r. ν. & s. τ.
specimen . AGADEMICUM,
De
VI R O CELEBERRIMQ,
Mag. Ρ Ε T R 0
Ε Κ Ε R Μ Α Ν ,
Eloquent. PROFESSORΕ Reg. Se Ordin.
Ad publicum hörnrum examen modefie defert
ISaCUS LINDBOM Aronsson,.
AROSIA WESTMANNUS,
ΙαAudic.Guftaviano Maj. ad dicm 26. Maji
Anni MOCCXLir.
Hons aiiiemeridiams.,
UPSAUJE imprefi«®.,
s:« r:O2 mTIS
MAGN# FIDEI VIR.O,
Dicecefeos Aroßenßs EPISCOPO,
Venerandi Confißorii PRiESIDI,
Ut &
Gynmaßi Scholaramque EPHORO, Reverendifßmo,
PATRI ac DOMINO,
doct. andrén
KALSENIO,
MMCENATI .
l lfi has Tibi, Reverendiflime Pater,
j j exiles ingenioli mei primitias deferrem%
1 v ab officwdevotiffimi chentis baudparum declinarc videter. Quod tgitur easdem nunc Tibi conficrare [uflineam, non temeritati, jed obfervantia
acρte-
ac pietati adfcribas, fubmiße rogo. Tibi, Sacrorum
Prasiuli, Literarumque Mascenari optimo , tndulgen- tijfimo, Tiixque, poft Deum, i7/r<e aufpcto , nunc inpoßerum, memet fubjtcio. Accipeigttur, Reve-
rendiflime Pater, fereno vultu mumtjculum, oz»»i
fflendore, quo commendari queat, aeßitutum. Rejpi-
c/äj rö «ö« digmtatem; fedOfferentis animum.
»o» ampU, quam utdiffim<s admovere coe- pi manus, abfolvi, fateor ingenuey non ut vo·
lui & debui, /<?</ ut potui. Eten'tm fortuna mea non mehoris eß frugis , ingenium quoque rüde <&* tmpoli·
tum. Non tarnen dijpliceat Tibi, Reverendiiftme
Pater, hoc conamen ; /W favoris ac benevolentit
Τaas fW/w /*/ collußres. Meum Dzww 0. zW.
femper veneran'y ut Fe, Reverendiflime Pater, Eccleߣ emolumentum, Ret Literari<e decus , ac jplen*
didijßm£ famili£ Tax foiatium , omnifeltcitate cumu-
latum, fuperßttem quam diutijfime -£jje jubeat,
Reverendiilimi Nominis TUi
r
Culipr äeVttlpmut
1sac. lindbom.
Å3mo$m dtque Prutchrifftm VfRÖ,
Mag.1 GABRTELI SEVALLID ,
FASTOR! in Rettvifcionge. digniiErno,. adjfacentis Di*
ftrifåus PRAEPOSITO adeuratiilimo>
ΡATRO NO exoptatiffimo^
Åämoåim Weverendts φ Dn, PRiEPOSITIS
In Reg, Gymnaf.. Äroi LE*
Yen. Cbniiftorii ADSESSO*
PTOR IB US meis ut olirn rni veneration^
Ädmodim "Teverendo atque Pr^clariffiwo VI RO,
D.no MATTHET RAMZEUQ,
FASTORI in Grytnås & Ävefta Ibnge meriiiiSmo,. NU?
TRITIO' per pliwes annos; propenEiEmo-* AVliK'y
CULl lioco * omni hooore & reverenfci&
fufpiciendo..
Spetfatilfimo VIRQ,
Duo gabrieli avelin,
Rediruum Rei Μatallieac, nec noη curfus pubiici· i»
Avefta curatori perindaftri© »,■ NUTRITIO ante*
benignoy AVUNCULI loca hon orando«*
TJÄnc, Vobis. Promotores, φ Fautores, prv*
** cumenta. ac.
protixa bmefkia* m. graujjm#*
fenn/Jimo* facram e§e. voIut.
AdnaodL Reverend Pradariifim. Spe&atiii
Cu^OP
UaQ
Aclmedttm Reverendo otqne Vr&dafrflimo VTRÖ,
Mag, JACOBO SVEDELIO,
Ecdeiiae Copingenfis ANTISTITI longe digniftuno»
adjaccntis Diftridiu» PRyEPOSITO gravifiamo?
PATRQNO indulgeatiiEmot Vrßclartfjinm Vi RIS,
& MAGISTRIS,
CTORIBUS dexterrimis, &
R1BUS acquiillmisPRABCE·
fideliifömis; ita fumma ani»
perpetim c olen dis*
Admoäum Rcverendo atque Prackriffim VlRO*
Mag. PETRO WOLLENIO,
PA5TORI Moreniium digniffimo , NUTRITIOatqu^
EVERGETVE jam optirao, actatem deveaerando»
Multirm Reverendo atqueDofiijjimo,
Dmo PETRO NESSELIO,
V. D» COMM INISTRO in Haraker lauda-
tiflimo ,
AVUNCULI loco honorancto^
penpfßmt. differtatimwlam. eh certifjimct. favorfa da*
mwtis. teßeram. cum. perennis. felicitatis. voto* ar*
& Doftiffim, Norainum VESTKORUM
tuKtüinms
LINDBOM,
Lanäs-Gevalågern
I Weftmanlands Höfdingedöme,
W älachtad och Wälbetrodde
Herr ARON LINDBOM,
Adin högtäljkelige kare Fader.
A Lt är ej dyrbart guld, fom äger gyldne flrålar:
/1 Alt är ej äkta. fom rned höga tärgor prålar.
Planeter blofTa högt, men alt med fölens lius,
Ochglitter fer man nog i gråften,fandoch grus.
Så är ock alt ej dygd, fom os i ögat lyfer;
Ty mången dygd i mun och laft i hiertat hyfer,
Thet har jag wifat nt på theifa ringa blad,
Hur laft i dygdens ikrudoch purpur giör parad.
Jfag wil altfå min Far af wördiamt finne lämna,
Et litet prof, fom fail thet knapt ärwärdt at nämna
Emot thet mykna, jag utaf min Far har fådt,
Så ber jag hkwäl at thet tagas må for godt.
Och hwad fom brifter i en fådan fattig gåfwa,
Thet bör och wil jag afet takfamt finne lofwa,
At bedia Gud thet han utat fin nådes mått,
Upfyller, och min Far belönar med alt godt.
Åiin högtäljkelige käre Faders
- · - - · " ; - : -
LydigSe Sen ISAC LINDBOM.
S * . v*-.·'<'· . \
ρ. Β. ν.
ξ. L
I unquam hallucinari contfgit,
tum profe&o agitur pra?pofte·
re,ubi noftris, pariter atqj alio·
rum moribus juftum erit pre- tium ftatuendum. Nec mirum
adeo, quippe, teile Tullio,/^ eß vulgus: ex verdate pauca,ex opi·
nione multa tflimat ä). Cui confentit Juvenalis:
pauci dignofcere poßunt
Vera bona , atque Ulis multiim diver[ä, remota
Erroris nebula - - - b),
Nempevericasinveftigatu e(l difficillima, quippequae
non femper , nec totam fefe conipiciendam praebet*
fed in occulto delitefcens,oculorum ingeniiqj aciem
haud raro fugit omnera. Etenim vitia, iarva vir·
turis fplendide veftita, inter mortales latius fer- punt obrepuntque: hincfit, ut in ejusmodi per- fona veluti tragic^ five Principes, five fubjeélos ,
cujuscunque detnum fuerint flatus atque ordinis ,
fpe&averis , pro virfcutibus habeantur, celebren-
tur.
4) Örat.pro Rofc% Comted, f, 10 b) Satjr, X.
m o
tur. Ha? véro virrurum mimuIas, ?n amplo Hiqus
univerfi theanro , quippe ut? iöqulcur Perron. Ar#
I) r„ totus munåus exerCet hiftriomam , ubiqae prad«
eunres, & neicio quo geftu mor q se tantos fibi plauius excirantes, ornaru furac furrivis tolori-
bus denudaras, in fcenan, Tuumque, Candida Le&or, quoad a me id per ingenii tenuitatemfie-
ri poilit, conipeåun: producere conüicui j. Π.
Λ Spurte ift« 1 quarum mentionem injecirnus*
vireures, fine idea oppofiti i. e. vera? virtotis feHci-
ter, meo quidem judicio , proponi nequeunt. Hui·
jus iglrur indoles contra turbam roalefanam A-
theorum , quibus non nifi virtutes mfunt perfona-
tae, breviter delineanda erte Eft igitur virtus Ha¬
bitus proaereticus, acftiones ad voluntatem Divi-
nam componendi. Duo heic occurrunt momenra, tanti ponderis, ut, nifi illa obFrventur, vix dici poflit, quantum exiftimationis iuas detrimentum
virtus ipla acciρiat. Prius eil, quod Lex natura¬
lis . norma otpote virturis, fundata fit in juftitia ►
3c ian&itate Divina. Pofterius, quod finis virtu-
tis ipia fit gloria Divina.
Non defuere, qui fundatnentum totras Juris Nat.
5n focialitare reponeodum judicarunt. Ex quo principto,
praeter quam quod ofEcia ergaD um non nifi per longas ambagesindeeruuntur,facileiniilana ingrederemur fen-
tentiam , Deum ideo amandum colendutnve die, quia
illo indi g emus. Cui adfine eft principium illud utilitaris,
a ChrifHano Democnto c) d^Fenfitatam. Quod liqui¬
dem tollit omnem obligationetn internam, omnem i-
tern v
r) föd* Krverendi'flimi Evifcoft Ryäelii obftrv. in tkriß»
ϊ>ξη.οέηίΐ DeWonfir. Evan^eL.Am^
4M )*( **· I tetti v&ram virtutem , atque adeo ad palatem Atfreo-
rum optime adcotnmodatum eft, tios jure mcritoquö
deteftamur.
Circa finemmonendum erit fco, quod gloria Di*
vina tum maxime promoveatur, quando ipfe Dcus &
roluntas ejus amatur, non propter nos, fed propter fuas perfe&iones. lfco, quod non debeat foJum, fedpof*
fit etjam homo phtlautiam amore Divino pofteriorern
dueere. Amorem hominis paifivum, dum ininclinatione
confiftit, meram eiie philautiam$amorem veroatftivum, qui eft determin^tio öc propoiitum voluntatis alium fi*
nem adfedandi, liberum elfe contendimus» Hatc au- tem determinatio fine longo ftudio, coaéfione & pro*
pofito non fit· Ubi autem ejusmodi ftudium & propo*.
fittim eft , ibi quoque aderit virtus. Illa vero ubi nota
exercctur, ibi folam philautiam regnare hominique im-
perare facile colligitur· Cur igitur virtus adpdletur
habitus proarreticus inde fatts liquet,
7 $. HL
Ab hac germans véraeque virtutis indofe ,
tnrtus perfomta toto , quod ajunt, ccelo, difcre-
pat. Etenim pro fine habet illa utilitatem , & in
genere confiderata, eft a&io materialiter bona«
formaliter mala. Ut vero luculentias natura &
ratio ejus cqnftare queat, fpecialiorem ejus ideam
nobis tantifper formemus· Et tum eadem erit in*
dole, qua virtus Politica, qu« eft inventum cal-
ifr!um finem , propriam utilitatem refpicientem #
obtinendi.
Virtus Politica heic non proprio lumifur fenfu^
quo ad quemlibet reipublicae ftatum confervandum pértinet, fed abufivo & improprio, quatenus in pro»
priis commodis, per injufta media & calhda inventa ob-
tfnendis, verfatur. In eo cum priori convcnit> quod
A utili-
4 m ) * ( m>
utilitatem pro fine habeat* & cirea ejusmodi res occu"
petur , q«ae in fe confideratae, ad externam hominis
felicitatena non faciunt, fed, tanquam medium, ad e- Under« obtinéndum adhibentur» Differunt veroratio-
ne dire&ionis. Iilam enim prudentia moderatur, quac media ad finem impetrandum apta & legitima eiigit,
& per virtutem ad uium adplicat. Ha?c vero a ftukitia
dirigitur 9 dum callida 9 jufta licet adpareant, media
fmi obtinendo proponit, & propoiita adplicat» Sic di-
citur deO&aVio, tfuodfub ß>eciofisfdne titnitsindueritarmst,
quippe^uAAdverfus intcrfefitres Crefdris aufus exfecntusfy β,
pietatis tituloinßgniebAntur.*) Necnollde Pompejo: qvodli»
bcrtAtis publicAfAtrocinium ac tuteUm prtferretidonrum fuA tupidinititulum, Sedtßicodores vulgo imponuntc). Jubent a«
Jiquando regulae prudenti«fecreto & obliqueproccdere,
atqj iimulando & diftimulando id efficere conari,quod ob
callidorum technas& violentam aliorum remoram alio·
quin peragi nequit) qui tamen cafus huc non fpc&at.
Kec diifimulandum, virtutes Politicas dupliciter con-
fiderarii vel uti funt Polilico-Moralesj vel nuda: Poli-
ticae. Quatenus a Deo commendantur, adque finera prudenti» adprime utiles funt, Moraks vocanturj ra-
tione verofiniS) nempeftultitiae, adquemadpliearifolént,
funt Politicae. Juftitia e. gr.eft virtus, quam Deus ho·
mini colendam injunxit; Moralis eft refpe&u volunta-
tis Divinac, Politica vero, cum a multis ideo tanturn- modo colatur> ut ne odio & contemtioni aliorum ex-
ponantur. Sic quando9 fub ftrategemate quodam Po*
litico , pietatem fimulent & prac fe ferant Athei, ne videiicec e Republica ejiciantur, exterminentur. Tem- perantiac eadem eil ratio, cum huic virtuti idcirco ftu·
des, quia per luxuriam &animi, & corporis virescor-
rumpi» multosque admunera, in republica obeunda, fe-
fe ineptos reddidifie, haud pauci noverint, Virtutes i-
#) BvecL Dißert. in Sveton. ρφ 2$. gitur >
c) Betel, progymnafm, Ad iltrnm p% 6$69
«$ ) O ( ϊ> j?
giturj qiis non txercentur, quia juftae, fed quia utile*,
funt, Politicac dicaniur & perfonatar.
§ IV.
Quid per virtutern perfonatam intelligitut%
jam innuimus. Eam igifur ex iuis fontibus, cum
exempiis, in quolibet hominuns ftatu occurrenti- bus, fubnexis, confiderare animus eft. Ex volun- tace, quas eft fubje&um virtutis, omne vinum
Morale natales fuos ducir» Philautia igitur iinis
eft ultimus* ad quem > veluti centrum , falla? vir-
tures collineant, adeoque principem illa fibi vin-
dicat locum. Hasevero, pro objeftorum diver- fltate, in tres veluti ramos fefe diftundic , ambitio-
fjem , avartttam , & voluptatém corporis , ad quas viria tantum non omnia commode referuntur.Cum
autem inclinationes, in omnium animis abftra<fte confideratae, fint äquales, vario autem modo in
vita fe fuasque vires exlerant, cauftae erunt extra animam , ex quibus tanta vitas diverfitas provenit, quarum in praecipuas inquiremus.
Ob mutuum , quod animam inter & corpus intercedit, commercium, illam ab hoc variaS fubire mutationes dubio caret omni. Primam igi¬
tur cauftam, inträ hominem,in ipfis ternperarneti·
tis habemus. Horum cum non unum femper pal-
mam prasripiat ceteris , (ed pro diveriitate atatis , flatus , aliarumque cauflärurn rnodo hoc, modo illud principatum teneat, ex ifta modificatione va- riasinclinationum viciflitudines , quas mores mu·
tant, excitari neceile eft.
A ζ Pul·
I
« «6 > ° ( β*
Fulerum hujus veritatisteftimoniumCeleb.Buddéuf
inTheoh Morali e) de virtute, quam vocant, heroica
adducit, cujus verba proferre operac erit pretiumi: Ac-
„curatius, inquit, fi heroumAlexandri Magni, Julii Cac-
„firis > aliorumque facinora confideres, nihil aliud,
,,quam eminentem quandam ambitionem, voluptatis
„cupiditate quandoque temperatam, in illis deprehen-
des. Hinc eeim illa fortitudinis, clementiac, juftitiae,
„humanitatis, ex quibus heros cenfetur, fpecies. Bei«
,,Ia injufta, rapinar, opprefifa libertas, gentium cacdes,
„urbium ruinae, adulteria, fcortationes non obftabtmf,
„quo minus fit maneatque hcros; dignui, qui genti-
>jbus imperet, cum ipfe fuarum cupiditatum fervus fit
„turpiifimus. Virtutem interim heroicam in ejusmodi
„hominibus, qui vix hominum titulo nomineque digni,
„laudant Poetac, Oratores , Hiftorici, Philofophi > Sc
„quisnon? ignorantiar fei licet ira fuac, aut fttiltitiae do-
„cumentum fapientioribus reli&uri.
Qupd res ita fefe habeat, dementia,quam in fum-
rnisimperatoribus» tanto verborum adparatu, extollunt
Hiftorici, fitin exemplo. Virtus, omni tempore &oc-
cafione, conftans eft, In iftis vero pluracredelitatis,
quam clementia! deprehendere licebit veftigia. Alexan¬
derMagnus viris & armatis non modo non pepercit,fed
feminarum & infantum imbellium fanguine gladium
tinxit. Injufta nece optimos amico?, atftu ambitionis
idfvadente, trucidavit. Julius Cariar, nec non Augu-
ftus, horrendam ianguinis eftufionem in cives fuos ad-
roifere. Quae ob marationem morum, temperamento¬
rum, nec non aetatis, fafta fuifle merito contenduni Scriptores. Clcmentiam enim ad attatem juvenilem,
-crudelitatem vero adinfequentem & granlern referunt.
Fatendum vero erit hanc cauiLm non (ufticere, ut illa flagitia W) Ca?. l%Sett. IV. LXXVll, U/.
4M ) o ( i» j
iHagitk pro virtutihus nos babeamus. Mutatio enim
temperament!, pro diverfitateaetatis, inclinationes ani-
mi quodammodo fledlere & impedire, non vero peni-
tus tollere poteft. Quid, quod hoc ipfom tribuendum
eftaliiscaufiis. Cum corpus fanurn & bene conftitutuna
«fl:, vd res laetiores adountiantur^ mites fe praebere
folent Principe*. Indc eft, quod ter vel quater in dies, inque horas faepe rrmrent animum. Clementiam etjam
4r>ufli velint,nolint, declarent, quippe qui confpiratio-
nem & odium fubditorum metuunt , fi crudeliter fe gerant. Hane ob cauiiam Titus, dmor & delirium ge-
neris bumani aipellabatur, quia jurejurando fe Diis ob- ftrmxit, fe neminem occifurum, folium namque crude-
lium antecefToruai fangutne identidem adfperfum vide-
rat. Sic indinationibus animi cauflae variac obicem po-
nunt, ne erumpant, fed quafi defeflac ad tempus quie-
feant. Non aliter ac homo immenfar gul«, gravi ad-
fedus morbo, non ideo ftatim dici poteft cupiditatem
inebriandi amififie, quod, cerro tempore, bacchanatia frequentare nequit. Nero per totum quinquennium,
inftar lupt, ungves rapacrs palJio clementiae obtegitj
fic, quiin ejus iocum iufficiebatur, Domitianus, fic Tj-
berius, aliique. Cernitur iraque virtus perfonata in eo, quod inclinacio prava voluntatis, per modificationern
temperamentorum , alhsque caufifas plurimas reprirni
& coerceri, non vero plene planeque exftirpari quear, fed fit maneatque Vitium, qu ntumvis fpeciofo virtuti«
nomine fuperbiat. *)· Alios etjam, qui fe nondum ri¬
te explorarunt, mutatio terrperamentorum & flatus in
devia nefcios quafi abripit. Prioris exempium in iis ha-
bemus, qui in cern actate, e. gr. juventute, fingulari quadam propenfione fe ad vana flagitia committenda
incitari e)Cfr E/prii Fltfehiert Entlarvte VtIt Caf, X, Sveten.
bit.Tit. refc, lib. VUU
g 4M ) * ( B»
incitari feritiunt, quam ne in aétum erumpat, & famam
eorumac fortunam laedat, omni cura refrcnare ftudent,
in ipfo vero animo fovent, & eadem deleftantur. Hunc ftimulum, arta te prove&iori & temperaments commu-
tatis, debilitari percipiunt. Perperamigirur iibi perfva-
dent eundem fuo ftudio emendatum feiiTe, quod tarnen
ipfi corpori adfcribendum eft. Sic fenes plerumque, qui» per totam vitam» voluprati indulferunt, in muta- tionem quandam morum incidunr, quod temperamm-
to , non virtuti, acceptum erit referendum. FJagitia
enirn illis, non ilIi vitiis, renuntiarunt, ut dici lolet, quamvis minus adcurate, quod ex its, quae fupra dixi-
mus, fatis patet. Homines, quorum temperarr enta a- deo funr commixta, ut, quodnam principatum teneat, difficile iit judicatu, ad graviora vitia non quidem abs-
trabi folent, in quae alios fe praecipites dare vident.
Suos igttur mores cum aliorum conferendo, falia vir- tutis opinione fe ipfos demulcent, & vitia iua pro cxi- guis, aut nullis habent» quamvis, Ii ad legemexaminen-
tur, ejusdem iint morahratis. Hoc, pro fuo more, e-
leganter oftendit Buddeus in Element.Phiiofoph. prad:«
„/") bis verbis: Muitos reperies, qui fcortationes, va-
„gasque libidines, & compotationes vehementer palam
„deteftantur; interim iibi temperare nequeunt, quo
,,minus choreas, honefta , ut vocant, cum feminiscom-
„mercia, & id genus alia, ut ingenuo huiriine non in-
„digna , autlaudent, aut probent.
Quantum mores adftatum, in quo vivitur, incli-
nent, non ab omnibus rite perpenditur. Pauperesenim putant fe avaritiam, ambitionem & voluptatem toto abhorrere animo, licet fe nondum rite exploratos ha- beant, non loculos omnes excufterint> neque experti iint, f) Cap% K §.XLI. pdg.ifp.
4W ) o ( Wr 9 tönt? quantam ejusmodi obje&a in animo eorum pro-
ducere poffint mutationem. Multi igirur, qui ex pau-
pertate ad honoris faftigium confcenderunt, modum
fruendac ambitionis, avaritias & voluptatis non tenuere.
.Ambitioni» dedita veluti opera, primum adiignavi lo-
Clirn, qtiippe quac, fatente Seneca, nen eß contenta ho»
ttortbus annuis,· fifieripotefi,ttnonomine occttpare faßos vult,
per omnetn orbem titulosdijponeteg). Virtus igitur, quac ad-
tenra circumfpedHone ad omnes circumftantias non ni-
titur, fpuria <& fucata eft quam maxime: vcra enim
virtus in punfto coafiftit.
5. VL
Educatio, cui tota vita plurimum debet, fe-
cundo inter cauffas Ioco ponitur. Corpora noftra
eorumque Organa fenforia in infantia non folum
moilia 6c delicata iunt, fed ipfa quoque volutttas
ftexilis , ad varias imprefiiones Tuicipiendas apta·
Ip(a inclinatio noftra per ie ad mala propenfioreft;
omni igirur nifu&ftamore, per tnagnetifmum qua-
ii, in ea ferrur rspirurque obje&a, qua? a paren- tibus laudantur? & fenfibus eorum obverfantur.
Neque diffitemur, ii imprefiiones ienfationum &
adfe&uum matris in cerebrum infanris cum educa-
tione conjundim coniiderentur, propenfionern ad
malum vehementiorem efle, quoniam impreifio-
nes iftae per educationem corroborantur & fulcluti-
tur b).
Prava autem educationon iolum parentibus^
ied magiftris & doflonbus etjam juventutis tri*
buen- g) De Itλ Til I.C.XVI. h) Tufius hat de re 4git
JAalebtAnihiUS in Lib II CAp. Vill. de inquuenda verieateé Cfr%PrQ<xw% Reverendijf. Rydilti sdExercit,Rat.p./. §%/«
te 4SI ) o( Wr
buenda efh Multa vel exeruditorum fcriptte hau-
rire licet, qua? animos tioftros falla virtutis idea
fenfim fine feniu imbuant. Erenim ob eorurn in- fatiabilem ambitionen*, tot habemus fcripta erHti·
ca, tot fe&as, tot denique ipinoias argumentandi
rationes, religioni & reipubiicae noxias, quot un- quam excogitari poiTunf.
Parentes, dum ipfi veram virtutem noti exercent,.
mores, fuis fimiles, liberis inftillare folent, qui non aham elfe virtutis viam, nec alla principia, quamquas
a pareotibusinculcantur, credunt. Iidem parentes libe·
rosfuos mox voluptatis fenfti permtilcent & pratmiis ad·
liciunt, mox ad ambitionem, honorum adipifcendorum
crgo t cxcitant. Hinc nimiam fui atftimationem, glo¬
rias cupiditatem, frivolam cultus & veftitus ja&antiam, aliaque vitia, quac pro vtrtutibus habentur, in adole- fcentulis animadvertimus. Pietatem* juftitiam &tem- perantiam, ob externam felicitatem, famacque confer-
vationem colere didicerent. Quo fpeélatillud Poetaet
- - Tant* major fam* fitis efi, quam
Virtutis. J$j*is tnim virtutem amplettitur ipfam
Framsa fi tollas.*) #
Deus, fummum illud bonum, fenfibilibus bonis involvi-
tur. Infantes, ab incunabulisiic abje&e & ferviliter edu- cati, nefcioquam ergares, quac virum Chriftianum de-
cent, indiflferentiam paulatim contrahunt,ut illam, per totumvitac curriculum, mordicus rotineant i).
Scripta haud raro eruditorwm, ex quibus do&rina
de voluntatis emendatione, hominisque fclickate fu-
menda efiet, funt peftilentiifima. Ule enim eft aftus
quortmdam, ut hypothefes falfas pro veris venditent
principiis, ut ex fophifmatibus fuis, quafinovisinren- tis, ipfi gloriam & auram captent» & leftores incauri,
. .
„ igne
*) Juven.Sat.X. t) Cfr.Suäi, Tbeol.MoraLCap. /.
IVι § LXXiX.pagt ijo. Male brantb. Ut% antea tit.
·«* ) 0 ( *#· il igne coec* audoritatis fatuodudi, a virtutis tramitede-
fledant. Sic mos eft fuitque quorundam Haereticorum,
quo dodrinac fernina co felieius fpargerent, peftiferum
arumum iuum in fcriptis diifimulare. Thefin cum an·
tithefi, argumenta in utramque partem ventilatis» pro- ponunt. Antithefin validiifimis argumentis exftruunt,
thefin vero plane infirmis, ta, quac ad contrariamfen-
tentiam rejiciendam maxime faciunt, vel omittendo,
vcl non nifi leviter tangendo Alii falla principia ve¬
ris adnedunt 5 conclufiones vero , quae inde fluunt 9 perniciofiifimas, ne ledorem primo veluti obtutu ter-
reant, data opera filent. Quem, fi modo principiis fubfcripferit, ad partes eorum fua fpohte iturum, non dubitant. Id vitii cum his omnibus commune eft, quod fpeciem fingulans pietatis, finceritatis, & bonae inten-
tionis prae fe ferant, omnesque eruditos fibi confentire
dicant, ut nobis aliisque periuadeant, nullum in her- ba eorum latere, nec htuifle anguem. All aftutiam i- ftam nobis dctegit Rev, Rydelius in prommio £xercit.
Rational, k) his verbis : Thet Hr intet Alt guld, fem glimmAr. Thet År mycket , fom bar [ken til fordom , och År
dockßor dir(kap, konßigt lappri, ochfpitsfundig log»; kla-
ra fanningens fornekelfe och luftfjfringande inbildningar om thet[om aldrig yrar*
In orbeerudito nonpaucideprehenduntur, qui li-
bellos prodigiofis titulis, quafi fufpenra hedera, exorn nt.
Jvlagnum illi & infoliturn,montes & maria pollicenturj
fed carbones ibi prothefauris invenies. Nempe & nu- bem &inania & fumos vendunt. Hifce non male ad plicuerisdiftichon illud Henrici Stephani, quod cuidatit portentofo libéllofua manuadfcripferat:
Bβ Irbro titulus, quo non fpecioßor alter,
Sed prater titulum, ml habet ifie Uber,
Etenim dum magnificos & fpeciofos nimium iibris prae- figunt titulos, parum abeft; quin illis occinatur: en ob-
k) B fc»r4
ii ) ο ( *f»>
TcurA diligentia *), Sunt multi fuperficiaris eruditionis,
qui ut folidam prae fe feradt, adque munera in Republi-
ca, ex quibus lautiores erunt reditus, protroveantur ,
Magiftri vel Doåoris titulum adfe&ant. Multos ejus-
rnodi hurea coronant exteri, qui fumunt pecuniam,
& rernittunt Dolores Magiftrosque in patriam, ut non
minus hodie , quam olim, in inertes iftos Candidatoi titulorumque aucupes quadret:
Jam fit Μagifter Ar tium,
<Qni nefcit quotas partium
De vero fundawento.
Habere nomen appetit,
JRem vero nec tupit, necfeit
Ena mine contemto.
Ob hanc gloriam eruditionis multi etjam ftudiojfl Theo»
logiae inresPhilofophicas & linguas auxiliares addtfeen·
das ita ineumbunt, ut ipfum nueleum, i.e. Sacrae Scri*
ptura& linguarum fanåarum ftudium omittant,velnon
nifi leviter adtingant. Morbus fane noftri eft fecüli, quod non folum eruditi, fed homines in quolibet ftatii
jufto longioribus & immeritis fuperbiant titulis: Qui gibbofus, curvus aut c/audus hic naftitur , titulum eptime formats (Woblgebohrn) Ambit : qui fordidos habet nata- les) titulum nobili loce nati (Edelgebobrn) captat. Id quod
non minus abfurdum, acfipumilio gigas, aut fenex juvenis
locari pellet. Uti fatyrico iale hacc & alia vitia bene mul-
taperfricatNicolaus Klimius *') Non defunt,qui,utmul-
tos libros evolviiTe videantur,innumeras fere in feriptis
fuisaliorum fententias c®rradunt,utq; multarum lingual
rum notitiam nec non infignem bibliothecac adparatum
fibi vindicent. Hoc etjam referendi, qui in concioni-"
bus iacrisGraca & Latina Patru n,EbraicaRabbinorum,44
reci-
*) Cönf Joa. Henr.a Seelen Orat. de Pracocibus Eruditis.
f. IpZ. **) In It'tnere fubttrranio p.qoZ, efr Dijfert*Jub Ce- (ßb.D.Pr*ßdfya»no fuperiori}beie Ventilatam,de Titulomauta,
