabricata

&

efh<fta,quod

exUlpiano

modo

notatum· Hifceomiftis alioäpidore,alioåpoéta,

atq;etiam

oratore,fenfuadhibetur:hi

metaphorico

& minus_{propriéulurpant,magis}

_ille

proprio.Po?-fjcarminaluaquibus_{imagines,agalmata,pegraa-} ?

ta& id genusalia fcité adinventa,varié& erudi- _,·

te_explicantur,

Emblemata

_vocat,

Dicendi

_perim

ieam orationemvariis verborum rerumque pi-gmentis& decoro

retjforicas

artis

elaboratamEm»

blematisrefertamdicere_{figuratépoteftut}

exTul-lioliqucc. Ρiftor quamcunque ferc

fuam

pi<ftu-

t ram}

ram,fenfuveronimis lato, emblematis titulo in-iignire poteit: de quibus tarnen in fequentibus clarius conftabit. Praeterea exCaelio

Rhodigi-noobiter notandumtirbanos five melioresfarculas

fyIveftribusiniitosEmblemata dici libXli.c.19. Denique Minosin prsefatione ad Alciatum, ad

Emblemata quoquereferttoxeumata&cadataope*

ra(entornofafta,dicensetiam prastereaquosdam adhane claffem referrecoagtncm* (uthabet

Plau-tus_{) h.e.} commiiTuras,_{aretas quasdam &}

com-preflas jun&uras,propriéqueiapidum,quaeGrass eisdicunturσήματα. Restameneodem

aciu-periusdiximus,recidit. Nec noftrohoc

feculo

infreqnenseltemblematisilgnificatio, cuicunque

ornatuijutfuprapatuitapplicata: ita namque

ce-cinitdumvixitClariif, £©melius pater in horo-logiofuoaftronomicodetemplo hoc cathedrali:

Hac_{templumaugußmncdataqtte turxif inurbe}

ExfurgitycujusßruäuramnaturOlympo,

Tetatorettmatibus _{pictisqu« excifa columnit,}

υt_{fibi mirificts}emblemata Dadalaformis

tArtificisedodm vemkulata mtorem.

§« 3. Vulgo

hdc

emblemata diflinguunt

in

ver«· miculata_five

_{mufateajegmentata &}

_tejjel*

lata-«»

Receptusefthic

mosdiftinguendi Philologorum

plerisque,quoautero

jure

parietibus

opera ver-miculataßvemufeaca,_{iignis fegmentata5ac} pavi-pientis teffellata tribaant, nonomnino.apparet>

cum _{promifcuepotius tribuanturrebus ac oma*}

mentiseanomina & appellationes. _/nterimne

do&orum virorum _{fuffragiis contrariari videar,}

paucis fecundum confuetum diftinguendimodum fingula attingere iubet, etiamfi ad

propofituru

meumnon

_proprié

_fpe<ftent»

Emblemata vcmiculatadicunt efte ornamcn-ta_{parietum minutis teiTellis ycl teftulis infititiis}

vcrmiculorum inftar_{variegataacdiftin&a:}

vér-raiculari enim _{proprie, ut eft apud Plinium,}

fi-gnificatå vermibus arrodi, tropicéautem, eidem etiam Pliniolib,XXXV» c. i. _{vermiculatum de}

opere dicitur pidoris, fculptoris&Archite&i, ;

quod itapi<ftumautfidura fit ut vermiculos re¬

ferat: vel _{quoditaexiculptumaut}

exefum quafi

fitjiitavermibus folet. _{Indumentorum & vefti·»}

umquaedam ornamenta hac etiam _appellatione

infigniri folent; Varroenim vermiculatam &

fori-culatamveftem nominat, Tremellius itemlocum Cant,_{1:11. yertit permuranulasvermiculatasargen·«} to,ubi in Hebr. eft _ΓΊΠρ^

_quod

_paraphraftes nofter_per

_{(Silffcopporexpofuit,}

Parumä vor·

miculatis differuntea_{quas ä Mufe mufea, mufiva}

Velmuiaica_{dicuntur,operafatisconcinna,&} vel-uti _{elegante Aiufarum}

manu fa<fta; inde Gneci etiam dicunt_{μϋσνίχιον &}

_{μαζά.χ.\ον·,}

ut ex Meur-ίϊί _{gloflario Graecb- ßarbaro notat}

Becc. de O» L.L. _{p. m,707.&Juntea,}

inquit

_{Sipontinus,^/«}

in_{adificiisexpumicibtts dcpendentia}

fium ad imaglnem

fpecw

am midendam_{5 qua? verba mutuatus eft å}

ΡΠη. I._{XXXVi. c.ii.}

Hoc opus inventum^-grippaeinthermis _{quas Romasasdificavit, fuiilc}

Perottusaicc.m. _154,

Succeduntnunc_{operafegmentata,}

quasex te# niiiffimis _{fegmentis ramentisquc}

vermiculatim

compofitain

_lignis,

_{menfisalioq;(upelle&ili}

cons

ipiciuntur: _{eaquefuntquasbeat, nofter}

Scheffe-rus_Graph,th.

jf. Itgnariistribuit:_{Lignarii,inquit}

pingunt

_{tabellisligneis}

_{tenuioribus,dtverfomodo coloratk,}

quasimmittunt_{tabula, pro imagimmratione exfculpta,}

glutinequefirmatas in_{fuperßcie polttim afcid, ut omni} a

Jintplana, Piftura_{bttjusgencris inmenfis}

acrepofitonk

bodie

_{ßunt,prorfus}

_{artißciosl·,}

Quin &nuda tabula

pi-tlorum_{praftantijfimorum}

amulantes opera_fic

conflruun-tur, Tabellaex _{pirotiliave primum imbuuntur}

varik

coloribusjcertdpraparatis

arte,ut_{lignutnintus pariter ac}

, extra_{ttngant. Eadewdein}

varias _{formantur efßgies,}

utratio_{pifturaexigit}

,· dein exfculpta,_{pro magnitudinc}

ßguraqueipjarum,tabulammittuninr

_{conglutinanturque,}

L.oto_{tabellarum (ignearum}

adbibentur _{altqnandooßa in}

laminas_{tenuesfefta, &}

cornua,&_tefiudinum cortices,6* ebur &_{argentum. Noftratibus}

opus hoctotumins

lagt

_{arbete appellatur,} ut _{hodieque nusquana}

non

apparetomnibus. Quod veteribusin ulu fu-erintteitari videtur Plinius_{1. XVI, c.4?. Hae} fhquit, prima'origo luxuria,arborem aha _{integi,&vilio»}

res_{ligno, premfior}

es corticefieri Excogitatafunt & Ugni braftea, _{mcfatis: caperetingi atiimalium cornua,}

den·-tisfecari,

_Itgnurnque

_{ebore dißingui, Segmentatas}

cu-vashabet _{juvenalis Sat. 6.}

quia confe&as exte-nuiflimis

_ligneis

_ramentis,

fegmentisque

mmcolorurn, &quodam quafi vermiculato

eta-blematepidaduerunt. Hujusmodi

emblemati-bus multum quoquetribuicencaußica pingendi ra* ' tio,qu®fit inuilione, uthabet faepe memorand.

Scheffer. in fua_{Graphice* Tranfiit prseterea}

fe-gmentorumappellatio adalia artificioié elaborata

opera,utpoteminuta auri&purpurλaiiusve mate¬ rias _{(egmina, ex quibus}

_{verjiiculatim}

_contextis, pretioiisfimasconficiebanturveftes,quarumm.en- ^ tionem faciuntOvid. art. am.1. _3.

Qttid deveße loqttar ? nec vos fegmentareqwoi

TfjcquxbUTyrio ynuricelana rubes,

& praeterPlautumJuven.iat.2.Val.Max.1,V.c.f» Tremellius ΓΤΜΠΟ

VvPflÖ

Ef.iU.2f. per fe-

_j

gmentatamcycUdem vertit. Etquid multa ? com-muni _{fegtnentorum nomineintelligendaveniunt}

tarn _{Phrygiottumacufilisque diveriTcoioribus,quam ,}

Polymitariorum &Barbaricorum radio textorio con-feda_{opera,qualia funtveftes}

BabyIonicae,pluma-tae& _{virgatae,vela Judaica, trilicium}

Damafce-mim,& quaefuntalia. Hac dere,cui volupe

fu-crit, perlegat, quae accuratisfime qt

femper

ioli-tus _{erat,fcripfitlaudatifs, SchefferosGraph.th.n.}

& _{iÄ.Infuperetiam proprer margaritas,} murae-nulas,gemraas& bradeolasorbiculariter&

arti-ficiofeinnexas,_{quidam torques, monilia aliosque}

gutturis ornatusfegmenta vocari volunt, Hoc itemdeormmento_{equorumécolloin pe(üfcus}

depen-dente,& bradeolis diftindo aiferit Perottus c.

*99-Quodpartesmundi inquasuniverfaterradi*

geritur, Gr^cis didae

fegmentorum

■ nomine

1 _*

nomine veniant Piin.1. VI4c._$3.hucnon

omni-110_fpe&at.

Subjungimusnunctertioemblemata teffella~

ta ,

prascipuum

paviraentorumornamentumj ita

ditStaåteflellisfiveteflerulis, h.c.

exiguisquibus-dam &_{quadratislapillis,iisquevario colore}

tin-étis, quibus elegantiora olim pavimenta fterne-bantur_{(telleraenimeilfiguraab omniparte} qua-f _{drata)quaequoqueinde teflellata di&a funt. Ho¬}

rum meminit Sveton. in V. _{Jul, Caef.c.XLVT,} ubi dicit_{Cafarcmtnexpedumibus tejjellata & fcäilta} pavimenta_{ctrcwntulijfe. & Vitruv. 1. VII. praecipit} pavimenta tejjellataangulosomnes

äquales,

eademquc

fe-thlia_{äici, quoniam inpartkulasfeäafuntut qummqut}

i _{velispojjintcircumferri. Non}

absque caufa angulos

dicitaequalesjflcenimfacileiterum inordinem us

f

_{bicunqueopusfuitredigi}

_{potuerunü. Hoc mo¬} do etiamdifeernebanturå_{Αι^ογξατοιϊ, quia ha?e} fuere_{figurainoequali accolorenonadfeititio vel}

afperfo Ted _proprio ^ tefiellata vero , prae¬

ter _{figuram exadte quadratam, etiam in}

vari-oscolores tinfta erant. De illis ita B. nofter

SchefFerus; Lttfroßrata,inquitfiebantcxfeftis inva±

riasßguras,quadratisnempe3 trigonis, oblongis retundis

ν

&fmilibuslapillis3

_{Graph. $. 14 Hocpavimenti}

genere RomanosfubSylla primum uti eeepifle

af-leritPerottus c. _{15· 5. quod} quoniam _cum luxu

Graecanico inve&umiuit, etiam Romanis didhim

eft_{Lithostratum. Hujus nec ignari fuereJudaei,} quippequi

Hierofolymis tribunal in

AiÄyg«ra

collocarunt uteft_{apud Evangeliftam c. ιρ>. quj}

locustarnenEbrseisnon ab artificioså _lapidu/^

difpofitione,fedeminentia loci diétus eft ΠΓΟ.5

gabbatha.Inventa

funt

& aliaåGraecis artificioie

claborata _{variisque figuris exornata pavlmenta}

ctj&fwctdiiftajquianonicopis verri fedvel ma¬ nibus ac fpongiis purgari _{confveverunt» Hoc}

pavimentigenuslaudatPapinius in villa Tibur*

tina Manlii_{Vopifci, inquiens: f}

Calcabamnec_{opimsopei: namfylenclor ab altβ}

Defiuus& nttidum referentes aha tefla Monßravere folum, variasübt piftaperartes Gaudethtimus}fuperatque novis afarotaßguris.

uteft apud_{Perott.c. 155. Nec patria noftrahu*}

juscemodicultioribusacornatioribus deftitutaeft

pavimentisj iitnec caetero Emblematum decoro>

i

quod cuique in quibusdam magnatum palariis, [

apparebit:memoratu autemmaximedignum eft

ΆσοίξωτΌv

arcis Drotningholmenfis in regio ad

partem borealem dormitoriojquodcerte

intuen-tern_{quemvis rapiet in maximam admirationem:}

quippe cujusparticulse in varias fedae figurasex

jiobilisfimoquoque arborumgenere,nullis vero f

coloribustin<fta?,fed _congenitoac nativo, varias v

protuberantiasjiitutafcia laevigatas fint,

iraitan-tur. Fatendumtamen_{eft}etiamfi hsecquasapud}

nos habentur,fatis_{magni videantur pretii,}

nun-quam tamen pertingunt ad iftam veterum ma-gnificentiam: hodie enimut B.SchefferusexPan-cirollo infertarsillatota_{periit, Namqua alicubi ',}

fäids & laptdibus majoribusrofaruinaut ftellarum imagi*

nesin_{pavimenmfiuntjongeab iftaveterumab/utitiurλ} f dihgentiaque. Graph, 14» Hrec de pavimentis·

Prastereaveroteilellati vocabulumutcaetera_duo,

ad veftes_transfertur,itaut dicantur veftes teilel-latae quaetefferis five figuris quibusdam quadratis

diftindfoe ac ornatae_{iunt, quales Piinius Pißori}

Zeuxidi I. XXXV. c, _{9.tribuit^ Exiisqu^éheic}

1 alJata funt apparet nonfemper

vermiculata parle-tibus,_{autfegmentata iignis &c*tribui,{ed&} pro-miicue_faepetamde

_veftibus

_{quam parietibus,pa¬} vimentis _{aliisque rebus ufurpari. Nihilorninus}

tarnen_{generali quadam appellatione Enblemata}

dici _{poifuntjCum,utfupra di$um, late acceprum} cmblema _{comprehendatquicquid alicui rei} infe-ritur ornatus _{gratia,· etiam id qliod Galli per}

1 - marmoufet_{exprimunt3& eft figura capitis humani,}

I örein ri&um didudto _{aliaque deformitate} horri-bilis,_vifiturquä non tantum in templis locisque

pubiicis aliis, fed & in privatis,fupelleétiliqufc vario.vid. _{Difp. B.Terf.de Teraphiim}

Cumvero h^c de quibuS haÄenus _egimiis

Emblemataörnatus tantum _{gratia & ad}

pafcefi-dumöculosadhibeantur,4 illa autem quae noftra hac_{difputatiuncula praecipuéperiequi animuseft} alium fibiannexum habeant _{fcöpum,anirnorum}

fcilicetcumobledtatione inftfudtionem3merito il»

laabsque ampliori didu&ione mittimus. Quis enimnon videaturilbi varias ex _{quavis materia}

formare _{pofle figuräs ? Ruri vides quomödo} bi-dentesfuos _{aliaqueutsnfiüaagreftia diverfimodk}

venni-1°

vermiculantur Sc difcriminant i _tempore

prae-cipué veris,cumrecensalburnum corticerofacile rnittitacnudatum ftatim rubefcit, _{pueri bacillos}

f alni corticecsefimac diilin&énudatos in lufu

u-furpantes anfam dedereproverbioSuetico: 4$att fcartüäl Urt Cru(a påB&lCappar: de renul¬ lius fere momenti,quamtarnen_{alter magni} pon- 1

deriseile_{falfofibiimaginatur. Hifce} igicurre-motis, _{fupereft ultima emblematis ilgnificatio,} jamquemaxime uiitata,quae

comprehenditpifta-vas_{fi^uYdtdf)ad quam priusquam me accingo} j

re-roovenda _{opinor ea eile quse å quibusdam}

pro-pteraffinitatem quandam confundi folent. §, 4,

Symbolum,

émigma

,

apologm

, par

λί-bola,

_{infignia gcntilitia,}

_{hieroglyphica}

_&

emblematainter_fe

_fat

_is

_{affinia funt.}

Pro _{fynon^mishaberinon poiTunt; unumenim} alterius vim vocis _{nonitaexhaurit,quin ifti ali'}

cjuidpeculiare fuperfit, Symbolum latitudine iua

(tniflis fignificationibus aliisquaehuic negotio mi*

nus accomtnodatsefunt)_{cseteris prius eile}

vide-tär : apud Philoiophise _>1

JiMif

&

μυςικήζ

inda-gatoresaliquando affirmaturderealiqua

notabi-liore,quasfit nota fignificativa rei alias occulta;, '

utfiponas ciconiam Symbolum pietatisparentibus *

debltXigruem vigilantiit &c. Etficidemfere notat

achieroglyphicum_: aliquando_affirmaturde

fen-tentia_{quasreconditaeiapientiae diétamina}

conti-net& fic coinciditcum_{parcemia, cum}

Pythago-raeSymbolis Sc cum inicriptionibus quibusdam j

Emble-It

ΐ Emblematum moralium: per

Symbolum

etiatn

indigitatur fignum

feu

nota

mentis,

qua

quis

anis

rni fui decreta _{breviterqueprofiteturac} Velut in_{publicum effert, quod}

_{fit vel}

_folo

_diöo

veletiam _{huicadjun<fta imagine. Priori modo} accommodari_{poteft lemmati feu}

_infcriptioni

em-blematis,_pofterioricumcorporeejusdemconfen· tit,_conjun&évero cumEmblemateheroicoquod Itali_{imprefamvocånt$unde etiatn}

_{dici foletSym#}

bolumEmbIematicum,not.Geislero in difp. fua

de_{Syrobolis. Mafeniusin}

_fpeculo

_{Imag. verit,} occuit. nullam aliam inter _{Symbolum &}

emble-ma_{facit diftintftionem, quamquodin boc}

duca-turfimilitudoåre_{intelligente ad}

_intelligens,

_in

illoveroåre non_{intelligentead}

intelligens,·

_Ve¬ rumfi alia differentianoneilet,_prouno eodemq;

haberi_{poiTent, cum}

_exempla

_{tam recentiorum} quam _{antiquorum eruditorum}

paffim probent

utrumqueemblemati convenire. Nec

diffiteor

quin fajpisfimeSymbolum &

emblema

promifcué

accipi debeant,prout ufuseorum

fingulis fe

pro-baverit. _{UEritgma obicuritate}

_nodisque

_quafi

Gordiis,quibusconftri&um

eiTe

debet, å csereris eftdiftin&um: _{JEnigmatisenim}

_forma,

fecun-dum_Philofophum,

_efta^uWIa

_{Ob hane}

igiturconnexionem non poteftnon

eile

obfeu-rum,cumdifficulterredigaturad_cerrum

aliquem

ienfum naturae confentaneum j_quspropteretiam

celeb. Vosfius Inft.Orat.1. ί V. c.i 1.Nihil,inquit,

in_{(cnigmatevitiofimfitquamperjfiicuitai. At piopterea}

tarnen nemo_{praeiumatomnem}

orationem

it

rameile_{amigma,cum ea faepeexordinispertur*}

; bationeoriri _{posfit, ut d.1.moner laudatus} Vof-fius. _{Casteraquorum jam modofa&aeft mentio, ;} etiam _{aliquid obfcuritatis primo intuitu habent,} longet&menea diverfa eft ab hifce asnigmatum

involucris: _{ingeniofocuivis facile apparebunt,}

praefeuimEmblemata,quaepropter corpus& a-nimam ut_{quidam loqui amant, h<e,pi&uram &}

fuperadditum lemma darum fatis captuinobiliori

gignunt fenfum,atquehocmodoremantealaten¬

tem _{aperiunt, Idem puto de parabola,}

JE-nigraa vero obfcuritatefuaallegoricaremnotam etiam eruditisfima_{ftepécapitaccelat potiusquam} illis_{pandit. Oeparabolis&apologiinon multa}

di-cam,quia licet in ratione fymboli cum caeteris

conveniant,inpluribus tarnenab illis difFernnt,

ut _{poftea apertius conftabit. Nec de inftgmbw}

gentilitiis,cum in tertio capite pluribus eadem

at-tingere animus eft* Interimfatisconftathaec in genereSymbolisannumerari, fpecialitervero ad emblemata _{pertinere: etenim ii fuperaddas}

le-gitimamepigraphen, moxtibi apparebitImprefa ieu _{Symbolum heroicum. Hieroglyphicum}

iibia-liquid peculiare fervat in nudis imaginibus, i.e. ' carentibus _{inlcriptione, aepraecipue in iliis qui}

non naturafedeximpofitione humana iignificanr.

åCauftno _{Hieroglyphica ita definiuntur: quod}

proprieftntimagines & figurag ad aliquid

iignifi-candum,exhominumarbitrio _{determinatae,qui- j} busliterarum _{viceÄigyptiorum japientesuteban« 1}

tur: _{iapientiaeenim femina fubipiis habuere}

condita, Vid.Tacit,Αη.Μϊ._{cap. 14.Duplex}

au-tem _{genus hic conftitui poteft}

pro varietate ii

-gnificandi : _{qusedam enim fignificant naturaliter,}

quasdamextnflituto» Haec majorem affinitatem habentcum _aenigmatibus

, ac emblemati infcri

non _{pofluntniiifuperaddito fententiofo} lemma-te_quod

conceptumdeterminet, vel etiam

meta-phorico: illa majorem cum emblematibus

con-venientiam,unde cum_{ingeniofa&legitima}

epi-graphe emblemata heroica conftituere _poffunt; feddehis B.C.D. _{pluraincap. fequenti.Redeo}

nuncad_{Emblemata,quas adhieroglyphica}

proxi-me_{accedut,adeoutfublatolemate}

hieroglyphica

dici_{posfint.Hieroglyphica}

vero nullam amant

prolixitatem iivepi&urarumambages &

ampli-tudinem, quin potius Laconismo

_fuccin&aque

brevitate _{gaudent,· atemblemata, licet etiam} fuccinda_{fint, ornatiores}tarnen admittunt

figu-ras&_{imaginesplures&copiofiores,quas} tamen

omnesad eundemiinem collineent necefle eft,

§. 5» Hac Symbolorumgenordutmagis

& minus,vel

_analogici

_{ut genus}

_&ßecics

conveniunt aut

_iijferunt.

Quodex _{jam allatis conftare puto: abfcondere}

fingula_{primo quidem intuituvidentur}

fenium,c-mniucn maximetamen _{amigma &}

hieroglyphi-cum,_{quippe quae etiam eruditiorum hominum} ingeniisfat_{negotii faceflere folentj} parumvero parabola& emblema: _{alteri enim additur} apo-dofis,alterilemnafive _{infcriptio. Iη hoc igitur} & conveniunt & diflferunt, Praeterea

*4

dare debent acumine _{&ingeniofitate}> fi modo

grata fint: nihil enim minas in hifce

omnibus

appareatquamvulgaria, trita & cuivis

facileob-via.Undeliquetemblematadiftinéta efieab

ada-giis f. paroemiis quae in oreomnium

verfanturj

licet tarneninterdum feleéHora quaedam

emble-tnatibus moralibus adhiberi foleant: modo ni-mistritaac_{plebejaprocul}abfint.

Denique

ratio-tieSymböli conientiunt: _cumfingulis infit

modus

aliquisfignumvequoanimifenfå

efferimus

acpro* fitemur, _{Poftremofimihtudine refpe£turei}

figni-ficataa_{congruunt: utenimnihil inrerum natura}

eft,quodnon alicui fit fimile $ ita

nihil

quoque eft de quohorum åliquod exemplum

ingeniofus"

quisqueexftruere nonposfit. Quae

caufa eft

quod

in_hifceomnibusnihil ferefaepiusattendatur

ob-veniatquequam tropi eorumque

affe&iones,alle¬

gori# &c. Hincaptefatis Hebraeis haec

ha<fte-nus _{repetita Symbolorum genera}fub_voce

intelligenda veniunt.

§. 6»

E/l

autem

emblema

Symbolum

aMquol

ingeniofiwttfuavc &

moratum, ex

piä

ura

& lemmAte conflans, quo

aliqud

gravior

fententia

indtcari fölet♦

Haeceft Caufini. Paulo aliter Scip, ^mmirato

defcribiturfe,_{quod fitfigmficatiomentis,}qu<ßuno

an-nextt rerum& verborum inftnuatfecreto idquod animus

clammolitur. _{ubitamen per res piefturam, per} verbavero _{infcriptionem}

_intelligit,

_adeoutres eodemfererecidat. Sciendum autem eft olim,

ut nunc _{interdum, non femper}

adhibitam fuHTe

infcriptionem,ac_{proptéreaaliquanto ftridtiorem}

hane eile_{definitionem,cumillis}

tantum

compe-tatj_{quaeIemma fibi adjun&um habent.}

Absqne

eaigitur fit, Emblemaita definiri _{poile videtur,}

quod fit imago

_{figuratafimilitudine}

_{rei vel naturalisvel}

artificialis_{vitammoresque hominis}

unoconceptu

ipgenio-feac

_{cumfuavitatereprdfentans,}

_Hane

quoque ad-dereneceiTum_duxi,ne B. L. _{mihique in} fequen-tibusdeefte_videar,ubi

hiftoria,progreflus

& ufus emblematum _{expendendiveniunt.}

Ipfamnominis _{impofitionem quod attinet,} hoc _{equidemufu faris eft}

recens,_quippequae po-iterioribus_{hifce ieculis demum obtinuit:}

prifcis

enitn_{temporibus aliam emblemata habuere}

ap-pellationem,feil,vel_{inßgtüa,velimagtnesfie1}

piftu-'

ra&c. audiebantur. _{Sapiens ille Cebes emble*}

ma_{quod incurriculum vitaehumanae}

inftar

ipe-culi,quod imaginesmorum_{repraefentaret,edidit,}

«τπνακ,α _{vocavit. Caufam}

hujus permutationis

non _video

aliam,quamquod illae voces,velnimis

anguftaevelnimis lataefuerint _{fignificationis. Ins} fignia praefertimgentilitia ut&_figillafub

emble-mate _{comprehenduntur,*}

imagines vero tabulae

I &pi&urae _comple&unturetiam _vulgares, åqui-busabhorretnobilitas _{emblematitm. Quin}

&i-pium_{fpe&emusufum,quoverbamaximévalent:}

Graecis namque _pariter ac Romanis emblemata I peculiariter(utfupra diétum) denotabant opera

i illa artificum fufa_{velcselata,vafis alioque}

fupel-*

f

le&ili

_{Ιμβίβλημζνα}

autafliXa,qu£tantum

fpeci-eserant eorum _quae fupra _{emblematum nomine}

veniebant. Quoniamautemcreberrimus horura eratufus in magnatum palatiis, inter

quotidia-numconviftum,etiam crebram eorum

appellari-onemfuifleconftat. Quodfiigitur hinc,_ex

cre-bro fcilicet&ufu &communi emblematisnomi¬

nevocitari

cospiiTe

dicam,_non inepte _me fatftu-rumexiftimo.

§. 7» Huic

no(lr&

'Emblematis

acceptioni

con-veniuntHebraorum_{j-ffW ve^JT3TO ^er'}

manorum NoBrat_iumq\

©UV

neteiate*

^7^0

dequofupra, nimis latefeextendit: com-pleéKturenim variaSymbolorumgeneradtem

ab

legorias,nec nonparabolas δίcelebriores

ienteri-tias, unde liber _{primus Salomonis nSvttfiD}

in-fcribitur: _{itaque fatius duxi adhibere} eas voces,

quasquamintimenaturamrei exprimere

poiTenf,

qualia funtvocabula heic allata. Utrumqueex»

furgit åRad. imaginatuseft,ex itttagine

pin-xitißguravitaliquid:undeΓΊΊ^Φingeniofe

faftajoreu-mata, fculpMajtnagines·, ScΓΎΟΦΏpitturaexternat &_{internaiimaginatio^cogitatWiOpuswgeniofwn.}

Emble-maenimnon tantumoculos elegantia iuapafcet,

ied _{praecipue an:mum Sc intelleélum, ünde} no-ftris_{aptisfime pariterac Germanisper}

Idtcac@trtttebttt)_{exprimitur, Adeo autemho»} diecommunis eftemblematis acceptio,utparum

•17 abfit_{quin & Svecismo donetur,}

_plures

_enim

au-dieg Emblematisvocera_{q,uamSvecanam}

0tntt£-beldce _{proferrej tibitarnenii julta lance utriusqj} voois_{etymon ponderetur, majorisin}

_foocquidem

negotioponderis habebitur Svecana,

g% hmbltmata utut ömmaßnththica3 dr

fiingui

tarnen nunc

folent

in

UWoraha

&

Herotca.

Non_{quidemme lätet varié åvariis eroblemata}

diilingui: Minos in Alciat. triplex facit ge¬

nus : _{Hißorkim3Phyfictim&cEtbicumj hoc}

poftre-mumctiam _{allegomum nuncupat,id eile inquiens}

quo_{aliquid petitum å} fabulis _{aut rerura natura,}

ingeniofeutplurimum admorestraducitur:bißo* riewn_{appellat,quodab hifloriarerura vel}

perlo-narum _{petitur: Phyßcumquod ab} animat>tium,re-rumve aliarumnaturadefumitur. Atvero,quie-quid fit, finemtenduntfingula ad eundem,nempe

bonummorale,ac_{proptereamoralia f.ethica dici}

pofiuntjimdecunquedemumea petantur öveex hiltoricis five _{phyficis. vAllegoucutn quod dixic} Minos,a?queetiam adcaetera pertinere arbitror:

licetenimex ipfa_{rerumnatura eruantur}

,aüego-ricum tarnen _gignunt fenfum, _aperté interdutn

mediantelemmaie j occulté faepiuSjpraefertim in

emblematibus heroicis. Alii_{difpefeunt in} um-verfaha &fingularta: univerfaliavocant, quae con-tinent_{noémaaliquod dogtnaticum generale, vel}

fignificationemvirtutis ,

vel deteftationem

vitii,

veldeniqueinltrudionem

ad

prudentiamjeamq,·

re-reftrnftamadnullunicertumhominem_privatum:

Singulariavero cumprivatim ad

fignificanduma-liquodipeciale propofitumadhibentur3additå

in-geniosåepigraphe,uni accommodatä- Vnde

fa'

eile_{liquetquamcommode inter fe permutari}

poi-fint,cumdeterminatioilloruraex_inicriptionede«

pendeat,ut pofteapluribus dicetur. Novisiima &_{accuratifliroa, dequanunctemporis inter} eru-ditostnaximéconvenit,eft diftin&io

embleroa-tuminmoralia & heroica κα]' ira

di<fta,quo-rum Definitionem, talem ex Areiio Picinelius affert: Emblemaberokum _{(Iralisimprefa) efi}

com-pofitiofigurx&lemmaw, ultra propriam reifignificatio·

nem,mediameilla,figuratl· reprajentans _conceptum

alt-quemvofirum particularem

& ordtnatum.

Diffcrunt

jgitur hoc modo,quod

morale

admittat

©mniaf-gurarumgenera

(honefta fcilicet)

integra&di- t vifa,realia& imaginaria, fabuloiå & hiftorica,

perfecta

&;

monftruofa, fimplicia

& mixta,

virtu-tes&_{vitia,iignificando (ive integré& perfedc} iive per folas figuras aut fola Jemmata ; Hero-icum v, fua_corporamajore rigore,ac iignifica-tione _{magispeculiarifeligitindicans} tantummo-do_{virtutes,eruitque fenfusillosmutuos,quoslem#} ma& corpus inter fe habent reconditos, itaut

j.

lemma tantum dimidiam fcntentiam _exprimat,

corpus vero reliquam, Orta eft ha?cdiftin<ftioå

duplicifymbolorum & emblematum officio,' illis enim non tantum i. aliorum hominum in- 1

dolem moresqueadumbrare, reprehendere,

lau-dare atque wudire;

fed

_etiam i, animi no- ■

19

: flri _{more$jConiiIia,decretaqueexplicareac}

palam

confiteri licet. Hinc fa<5tumeft ut heroes,

nobi-- 7

Iesquefamiiias^cademiae & gentes

fymbolotan-,t _{quamteflerånotaquegeneroiäementis ac}

propo-iitiutipailim cceperint, quod cum

Sylv.

Petra-4 San&a inde etiam alii Symbolum vei embletna

ι Heroicum nuncuparunt.

DONEC

_IMPLEAR.

Obfisro

Te

radiis

conantcm currtre

Chriße%

lllußreS)

dorne lumin

e

fknm

cro„

19'

CAP, Il

pXpoficis

nuncper

DEf gratiam,

pro

modulo

-■-'ingenioli mei, Emblematis etymo, varia

ac-ceptionejdeiinitiofiejdiviiione&c, paucisnunc, favente eadem divina bonitate, ea _attingere

cö-nabor_{qtiaccirca ipfam Emblemäticcn magis}

viden-turnecellaria. Caeterumnon ncfcio_{plurimos &}

quidem eruditisfimos viros, prsefertim Iraios, Hi-ipanos.&Angloshacdere varia edidiiTe leripta,

Paulamjovium loquor, Scip. Bargaliurn,Syl de

Petra-Sandia? Herculem & _{TorquatumTaflos,} Paulum -4reiium,& alios bene _{multos; longé}

veroeadem internosiunt_{rarisfima,ut parum}

ab-fitquin&nominaeorum ignoremns. Utcunque

lgitur fuérit,necmihi vitiovertatur,fpero,fi pau-cula_{fuper hoc eoderri negotio vel cx aliis} addu-xero,veiex tenuitate meä_{protulero: idque hoc "} ordine,utobfervanda_{quasdam iiilam i.circa}em¬ blematisautorem, z> _{ipfumcorpus feupifturam, 3.}

infcnptionem.

§# /. Sit emblematis autor _pus

_&

_virt

_uti

maxime ieditus.

Propter bonumaliquodmoraleembleroata

ador-narididumeit in _{fuperioribus, nam borit aluttjus} caufaagmitfapientes quicqaid agunt, inquit Philoio-phusStagirita, & nifi utile eil quod

facimus

flulta eß

gloriay JPhaedrus. Piemigitur &probim femper fu-preraalex f?t,nevel inDeum blasphema^eldpu-ria*clafciva* _{vel aliasimpiaac}

_abominajida

dan-dantur emblemnta, _qualia

_Tibérius

_{Caelaratnaffe}

Jegitur apud Svet. C. XLUI. qui cubicula plurifa* liaw_{dtfiofita tabellis&figtllii lafcivisfimarum piftura*}

rum_&figur

ar umadornavit. Ηu]us farinseapud

cae-teros_{paganosfuereadulccria}

jovis,

MartisjVene-ris,_{rapinaeHerculis & Plutonis &c. Non} abii-milicafu_{pi&orem quend.am}

Conftantinopolita-num_{gtavesaliquandodedifie pcenascomperioex}

Bucholzero,_{quippe qui Servatoris noftri}

effigi-emdum forma_{Jovisadornaret,dexteram}fibi_are'

fierifenfir. AtAriftides licet paganus, impia»

pi&uras miratus ert,quomodoquiprimi videruot, abeorumartificibus,&autoribusmanus

abftine-re _{potuerint. Cedro itaque digna}

_funt

_verbau

philofophiPölit. VII.c, 17. επει

Je

%

Åeyeivnt

των ΤΌίχτων

Ιξοξιζομζν,

_{C})otyggo> οτι χ, το}

Jea>£eif

j)_7^α<φλ5 7} λογχζ ασχγ]μον&ζ. μα

h ί?ω τ οιζ

_{οίξχαστ.}

_{ρ/}ev pre α^αΧμα.,μνη}

7§ct<J))]y

givctrτοιχτων

ηrgifycov

μίμψην,

Longisfi*

mé_{igitur hincexulent impia &}

_obfcoena

_emble«

mata tanto_{magis,quantofacilms}

_animum

_de

_rc«

<äotramitemoverepoiTunt.

§. 2, Conducit

iffi plurimum

cognitie

Vhilo-Joph'u

prdffica,

necnow

fhjficd

ac

hiß

ort"

arum,

quibm addo

asfiduam

hieroglypbico

_·

rum evolutionem.

EthicaEmblemataomnia efle iupraaflertum ivi—

mus,

quocunqus.demum

nomine

veniantj

11

muntiiramemvel ex_{hiftoriis vel ex}

ipfa rerum natura,' fed ut ea _{apté rebus, quas mensautoris}

intendit, applicentur, ne _{perdatur comparationis} terrium,quod inomnibusemblematibus_praecipue heroicisattendi _{debet,necefie eft}ut_ipfify

mbolo-grapho cognita fit& natura _reiquaepro

emble-mate _{adducitur, & qualitas finis feu moraliras}

quam_{praecipueintendit. Sane quid honeftum,} decensautconveniens_{cuique reiiit,inteliigi}

per- f fe&é,nifi _{Philofophiée pradicae quodambenefi- ι} tiojvixpoteft, Rcrum item naturalium _{cognitxo hic}

utilis_eft,nenatura?_{qusedamrepugnantia(nifi}

Sa-tyrice)& abiurda_{confingantur.} Sicnon

pingi-turanasvolans _{pedibus proteniis}

gruumac cico-niarummore,necurfus_{utrumquepedemunius la¬} teris inter _{ambulandumelevans,idenim non}

pot¬

eft_{quadrupes. PerbiftoriarumCognitionen,}

cum

iäspiuslaudando noftro Scheffero _{intelligo ufum} vitλ_{humattiC,pofitamin intelletturertim}

3aftionum, wo¬

rumy vituum &c. Ne_{quid prapoflerl· abhorrensve a} mribus_{publicisprivatüque ptngatur.}

Ut ίϊ Roma¬

nusin_{pallio, Graecus in}

toga, hic imberbis ille barbatus formetur _Graph,$29,

Hieroglyphico-rum _{evolutionem addidi,}

tam_{propter iniignetn}

veterumfub iislatentem _{fapientiam, quam}

apti-tudinem_{eorum,quåfacile inemblemata}

conver-ti_{poifunt, quod levi nogotio}

fieri quivis

com-i>eriec fi

_{eramatefuperaddito}

conceptum

aliquem

_determinet»

figuratum

idoneo

§. 3- Sit etiam

_graphidos

_c&ter&que

_fictur*.

Hac inreira_{canitVatesVenuiinus i.de}

art.poetica

Invitiumducit_{culpa fugaficaretarte.}

Et_{quisabsquenaufea intueatur qua?datntatfl}

ve¬

terum _{quam recentiorum pigmenta,}

ne dicam

emblemata,ubi_{pestibialongior,hsec vicisiimve!}

ipio thorace craffior apparet? neceile eft _igitur

ut_{jufta in iisproportio fervetur,}

quse non aliun-dehaurienda quam ex _{ipfius graphidos} f, linea¬ ris,ac_plenaspidurae fundamentis..

Sicquiexi-pfis ethicis virtutum vel vitiorum _{imagines ad}

vivum _{repraeientare fatagit, exade iibi}

cognita

habere debet_{figna &charadercs>quibusvetercs} hane vel illam virtutem vitinmve in _pingendo exprimere confueverant,(quoriimexemplaabuns

defubminiftrat_{Jac. Mafenius}

Spec.Imag. verit·« j

occult.C.

XX.^neopusiit

iingulisapponereno-I men,quod malis pidoribus ufu venire _foiet,ut nuliinon notum eft de illo : detta _{(fall tparä}

e» _{23i6ri1. Peccavit ergoinhocquidam}

emjale-matoglyptes, qui maximae emblematum fuorum

parti nominafuperaddidit inipiis pi&uris,quod latisvideturtaediofum, alioenim modo ratio

cla-ra & aperta_{efle debuit, ita tamen ut}

quemad-modum_{iroperitiabiisarceantur, lic dodi homi·}

1 nes_{aliquidhabeant in quoingenium}

exerceanr,

Minos.

Horum

_{quafi bafis}

_ac

_{funjamentuw eß}

ipßt naturaac mgemi

bonitas}

_&JJeciatim

phantafiA

vis

&

Judicium,

öiagnata [

Magnamemblematumcum poéfiaffinicatem efle

I

quivis veltantillumin iisverlatus noverir: unde etiammerito ä _{quibusdamemblemacapi&a}

poe» fis_{nuncupantur. Νaturaigiturquae}

poéram ,ea

quoque _{Symbolographum facit} : non enim

ti-untied naicuntur_{poéta;. Et-iamiiveroars&} ex-ercitatio å_{poéfinonexcludaniurut habet modo} memoratusFlaccus d.i.

Tfjtura peretlanda biletarmen an am Quafitum_eß: egonecfludtum pnc divttevend,

N«rude_{quidprcfitvideoingemumialtemisftc} »Altera

_pojctt

_{opemres& conjpiratamice♦}

riaturam tamen maximéutfundamentum

poftu-lat: eåenim_{averså,vereor}neetiam omniafiant invita Minerva. Natura; vero f. _ingeniibona

quaehuicnegotio infervirevidenturmaximé,funt _fv

phantafiaevis & Judicium: illa ad inveniendum> hoc ad ordinandum _{requiritur. Hiiarto Scrut.}

ingemC.Xl. phantafianomineimaginativaeve¬ nit,exquanafttdicitomneseasartes &_{fcientiaa,qua} in_{figura, harmoniaac proportione conßßunty}

atque Im

funt: poéfis &c. ρίΗοήα,σχια.γξΆφηΐΥ) &c.Cap.XlII,

Omne_{ergoillud quod bonam&elegant emfigur}

am habet,

quodconctnnereiquadratyquod aquabilemadfetnvicem proportionem habet,omnetd, dico,imaginativedonum at-quebemßcium eß : _{cujmmodifuntfacetia}&_fales,fwi' Utudines_{acparaboUtfcommata6* comparationes.} Iudtci-«w?,quod idemHuartus inte'leäumvocats requiri¬

tur ad _{difponendum & eligendunn quod decos} ι

rum _videtur. Sine hisduobus emblema

_nullum|JV

rite

af rite_{fingi poteft. Tantum}

_de

_autore

_fymbolo«

grapho,nunc deipfo

emblemate.

.§♦ y. Circa

ipfa

emblemata

cenfidsrAndtu

cfi

initio _{eorumfons,undc}

_haurienia,is

_uberri*>

mofluxu_vel_extoto

boc

uriiberjöJcAturit.

Quoenimmortalescorporis noftri oculos

verta-musubinon_objedainveniantur _magna&

mira-bilia DE I _{opera, quibus}

_{omnifcius artitex}

tan-quamquibusdä imaginibus

imortales anirai

noftri

oculos &obledare_{&adfapientiä erudirevoluitr}

ra _{Ί&,ξ Λΰξοtra &tnv ΛΤΓο xmaieeS χ,οσμν τιι5}

νηΜμασι

κύμινα Jtct^ogarai,

Emblematum

i-gitur profedoiatismagna

copia fponte fe nobie

hicofferet,quoe nonminusomnipotentiamac

ia-pientiam DEI, quam mentis

noftrae dignitatena

ac_{pulcritudinern, necnon}

virtutis decus

excel-lentiamqueinrebus creatisnobis

demonftrabunt:

modo _{ipfi ineptiarum larvam}

_ab

_oculis

noftrisré-moveamus, exteriorique cortice rerum deteda latentesfubeavericatisac_{fapientiae imaginesma¬}

jori nifu indagemus. Primo

igitur inierviunt

in-ftituto huic noftro corpora naturalia, cseleftia

pari-teråcterrena,animaliatamrationalia quam irra-tionalia,arbores,planta, montes,

flumina,

&c.

Deinde avimalium membra ac _partes,decentia_ta¬

rnenachonefta,_{pulcra& alpedu}

nobilia.

_Tum

resarte_{fatta, variaque} inftrumenta _tam mufica

quamaliaqua;

metaphoricé ufurpari

poflunt.Pra-terea

_{biero^lypbica,}

_ea

_prsecipué

_{quas per}

26

dinem _{fignificant,&:}

_{quafifponteinnotefcunt}

_:ufc

+

enim emblemati_{praefertim heroicoaptafit imago} aiicujus rei,omninofitnota, ne intuentium ani- ₍ mos,obiuam obfcuritatem non tantum non

re-creet,fed _{contrg^plurimum faftidii} ac moleftias

pariat. Öeniqueexempla ab bifloriis velapologis petita, qua?propter inclufam aliquam

fimilitudi-nemvel_{comparationem emblcmatis}

apta cenferi

pofint. ί

§.6.

_Seligantur

tarnen corpora

nobilia

ac

/<f-coratno ηnatura&rationidijjentama.

Utfupraoftendimus extra terminos erablematis exulare debere omnia _{fpuria & abominanda}

^ita

-nuncetiam_{profcribimuscorporaignobilia,nimis}

vulgaria accotnmunia, nifinovå &fatisacutå

a--nimentur_{energiå. Inrempraeientemigitur ob-}

_['

fervat_{m'agnumquoddam ingenium, per(onas&} animos nobiles pro Symbolis fuis feligeredebere

corpora natura fuå heroica & _generofa ί fiellas -videlicet, planetastmontes,rofts,aquilas, leones, &c.

undemerito å_{magnoqyodarn viro}

culpaturem-blema_{bovis,quiinter altare &jugum medius} e-pigraphen(uftinet; adutrumqueparatus:hac enim

rationeperfona nobilis fub ichemate illo

emble-matico deie_{iplo videtur pronuntiare}

:ego quafi

bosvelfervitutivelneci_{dicatus Cum.}

Obiervan->dum praeterea

fecundum quorundam fententiam,

ne_{emblemati heroico}

conjungantur corpora fibi invicem intrinfecus_{repugnantia,utcanis vel}

te-ftudoalis_{inftru£ta,öcutaitHoratius i}

Del-|7

Dtlphima fylvh appiftus,

fluäibus

aperi

parirationeetiamne corpora arte

fa&a

jungan-( turnaturalibus,ficutinec illa quas ordinario na¬

turacurfuunirinonadfolent,ut delphin

ancho-ratransverilm _{alligatus &c. verum} in

emble-matis moralibus hsscnon itaftriftéferväntur:

fas-pe enim inillisad deteftationemvitii

iatyricé

hu-jusmodicorporaconjunguntur: cum

judicio

ta-; menhoc fieri_{oportet,ne gratiam}

embleraati

dé-bitam amittant. Addo etiam hic _quod ex

ae-nigmatibus mutis interdumemblemata fatisboi»

na_{conficiantur, licetnonfemperheroica: parcius}

tamenifta.

§. 7. CMojite

confiruenfy

emblemata

varius.

Quibusdam iufiicit unicum _{pro genuini embler} matis_{ftru&uracorpus: quidamduas figuras plus}

gratise & fplendoris emblematt conciliare

con-tendunt; laudantur& abaliistres in

em.blema-te_{figura,« fed utcompendiodicam,non duobus}

vel tribustantum,fed _quatuor, fex vel pluribus

corporibus emblematiscompoiltio bene

confta-repoteft,quand© illorum

multitudo nullam

af-fert_{pertuibationemjfingulaqueeundem} ita.refpi-ciunt_{finem,ut mira fuaconcordia acuniöne,} in-ftar unici _{corporis,unam duntaxat}

_a&ionem

re-prafentent. Variapraterea

ratio

eft adornandi

emblemata_{refpe&umateria in qua:utenim}

_omni«*

piétori»eartisopefiant·, aliotarnen

modo

acu fi-lisque diverficoloribus in veftibus pinguntur ä Phrygionibus: aliter radiotextorio inneäuntur

»s

I_{Polymitariis & Barbaricariis: aliter infculpunS} tur&immittuntur ab _{Empeftis,mufivariis & Ii*}

gnariis :

aliter

abEncauftis inuruntur: aliter ' denique ipi&oribusvel in charta vel aliistabulis interdum coioribus interdum _{absque coloribus}

pinguntur : qu»quidem omnianontneieft inrti-tutinuncexponere. Qui eorum accuratam ra-tionem_{exigit adeat Graphic, laudatifs.}

_SchefE

_$t

10. &_fequent,Infignis _{demum varietas quoqtip i}

exipfa

leramatis determinatione oritur,dequo paulo

inferius

agam.

§♦8,ln

emblemAtibtu

ex

hiß

ortispe t

itis

nonne-

1

ccfjario requiritur

totius

hifl

oria

expofitio\

Quinpotius plus acutninis & gratiae faspé affert emblema_{quodtantum primaria quaedam inftru·»} menta&geftusreprzefentat,fitutarnen ingenio-fo&minime_{vulgari« Sic nec femper opus eit I}

induceretotahominum_{corpora,fed membratan#}

tumrité_{difpofita,tamhominumquamaliorum}

a-nimalium5 qusetamenfaepisfimenonutcorpora

fymbolica ufurpantur fed inftrumenti locotan·» r

tum, utvel faculasvel fceptra vel gladiosvel alia figna in

emblematibus

repraefentata fuftineant, Exemplo fit nummus in exequiis glorioiisiim»

memoriae CAROLI GUSTAVI _{RegisSveoni», *}

moregentiscufus, qui enfem fenis mucronibus

adverfis circumdatum _{reprzefentat, cum}

lera-mate : Indomitus pro pace _{qtitevi. Nonne hic}

j

emblemate fatis idoneo &_{ingeniofo indicatå fex}

potentisfimishoftibusSvecos eo tempore fruftr*

impetitosf Ci. 0,Rudb, Atlant, p.éij,

§. 9·

tmblewata facra

aetheologica

caute

&

paret

pottenda.

Cavendumhic fummoftudione

iniinthropomor-phitarumerrores incurramus,

pieque

mancamus inträ_{limitesquibus}

_facras

_ejusmodi

imaginesfe-pfit fcriptura,

Comrauniter

Sacro

-

Sandarn

T_{riada vcl pernomentetragramroaton}

_vel

Chal-t dasorumtriplex Jod

circumdudis

radiis quafi

folaribusin_piduris

_exprimi

_videraus:

_Primam

itidem _perfonam

_{forma venerandi}

_fenis,

Secun-t dam hominis fervivelpueruli,

Tertiam

columbas

vel flammarum _{fpecie; nempeproutDan.7.}

An-tiquus dierum, apud

Evangeliftas

paflim

film

homi-tiUy& Luc. 3.&alibi Spiritus

Sandus

in

columba

forma apparent. Si h«c

igitur

&

alia ejusmodi

flne prava opinione ac

fuperftitione

per

fpecies

vifibiles, quibus olim

OEUS

praefentiam

fuam_{patefecit hiiloricé pinganturJ}

_ficut

_etiam

_Q

figur» yifionum divinarum

Apocalypieos

colo-1 ribus_exprimantur, vix

damnari

pofle fpero,

_cum

Deus _{ipte in}

_{vifionibustales}

_{imagines oftendit.}

_* Utenim_{peccatum non}

_eft

_tales

_vifionum

_hiftori·

asverbis_{exprimere 5 itapeccatumnon}

efle

_cre·*

doillas ad uiiim hiftoricum _{[)io conatu}

_pidurit

repr»fentare, modo fixum

illud

iqaneat

ipjam

Dtvinitatk_{ejfentiamnecdeberenec}

_fojfefigur

_aattt

_magi»

ne_{aliqua exprimi.}

§. ro.In

depingenåa

imagme

pr

ofria

habeat

ur

fort

is

& åignitatU

ratio*

3°

Absqueindignationequis intueripotent quorim-dapi nujusfeculihominum _{irnaginesj qui}cum

in-feriorisfortis_fuerint,nontamen verici Tunt

habi-tu_{quafiregioexprimi,utparumabfit quin&}

co-ronam_{appofuerint? Laudanda eft hic majorum}

noßrorümcum _{gravitate mixta fimplicitas, qui}

nontantumfimplici ac ftatum fuutn decente ha-bitu,_{piisque geftibus, elevatanempefacie&ma¬}

nibus in modum _{precantis depingi voluerunt;}

.

Ted 8c_{Symbola egregia addiderunr, ut librum in}

fignumftudiipietatisjvel clepfydram rofarumve decidentiafolia, in memoriam _{mortalitatis, vel} ohara&eretn inconftantisemundanaerveletiamnos

menServatorisper I HS pe&ori applicuerunt*

Hujusmodi elegantisfima exempla vifuntur in

Bibliis_{Norimbergenfibusubinonprocul.åfron¬}

teaeriincifi fuot Duces_Saxonia?, cum iuis

Sym-bolis8cemblematibus maxime_{laudandis, quippe 4} quae toti pofteritati pietatem & heroicos

illo»-rum motuscirca veritatem _evangelicam defen-dendam commendant. Nunc _{veroplurimi la¬} borant_{quomodo fuae imagines reprasfentent}

fa-ftuofosgeftus, manu finiftro vel alteri _applicata lateri&c. Et_{judicentalii an decorum}

fitvirgi-nem _{Chriftianam inßar Dianae, arcu &}

fagittis

armatam venationi_{curfuique intentatn depingij}

acnen _{potius ficutS. Maria aliaeve memorabiles}

in _{quibusdam monumentis}

apparent, le&ioni bibliorum,al.iisve_{pietatis officiis acfunjßionibus} occupatam; facileeniip

_pofteri

_velå

difpofitione

par-partium velexaddito_{Symbolemores ac}

ingeiii-umjudicant. Quoniamnatura amat fui _fimile, & _{quisqueindeligendis fibi symbolis,adhibetid} quodoptime congruitcumanimo&_ingenioibo, quacunque demumex caufa conditum iliud fit, fiveinfolatiumacmedelam

iniquioris

fortunae,ίϊ-Vevirtutismemori'am5&c. exinde _quidam tart-quamexindicecolligere folent interioraejusdem

animifenfa& _{propenfionem, vel in virtutes vel} vitia. Et hasc de_{ipfo eniblematiscorpore:} fuper-funr nunc _{quasdam circa ipfam efigraphen}

confi-deranda,

§♦

ii. Per

_epigraphen

ver'o

intelh^imm

bre¬

ve, nervofum & _Acutum tUucl dictum _u*

no

_vetpluribusy

_{paucis tarnenconflans}

Ver*

hü,

_quod

_{cum pictura conjungi}

_β

_tet.

Dicitur baec aliäs _{infcriptio,lewma, Sytnbolum.}

Prö-hibeturhic _{fuperflua tam in verborum numero,} quamin_{ipfis verbis,qüaemultis con'ftant fyllabis,}

prolixitas: vivacitäti enim & elegantiäe lemma-tis_{plurimum d'etrahir, taediumqiieaclanguoremi} aliquemgenerat. Undeetfi eriiditorumjudicib ,ad emblema animandiim fufficere _{quidem posfit}

una tantum_{vocula,verbum autadverbium,duoa}

bustarnen verbisredditur lemma_{eiegantiüs ma»}

gisque fonbriim, atteftante Cl. Picinello in lud Mundo_6'ynib.

_Ädmitti

_{etiafn triapollunt} ver-ba3 imoquatuor autquinque, licet rarius: verius item _{integer fi fitexmetris brevioribusj} hexa-metrum