χ
Γ RATIO DETERMINAND.E
POTESTATIS
1MPERAT0RLE,
Ex primis principiis dedu6la;y
Cujus
PARTEM I:m, /
Annuente Ampltsßmo Ordine Pbilofopbic#
lüuftrts Athenai Upfdienßsy Publice examinatidam ilftunt
AUCTOR
PETRUS
Facultatis Philofophicaj ADJUNCTUS
In Regia Academia Upfalienfi,
dtque
RESPONDENS
Amanuensis Confiftorii Acad. Upfal.
LAURENTIUS
Laur. Fil. o-gothus.
InAuditorio Guftav.Majori ad diem XV7Junii,
Herk anterneridianis♦
. ; ·■."■··
liebALIiE,Anno MDCCXXXIX.
Regiae Acacfe-
R Ε C T O R I ·
At- ? *
PR0FESS0R1BUS & Con-
v i-
Maxime Reverendis, Nobi/is-
Ampliffimis&
PATRONIS iumma animi veneratio-
Nec
ConfuItiiTimo Acade-
PROMOTORI fem-
Uemadmodum avhörts pulcenimo wiri-
ptd, non modo oculos omnmm miri-
etjam adfe rapiunt quaß> rn<vkantque
tia©"pmdentia [umma, pietate tn patviamfan-
gnitate tn calamkofos propenfisfma> bomtate m
tnix Upiälienils
Μ AGN I FI C O,
que
fiilorii ADSESS0,
R is
Jmk, ExperientiJJimis,
tdebemmis\
ne aetatem iufpiciendis.
non
iniae SECRETARIO,
per cokndo.
disßmoque frondium 'veßitu ac ccmitatn ß-
fice pafcwit) jed, nefcio qua ammitate umhm
bomines5 ita Vertra Antiftftes magni, fapien-
iiisfima, benefcentia in egenos wcredibih, fo«/- qucmhbct, wyamk erudtta Soeietatis civemprov-
fus
ju4 (tnguLri, jufiitia denique, ßf lerntate in
univerjos ßf fingulos, quis ejl, qui ad hymna Veftra calcanda non provocetur, ac permove- atUY? Permittatis veroy humillime rogo, Colle- gti Veftri sllumno ßf Qientiy ut Sacra, ß?
Splendida Veftra yiomina bnie opufeulo, fuo li¬
cet Ådarte non elucubrato, pro virilt tamen
parte jam järn defendendo, z# ßf obfi-
devotA pietatis omnisque obfequihpr&figat.
Vos loquor, Patroni Optimi, Vosque /»i- mijfe imploro atque obteflor, velitis fpes fortu-
nasque meas in pofterum &que cornmcndatas
habere, ^ Vobis zWe ^ principio feliciorU
TYiei aditus ad facram Veftram
cordique benignisfimis fuerunt. Perenni Ve-
ftro flore nibtl unquayn mtbi erit antiquius,
zzzfe/ przW , permanjero
Magnifici NominisTUI
Et
Max* Rever. Nobil* Experient. AmpliiT,
atque Clariflim. Nommum
VESTRORUM
Jwwillimus atque obfervantiJfi°
mus Cultor
L. L. ss3£>9ti?$©9is9T.
/. ν. j.
I^Tatus , in quo quid concipi-
wi tur per ipiam fui exiftentiam,
11 dicitur naturalis.
£ i»
Quid fitftAtu* in gefiere, ex communi quidem vo- cis notione conftare arbitror, attamen, quoniam x-
quivocationi facile etiam obnoxium efie po.iTet hocvo- cabulum , lubet ulterius id ipfum examinare. Wolfius
(Ontol. §· 705".) definit ftatum , quod fit coexiftentU
mutabilium cum iisdemfixis^ verum hac ratione, flatus
non poteft dici, nifi de rebus mutabilibus feu creatis9
cum tarnen exiftimaverim etiam de Deo rede affirmari pofie , eum efie in ftatu, & quidem perfe&iiTimo: e-
amque ob caufam alia erit excogitanda definitio. Mihi
videtur, fi dixerim, ftatum efie determinationetn exiften-
tU alicujits cutis, eum pofie adplicari & enti infinito &
finito. Entia enim finita nuncexiftunt hac,nuncalia ra-
tione, adeoque flatus eorum multis modis poteft de-
terminari. Sic 1-apis nunc exiftit calidus, nuncfrigidus,
fic homo certo refpedu cuidam eft feu exiftit ajqua-
Üs, certo refpeåu inferior^ Ens autern infinitum
Λ non
i ) o r s^ta-
non nifi unica exiftit ratione, adeoque & flatus ejus
eft immutabilis. Pufendorfius (de off. Horn. Sc Civ.
Lib. 2. Ca ρ. i. §. i.) vocat ftatum in genere , illam tonditionem, in qua hamines conftituti inteUiguntur ad ccr- tumgenus attionum obeundum. Verum haec definitio,non
eft flatus in genere, fed flatus hominis tantum, &qui-
dem in relatione ad legem quamcunque. Nositaque primo dedimus definitionem flatus naturalis talem ,
ut, praeter hominem, extendat fe etiam ad alias res.
Facile enim inde poteft formari definitio flatus natura¬
lis hominis, quod nempe fit ftatus, in quo homo concipi-
tur per ipfam fui exiftentiam, Multum alias de flatu hoc
hominis naturali differunt rerum moralium fcriptores.
Pufendorfius C de off. hom. Sc civ. Lib. 2. cap.*Jtri- plici modo eum confiderat. Primo in ordine ad Deum,
ex quo fluit, quod homo debeat auftorcm fui agnofcere
Sc colere} fecundo in ordine ad fe ipfum, quomodo fta¬
tus hominis fuiifet miferior, quam cujusvis bellum; tertlO in ordine ad alios bomines , quo fenfu unus alteri non eft fubjettut. A Pufendorfio parum differt Thomafius (Ju- rispr. Div. lib. t· cap. 2. §. jo feqjindivifione flatus hujus naturalis. Nos quoque exiftimamus ftatum ho¬
minis naturalem tripiici refpeélu pofle confiderari,pau-
lo tarnen aliter ac a Pufendorfio Sc Thomafio fadlum fuit. Confideratur enim; in relatione ad Deum , quate.
nus homo ipfi natura eftfubjeBus,· in relatione fingulo-
rum hominum ad fe ipfos, quatenus funt fui juris^ in relatione ad alios bomines , quatenus funt fibi invicem äquales. Uti hiec in fequentibus abunde demonflra.
buntur. Quoniäm practerea nihil in definitione ftatus hominis naturalis contineatur, unde concludere liceat
cum effe bellicum: nequeenim homo per exiftentiam fu-
am a Deo determinatur ad bellumj patet omnino hufic
ftatum effe maxime tranquiüum, quem fi pacißcum dice-
re veli$, noa multum.refragabimur, §. t*
) o c Ml- i
§. 2. Status, in quo alicujus cxiftentia determinatur, per aliquas modorum vel
relationum mutationes, dicitur adventitm,
Hac definitione, ftatus adventitius non tantum
contradiftinguitur ftatui naturali, fed compleditur et-
jam , ii ad homines fiat applicatio , tam ftatum conju-
galem, paternum & herilem, quam civilem. Sic uxor
in relatione ad maritum, iic fiiius in relatione ad pa- trem, fic fervus in relatione ad herum, iic civis in relatione ad imperantem funt in ftatu adventitio. Quo-
niam vero abftrahere licet, proinde, fepoiita feunon
confiderata relatione dida, nihil impedit, quo minus
is, qui alias dicitur civis, iit cum eo, qui alias dicitur
imperans, in ftatu naturali, quatenustnempe amboper exiftentiam fuam concipiuntur, vel quatenus ambo
funt acque homines. Ad ftatum enim naturalem, fal-
tem prout a nobis accipitur, non requiritur, ut ali- quis ipfo adu, iit aut vivat vel aliorum confortio de·
ftitutus, vel aliorum imperio folutusj fufficit enim fo- lus conceptus, feu diverfa ratio coniiderandi unam e-
andemque perfonam. Adeoque incaftum decidit illa
quaeftio, an aliqui homines unquam exftitere in ftatu
»aturali. Diximus in definitione, modorum vel relatio¬
num mutationes, ut attendatur adftatum intemum xque
ac extemum. Status enim rei internus eft, ii cujusexi-
ftentia determinetur per mutationem modorum, quippe qui rei infunt* externus vero, ii quid determinetur per reUtionem ad alias res.
§, 3 iuperior is dicitur, qui poteftåtem
habet in alium.
Superior communi notione voeatur, vel qui al- dtcolloutusj iic dicimus partem fuperiorem & in-
A ι feriorem*
4 4M ) o (■»».
feriorem; vel etiam, qui raiione ordinis aut dignita-
tis aliquera antecelfit; vel deniqueetiam, qui in alium
obtinet quandam poteftatem. Quoniam itaquefuperior
eft terminus relativus, diverfimode acceptus, proinde
ii quxdam concluiiones inde fint deducendas, fixa o-
mnino erit ejus notio , atque, ii ad prxfens inftitutum
adplicetur , commodiffime fumetur in ultima (ignifica-
tione; ut relationem femper habeat ad alium> potefta-
ti alicujusfubjettum: nec enim communiter illum no-
bis elfe fuperiorem dicimus, qui aliis eft fuperior, li¬
cet illi nobis fint äquales: iic imperator Turcarumnon
proprie dicendus eft fuperior civibus noftrct reipublicar,
licet nos cum ejus civibus fimus äquales. Aliud ita¬
que eft fuperior aliquo, aliud fuperior alicul, pofteri-
us poteftatem involvit, prius vero non. Ad vocem
poteßatis quod attinet, illa quidem, tum ex ufu loquen-
di apud fcriptores, tum ex ipfis noftris fententiis vide¬
tur magis conftare, quam fi aliqua ejus definitio adhi-
beatur; fufficit itaque faltem monuifte, per poteftatem
nos non intelligere fimplicem quandam potentiamaut
vires aliquid faciendi, ied potius facultatem, jw atque
Auttoritatem aliquid faciendi; non tarnen exclufa poten-
tia. Diiferunt quidem jus, facultas & autftoritas, tum
inter fe, tum a poteftate, attamen ut fynonyma heic
affumi poffunt. Hinc etiam jus, pro attributo perfonae
fumtum, definiri poteft, quod fitfacultas velpoteßasad
Aliquid babendum vel agendum.
§. 4. Subjecit illi dicuntur, quibus eft
aliquis luperior,
Sicut fuperioris, ita etiam[ubjefti terminus femper
«il relative accipiendus.
§. 5·.
) o ( $$*. j
§. 5. Natura jubje&i llli dicuntur, qui·
bus eil aliquis fupenor refpeftu habito ad
ilJum ftatum, in quo per jpiam fui exiften¬
tiam , concipiuntur.
Haec dcfinitio dependet cx definitione flatus natura»
Iis. (§. ι.)
§. 6. Superior quoad alterius ßatum
naturalem \s dicitur, qui poteftatem in ali-
quem habet, quoad ip(am ejus exiftentiam.
Hasedefinitiofundaturindefinitionefuperioris(§.3.)
§. 7, Superior quoad alterius ßatum
adventitwm is dicitur, qui poteftatem in a- liquem habet, quoad exiftentiae ejus deter-
quas modorum vel rela-
Heec dtfinitio conflata etiam eft ex definitione fu»
perioris ($. 3.)&iLtusadventii (§.1.) Atque hincad-
paret, non pari pafiu ambularc, ii dicamus aliquem
eile fuperiorem quoad ipfam alterius exiftentiam , & fi
dicamus eum efie fuperiorem quoad exiftentiam mottos
faltem ac relationes: qui enim priori modo eft fuperior,
is poteftatem habebit determinandi, non folum mo-
dos & relationes, fed etiam attributa& eilentiamentis,
ipfamque exiftentiam poterit dareenti, nondum exi-
ftenti.
§.8. Quicunque habet poteftatem Iargi-
endi alicui ; exißentiamis eft ei iuperior » quoad ipfum ejus fiatum naturalem; Deus
habet
6 4M) o (sc¬
habet poteftatem largiendi omnibus homi-
nibus exiftentiam. Ergo Dcus omnibus ho-
minibus eft luperior , quoad ipium eorum
statum naturalem.
Propofitio prima in hoc argumento immediate de-
ducitur e §.6. Ad propofitionem vero fecundam quod
attinet, poilet quidem illa probari,attamen ne longius
quam par eft divagemur, eam ut notam ponimus ex
Theologia naturali.
§. 9. Quicunque eil alicui ßperior quo«
ad ipium ejus fiatum naturalem 5 is eft ei fuperior quoad ipiam ejus exiftentiam\ De¬
lis eft omrubus hominibus fuperior quoad ipfum eorum ftatum naturalem. ErgoDe-
us omnibus hominibus eft luperior quoad ipiam eorum exiftentiam.
Propofitio major ut axioma fumitur dedu<ftum C
§.d,Minor vero eft conclufio praecedentis fyllogifmi.
§,io,Qui eft alicui fuperior quoad ipiam exiftentiam^ is eft ei iuperipr quoad o- mnia, quae ab exiftentia dependent: Deus eft
omnibus hominibus fuperior quoad ipfam
eorum exiftentiam*(perfyll. prsec.) Ergo De¬
us omnibus hominibus eft fuperior quoad
oinnia , quae ab eorum exiftentia dependent.
Prima
<m ) o f 7 Prima propofitio poteft demonftrari ex ρπηαρίσ
contradiftionis. Pone cnim aliquem efTe fuperiorem quoad exiftentiam alicujus, & non quoad illa, quée ab
exiftentia ejus dependent} tunc dependentia illa, ratio-
nem fui fimul haberent in fuperiore , & iimul nonha·
beren t: haberent quidem, quia in fuperiore contine-
tiir ratio ipiius exiftentia?, qua?/» fe continet rationem iilorum, qua? afe dependent} non haberent vero,quia
alium agnofcerent fuperiorem Quoniam vero nihil poteft iimul efle & non efTe, pater eum, qui eft fuptrior quoad exiftentiam, etiam efTe fuperiorem quoad
exillentia dependentia.
§. 11. Qui eil alicui jfuperior quod o-
rnnia, qux ab exißentia dependent; is eil ei iuperior quoad omnes ejus a&wnes: Deus
eil hominibus iuperior quoad omnia, quae ab exiilentia eorum dependent. (per lyll, praec.) Ergo Deus eil hominibus iuperior
quoad omnes eorum aétiones.
Deducitur propoiitio prima ex definitione aiHo- nis, qua dicatur eile mutatioflatus, cujus ratio contine»
tur in fubjefto^ quod eundem mutat, (Woif.Ontol.^.71 3)
Cum enim id ab aliquo dependere dicatur, quod ratio·
nem fui in eo habet} adiones vero rationem fui ha-
bent in fubje&o, quod ftatum fuum mutat} atftiones
a fubjetftodependeantnecefle eft. Cum vero quidquam
non poflit eile rati»o alterius nifi id ipfum prius exiftat,
txiftentia utique fubjeéti ratio eft, cur adiones de eo dici queant. Ab exiftentia igiturfubjeftidependent aBiones,
§. 12, Qui eft alicui fapertor quoad o-
mncs ejus adiones, is poteftatem habet dif-
ponendi
8 o ( κ* -m)
fonendi de omnibus ejus (per de¬
hn. iup. §· 3·) Deus hominibus eil fuperi-
or, quoad omnes eorum adiones. ( per fyll. praec.) Ergo Deus habet poteftatem aif-
ponendi de omnibus hominum adionibus.
§. 13. Qui habet poteftatem
de omnibus alieujus adionibus ; is habet
quoque poteftatem fmjeribendi ei rationem,
fccundum quam omnes adtiones luas de-
beat inftituere: Deus habet poteftatem fonendi de omnibus hominum
(per fyll. prsec.J Ergo Deus habet potefta¬
tem praderibendi eis rationem, fccundum
quam fuas adiones omnes debeant infti¬
tuere.
Major propofitio ex ipfa communi vocis notionc
conftat. Sub poteftate enim dißonendi, utpote termi-
no latiori & generaliori comprehenditur poteftas pre·
feribendi retionem feu regulam: implicat igitur dicere, aliquem habere poteftatem difponendi, & tamen non
habere poteftatem praeferibendi rationem. Quod ii i- gitur ad Deum fiat applicatio: quoniam is habet po¬
teftatem difponendi de omnibus hominum adionibusj proinde habebit etiam poteftatem difponendi, tarn de a- dionibus mentis, ad quas etiam referuntur morales,
quam de adionibus corporis, tum exterms, quae alias Phyficae feu locomotivae dicuntur, ut manus extenfio,
tum intern^ quae naturales vocantur, ut fanguinis
circulatio·
4M ) o C »
circulatio. Quoniam vero poteftas praefcribendi ra¬
tionem reftringitur adillas adfciones, quat infiituithotno,
per fe patet excipi omnino naturales, utpote quas ho··
ino inftituere nequit.
§. 14. Ratio ab aliquo fuperiore prae-
fcripta, iccundum quam quis iuas adiones
inftituere debet Lex dicitur.
Per rationem in hac definitione intelligimus mo-
dum, formam aut exemplar alicui propofitum, cui a- dtiones ejus fint conformanda·; vel fi tnavis: ratio e- rit didtatum determinans alicujus adtiones. Quoniam
vero quis debeat fecundum hane rationem inftituere
fuas adtiones, ideo hoc ipfo infinuatur legi Jemperin-
efle vim obligandi feu reftringendi libertatem ejus ,
cui fertur.
§. 15. Qui habet poteftatem pr&]criben+
di rationem, fecundum quam quis omnes atftiones fuas debeat inftituere; is habet po¬
teftatem pradcribendt legem: (per defin.leg.
§. praec.) Deus habet poteftatem praeicri-
bendi hominibus rationem, fecundumquam
fuas adtiones omnes debeant inftituere. (per fyll. praec.) Ergo Deus habet poteftatem
praeicribendi hominibus legem.
Hidtenus quidem demonftravimus faltem, Deum
habere poteftatem praefcribendi legem; requiriturnunc itaque, ut etiam demonftretur eum adtu ipfo praefcri- pfiife. Id y*ro ab attributis Divinis deducitur, & qui-1
dem fequenti modo,
ίί B $. 16.
ίο 4M } o ( ■$*
§♦ 16. Quidquid perfcBioncs Divinas pa*
tefacit, id tendit ad gloria Divinae mamfe*
ßationem$ ut homo iit Deo conformis, per-
feftiones Divinas patefacit. Ergo ut homo
iit Deo conformis, tendit ad gloria Divi¬
nae manifeilationem,
Propofitio Prima ex ipfa vocum notione facile
deducitur, per gloriam enim non tam intellginus
manifeftationem quam potius poßejfonem perfeßionum*
Habet enim Deus gloriam fuam in fe (ibique ipfi eft
fufficiens, etiamfi nulla creatura exifteret, quando au-
tem perfeftiones fuasmanifeftat feu patefacit aliis, tunc
etiam gloriam fuam manifeftat, & qu ndo creatura perfeéfiones Divinas patefacit, tunc & ilia manifeftat
gloriam Dei. Qupniam itaque gloriae Divinae manife-
ftatio confiftat in perfeitionum Divinarum manifefta-
tione5 per fe conftat, omne id , quod perfeclienes Divinas
patefacit, tendere ad gloria Divina manifefiAtiontm Se-
cunda propofitio itidem ex vocum notione conft bit ;
tonforme enim in genere id dicitur, quod aliquo modo
rem quandam reprafentat. Sic effigies conformis eritho-
mini, fi fpeciem reprsfentet faciei humanar, certoau-
tem homini erit conformis > fi repraefentet lineamenta
huic homini propria. Ex hoc itaque fequitur, ad con-
förmitatem non requiri, ut aliquid gaudeat eadem ef-
fentia vel iisdem attributis ac illud, cum quo confor-
me dickurj fufficit enim aliqualis convenientia. Sic
effigies licet homini dicaturconformis, non tarnen gau-
det anima vel corpore humano. Ex hac notione con¬
formis , fequitur ergo praeterea, non id dici ftatimal-
Uriconformej quod cumeo coaveuitin aliquo con-
eeptta
ΊΦΊ) ο ( it ceptu cotnmuni & latiori5 fic homo convenit cum la-
pide in eo, quod ambo fint fubftanti«, non tarnen
homo dicitur conformis lapidi, fed id requiri, ut U«
η umfißat qua(ieffigiem alterius : fic idea dicitur confor¬
mis rebus, quia fiftit imaginem in mente rei repracfen-
tat*. Denique etiam fequitur, conforme admittere
plurimos gradus, quo magis enim quid exprimit rem
quandam, eo magis eil ei conforme. Antequam vero
jam conftare pofiit, id patefacere perfediones Divi¬
nas, ut homo Deo fit conformis, etiam illa formula
loquendi, qua quid dicatur perfediones Divinas pate«
facere, ulterius eftexaminanda.Tumitaque isdiciturpa¬
tefacere perfediones Divinas, qui eas declarat aliüque
reprafentandos agnofcendas, celebrandosiß tnviolandasponit\
qua ratione ipfe Deus fuas perfediones patefacit, tum
quoque is, qui eas perfj>icit, reprofentat, agnofciti cele~
brat (ß inviolataa reiinquit, quomodo creaturac perfedio-
lies Divinas patefaceredicuntur. Quocunque jam fen-
fu hoc acceperis, facis omnino evincitur, non poffe
quidem perfediones Divinas declarari vel perffici nifi
exiftat aliqua creatura, cui declarari & a qua perfpici
poffunt ,· atque eatenus fequitur etiam, eam rationis
cujushae funt facultates, debere eile participem. Ante¬
quam vero pofiunt perfediones Divin« reprafentari,
figncfci, celebrari Iß inviolata relinqui,infuper omnino
requiritur, ut haec creatura ejusmodi dotibus gaudeat,
Ut pofiit eas repraefentare, agnofcere, celebrare & in-
violatas relinquere: ex quo porro fequitur , eam non
debere effe alienam a perfedionibus Divinis fed tcnfor»
Jwem utique, qui enim rem quandAm aliquo modo re·»
prafentat , is ei dicitur conformis. Adpatefablionem itaque
perfedfonum Divinarum requiritur, ut aliqua creatu¬
ra rationis particeps, qualiseft homo, fit conformis per¬
fedionibus divinis 5 quoniam vero perfediones Divi-
ß* noa fuat aliquid aDeo diftindum, fequituromni-
B λ »ο
ii '-«κ ; ° f Μ*
ΛΟ id patefacere perfeftiones Divina*, »f fit Deocom
formts. Quoßiam vero conformitas non requirat, ut
aliquid habeat cum alcero eandem eftentiam vel attri- buta, Ted tantum, ut aliquo modo ea repracfentet, ita ad
conformitatem hominiscumDeo hoc faltem requiritur,
ut homo aliquot rnodisfuisrepraefentet perfeéliones feu
attributa Divina· Sic homo fua juftitia & fiinétitate , quar in numerum modorum utique funt referendar, re-
pracfentat juftitiam & fandlitatem Dei, qu« funt ejus
perfedliones feu Attributa. Quoniam practerea confor¬
mitas admittat plurimos gradus, ita major vel minor poteft eflfe hominis cum Deo conformitas, pro diver-
litate ftatuum hominis,
§. 17♦ Quidquid tcndit ad glorU Divi¬
na manifeftationem, id conveniens eil fapien-
tiae Divinae, ut homo fit Deo conformis tcndit ad glorise divinse manifeftationem.
fper iyll. praec.) Ergo conveniens eil iapien-
tiae Divinae, ut homo fit ipfi conformis.
Ex notione fapientiac Divinac conftat fines Dei, fapientise ejus convcnire. Finis autem Dei eil manife- llatio glorias ejus> ergo bac manifefiatio conveniens efiJa- pientia Dei. ElTe vero hanc manifeftationem gloriac, fi-
nem Dei eumque ultimum & per confequens univer- falem, conftat ex eo , quia antequam aliquid exilieret,
finis utique in Deo eil quserendus, ob quem aliquid e-
xiftere voluit, quoniam vero Deus tibi ipfi fufficiens eft, proinde alius non poteft efie finis, quam gloriae ejus manifeftatio.
5.18· Quidquid conveniens eft iapientiae Divin«, id Dcus quoque vult eile5 ut ho-
mo fit
4M )o( if mo fit ipfi conformis, conveniens cft fä*
pientiae Divinac, (per fyll. prsec.) Ergo vult
Deus hominem fibi efle conformem.
Concordant femper in Deo fapientia &voluntas,
id quod ex notione utriusque adparet & eapropteret·
jam omnia, quae fapientiae conveniunt, voluntatiquo-
queconveniunt. Verum itaque eft, Deum ommnovelie,
qua fdpientU ejta conveniunt.
§, 19. Quidquid Deus vult efle, id
quoquc ejusmodi donare ejjentia ipfi con¬
veniens eft, ut obtineriposfit: Deus vult ho¬
minem fibi efle conformem, (per fyll. praec.)
Ergo conveniens eft Deo, hominem ejusmo¬
di donare eflentia, ut conformitas illa ob¬
tineri poflit.
Prima propofitio ex notione eflentiae deducitur,
hare enim eft *d9 in quo concinetur ratio, cur ceteraenfl
cuidam inejfepoffint. Quoniam jitaque Deus eft au&or ipfius rerum eftentiae, nihil autem enti inefle poflit,ni-
li cujus ratio contineturineflentiaejus, fequitur omni-
110, Deum, il aliquid velit fieri veleffe, etiam debere id
ejusmodi ejfentia donare , utfieri vel obtineripojfit, Atque
hacetiam eft ratio, cur Deo vifum fuerit donare ho¬
minem anima rationali & corpore organico, arßifli«.
mo nexu inter fe juntftis, qua in re eflentia hominis
conftftit. Nifi enim enim homo ejusmodi gauderet ef- fentia, conformitatis'di&x ne quidemcapax efle poifet.
Ne vero aliquem offendat» quod dicamus hominem
donatum efle anima rationali & corpore organico5 cum flne iis, ne homo quidemconcipi poflit; obiter notan- dum,
τ4 *«■)·( η*
duin > hsc ita e(Te intelligenda, quod Deus donavit a«
liquam creaturam anima rationali & corpore organico,
quam eam ob caufam hominem dicimus.
§. 20. Quidquid Deo convenit ejus¬
modi donare utconformitasejfentia, qusedam
inter fe atque illud obtineri poilit, llliquo-
que ei convenit media erdmare, per qux conformitas illa obtineatur! Deo convenit
hominem ejusmodi donare effentia, ut con¬
formitas quaedam inter fe & eum obtineri
pollit. (per fyll. prasc.) Ergo Deo convenit,
homini media ordinäre, per quae conformi¬
tas illa obtineatur.
Prima propoiitio coriftat ex notione medii, hoce-
nim eft id, per quod finü attum confequitur, quoniam i-
taque Deus eum in finem donavit aliquid ejusmodi cC*
fentia, qua conformitas obtineri poffit, ut etiam ob¬
tineatur, erkomnino conformitas finisj quoniamve-
roper eiTentiamconformitas di&atantum redditur pofli«
bilis, Deo omnino etiam convenit ea ordinäre, per quxfinis feuconformitasdi&aadlum confequatur: quurn
vero h«ec funt medtai patet Deum media quoque ei ordina-
re deker e , quem vultfibi eße conformcm.
§. 2h Cuicunquc, convenit Deo, me¬
dta ordinäre, per quae conformitas quaedam
inter fe & illud obtineatur, eiquoque, con¬
venit Deo, rattoncm pr&fcribere, fecundum
quam adtiones ejus conformari debent fan-
) ° ( MÄ- i f
δ&ι*/ J homini, convenit Deo , media
ordinäre, per quae conformiras qu^dam in-
ter ie & cum obtineatun (per fyll. praec.) Ergo Deo convenit rationem praefcribere
homini, iecundum quam a£tiones ejus con-
formentur fanélitati Divina?.
Quoniam id conforme dicitur» quod aiiquo modo
rem quandam repr*fentaty ergo ii quid erit Deoconfor¬
me, illum aliquo modo repraefentabit. Quoniam ve*
ro Deus gaudeat cxclußone abfoluta eorurn omnium, quu oppofita funt iiiig, quapoßidet^ ergo debet is, qui Deum reprasfentabit, nihil in fuis modis admittere, quod huic
Dei attributo repugnet. Cum vero hoc attributum fic
fanttitas Divina, ( Bylfing. diluc. Phil. § 455« )fequitur
omnino eum, qui Deo erit conformis, in modis fuis
nihil admittere debere, quod huic fanditati eld oppofi-
tum. Cum praeterea adiones fint mumionesflatus, mu¬
tatio vero flatus cum aliud eiTe nequeat, quam modus
rei, fequitur eum, qui nihil in fuis modis admittere
debet, quod fanditati Divinae eil oppofitum, nihil in
attionibus fuis admittere debere, quod fanditati .Divinae
eil oppofiturn: quando vero hoc fit, tunc adiones e- jus dicuntur conformari fanditati Divinae. Quoniam
itaque conformitas cum Deo per hoc obtineatur, ut a-
diones alicujus cum fanditate Divina conformenturj
erit certe haec conformatio adionum, medium obtinen-
di conformitatem cum Deo: per quod enim aliquid ob-
tinetur, id eil ejus medium. Cumque tandem is me¬
dia ordinäredicatur, qui modum vel rationem praefcri-
bit, per quam aliquid obtinebitur : Ergo convenit Deo,
eiprafcribere ratiomm9 fecundum quam aßiones ejus csn*
forma-
