Dissertatio de variis, episcopos in Svecia constitutendi, modis, qvam venia fac. phil. Ups. sub præsidio mag. Erici M. Fant ... pro laurea exhibet Carolus Adolfus Wahlbom, Calmariensis, stip. de Mornaiorum. In audit. Gust. maj. d. XXVI Mart. MDCCLXXXVIII.

D I S S E R T A T I O t o i

D E

V A R I I S , E P I S C O P O S i n S V E C I A C O N S T I T U E N D I , MODIS,

Q V A M

y E N I A F A C . P H I L . UPS, S U B P R Æ S I D I O

M a g . E R I CI M. F A N T ,

HIST. PROFESS. REG, ET ORD.

SOC. REG, SC, MEMBR,

P R O L A U R E A

F . X H I B E T

C A R O L U S A D O L F U S WAHLBOM,

C a l m a r i e n s i s, St i p. d e Mo r n a i o r u m.

I N A U D I T . G U S T . M A J. D. XXVI MART.' M D C C L X X X V I I I .

UPSALIÆ, L i t e r i s J O H A N . E D M A N , D i r . e t T y p o g r .

DE

V A R I I S , E P I S C O P O S i n S V E C I A C O N S T I T U E N D I , M O D I S .

§. i.

Q

l u t a r e n t u r , idem in patria noftra obfervamus, primos q u e Religionis do & or es , quos has in oras miserunt Ar-

c h i e p i i c o p i Bremenfcs, licet in Epifcoporum catalogis n o m i n a e orum com par ean r, fedesque easdem, quas h o ­ d i e r n i ecclefiæ Svecanæ Antiftites occupaverint, fimplices t a m e n facerdotes fuisfe exiftimamus. Sic fi fides adhi­

b e n d a virte Ansgarii per Rimbert u m , ille cum Ebbone Ar- c b i e p i f c o p o Remenfi, primum conftituit Svecicc Epifco- p u m Gautbertum circa medium Sec. IX. Ex Adamo Bre•

m en f i ad f e runt, Adaldagum fimili ratione Odincarum ad h o c munus ordinasfe: Unvannus Iburgotum & Libentius Godefcalcum primos Scarenfes Antiftites initiaverunt, A dal- bertus A d a Iv ardum, &c. Cum autem Sec. XII hodierna­

r u m Diceceseon limites paullatim formati esfent ephoro- r u m q u e jurisdictio Habilita, populus Svecanus eandem, q u a m in Legiferis eligendis dudum exercuerat, etiam in Epi f co pi s libi vindicavit poteftatem, fcilicet ut primum

, A 2 fili-

*

filius esfet Bondonis, deinde ex confenfu populi conftitue*- retur. ï d expresfe habenr Leges We ft r og ot hi c æ, in F r a g ­ me nt o Tiruli de Jure R eg i o , ubi ftatuitur, q u a nd o EpL- fcopus eligendus esfet, Reg em a populo quaerere d e b e r e , quem d ef id e ra re t, atque ei pedum Epifcopale in m a n u s po ner e & annul um aureum. C o n q u e r e b a n t u r d e h a c confvetudine H O N O R I U S III & I N N O C E N T I U S I V Roma ni Ponrifices in literis, quæ exi lant in collectione Bullarum tà F a fto v ii Vitis Aquiloniae editionem Co lo ni e nf em;

fed f r ul t r a , usquedum ad medium Sec. X I I I ad lingulas eccletias Cat hédr ales inllituerentur Collegia C a n o n i c o r u m , Praepofito, A r c hi d i a co no , Decano atque Canonicis c o m ­ potita , quibus tum ex jure Pontificali commisfa Epi fco- p o r um eleCtio. Haec autem dein a Regibus a p p r o b a n d a , ultimae fummi Pontificis confirmationi f u b j i c e r e t u r , quae res haud raro multas in hoc negotio creavit difficultates.

I n te r d um enim Reges clientes fuos Capitulis o b t r ud er e f olebant, cujus illuftrius ex pluribus e x em pl um n o n ha*

b emu s, quam cum E R I C U S Pomeranus Secretarium fu- um Jobannem Jerec b in i, renitentibus licet C a n o n i c i s , Ar- chiepifcopum Upf alienlem confliruit. I nt er d um Pontifices confirmationem denegantes, alium in locum eleCti luffice- re volue ru nt , quam ob r em Hemmingus Gadd infulam Li ncopienfem n umq ua m e(t adeptus ; fed Jacobum Ar- bor enf em p r i m u m , dein Jobannem Bra[k f e de m , ad quam eleCtus e r a t , occupantes vidit. Q ua nd o v e r o ab ej usmo­

di injuriis libera eleCtio p r o c e d e r e t , triplicem illam viam fecuti lunt Capi tulares, quam admittit Jus C a no ni c um , frequentisfimam videlicet ferurini i, i nt e r d u m compromis- fi, per quam eleCtus ‘fuit Birgerus Gregor i i , Archiepifco- pus Upfalienfis, rarisfime infpi rar ionis, cui tamen Hem- iningus Epifcopus Aboënfis, electionem fuam d eb eba t, fanCtis etiam p r o p t e r e a poll ea adferiptus. N o b is vero

in

i n E p i f c o porum medii ævi conftiriirione defcribenda eo b r e v io ri bus esfe licebit, quo fufius, praeter fingulos hi- f t o r i æ civilis & ecclefiafticæ patriæ fcriprores,m e n t u m perfecutus eft Cbriftianus Nettelbladt, hoc argu­Pr ofesfor J e n e n fi s , in Disferratione de Epifcopis regni Svionici R o m a n o - Catholicis , inferta ejus colle&ioni, Schwedische B ibliothek, Fafciculo III, p. i. fq.

§. ».

A n te q u a m religionis facra a Pontificiorum fordibus r e p u r g a r e t glor. mem. Rex G U STAVUS I, vet erem in e l i ge ndi s Epifcopis morem conftanter obfervi t a tamen ut commendatio ejus plurimum apud Canoni­ari curavit, c o s valuisfe videatur. Ita eje&o e patria, quam prodide­

r a t , Gußavo Troile, Præpofitus Arohenfis Mag. Canutus, i l l oque perduellionis re o , Legatus Pontificis A D R I A N I V I , Johannes Magnus, ad nutum Regis a Canonicis Up*

falienfibus fuere elefti. Confimili ratione in locum D ie- terici S/aghök, Epifcopi Scarenfis, Magnum Haraldi, P etri Sunnanvdder Arofienfis, Petrum Magni atque Johannis Bellenacke Strengnenlis, Magnum Somniar elen o vim us. Sed poftquam reliqua Juris Canonici praece­&os fuisfe p t a , poft comitia Arofienfia an. 1527» vi fua atque ef- fe£tu caruere, etiam priftinam eligendi EpifcoR e x paullatim migravit, vacantique per V annos fedi pos legem A r c hi ep i fco pali, menfe Sept. an. 1531, alia profpexit via.

T u m enim Epifcopos, Clericique ordinis primq ualibet Dicecefi, Stockholmiam convocavit, qui in T e m ­a r i os, ex p l o S. Nicolai congregati IV viros fuffragiis fuis orna­

r u n t , ex quibus Laurentius Andreæ, Archidiaconus Upfa- l i e n f i s X l V , Magnus Somniar Epifcopus Strengnefenfis I V , Johannes Laurentii Eôtja, Decanus Upfalienfis I I I , at­

q u e Laurentius Petri Re&or Scholæ Upfalienfis fupra

A 3 C con-

C confequebantur a ). E ra t ille adhuc j u v en i s , XXXI I quippe annos natus, nec ullis, ut antecesfores, natalibus cl arus, fabri utpote ferrarii filius ; nihilo t amen minus Regis confirmationem quin & affinitatem, inito cum con- fangvinea Elisabetha Mattbiœ IF asc c o n nu b i o , obtinuit.

Et ne quid de fuccesfione, quam ja&ant Pontif icii , A p o- ll olica, novis his Ephor is Evangelicis d ee sf et , p e r Pe­

trum Magni Arofienfem Antiftirem, ipfum Romae confe^

c rat um, eum inaugurari curavit. An. ^{1 5 3 8} in Sveciam a dvenerat magnamque R. G U S T A V I I:mi grat i am inie­

rat Conradus v. P h y, r eg ni Senator at que Cancellarius ab eo conftitutus, ejusdemque anni d. 1. A ug . literis ad M ag . Nicolaum Magni Arofia datis rex ex p e d i t , ut in G e r ma ni a exquireret en gody lard, (nati och forßandig man, a t lara y undervifa och tuckta fin ålfkeliga uuga Sonb). N a ­ tus erat Princeps E RI C U S d. 13. Dec. 1 533 , adeoque adhuc V: tum non compleverat annum. Sequentis an n i d, 12. M a j i , commendatitias literas Regi W i t t e b e r g a d e ­ dit Philippus Melanchton, p r o Mag. Georgia N ortm an, q u e m hereditarium ad Dubenitz Rugiæ nonnulli faciunt, tan- quam h omi ne , von guter Sitten y Gott fo r c ht ig , IVolgelabrt I unà verfiànàig, quem Mag. Nicolaus M agni Principis E R I C I {ludiorum mo de ra tor em deftinaverat c). M o x quoque in Sveciam adveni t, dc quant opere Regi fe p r o ­ b av er i t, ex eo colligere licet, quod literis ejus d. 8. Dec.

ejusdem anni Epi fcopor um totiusque Cleri conftituere- tur I nf pecl or , ililo Ger man ismi s referto confignatis d).

P er r op po rt un e etiam ad ipfius augendam au£loriratem ac­

cidit, ut priftinus Regis Cancellarius Laurentius Andrea ar-

a ) T eg tl, Hift. Gufl. I. P. i. p. 2 9 3 . /; ) Cel/ii M o n u m . p. 3 r .

c ) Disf. de inftitnr. publica juv. patria?, præs. F<mt, p. 18. nor.

ti) Disf. de exfecutione recesfus Aros. præs. F a n t, p. 7.

a r q u e M . Olaus P e tr i, pr imi religionis in Svecia* ref or­

m a t o r e s , pr odit ionis in p er f o n a m regiam veluti confcii, r ç 4 0 d. 2. Jan. capitis d a m n a r e n t u r , & paullo poft d. 9, A p r i l . Co nf er v at o ri s & Confilii Religiofi in W e f t r o g o - t h i a inftituebatur ofhcium, N y l ô d e f e i nf t ru ôi on e immi­

tium, in qua m e m or an tu r Ordinator, Hans /IdjunE t, reli­

g io n sr d d e t, Conjervator och Seniorer, bvilke de nu åfver f a r ­ n e Stader i v ä tt Rike , förmedelfi var Ordinator bar efter alla d r en re fa uinfare vißtera nar dem la ß lagligt faller e).

S u b es f en t autem hæc in provinciis infiituta nova munera g;enerali Georgii Normanni i n f p e & i o n i , qui proprerea e- r i a m d. 5. Maji in Gillberga conftitutus, ecclefiæ Ky len i n W e r m e l a n d i a præfecit Svenoncm Laurentii literis, quæ iira incipiunt: I V 1 efterfkrifne Mdßer Georg Norm an, a f K . M . var K. N . Herres aucloritet och befallning i menige Sverige Superintendens, ocb M. H enric, Bifkop ti l IVeflerås, den Cbrißeliga religions Conjiliarius f ) . D. 16. Aug. e. a.

R e x Do£t. M artino Lutbero ob h unc virum libi transmis- u f u m gratias agit g ) j alter v er o Epifcopus Henri eus, na*

t i o n e fuit N o r v e g u s , cog no mi ne Kanna & an. 1541 cum C an c e l l a r i o von Pby> to rmen ti genus excogitavir, quod tunno få n g flet appellabatur, to n na m fcilicet clavis diflin-

£ t a m , cui inclufus atque circumvolutus h o mo mifere v i­

t a m finivit b). An. 1 Ç42 in Jan. Normannus cum von P h y Legatus ad E R A N C I S C U M I Galliæ r egem mitte*

b a t u r , cumque eo foedus regis fui nomine Regniaci d. 1.

Julii de mutuis pepigit fublidiis; ob hanc vero legatio*

n e m regis gratia excidit von Phy. Eodem anno in Da- n i c a m aulam abiit, cum regni Senatore Cbrißopboro A n ­

drea

f ) M scr. in Paîmfkôldianis.

f ) Lôtibotn, Hi ft. Arch. St. I. p. 2 1 . w ) Spegels Bevis til Bifk. Chr. p. g f .

h) R hyzelii Epifcop. P. I. p. 2 6 6 .

dreœ Rbd, qui in hoc itinere minifterio Regi s fe abdicavit Sc f ponte dein exulem tranfegit vitam. Quantae autemi

au&oritatis manferit N orm am us, tefles funt fupplices l ite- ræ illius olim in ftudiis commilitonis Michaelis Agricolae, i ) d. i i . Dec. 1543.

A n n o 1544 n o v a m titulorum non t a n t u m , fed S c falariotum Epi fco po ru m rex mutationem inftituit, ad c u ­ jus hift oriam, b r e vi t er alio loco expolitam Æ ) , n o n n u l l a

adjiciemus. Mon af ter ium Alvaflra ejusque reditus c e r t a flipulata pecuniarum fumma antea c o n d u x e r a t Nicolaus Svenonis; Julita Olaus A r v i di ; N y d a l a Truis S k r ifv n r e >

dein Gudmundus Slatte XXX aureis H u n g a r i c i s , u l t i m u m Gottfridus Sure tribus butyri låftis, C marcis o r t u g a r u m atque I V equitum fuflentatione; W a r n h e m Abbas C o r - tug. marcis atque L X X l f butyri p o n d o min. G u d h e m t o ­ t idem butyri po nd o 3 Slceninge C ortug. m a r c i s , d e i n Abrnhamus quidam tres pro eo armavit e q u o s ; R i s b e r g a C ortug. marcis; W r e t a Abbatisfa L X ort. m a r c i s , d e i n p r o eo & A f k a b y C C C marcæ p e n d e b a n t u r ; W a d f l e n a pluris conflabat; W å r f r u b e r g minus; dein v e r o Severinus A rvidi p r o eo idem pendebat, quod G ottfridus Sure p r o Nyd al a. Ex monaflerio Franfiscanorum Enecopenfi p r i ­ m u m L e p ro f or i um , dein nitri conficiendi fabrica inflrue- batur. Epifcopus Lincopenfis p ro reditibus fedis Epifco*

palis tria marcarum Dani ca ru m millia atque C X L I V b u ­ t y r i pondo; Scarenfis M Cm a r c a s Da n . f o l v e b a t / ) , C le rusq ue hujus Dicecefeos M marcas Sc ducentos boves. Epi fcopus Strengnenfis duo mare, ortug. millia Clerusque p r o mili-

ta-

j ) Celfii M onum . p. 183.

k ) Disf. de exfecutione recestus Arofienfis.

/ ) Epifcopus Scarenfis Svetio M agni dein MML marcas pendebat, Rlryzelii Epifcop. p. 183.

t a.rium caf tr or um libertatem C C C C marc. Epifcopus Abo- ë n f i s M C C ort. marc. & C C L X X X I J l butyri pondo pe n­

d e r e n t m ), H æ c autem Epifcoporum veftigalia cesfarunt a n . 1 544, cum Or dinarius Lincoperdis Mag. Claudius H vo it d. 28 Jul. omnes Epifcopis atque Canonicis olim p r o p r i o s fundos S:æ R:æ M:ti tra didit, decimas Epifco- p a l e s t erri tor ii Wifolkafalarii loco percipiens. Simili ratione A b o ë n f i s M artinus Skytte 1545 d. 27 Apr. prædia Epi- f c o p a l i a Sc Canonicalia commutavit cum praebenda S.

J o h a n n i s & taxa procurationis. E o d e m anno Aug. 2 E- p i f c o p i Arofienfis & Strcngnefenlis, accepta ex decimis î i f c o vindicatis r et ributione, fua praedia tradiderunt n ) Sc a n n o 1548 d. 21 Jan. Ordinarius Scarcnfis, M. Ericus F a l k , qui vicislim recepit praebendam Archidiaconatus.

A b i nf ormatione principis ERICI liberatus videtur nofler a n . i S 4 7 j quo in Sveciam ad hoc munus obeundum a d ­ v e n i t Dionyflus Benrraus. Qui vero , praeter hos du um­

v i r o s , Rudiis l i ber orum G U S T A V I I:mi præfe£ti fuerant, i n v e n i m u s f equent es:

1. M artinus Teit> 1 ?4?.

2. Henvicus Mollerus Hesfus, principum M A G N I

& C A R O L I praeceptor.

3. Johannes Berndes, in Sveciam venit 1554.

4. Mag. Ericus P e tr i, dein Re£tor Scholae Tu - nenfis in Dalekarlia.

5. Tycho Laurentii, Holfatus, principis M A G N I Rudiorum m o d e r a t o r , dein nobilitatus &

didfus Gyllencreutz.

A n n o 1548 Normannus tum regni S ena to r, cum idem m u n u s obeunte Carolo Helgeri Gere in exteris oris praeci-

B pue

m» ) M isfettii Scondia illullr. T . V. p , 4 9 , 5 0 , 5 2 , 5 3 , 64.

« ) Cfr. literns regias op. IV ilJkm an, Ecclel. W erk p. 6 9 5 .

pue Ge rma ni a , ad Regis commod a p r o m o v e n d a c o m m o ­ r ab at ur , ex quibus an. 1551 rediit. Sequenti a n n o in quaeftione de matrimonio Regis cum C A T H A R I N A S T E N B O C K , prioris conjugis ex forore n e p t e , affirma­

tivas partes tenuit Norrnan, in conventu E p i f c o p o r u m fu- p e r hac re Vadftenis inftituto, lingva c o n f ta n te r ufus Germanica. Obiit 1553 °) notus etiam literis fine an no

& loco ad Sebaflianum Munfterum, quibus d e f u i p t i o n e m Sveçiæ, Cosmographiae ejus i n f e r v i t u r a m , p r o m i t t i t , / ? ) atque verfibus latinis, quibus ejus litteras poftulavit Coff- radus v. Pby q ).

§. III.

Succesfu igitur t e mp o r i s , & ubi vilefcere in animo Regis coepit Epi fcoporum dignitas, Talariis e o r u m d imi ­ nutis atque dicecefibus divifis, etiam p r o arbit rio & in- confulto Clero illos conftituisfe d e p r e h e n d i t u r , de q u a re prol i xi or em, fed Regis t e mp or umq ue hab it um mi rifi­

ce illuftrantem, narrat ionem habemus reftis «utcVt # , Paulli Jituftetiy Epifcopi Aboënfis, in C h r o n i c o Epi fco­

p o r u m apud N ettelbladt, Schvved. Bibi. Sr. I. p. 87*

Sic mis audivi ft i s , in qua conditione fu e r i t, £ / quid fecerit A g r ico/a, nunc confidera, quomodo ad Epifcopatum pervene~

* vit. Anno D. / y ç 8 id i qui adhuc reliqui erant de veteri form a Capituli, Decanus fcilicet D. Petrus Ragvaldi, M-,

Michael Agricola, Canonicus R. Laurentii, Ma gift er Canut us Pa-

o ) Cei/ii Hift. Erici X IV . p. 2.

p ) fV n rtn b o h z , Bibi. Hirt. P. I. p. fi.

q ) Cei (ii Hifl. G if t. I. P. 2 . p. 2 6 6 . Hos, quia breviores, ex origi nali in Palmfltüldianis ndferre l u b . t :

/I d D . Georgium Normandum C. a Pyby, Si nunc ipfe voles, posfis t efcrihere amico:

Charta per ambages ire redire poteßt

F*a ft or Abo'infis M. Paulus jfu ß en , ReSlor Scbcla Abo- em fis, qui tunc prcefuit frœbendœ Clericorum, mandato Sere- misfimi Clementisfimi D. Regis Goftavi, contulerunt fe hfolm iam initio menfis M aji, negotiis omnibus aliis dijcus- y f o , excepit eos fua Majeßas loco quodam in planitie extra aircem Grips holm, dicens: Non ja m opus es fe, ut pr celati Ec- cllefiarum Svecicarum invifant limina Curia Roman ce pro confirmatione Epifcopali, cam ilia jurisdiSlio jam fit domi in Sivecia apud fuam Mcljeftatem. Complacuit igitur Serenisfi- mco D . R e g i, ut Dicecefis Finlandica in duos Bpifcopatus d iirim eretur, in Aboenjem fei licet &r fEiburgen fern, ficut et- iaam cum aliis diacefibus Regni Svecice eodem tempore faSlum fin it. Sed M . Michaeli hcec disjunct io non magnopere plei- c iu it, cui tum dicecefis Aboenfis cavi mittebatur. A d alteram diiœcefin fpeSlabat trattus Wibnrgenfis Novce arcis in Savolax, puirœciœ Borgenfis î f fuperior pars Tavaftice, quam vocant offi'v er beredt, Rrctßito igitur juramento Epifcopali, l? litte- riis comp rebenfo, admonuit nos D. R e x, ut memores noßri ojfticii, nec more quorundam Epifcoporum veterum , veluti D.

Gr'oflavi TruUo Archiepifcopi, & aliorum velimus es fe publi­

cati pacis ac tranquillitatis feditiofi interturbator es, fed po­titus ut obedientiam, fidelitatem reverentiam legitimo ind- giiflratui exhibeamus : alios quoque ad hcec officia fideliter pvceftanda fedulo admoneamus & in «mmbits gloriam Dei qmcerentes multorum faluti invigilemus. Manuum vero impo- fettionem & confirmationem accepimus ah Epifcopo Botvido Sttrengnenfi, (erat enim D. ArchiepiJcopiis quodammodo in

B 2 re-

J a m via fe r gratas pateat purgata puellas, Charta nec hibernis plus remoretur aquis.

Haud procul in folitis cantat philomela rubetis, A tqne fuper viridi fronde queruntur aves.

J u r e igitur miror diuturna filentia antici:

M alueris forfan ofcula antica jequi.

regia indignatione). Comp end iar ia m hanc Epi fcop os , feu „ uc tam appellari fv ev er ant, Ordinarios conftittiendi m e ­ thodum fecuti funt G U S TA V I filii E R I C U S & J OH A N ­ N E S , quorum hunc, in turbis Lithurgicis, E pi f cop os p r o lubitu depofuisfe atque ordinasfe confiat. I n fingulis a u ­ t e m , quæ poft G U S T A VU M conficiebantur, T e f tam e nt .i ejus explicationibus, Epifcopi & Le gi f e r i , ut Off icialium p r im æ dignitatis, confiitutio in Ducatibus R eg i referva.- batur, concesfo Duci tantum tres pr æf en ta ndi jure, quare e t ­ iam M . Petrus Jona, ob denegatam Li thur giæ f u b f c r i pt i o n e m Upfalienfis Profesfionis munere privatus, licet an. i $ 86 a D i u - ce C A R O L O Epi fcopus Strengnefenfis c onf ii tuer etur , renitente r e g e , ante ejus obitum an. 1592 inaugurari no/n potuit r).

§. 111.

Pofl m or t em R. J O H A NN I S I I I , c um p e r t u r b a tu s ecclefiæ flatus pe r Principem C A R O L U M in Co n c i l i o Upfalienfi an. 1593 in ordinem r e d i g e r e t u r , etiam Cl e r o E p h o r o s fuos conftituendi jus fuit r ef li tutum. Illius e n i m C C X L I I I votis vacanti Sedi Archiepifcopali ele&us M. /4bra- iam us Andrea A n g e r m a n nu s , Paftor Saltvicenfis in Al a nd i a , H a mb u rg i tum exul ans, qui confirmationem R. SIGI S-

M U N .

r ) Kbyzclii fipifc*. P. 2. \ . ^{7 2}^. Longe au tem a li u m , quam q u e m I. c. huic Fpifcopo nclfignatom videmus , chtuaflerem ei im p in g u n t lireiae ipfius l\eg. C a K U I. I d. 2. Dec. 1 6 0 3 , edirse ap. G orveU , Svenfke A n e c -

doter, P. 3. p. 5. O f f dr forekowm it , M d ß er V a d er, at y taze Eder f i n e , ai ut delà P rdflegAd cf'ter va Id och van/kap , och tage der gåfvor f o ­ re , och icke en gehn fa z e o s / tned det tingaße ord till. Sa vela v i gifrna v e ta , hvem fam hnfver g i'v it Eder den m yndigheten, at y utan v ä r t vett- fk a p och fam tycke fitd a tn bénéficia fkole utdela, och fko te y v e ta , at hvareß y banned icke vande iz eti, at nffid med Eder girighet och Stunonißca han­

del , den y hi uke, Jd /ko!en y icke Idnze Idifva ß ifk o p \ utan fdfam v i hafva Eder fa m n n knll hetrodt , f u vele vi och fd tta Eder d e r u ta f igen och der tili hafva vi god fog och t d t t .

M U N D I , ægre l i c e t , obtinuit. Idem mos in fuccesfo- r i b u s etiam ejus fervatus eft. M. Olavus M artini an. 1602 c u m con fenfu O r di n um r e g n i, in comitiis Stockholmiæ c o n g r e g a t o r u m , M. Petrus Keniciits ex voto regni Epi- f c o p o r u m , ad id negotium convocatorum an. 1609, Do£l.

L a u ren tiu s Paullinus Gothus a Clero comitiali 1637 funt c o nf ti t ut i Archiepifcopi. In Epifcopis reliquis interdum q u i d e m , fed r a r o , inconfultis Dicccefanis, regia poteftas f e exferuir. M. Petrus Ktnicius in comitiis Sudercopen- f ibu s an. 159Ç. fa&us eft Epifcopus Scarenlis, Eandem i n f u l a m in Orebroënfibus an. 1608 obtinuit Laurentius P aulinus G othus , fequenti anno a Rege regnique Sena­

t o r i b u s mi gratus ad Sedem Strengnefenfem. M. Jonas E yla n d e r, Cleri Dicecefani votis expetitus, fa&us eft E- p i f c o p u s Lincopenfis an. 1607, atque eodem modo D.

Johannes Botbvidi ?n 1631, Infula Scarenfis eadem r a ­ t i o n e an. 160p cesfit Mag. Paullo P aulli, Epifcopo Petro J o n a prius vocato ob aeratis molem renuenre, & quam­

v i s R. C A R O L U S Laurentium Pau linum Gorhum praeo- p r a s f e t , ta men Cleri defiderium ultimum praevaluit. Haec

<5t alia ejusdem tenoris eo magis fupervacaneum duci­

m u s multis recenfere , cum dudum attulerit Rev. Phy- melius in Epifcopofcopia SvioGothica. Addamus tantum r e l a t i o n e m ex colle&ionibus Praefidis, quae, qua ratione h o c in negotio, temporibus Reginae C H R 1S T I N Æ agi f ol i tu m , dcmonftrat.

P elution ex a Ells Coi: ft ft or ii Com itialis, cm de votis, fo m anno i j y 7 folio på Bifkopsvalet tili Up fala, Linköping, P eft eras , F txiô ce h Monctfîad. jinno 16 ^7 à. 1. Febrarii v a r Pr aftitfkapet jafnteligen, fom till p å flående Piksdag fö r - fam lade oro, tillhopa, uti Conftftorio Comitiali, och efter fö ­

regången Guds namns dkalian, och moget hfvervagande , no-

B 3 m i-

minerade och i vahlet ft å lte, efterfkr e f ne JVbrdige och lår de M å n , till ledige BifkopsSåten, fom nu fb lje r m ed ju}- fragiornm fbrtecknad numéro. Hvilcket S. R. M t. till ytter­

mera fö rkla rin g , och and t lig refolution, G u l i till å r a , och bans helga Fbrfamling tiU uppbygge Ije på t b et underdånigafte bemftålde.

Ti ll Archiepi fcopatum Upfal.

D.*num D od to re m Jonam M a gn i Epifcopum Sc ar en fe m 39^

D: nu m D r e m J o h a n n em Matt hiæ Epifcopum S r re ng nc nf . 4 D: nu m Dr em Joh. L e n æ u m , s .s . T h e o l . Profesfor. Upf al. 52 D : n u m Dr em O lavu m Laurelium, Pallor. Prim. H ol m . 14

Ti ll L i n co pe nf em Epifcoparum.

D : n um M. Pet rum Biugg Epi fcopum W i b u r g e n f c m , 41.

D :num M. A n d re am P ry tz Superintend. G o r h e b u r g e n s . 22- D : n u m D r e m Joli. Lenæu m Profesf. Pr imar ium Upfal. 4.

D:n um D r e m O l av um Laurelium, Pallor. Prim. H o l m e n f . 19- D : n um M. M a g n u m Pallorem Lincopenfem. - - - 6»

Ti ll Arofienfem Epifcopatum.

D : n u m D r e m Joh. Le næ um Prof. Prim. Upfal. - - 6.

D . n u m D r em Olavum Laurelium Paftor. Prim. H o lm . 41.

D ;n um M. Laurentium Stigzelium,s. s. Theol. Prof. Upfal. 7.

D :n um M. Ericum Guf tavu m E m p o ra gr i um , C on ci o n ar . aul.

prim. - - - - - - - - - - - - - — 4.

D:num M. Gabr. H o l l f t e n i u m , Pallorem Arofienfem. 23.

D : n u m M. S i m o n e m , P all or em T u n e n f e m . - - - 9.

Ti ll W e x i o n e n f e m Epifcopatum.

D ; n u m M. Nicol aum Æf chil li Superintend. Cal mar ien-

fem. - - - - - - - - - - - - - - 1 5 .

D :nu m M. J o h an n e m Bazium Paftor. Junecopenfem. - 38*

D :n um M. Joh. Staienum s. s. Theol. Prof. Upfal. - 19.

D :num M. H e r m a n u m D u f æ u m Paftor. W e x i o n e n f e m . 10.

D .n u m M. Ol au m Svenonis Paftorem Scarenfem. - - - 12.

T i l l

Ti ll Superintendendam Mariaftadienfem.

i Vniim M. Johannem Staienum, s. s. Theol. Prof. Upfal. 7.

E) : num M. Olaum Svenonis Paftorem Sdharenfem. - 36.

D : n u m Svenonem P rap. & Paftor. in Friksdahl. 9.

I > . n u m M. Svenonem G'udhemium Prap. & Paflor. in ÖfterLena. - - - - - - - - - - - - - g.

D : n u m M. Laurentium Paftorem Philipftadienfem. - - 7.

D : n u m M. Joh. Elai Terferum s. s. Theol. Prof. Aboën- f em - - - - - - - - - - - - - - - 7 . Confiftorium & Cleri fuffragia uti hvart och ett St if t hv ad v i d kom m er, år det, tvifvels förutan, S. R.

M t . for detta inhåndigade, och hårin Confiftorio Comi­

tiali infinucrade,

Således :

Confiftorium och Clerus Upfalienfis hafva fålt fina vota inuppå :

D : num D rem Johannem Magni Epifcopum Scarenfem.

D : n u m Drero Joh. Lenaums. s. Theol. Prof. Upfal. Primar.

D : n u m D r em Olaum Laurelium Paftor. Holm. Primarium.

Confiftorium & Clerus Lincopenf. inuppå:

D : n u m D re m Johan. M atthia Epifcopum Strengnenfem*

D : n u m M. Perrum Biugg Epifcopum Wiburgenfem.

D : num M. A n draam Prytz Superintend. Gothoburgenfem.

D : n u m Drem Olaum Laurelium Paftorem Holm. Primarium.

D ; n u m M. Magnum Paftorem Lincopenfem.

Confiftorium & Clerus Arofienf. inuppå : D : n u m Drem Johannem Lenaum Prof. Prim. Upfal.

D : n u m Drem Olaum Laurentium Pafiorem Holm. Prim.

D :num M. Ericum G. Fmporagrium, Concionat. aul. prim.

D : n u m M. Gabrielem Hollftenium Paftorem Arofienfem, D:nurn M. Simonem Paftorem Tunenfem.

D : num M. Petrum Paftorem Cuprimont.

Con-

Confiftorium & Clerus W e x i o n e n f .

D : n u m M. Ni co lau m Superincendentem C al m ar i e nf ei m r D :num M. J o h a n n e m Bazium Part. J u ne c o p e nf e m .

D :n u m M. J ohann em Staienum s. s. T h e o l . Prof. U p f a J . D : n u m M. H e r m a n n u m Dufæum Paftor W e xi o n e n î ' e m .

Confiftorium & Clerus Mariaeftad. i n u p å : D : n u m M. Svenonem Praep. & Paftor. in F ry k z d a h l . D. num M. Svenonem Gtidhemium Pr æp . Paft. in O f t e r -

Lena.

D : n um M. Laur en ti um Paftor. Philipftadienfem.

S. R. M :tis

Tvopligtige Under f a t are Bifkoppame ocb P rafterfkapet

Samtelige.

In comitiis Stockholmenfibus an. 1664 etiam C l e r u s con gr eg at us vacantes Epifcopales fedes fuis fuffragiis fubjecit, ut conftat ex relatione inl er ta Lånboms H i f t o r i - fka M ä r k v ä r d i g h e t e r P. 2. p. 6g. D- 26. slug, blef befalt a f Majeftaten^ at m m (\ulle votera em dugeliga M å n , fn m (kulle des f t bågge Bifkopsåmbetem be k låd a. ( D e St re n g n e- fenfi Sc Aboënfi, per depolitionem 'Johannis M a ttb ia Sc Job. Elavi Terferi pridie vacuis fa£t i s , fermo eft). H I StrengnJs S tift fick R. D. Ericusn Empor agrius, P aff. P r i­

marius Holt/ienfis 40 vota. T il Abo fick R. D. Tbacbarias Klingius m ilitia Superintendens Generalis & Paftor Riddar- holmenfis 100 vota. Nåmndes fuller någre flere; men efter font icke många vota på dem fållo, få dr ej a f noden at de nämnas. Ad hanc autem ele&ionem vacantium Diœce- f ium, Clerum Dicecefanum eo minus accedere potuisfe conftat ex e o , quod D. Emporagrius biduo poft in p ræf en ti a

S:æ R:æ M:tis mu ne ri fuit initiatus.

§. IV.

Co nf ti t ut os itaque videmus Epifcopos Seculo fuperi- o r i in S v e c i a, aut per vota Cleri Comitialis, aut Diœce- f a n i , aut utriusque fimul. Ordinantia autem Ecclefiafti- c a , quae pr odiit an. 1686, fixum atque Ifabilitum hujus r e i conftituit o r d i n e m , quem etiamnum obfervamus, fcil icet ut quodlibet Confifiorium, ubi fedes aliqua Epi- f copal is v a c av eri t, illud S:æ R:ae M:ti mature indicet, q u æ plerumque certum diem ad eligendum novum Præ- f u l e m Diccceli definire folet. T u m apud Contra&uum Fracpofitos conveniunt Pafiores & Sacellani inque tres p e r t o n a s vota fua diftribuunt, ex quibus una S;æ R:æ M : t i s d en ominationem confequitur. In Archiepifcopo a u t e m eligendo fingula regni Confiftoria concurrunt cum

Archidicecefi Upfalienfi , cujus tamen fuffragii jus unicum tantum in computando

n u me ru m conficit.