Q, F. F. St S'
ANIMALIA
QUJEDAM
HYBERNO SOPORE
ClRCA
VER EVIGILANTIA,
DISSERTATlONE ACADEMICA,
Gum conjenfu Ampliff. Colleg. Philofiph.
Vpjalienfis ,
PRiESI DE
CELEBERRIM O Π RO,
Mag. MAT I Hl A
Eloqv. Proféss. Reg. & Ordin».
pub li ctim modefte fiflet
CHR1STIERNUS P.
J Ε Μ TI U S,
la Audit. Guft. Ma), die ΧΧΙΙί. Aprilis>
Anni MDCCXXXti.
tior is ^ ante meridiem, (olitis»
UtSAllJE, Erelo WERNERIANO.
VI RO
Confultisjimo ^mplisfimoque
D:no Ε RICO
STRÖM,
SENATOR!
Civitacis Stockholmienfis
yEquiilimo, Laudatiflimo,
AVUNCULO Indulgentiiiimo.
i Q t Tua, Benignifllme Do*
mine Avuncule, in me[um
mer itu ? ve re fat erna y ut iis
__ _
pr&dicandis , nedum deme-«
rendis y tmpar omnino fim, Neque enim
Tibi fat ii fuit y me in honefiijjimam do*
fnwn Tuam , ante aliquot artnos, libe%
ralijfime excepiffe , atque itu Iiliorum Tuorum ftudiis prafeeiffe % ut me ipfunt infiar filii ubique foveris , rebus que ne«
eejfariis Jponte beaveris j etjam extra Ια~
res Tuos infignis Tux benevoletiéia ac
ntitijfimi in egenos animi tjfiem m red-
dih
dis. fififid vero dicam teftem Ρ Ipfe eg®
tot Tuis in me meritis quotidie cumulor y
ut nec votis, ne c pia gratiarum attione
iUis digne refiondere queam, hane curam maturiori atati, vel potius eloquentiffimis
Viris fervaturus. gpuod fi nec Tibi difi>li~
ceat
jfimp lic em pietatem balbutiente lin*
gua probajfe, animum fufeipias, quafoy reverentia, obfequio IS beneficiorum fne~
moria nulli fecundum. Servet^i^uf fifTe,
(S illudy quod Tibi eft, de inopibus bene merendi ftudium : fic enim ob grceclara.
in publicum commodum mer itu, & q b fin*
gularem favör em in Uterar (S literarum fludiofos, novercante fortuna prefios > im~
mortnle Macenatis nomen & decus cer-
tijfime Tibi cedet, Tuis que lar ga bene
difäionis Divina pramia in feram usque
pofie ritat em contingent /
Confultitfimi Nominis Tui
bumiUintus eultor
CHRIST. P. DMft-Mdi®·
Adm. &ev. atg3 Py&cUyijjimo VIRQ ?
Mag. OLAVO KENZELIO»
Eccleiiae Nordingråenfis Paftori Di- gniiiimo ? Fautori & Confangvineo
Honoratiffimo*
Speciatijfimo VIRO >
Dn. JOHANNI SUNDELL,
Legionis Jemtlandicce a Rationibus Ac- curatiflimo, Vigilantiiiimo, Avuncull
loco, multisTiominibus hon or an do.
jP/. Reverendo atque Doffiffimo ,
Dn. ANDREtE DAMUST,
V. D. Comminifiro in OWhdrr meritiifimo>
Affini Cariflimo, Optimo.
JNgrati aYiimi notam vix ejfugerém, niβ
bac occafione pubiice declararem? quan*
tum Vobis, Fautores Optimi, debeam*
~Debeo autem plura , quam ut tis demeren-
dis par fim , quippe qui , ténuitatis me<&
confcius , pr a t er vota pagellasque hafce >
Omni ornatu äefiitutas , aliud rependere
yjequeo. Sufcipiatis igitur ? quafo, gra~
tiflimum animum, meque porro exoptatis-»
fimo Veftro patroeinio beetis. Ego vero pro Veftra VepLYormvque perenni incotu*
mimte vqu fundam calidijfima !
A.&R,
ι Κ S. S, τ
§. I.
Unt corpora brufo*
rum animalium ar-
tifkiofiflimae omni-
no machina?, quocf,
prakter aiia, conftat
ex hyberno iilofo-
pore &diuturna inedia,feris (ylve-
ftribus aliisqoe animalibus famili«
ari; neque tamen ex nimia illa qui-
ete verminant, vel putrefcunr,nec
vitali aora plane deftituuntur. Curn
vero in confeifo ilt, fapientifiirne provifum eile a naturs anåore_», DEO, ut fomni vices cum vigiliis
In corporis refe&ionem permucen-
tur 5 hiacadffiirabupdinonunquam
Λ &vi-
% ·ϋ ) ο ( ►
& videmus & audimus , däri ani- rnalia, in hybernis fuis, non pen.»
aliquoc dies , ied plures menfes ,
fopica , verno autem tempore in priftinam agilitatem ieniim evigi-
lantia. Efenim, tefte Hipnocrate,
νπνος, αγρυπνία, αμφότερα τ£ μετρία
μάλλον γινόμενα κακόν. Juvat igi-
tur oculo , non (olida, fed tenui
omnino ac rudi rerum naturalium fupelleåile armato , mirum hoc ph^nomenon leviter contemplari,
& quid experientia , quidve ratio-
iium momenta nobis perfvadeant,
pro ingenii cenuitate, adumbrare.
tonatus vero hoice nollros B. Le·
étoris sequanimitati etjamatque et>
jam cupimus com mendatos.
§. II.
Si a minimo pariter ac infi-
mo animalium gradu initium fit faciendum, conftabit, plurima in¬
leda integram propemodohyemem
dormiendo coniumere.
Sic
€ ) b t § 3
Sic Miifcx, impörtunum iftud asftate animalculum, ingruente fri- gore , in cryptas & rimas confer- tim feie ingerunt, ibique conftan-
ti fonnno brumarn quafi eludendo
ad vemalem calorem evigilant.
Xeftes funt te&a agricolarum, de-
tritis far&a calamis
,quas hyber-
na plerumque mufcarum caftra
funt, pacata tum quidem, fed,ubi tepidus redditur aer, invifo mur- mure inquietanda»
Acrelia, fine motu, fine fenfu, velut exanimata, in longum ex-
porrigitur, donec in alatum papi- lionem, fingulari naturae artificio, fenfim tranfeat. Quin etjam in- feflam cavis arboribus, in areno- fo litorum margine , in agrefti paluftrique luto , in fpecubus fub-
terraneis recondi videas > atque i-
bi fine alimento, iine vigiiiis plu-
res menfes perennare, & Martio
demum Aprilique, velut exhalata
diutur-
4 «β ) ° (
diuturniori crapula , ad blanditias
folis oculos attollere.
j. III.
DeUrfo refertHerodotus a): τύς χειμεζίωτάτχς μήνας τεσσαξας subisi
ύδέν. Sic Plinius b) : Mares (urfi) quadragenis diebus latent; femw# qua-
ternis menfibus. Specus fi non habit¬
ere
,ramorum jruticumque congerie tidificant, mpenetrcibiks tmbribus ynol·
lique frönäs conflratos. Primis die-
bus bis feptems tam gr avi jomno pre·
muntur, ne mineribus quidem exci-
tari queant. Ab tis diebus refidunt, #£
ρ riorum pedum fuctu vivunt. - - - -
tum nulla argument a, nec nijt
humor is minimum in alvo mveniri:
fanguhm extguas circa eorda tantum
guttas 3 reliquo corpori nihil ineffe.
/fljan. in hift.animai.i)Κα2
ξ?Αζσα ησυχάζει 5 ^ τξάπον τινά την εζιν
λ ) tefie Cl. Salm. ζ» exercit. plini~
av. in Jul, So lin. Polyhifior. C, jz.
b ) Hijtor. Nat. Lib. f. C. $6. c) Lib. K
C. i-
»i ) o (g» f εξιν ρινα, ti, δ?α τετίάζων ήμερων αυ¬
τό. Kal λέγει μεν Α{ΐςδ]έλης, οτι
ανά δϊς επί α ήμερων ά/ανηΊος μένει ^ άτξεμεΧ· τών δε άλλων ςαέφε\αι μόνον, άσί]ος δε ά#χ διαμένει των τεσσάρων πασών, >ή άτξοφος. Απο'χρη δε την
άΰ]ης δεξιά ν πε^ιλιχμάσΒαι, έκ όέ τήδ συνΊήξεως της άγαν συμπέπηχ]αι
το έν\εξον άΰ]η, κ) συνηλ^εν. llluc ( inteiligit φωλεόν ) poflquam efl in- grefla ( fermo eft de Urfa ) je quieti
dans , habitum corporis extenuat, per
quadraginta dies, e quibus quidemqua*
tuordecim , Ariftotele tefie, a ) immo -
bilis manet, reliquis aliis movetur ;
Ctbo interea per totos qmdragmta dtes dbflinens, tantum folo lin gen do dex-
t er o pede fe fuftentat: Eique intefti-
num eatenus adducitur
,ut propemo*
dum coheereat. Quemadmodum ve-
ro Ariftoteles in climate fervidtori per fex ad minimum hebdomadas
urfum deliteicere fcribit^ fic ur-
ios in tertium usque menfem dor-
A ? mire
d ) Jjl·. $, Cap. ιγ, hit, JE,
6 < ) ό ■( gd
rrrire tradunf, qui loca feptentrl·
oni viciniora habitant. Cumhisfa- ciunt Joh. Jonftonus e) &UlyiTes
Aidrovandus /). Memorabile diåu eil, quod ex Linfcotani experi-
mentis conftat, albos urfosin No¬
va Zemb!a,a quarto die Novem- bris> ad vigeiimum quartum Ja-
rmarii ad quietem Ce componere, reli&o pr^dandi theatro albentibus yulpeculis, eas vero , aduito jam Januario, in latibula iua difcedere, vigilanribus iterurn cum fremitu urlis g),
5, IV.
Neque dubitamus atferere ,
Pijcihis varii generis deftinatum es- fe tempus fomru ac quietis ; fed
quamdiu illud duret, nobis nondum eft compercum.
$erpwtcs% tefte Aldrovando,
e ) Ηιβ, $Jat> de JQuadrup. C, y, Lib.^ .b)
f) Ηιβ. Na t. de Ghtadrup. T>igit. Vivip, L.
J. ρ. ity. Lit, b, g ) φ, Borrichii dijfq
4cad.
$$ ) o C 8* 7
b ) exiguo contenti cibo vitam åegimt >
quod optime norunt circulatores, qui
angues in capjulis ligneis modico furfu-
re appofito cireumferunt htenimtem-
pore hiemali juxt i ignem> vel fiib cer- vicali, vel in åftuarto pofiti in pyxiae
per parat a , ut facile rejpirare po/fint, ab}que efca ad temfns u que ver mim vi tam protrahunt & , Ν onigit ur a ve¬
rit ate recedit Olaus Magnus, qm fer-
pentes παμφάγας ejje åixit i), cim
#{late carnem, ber bas aliaque hu us ge *
, deinde hieme pro cibis fo»
mno ut an t ur. Vitam ergo per to-
tam hyemem continuo iomno fu·
ftentant ierpentes , vel in aq iis ,
vel in petris , vel in fepibus terr#- que cavernis delitefcentes. Atha*
nalius Kircherus in fpelunca illa Bracciana, ierpentum Iralorum re- ceptaculo, Decembri menie per-
reptata,vidit plena omnia exuvia-
A 4 rum
b ) Hifi. Serpent. éf Dracott. Lib. I.
p. zz. Lit. h. i) Hifi. de gentibus fe/*
tentrion. Lib. zi. Cap. zp.
s «ϋ ) o c gg»
rum ; ipiurrs vero eorum agmeå
in rim as angtifHores penetraife, ut ibi fecurius öbdormifcerent.
$. v.
Mures Ponticos hieme condi^xi
Plinius k). G! i res quoqne tota hie¬
me cubare in arboribus, tanquam mor-
tuos, nihilque edere, teftatur Eduard.
Wotronus, /) & Jcmilonus m):Glis
tota hieme in eavernis degit & pin- gvefcit. Gr£ce dicitur ε λείος ab ειλεού)
quod in arborum forammibus per in¬
tegram hiemem circumvoliitns & fopo«
ratus maneat. Et, nonn.uliis interje-
éh"s
,quantum ad naturam & inge·
mum
,hieme in cav is arborum β er- tendo pinguejcuut, tam altum tra «
bunt fomnum > ut igne vi χ revocnri
po (fint, immo dtjjeéh tanquam mor- tui jaceant, nec citius membra move-
, quam m aquam ferventem con -
jeäct
k ) Ary?. Ammad. Lib. $. C. 37. 1)
De cliffercnt. Lib. f. C. <?, 7./. Z/r.ZX
% ) Ii,ψ or. Na t, de JguaSrup. Lib. g C /^V
*$ ) O ( $· Ρ
jeäafuerint. Natalis Co mes 7;):
- -