D I S S E R T A T I O
D E !H\
U S U ,
QUEM MEDIO Æ VO
M O NACH I,
Q U A M ,
C O N SE N T . A M P L . F ACU L T . P H IL . U P S .
P R Æ S I D E
M u Æ R I C O M .
H I S T O R . P R O F E S S . R E G . E T O R D . S. R . S. M . PRO G R A D U
P. P.
J O H A N N E S C. B E R G S T R Ö M .
V . D . M. IV eß m a n n u s .
I N A U D IT . G U S T . M A $ . D. X X I M A g f l MDCCXCJ.
U P S A L T Æ ,
L I T T E R I S V I D U / E D I R E C T . JoH. EdM A N .
IN
[ S A C R A M R E G I A M M J t g w z E a s a s a
S U P R E M O R E G I I S T A B U L I
T M 3 E F E G T C ,
P R O V I N C I A L W E S T M A . N N I M
& TTJB E M W J L T O 1 Ï
OR DI NI S R E G I I D E
c a m m E m o j L x o å x ,
N E C N O N
O R D I N I S E N S I F E R O R U M
■ E Q F l r i ,
I L L U S T R I S S I M O e t G E N E R O S I S S I M O
3) O M
'0' ]B> A i a. A* g u S T
A ‘'Uasv Xrrrr^x
* A\ aAD !*i A
"ST / \ \ r i \ \ Im )i)
«
3
SA CR UM
V I R O
M A X I M S R E V E R E N D O
D I O E C E S E O S W E S T M A N NO-
A R C H I - P R Æ P 0 S 1 T 0 ,
R E G I I d e S T E L L A POL A R I O R D I N I S
M EM BRO,
S. S. T H E O L
D O C T O R I ,
B n o I Ô H À 1 1 !
F AMT®
P a t r o n e F a v e n t i s s j m e !
j P a rva quidem f a t e o r , Ti b i, fiunt quœ p o r r i g o , deva E t tanti m eritis inferiora V ir i;
Refpice f e d mentem T u dantis & intima cordis t Magnaque mox f ie n t, quee Ti b ip a r v a dabam.
cu lto r hum illim us
J O H. C. B E R G S T R Ö M .
DE u s u
,
Q U E M MEDIO ÆVO PRÆSTITERUNT MONACHI.
CgS. . f»
§. I.
A
d di fciplinam, cujus officia vira c o nt empl at iv a, n e gotiis inimica , maxime abfolvebantur , ut veram amplectendam qua ratione unquam impelli potuerint h o m i n e s , fenfu indigentiae laborantes & ad agendum n a t i , mirum (ane esfe videtur. Credendum v e ro eft, aliis ne- cesfttatem arcjue triftem & fingularem animi habitum , fu- pra vulgus eminendi & peculiarem de fe o pi n io ne m e x citandi ftudium aliis fuafisfe, ut humanam fugerent (o- cietarem atque folitariam agerent vitam. Q u o q v o m o d o v e r o res fefe habeat , perniciofum illud d o g m a [upra na
turam vivere efi Deo vivere magnas ho mi num in omnrbus fere terris genuit c ohor te s, quæ P y t h a g o r æ o r u m , Plato
n i c o r u m , B o n z o r u m , Faquirorum , Esfaenorum , T h e r a - p eut arum, «Sc M ona c ho r um no mi ne faniori Philofophiæ
& purae R e l i g i o n i , pro diverfitate rerum infeltæ, fandti- tatem in v i ven di g enere & aCtionibus naturae & felicita
ti ho minum e r egione oppofiris, quaefiverunt. Vi rium n on elt levium in tantam mesfem immittere falcem ; qua
re favorem ne nobis fubtrahere velis tuum , B. L. enix#
r o ga mu s, cum particulam, ma!e forrasfis d e c e r p t a m , cen- furae tuae offerre non dubitamus.
A 3 §. II»
§. II.
Rebus M o n a c h o r u m , ficuc ac cepimus, initium ad
modum tenue fuir. Mulri enim Chriftiani metu percul- fi fe in loca afpcra & deferra abdidere, ut a periculis a b es fe nr , quæ Decio Imperatore vitæ fortunisque fuis ubique terrarum Roma-ni imperii , imminere videbant.
Profugi incertis fedibus vagabantur, cava monti um faxa fpecusque fubterraneos pro tuguriis , humi pabulum Sc rsdices herbarum pro cibo habentes. Pars au&orc Fnulo, qui dein c o g no m en invenit E rew ttœ , deferta ad Th eb as Æ g y p t i o r u m , ut vulgo fertur, petivere & tem- peftate in dies crefcenre , reliquum aeratis ibi fraufegere.
H i n c nova vi vendi ratio primis poli Chrifhim feculis Chrift ianis, fi o m n i n o non incognita , faltrm tamen mi
nus ulirara , invaluit <?), novoque nomine A frctaru m , A - nachoretavum b ), E rem itaru m , Monachorum plurimi incla
ruere. H o s , poftquam firmum evafit imperium Cbri- tiianorum , in civilem focietatem redire exfpeftaveris ; fed adepta libertate , incredibile memoratu efl , adeo non ea
d e m ufos fuisfc , ut magno potius numero brevi res e o rum c r e v e r i t , ranra cupido in folitudines difcedendi h o mines invaferat. Cauda non larer. Diurisfime in ftim- mis periculis verfati funt Chriftiani Sc comm odis, qune a civili focietate derivantur, pene caruerunt ; unde vim naturae prope obtinuit confvetudo refte vivere Sc qui
ete vi ve re ut duas res contrarias libi repræfenrandi. Cui placuit illud, hoc frui non licuit. Op timo dura quoti
die esfent toleranda ; quare remoto metu alieno femet- ipfos fponre affligere tormentis, vitæ Chriftianæ c o n - fentaneum esfe putabatur c). Martyres crudelia quæque
P a rt) Mosheim. Infliff. Hift. Ecclef. Sæc. III. p. 11. c. m . §. 3.
h) D u Cange v. Anochorera?.
0 J ' nn& À , L . A ikin O n Monaftic Inftitutions p. 78.
patiendo ma xi mam (ibi pararunt gl o ri a m : plures ejusdem laudis ftudio accenfi æquaiem referre aliter non potue
runt , mutato rerum flatu A n i m o s Hc comparatos inci
tavit Philofophia Ne o- Pl at onica, ad cujus leges univerfam Re l i g i o n e m revocare primum audebat Origines à ) nec leg a to r ib u s caruit. O pi n io ejus f e r e b a t , a nimam, ut particulam D e i , c mnis veritatis div inæ St humanæ ele
menta c o mp r e h e n d e r e : vinculo corporis mi fere premi St a veritatis fupremique Nu mi ni s co gnitione non fo-
3um a bdu ci , verum etjam rerum lenlibus jucundarum a- mo re repleri & pollui. H o c ne got ior um fuga, quiete, corpore fame debilitando St lolirudine magis magisque esfet disfolvendum , quo veritatem in femetipfa latentem liberior esfet ad i ndagandam, eaque via cum Deo tandem conjungeretur. H i nc fundamenta illius vifse , quae tot civium numero privavit rempublicam St Religionis ad bene beateque v ivendum aptisfima corrupit praecepta.
Hi nc alienam induere formam pretiique nimii haberi coeperunt opera., quibus nil fere pernicialius. H i n c , ani
mis a litteris f ev o c a t i s , fontes i g no r an tiæ , fuperftitionis- St o mnium fere Fanaticorum , qui medio ævo grasfati f unt j magna ex parte aperiebantur, St optandum foret, ne rivuli qualescunque exinde ad no s etjam pervene
rint !
Ab Æ g y p t o , ubi- ad focietatem inter fe St convi
ctum M ona cho s primum vocavit S, Antonius e') A. C.
305 , lues ifla per magnam partem Aliae diffufa, celerri
m o properans pede in Europam , Italiam , vicinasq, regiones i nv a i i t , S. BenediElo ad m ont em Caslinum in
U m - d) M osb . I. c. §. 2.
e ) Cujus inUirutis omnes in Æ g y p t o & Syrio adhuc fubjefli Tuo»
M o n a c h i ; S. Bafilii vero , qui in Alia M in o ii & Ponto vellantur, v. M o- re ri Di&. voc,- M oin e.
De Ufit y (juern meâio avo
U m b r i a A. C. 5 29 , ut putatur, monafterium, ubi legi bus , quæ pro arbitria Re&orum mutan nequibant, primum al
ligati funt habitatores, fondante / ) . N o v u m vero Clima n o v o v i ven di generi haud propenfe favebar. T am duris
& feveris legibus nunquam adtfringi potuerunt Monachi O c c i d e n t i s , ac Orienris, terræ cœlique afperitate pr ohi biti , unde fpeciem horum vi vendi rationis, quam ipfam rem illi femper potius ferebant g ). Paullatim igitur ad ceteras provincias Europæ pro^resfa, dein faris profpe- ra fatisque autoritäre pollens videbatur, fan&iratis o pi nione minus c o m m e n d a t a , quam aliis f tudii s, quæ pau
cis abfolvamus.
% n i .
U s qu e ad initium feculi V. nihil cum Cl er o c o m mune fuit Mo na c hi 9 , nili quod qui fanclitatis opi ni one florebant , interdum ad facra minifteria obeunda l e g e bantur b \ Atbnrtafius, presbyter inclytus Alexandria^ in urbes eos primum intulit / ) , ut Sacer ordo c o m p l e m e n tum inde acciperet. Coenobia exftru&a, Scholae in eis inftitutæ , ubi pro i ng e ni o temporis litteris futurus M o nachus & Sacerdos imbuebatur. Hi nc Clerici appellari Æ), Clerique jura fibi arrogarunt & in e ode m esfe ho no r e cceperunt / ) . Imperium Romanum undique terrarum dein invadentibus Barbaris, fors ita tulit, ut Sacris etjam faveret horum opi ni o. De o s enim o f fe n d e r e , quo r um in tutela regio peragranda esfe putabatur , no n tantum
ne-
f ' ) M osh. Sæc. V I . p. ii. c. ii. §. 6 . g ) M o sb . Sate. I V . p. 11 c. 111. §§. 13 , 14 . h ) Most». Sate. V . p. 11. c. u . §. 9 .
i ) D u Cange v. M o n a c h u s Cfr . Moreri I. c, k ) M o sb . 1. c.
/ ) F u retiere D i& , v. M oin e.
fiefas , v er um erjam proniores arma comi taturos, fi cul
tum e orum amplecterentur, a fide non erat alienum.
U b u u m q u e jam ferebantur, Chriftiana invaluerat Religio, quam plerique f u fc e pe r e, fufcepræque Antiftites ac prae*
lides eisdem honoribus decorarunt & r e v er e nt ia , quam Aiis antea habuerant m mores majorum c onf vet os ceterum o bf e rv a n t es , pietatem caeremoniis a bf ol ve ndo tt).
Omni a i g ne ferroque vadanti bus, cafis, palariis pariter ac fcholifr funditus erutis; M o n a c h i , eorumque inflituta seque fecure ac Clerus agebant. N u m e r u s dehinc cins- fime auctus & ut verum pr of it eamur, maximam nebis no n m o v er e t admirationem , fi quisque otia & fecurita- tem festans coetui eorum additus fuisfet. Ultra enim nihil fectiri , nifi in armis, nullum jus, mfi inde de ri va t um o ) . Plus v e r o , quam nobis permittit flatus rerum lurbidus , poftularemus, fi r ui bam, quam v i s , vel metus, -vel i g na v ia , vel gloriae cupido in claufirn c o e g i t , mora- tisfimarn Sc litteris infhu&isfiinam exfpe&aremus. Q u e relarum plena funt monumenta rerum eccltfiaflicai um medii œvi de ignorantia Sc vitiis monachorum Sc facer- dotum > nec fine causfa, cum illos fic congeffos Sc hos ex eo rum numero plerumque eleî tos esfe novimus. Via, quain qui vitia corrigere voluerunt ingresfi funt, rem ipfam f.rpisfnne etjam fecit deteriorem Sc numerum auxir. N o v o s inttituei unt ordines , qui vitæ integritate ceteros fupcrarent; diviriis vero c umul at i , progresfu t em poris deteriores fa&i , aliis dederunt anfiam fuos mores e o d e m m o d o emendandi p ).
B D e
m ) M o ib Sseo. VllT . p. i i. c. ii. 2. Cfr, R&bertfon l’Hiftoire du R egne de l’ Empereur Charles V . T o m . f. p. n o .
n ) R o h r r r f o n I. c . p . 3 4 .
■o) Rnhert/bn I. c. p. 2 9 .
p ) M o s h . S æ c. X. p. n. c. n. §. 2 . Cfr. Sæc. X I . p. 11. c. « , §. 2Ç.
D e Litteris tarnen plane a£tum e sfe t, nifi tempefta- te Furente , apud o r d i n e m , fuperftitione m uni tum , ferva- tus fuisfet ille Phcebus , qui, pulfis n ub ibu s , nobi s can
didiorem protulit diem. Bonum utique f u it , quod florenti- bus R o m a n i s , fcientia qualicunque ad Sacra riteadmi*
niftranda & artibus aliquot ad templa exornanda opus csfe judicarent homines. Quantum itaque fat fuit ad eos fines o bt inendo s , cum poftea o m n e pretium a vi c or po - Iis & a r mo r um , extra templa & clauftra M o n a c h o r u m , quæfitum fuit, plane fuisfe negledfum, nunquam c o m p e r tum eft. Privaris enim undique arcium & fcientiarum pr æm ii s, P an e g y r e s S a n i o r u m ibi c ompofui t Orator Sc P o e t a , l egendas contexuit Hiftoricus, imagines effinxit Pi tl or & Statuarius &c. ; vi eni m regularum operam i n eas artes, quibus quisque aptus fuit, i mpendere t eneba
tur. N e c ceteras omiferunt partes litteraturae. M o n u menta , quæ e x f t a n t , nulla quidem funt, quae ad hujus aevi palatum accommodata deprehenduntur; attamen n o n tantum, quæ f u p e r fu n t , veteris asvi reliquiae m a x i m a m partem illorum curae Sc confervandi ftudio debenrur, c u jus in rei fidem advocare posfumus Cei. Fabricii Biblio
thecam Latinam ab Erneßi e d i t a m , e x qua plurimas au
ctorum Latinorum primas editiones e x manuferiptis c o dicibus in Monafteriis delitefcentibus fa&as fuisfe conf la
bit ; verum etjam illis t ri buenda, manca licet atque fte- r i l i s , fui temporis notitia. Quantum f o r e t , quod in H i - ftoria Patriae i g n o r a r e m u s , nifi Diariis Coe no b it ar um S t o c k h o l m i e n f i u m , W a d f t e n e n f i u m , W i s b y e n f i u m peper- cisfet aetas ? N e de Bibliothecis dicam , quæ fere unice h o c t empo r e in Monafteriis f uere, laici ordinis h o m in i bus v i x n om e n fuum fignare valentibus. H i n c qualiter
cumque litteris t i n £ l i , dexteritate quadam negot ia gra
v i or a curandi prae ceteris v a l e b a n t , citisfime inter igna
ros eminebant. In aulas I mp e r a t o r u m, R e g u m Sc Prin-
cipum propterea v o c a t i s , magnisque rebus domi forisque praefe£tis ad amplisfimos honores patuit via. Al ienam i gi tur a facris perfonam muneribus fuftinere haud pauci coeperunt & D u c u m , Marchionum , C o m i t u m , V i c e - C o - mitum dignitate frui q ) Ma g nu m i ncrementum necesfa- rio iterum inde caperet M o na c h o r u m ordo. Vulgus e n i m , ubique in fervitutem addu£tus a nutu domini totus quan- tusque pendebat r ') & nihil cum proceribus c omm un e nili formam habere fere putabatur. Cui igitur inferiore l oco nato libertas non tantum'erat curae, verum qui etjam ullius inter homines pretii esfe cupiebat, Monachus ev a derer, fi quid adepturus eflet. Superbiae nobilium aequi
librio fic pofiro j ) , alias quam bellicas virtutes acftima*
r e , h o m i n e m q u e faltim revereri meliora do£ti coeperunt.
§. I V .
Quis praeterea nefeit, in quantum fui m emo re s fece
rint plurimos populos M o na c hi in abolendis religioni
bus, quæ humanitati parum f avebant? C e l t a s , Britan
n o s , G er ma no s & G o t h o s , natura f e ro c es , cultui D e o rum ferocium o b n ox i o s a fe crudelitatis nihil putasfe alie
num confiat. Efio , ut d of l r i n æ, fuperftitione haud va
cuae, nomina dederint ; cum v e ro a D e o , cui b e n e v ol e n
tia o d i o amicior fuit, fe de pe nde r e fenrirent, animis ad lenitatem paullatim r e v oc at i s , feros majorum mores de
mum f o l v e b a n t , lires fuas ad aequas Chriflianorum leges potius di rimere, quam fortunae & fortitudinis arbitrio c ommi tt ere f ) , jura cuicunque a natura aqualiter efle diftributa & h o m i n e m h o m i n i fervire haud decere pro
B 2 ju-
M o s i. Sare. X. p. n . c. 11. $. 9 . r ) Robertf J. c. T o m . 2 . not. ix.
- s ) s i i k in I. c. pp. 7 5 , 7 4 . O R c b trtfo n T o m . 1. p. 1 2 3 .
jufto agnofeere didicerunt h) . Alias in civilem f öde ra l e m ar£tius conjunxere g e n t e s , moribus & legibus infti- tuere optimis x^)\ aliter alibi Reipublicæ confuluerunt.
Sic Galliae infeftis latronibus v i m oppofuisfe 7 ) , g ra v i bus taftis morbis o pe m tulisfe non exiguam z ) , bonisque artibus pauperum inilituisle liberos a ) & caprivos a Mu*
hamedanis Chriflianos jufto redemtionis pretio foluto in libertatem vindicasfe b ) comperi mus: ubivis vero g e n te s, c o mm e rc io nondum cohaerentes, qualictinque focietatis vi nculo mif cebant, ac artes & fcienrias fimul cum com mentis fuperttitionis in Italia defumtas inter eas difper*
ferunt. C o m m u n i o linguae ( L a t i n a m c ) l oq uo r , quae for-
w) Robert foti T o m . I t . p. 1 4 4 .
X ) Q u o d teftimonio ex H i ß o r y o f Ireland by D '.r Lehxtti confirmat A ik in , ” Soon after t-he in tr od u fti on of Ghriftianiry inro that k in g d o m , the Monks fixed their habitations in d é f a i t s , which the cultivated with their o w n h a n d s , and rendered the m o l l d t lig t h f u l fpots in the K i n g d o m . T h e f e defarts became welT policed cities , end it is remarkable e- n o u g h that to the Monks w e o w e fo trfeful an inftirutron in Ireland nS the b r in g in g great numbers together into one civil co m m u n ity . In (lie
fe cities the M onks fet u p fc ho ols and taug th , not o n ly the y o u th o f I r e l a n d , but the n e ig h b o u r in g n a tio n s ; f u r n if h in g the m alio with b o o k s.
T h e y became umpires between c o n te n d in g chiefs, and when they c o u ld no t confine them within the ho u nd s o f reofon and religion , at leafl ter
rified them h y d e n o u n c in g divine vengeance againft their excesfes” , p. 7 6 . Cfr, H um e's H iß o r y o f E n glan d, V o l . I. c. 1. p. 4 2 .
y ) E qu ites fidei & C a r ita tis , M osh. Saec. X l l l .
% ) O r da Antonianus Saec. XT. C ellita f . L ollh a rd i Sate. X l V . n ) F ra tre s & C lerici feitet communis. Saec- X t V -
F ratres S. T r i n i ta t i s , fatpisfimc etjam M n tb u rin i & F ratres de F tdem tion e captivorum appellati Sîtc. X I II. D e quibus M osheim , f. 1. Cfr.
A ik in I. c.
c ) E w er y one that has perufed the ancient m on k il h wi itei s , k n o w s , that , however barbarous their o w n f t ile , the are full o f allufions to th e Latin c la s fic s, efpecially the Foè'ts. T h e r e feems alfo in thofe middle ages to have remained many ancient b o o k s , that are n o w loft. Malmes
b u r y , w h o flour i f hed in the reign o f H en ry I. and K in g S te p h en , quo-
fortasfis in ranrum nobis alioquin esfet ignota , -quantum veterum Phoeni cum) effecit, ut , qui de cetero larfftira- tis opi ni one tuti, itinera, tunc temporis difficillima præ hominibus laicis c o m m o d e inire posfent & ampliorem v ul gi libi rerum fcienriam adquirere: c omm un i o j u r i u m , ut deberent. Monafteria hofpitibus ubicumque pate*
b m t . Si quis eorum c ommuni calleret l ingva , haud i n
grata ibi procul dubio fuit mora.
Melius et jam hscc illuftrabuntur, ufusque, quem m e d i o , quod di c it ur , æv o prælliterunt M o n a c h i , pat ebit , fi patrios confulamus annales Sveciæque fiatum fub ho c t e m po r e confideremus. N e m i n e m fugit, quibus violen- riis , rapinis atque exa£lionibus expoliti erant, qui terræ colendae operam d a r e n t , adeo ut pauperrima & rniferri- ma illorum omni m o d o esfet conditio. Ab his v e r o i m munes erant, qui ad Monafferia pertinebant c o l o n i , n o n tantum ob posfesforum omnibus magni habitam far&ita- t e m; fed & privilegia publico nomine illis c onc esf a, quæ fub n om i n e libertatis eccîefiafticæ ( Andeliga Fsdlfet') v e nire folebant ; & a dominis fuis , quibus ad necesfitates largi reditus fufficiebant , miti tranabantur imperio. Ad- feribendum huic procul dubio causlse e f t , quod non p e nitus inculta incolisque exhaufta fuerit terra S v i o - G o t h i - ca , cum perpetuis inteftinis turbis & vaftationibus difeer-
B 3 p e -
tes Livys defei iprion o f Ciefnvs pnsfage over the Rubicon. Fit?. Steph en , w h o lived in the reign o f H en ry II , allu des to n pasfoge in the laiger H if t o r y o f Salluft. Tn the c o ll e flio n cif letters , w h o pesfes unde r the name o f T hom n s a Rechet , w e fee h o w familiar all the ancient h ilto ry and ancient Rooks were to the mor e inge nious nnd more dignified c hur c h
men o f that time , and confeqnently h o w muc h that order o f men m uft have furpasfed all the other member s o f the Society. T h e prelate and his friends call each others Philofophus in all the courfe o f their corre- fp o n d en c e nnd confider the reft o f the wor ld os funk in total ig n o r a n c e and barbarisme. H unit's H i f t o y o f England. V o l . I V . p. 4 4 7 .
peretur. Do mi ci li a fua in amœnisfimis fertilisfimisque patriae regionibus collocarunt Mo na c hi . T e f to r Efkils- tunenfe Monafierium in Sudermanni a, W r e t e n f e , W a d - f t e n e n f e , Alvaftrenfe in Oftro G o t h i a , W a r n h e m e n f e &
G u d h e m e n f e in W e f i r o g o t h i a , alia ut præreream. H i c , ubi reliqua caedibus St rapinis paterent l o c a , tutam St tranquillam agebant vitam , mediisque in belli furoribus cum fuis fubditis pace fruebantur. N e q u e , ut v u l g o p u tatur, o m n in o otiola hæc fuit. V i x ullum erat opificii g e n u s , quod non fuis in claufiris e x erc eba nt , ficque n e - cesfitatibus fuis non m o d o ipfi fufficiebant , fed St arti
bus manuariis St elegantioribus praebebant refugium. Sic in monafierio Wadf tenenf i D o m . Kærilmundus fuit folem- nis cantor, & pr imo docuit forores m odum c a n t a n d i , D iar, IVadJen. p. 3 , Laurentius faber ferrarius, valentis- fimus laborator in arte f ua , p. i i . Frater Ragvaldus S v e nf o n bonus fartor St carpentarius , p. 13. So r or M a r gareta Lasfadotter quamvis de nobilioribus r e gn i nata fuit , promta tamen in coquina St ad veftes lavandum St c o nf u en du m, p. 23. Frater Benedi&us vi trorum magi- f t e r , p. 25. Frater Jeppa Bakare peritus in f e&i one l i g no r um St aedificiorum confiruftionibus g n a r u s , p. 26.
Frater Petrus Johannis utilis in ligandis libris , p. 27.
Frater Ingulphus Kaetlafmedher, p 3t. Frater S t e p h a nus Ljungafon Lapicida, p. 33. Frater Johannes F ab r i cator curruum St v e h i cu l o ru m , p. 4?. Frater Jafpar V e nator monafterii, p 84. Ingridis p i f t ri x , p. 94. N e f c i o , anne huic Monialium indufiriæ fit adfcribendum , quo d civi um Wadf ienenf ium feminæ noftro t empo re fericea St lintea reticula (Suetfar, ) conficiunt. Id certum e f i , quod tibialia conficiendi peritia Nådendalenfi bus in Finlandia ho c aevo velut propria Monafierio , quod ibi o h m fue
rat , accepta referatur J f . ,
Hor- 4) Cfr, R b y z e lii Mona fier io!. p. 2f8*
Horticultures in primis laudabilem operam conf ecrss- fe monafteriorum habitatores, primosque peregrinos Tru
s u s patriae intuli sfe, documento funr, quæ eorum W a d - ftenis veftigia remanent. Pyra Pergamena QFerganiotter. ) pri mum ah illis fata fuere. Pomorum arbores oiirn quer
cus altisfimas proceritate aemulabantur. Allium S. Brigit- t æ, aliudque Ramslbk diftum heic unice deprehenditur.
Lilia Hiemalia ex pl ur imi s , quibus fuperbivit hortus mo- nafterii, floribus adhuc fuperfunt e
T e m p o r e , quo cuncta Barbaries dominabatur, bo n u m propterea utique fuit, Ordi ne m vi ger e multis b o nis artibus non l eve praefidium : necesfe , ut esfet cum imperio. Cum vero demum omnia in Ecclefia ad perni
c iem usque profligata & perdita optimus quisque doleret;
prave fa£ta haud pauci pri mum perfpexere & corruptae Rel ig i oni & depravatis moribus obviam ibant. U n d e e- ni m clarisfimi illi v i r i , quibus tantum pura Religio &
no n parum Philofophia , cererseque Scientiae & a r te s, tenebris pullis de fuis initiis debent ?
§. v .
Hæc vero omnia non eum in finem dicta funto > ut defenfionem Monaf teriorum, vindiciasque M ona cho rum in nos fulciperemus. Ccelibem enim atque f eg r e g e m ab h o m i n u m confortio v i ve ndi rationem non tantum infti- tutis divinis humanisque i nimi cam, fed & f cdis fimis vi tiis portam pandentem exiftimamus. Inprimis Capucino-
rum feu fratrum mendicantium in decipienda atque lu- perftitionibus imbuenda plebe multum valuisfe & etjam- n um valere induftriam in confesfo eft. Sed lub refor
mationis zelo evenisfe c redimus , u t , cum omnia M o n a c hi s objicienda esfent crimina, c omm oda etjam & merita
«) Cfr, Broocman, Defcriprio O ftrogothis, P. 1. p. 167.
1 6 D e U fa , quem medio avo p r a ß i t , Monachi.
illius ftatus rericerenrur. In Monade rii s v. g. Be ne di &ini s, ubi curis vacuam omnibusque vitæ c o m m o d i s abuudan- rem hujus ordinis focii agunr vitam , ubi indru£tiilimis gaudent Bibliothecis iiiasque v o l vendi officio t en en tur , elaborata funt M abillomi Montefaucnmique dupendae molis o p e r a , quae fine ho c otio vi x ulli hominum datum fue
rat perfequi. Etjam in c i v i ta te , ubi plurimis fequioris fexus connubia inire , luxu atque fuperbia invalefcente , prohibetur , fuo no n carent ufu idiusmodi receptacula , in quibus tranquillam aetate prove&ae agere posfunt v i tam. Quale inditurum , ab Illudrisdmo Re gni S ve c iæ Senatore & C o m i t e Carolo Frednco Scbeffer nodra ætate
Norcopice fa£tum, Summi Regis gratiam omnis que humanitatis laudem meruisfe novimus.
