tA. D.
DISSERTATIONS HISTORIGE»
De
LITURGI A
ROMANO-SVETICA,
PARTEMPOSTERIOREM
ExSußragio Amphff.Facult.Pbilof.Upf:
PR/ES1DE
CELEBERR1M0 FIRÖ
Dn. LAURENTS©
ARUHENK.»
Hiftor. Profess.Reg.5c Ord.
h. t. Rectore MagniFxCo, In Audit. Guft. Maj. d. 14. Juni!
Antti MDC,CXXIX horis folitis,
Pro[ummis in Philofophiahonoribas]
examini publico exhibet,
ANDREAS LINDER,
SMOLANDVS.
UPSAL1A2, Typis Wernerunis«
VI
Amplisßmis &
Dn tÖHANNl
LINDERSTEDT,
Judici? perRoslagiam, Territoriali aequiflimoj
Evergetk
VIRO Sp
Dä.ERICO
Reg. Coli. Metall
TErgcminse
, quandq ^ animisfavetelinguisqu?Nunc,mihinunc voces cultas date, pignoraPindi,
Ow«cqüb Vtrosdeceaqt, tantQsdeceantque Patronos\
StlfHtmit quibus alta Themis. fé pandere totam, Cocleilisque Aftrasa reclufit pe&qris ima:
CHiemque >. nigra fuiigine tin&isj Penniger ales
Iq raveis, antrisquefacit properare profundis, tferque eavernofus jufNt peqetrare meatusj lUtO Utquisqueloco Jegutnmoderetur habenas,
émpiff, Co.nfeiltijj.&Sfe$4ttfr
eultof
ANDREAS
1 RIS
r Confultkßmis,
I[ Dn. laurentio STOCKENSTRÖM,
ili Judici, in Nericia , Territorial*
asquiflimo,
pe datisfimo,
)
STOCKENSTRÖM,
11, Notario vicario perinduftrio,
m, Qptiwo.
GRatia
tarda meis nullis fuitquainufibus un-Veßra, fayoris ego donee fum inclulüsin umbra Communis, Si animiobfequiahujusnoqmeminiflem,
Improbus5c lapideatro clTem dignusque notari, Quaeib,, haec pro magnis fumatisvilia dona, Quae,placeant modo, fic Yobisme debeo totum, Grates perfblvat meritis moderator Olympi,
pro quibus affirmat forefe memoremque piumque;,,
§ive diem videat, cinere atro Eve tegatur^
dominum VeJfrorum
11of - humillimus
AS UNDER,
til
0m 25tor ocb £emö8>m<m/
CAND1DATEN
mmdi®LINDER,
5Dfl 4?<Wi »nöta gången cm Liturgien
meb betont Difputerade
?£?ySt ©atan cj fårframute®trug/
*s«j£ro fett tian alttb dt fä flug/
SHeb fift ort) fina rattfor brtfmer.
Jput'genom fotift meb Liturgie, gör rent (Sttös orb/ fPaptfletl
£«nmilfegje/tferom55ror flrifmer.
gör flif Sfr tfetiff färgari 9iom/
Sj torf ber någen tmifla om/
Sfr mpcfen tart od) feber gföra>
Uti Abboc eller Cardinal,
£>cf) gie (Sfr rum t fPåfmf»mal|
(Samt ftbff i Jpelgon&rullan föra-
2åt mara at fatt glömer ftg;
©fal boetSfr flit et olönt blfc
SKanfnart Sfr flall enSägergtfma.
3ag önflar trogt fpär/ 11octfå 9(t 3 för möba fttgnab får.
Slmtbhelgon©ub Sfrmil infTrtf'
ma.
w. *. ©31Ö31Q2B363*
A. kcci
Caput Tertium.
De ftngulorum Ltturgiam prQ'
rnoventium infiitutd*
§. i.
VErfutias
&ftaculaecclefiaepromovendaepietatisjSathan«,
hoftis, variaDel
ob-& numerofa impedimenta_*
vcrac religionis piis objici-
endo t omnis loquitur hiftoria* Novit
enim isj ab initio usque temporismil-
le induere formas* non ad homintifrl
vulgp tantum * fed acutiores etjartu
& providos magis leducertdos difpofi-
tas. Modo namque fub pelle leoni-
na» in perfecutoribus piorürd latens») ecclefiam infeftati modo vellere in-
dutüs ovili in fcenam
pfodit , & per falfos doftores#" qtiorum capwt in fö-
D fiiö
38 „ /.
nio mundi fadus eft homo peecati
Papa RomanIis, toxica fpargit Sugge-
ftionibus düdorisfui huncfedulo(em- per paruilTe , & , ut totum mundum
ejus, cujus vices gerit, & iuae fubji-
ceret fervituti, toto pedore incubu-
iflfe , telUntur antiquioris aevi anna«
les His denique fraudibus divina gra-
tia detedis, praevidit omnis pietatiso- for aedificii fui imminentem ruinamj.
Quo igitur ftudia jam exculta , non
tantum non detrimenti quid , quin., magnam potius regno tenebrarumad-
ferrent utilitatem , Ignatio mox, ar*
fepta occafiorie, indidit,qui fe illatire- paratoremdarnni,fcholarchiam infe fu*
fcipiendo prsberer. Ex hoc deinceps*
arx &propugnacuIum Papse, ordo Lo- joliticus prodiit ; cujus praecipua eft
curamt vulnera beftiae, deperditarum?
uti dicunt, ovium recolledione, me- deantur , eandemque continua novo-
rum civium acceffione faginent« Hoc
fuo officio, quam intenta diligentia-,
tempore Liturgico in Svecia perfundi
fint Jefuitae > fequentia dabunt,
§. II.
Pontifices Romanos, inde atem¬
pore reformationis , fummo ftudio e-
^aboraffe»
SP
laboraffe, ut régna feptentfionis, cu¬
jus initium de regno Sveciae caperent»
fubjugum Romanumreducerentur?ple-
niftime quidem ex effedu operis Li- turgici judicatur: fed nec ex fcriptis Jefuitarum , partim ante confufionem Liturgicam, partim in ipfo tumultu
editis , & aliis machinationibus, idem obfcure colligitur. Non quidem» re- ftituto iiterarum nitore, adeo fuper»
be & pro imperio » ut antea , im- pietates fuas popuiis proteftantibus ob-
trudunt 5 Ted in hoc maxime defu- dant, nt ilios in gremium ecclefiae
fuae aliis , quibus poflint > fpeciofis
artibus retrahant. Harum una, eaque inter praecipuas eft , ut Evangelicis
matrimonia cum catholicae religionl
addi&is prindpibus ineunda perfva-
deant a). Sibi namq; variis exemplis
uotiüimum habent, principes regno-
rummulta blanditiis conjugum ceffiffe»
fiquidem ajperiores funtj tefte Ambro»
fio Cpift.j 3 .ytentationesj qua fiunt per mlieres. Tentarunt quidem antea, ut GuftavumI. his ipfis compedibuscon-
ftringercnt , nuptias inter hunc &
Hedvigam, Poloniac regis Sigismun-
D i dl
di I. filiam, pacifcente Joh. MagniAr< ( chiepifcopo Upfaüenfi , in qua de* • )
fenfionem & patrociniumreifgionis Pa- \ ( pifticae qusreret b). Sed conftans lile *
veritatis corvfeltur & pietatis aiylum} * fponfa, conditionibus & dote repu* !
diatis , non padus eit fé hisce laque*
is irretiri c). Licet igitur iam fpe fru* ]
ftrati difcedere, & propofito abftine- j
je coadi fint , nimio tarnen amore f
in hane fponfam , ecclefiam Sveca« 1
nam, incenfi, non potuerunt, quin r ulterius, an. ij<52,eandem ingrederen* *
tur viam, feliciorem , Guftavo jamj F
mortuo, fibi promittentes fucceflum, ( Quamprimum enim follicitarat Jo* * I
hannes dux Finlandiae nuptias Ca- I tharinae, filiae Sigismundi Augufti, re* ( gis Poloniae, easdem conciliante Jo- (
anne Baptifta Thencinio 4), fuerunt a
mox å parte Catholicorum haec con« 1 jugii iftius poftulata : ut non folura A ipfe 9 fed & totum regnum , fi rex j
fieretj dogmata Papalia amplederen- '
tur e). Ne vero fimpliciores, quin& 1
oculatiores nudis fraudem viderent o,* c culis, technasque confilio Sc audo*
ritate Jefuitica peragi fufpicarentur, ^ *
r i * opera
4*
\r4 opera potius indigenarum , quorum
\q4 , prsceptis fecurius antagontftae adqui-
Ja. i efcerentj uti voluerunc: quum propter ]]g mutat am,a prtnripe,vetpublice velprivatim
mj reVgionem patriam , & ob peregrinamfu"
)U' fceptam, populut a principe fape dejcifee-
]e< re foleat {). Hos igitur , perfuafioni- rqj bus & fpe opimioris prasmii & ma-
ie- joris au&oritatis obtinendae fedu&os,
)r$ ftrenue in caftris illorum milita(Té_>>
:a. infra dicetur, Obtinebant tarnen, ut
Jin reginac afacrisconcionibus concedere-
;n< tur Herbeftus , in quo maximas fpes
tflj pofuerunt fuas. Hic igitur, extorto ,
mi quod fibi injunxerat Archiepifcopus
f0. 4 Laurentius Nericius > reticentiac ca-
1 piftro , nullis fui officii partibus um-
re, quam defuit , quin dies no&esque
[0, cogitationibus fuis in id unice^quod
inj ad curia: Romanae incrementum per-
in, tineret, invigilarit. Quo etjam bre-
ltl] vi effecit, ut non tantum civium, tam
ex fecularis , quam ecclefiaftici ordinis ,
,n< Ted etjam fummi magiftratus favorem
$ fpeciofis fuac rcligionis delubris con-
0. ciliaret.
q, a) Pufend, Introd. ad hiß. Stat. Surcp♦
r f. ii. §, ■}$, b) Pufend, Introd. ad hiß,
,rJ >v; < D j Spcc,
4*
Svee.pag. rfn. c)ib.p> 317* et) RetdenfleU
ttius debeilo Moftov,ltb. if.pai*. 2jS.e)via, Dify part» prior, cap. t>§.z, f)Dan&ui
in dphorifm* polit. pag. 204,
§. HL
Jnterea dum hxc aguntur , nec otio vacabant fefuitee exteri, quorum Stanislaus Hofius, Cardinalis & Epi- fcopus Warmienfis in Boruffia , fin- gulari in antichriftum zelo , id prx- cipue fuarum efle partium duxit, ut
tcne11is bifce initiis fuo quoque Tub-
venrret confilio. Cognita namq; Her¬
berts animos ad orcum pervertendi
dexreritate, ejusque haud fpernendo
fucceflu , crebro litera^s, faftumnon parum fapientes ? regina: Catharina
dandas exaravit. In his ipfe, tumquod
fion ab unitate ecclefias catbolica:, in ulla re dtvelli fe pafTa fuerit, tura
quod falutem rrariti fui tantopereTi¬
bi curae efle, oftenderit, reginaegra-
tulatur: quin &, ut in fide catholica perfeveret; auttoritatem pontificisa- gnofcat, & regem ab erroribus, in^
quos > ut perhibet ille , fraude mini-
ftrorum Sathanae addu&us eft, adGre-
gorium XIII > patrem omnium fideiim
n
& paßorem eccleß<e umverfalem,evoca- j-e eniratnr, graviter eam monet. E~
andern fere fententiam fcripfic Regl
& aliis, quos id ipfiim apud regem obtinere poflfe putabat : imprimis o- mni cohatu > calicis ufum laicis, in S. Ccena , quafi minus ad faluterrL»
neceßarium , difTvafit, donec prius fe
vicario Chrifti fubjecerint, & facriß-
tiuvn miß* , ut fignuni reditus ad ec- clefiamy cum omnibus fuh cerimoniisre*
fiituerint a): tum enim de rellquis per
eumf cut claves regni ccelorum commiffie June, fuo loco temporeßatui rette po-
teritf habent verba. Hofii ad Herbe- ftum b). -Hacc & alia huc facienda.,,
quo penitius animo regis Jefuita in- ftillaret, varios ipfi Isbros Papifb.cos
curabat transmittendos, quorum qui-
dam denuo Holmiae exeudebantur, ur Confultationes conciliandarurn reli-
gionum Caffandri, Vincentius Ltvi-
nefis deantiquitatefideicatholicae, See:
ex quibns & ipfe > & reliqui omnes fundamentum fidei Romanac ceme- rent , haurirent. Interea efHagitare
non deftitit, innocentem patriarpro- lem,ad Scholas & Academias Jefuiti-
D 4 cas
44
cas t praccipue Romarn errfitti , cui Papa fuo fumtu , & libros , & reli-
qua neceflfaria provideret c); nonqui- I
dem utbonis literisibx & moribusex«
poliretur, & in vera pierate informa¬
retur» fed diabolo facrificaretur, Hu-
jusmodi impenfas magno defiderio (i-
bi affumere Papas , ex Jona Meldor« I
penfe conflat d). Cum [am , faåa^»
miflione juventutis patriae, regem in pärtes fuas paullo akius inclinaro
videbant, occafionem exinde fibiplu-
tes,inregnum^collegii fui fociosmit-
tendi fumfere, qui, donec ex profe¬
tis, papiflica impietate imbutis,ida-
neos haberent coadjutores , ne mul« •
tiplicari cohortem fuam in offenfam i
Civium neeeilum effet , regem inte¬
rim inftruerent, reginam confirma*
rent, atque plebem converterent *).
Hi, ut Hofius fuis epiftolis, afiidne
inculcarunt regi, ut quamprimum,
rupta omni mora , & femota quavis
cuntatione, mitteret, qui fe ponti-
ficis, paternam in Svecos benevo- lentiam oftendentis, filium obedien-
tem promitteret. Sic ludit Sathan,ut prius abs hominibus agnitionem fu-
pereminentiac fuae effiagitet, quanu utti
4'f
«Iii eorum petitioni gratificétur: faci-
lius fibi ratus, tum demum cos ad
acquiefcentiam placiti Ali cogere.Re¬
gem , diu licet, an hoc inirec paclum»
cun&antem, fraus tandem Jefuitiea,fe-
dis fua?fandhtatem &antiquitatem prae-
tendens, vicit, ut in legationem hanc
Pontum De La Gardie, Virum alias fummurn,& imortahbusde patria meri- tisconfpiciium^dc Lechtenium, ablega*
ret. Multo , hoc evi&o , animofius, viåoriam in manibus rati, & cuuu
tripudio Svecos infukabant 5 ut Klo-
fter-Lafliusvulpinum cor fuum magni
ccetus clero, in facrario Holmenficon- gregato , ingenue Paparn Romanum
Caputecciefiar proclanians, prodiditf).
4) Baz.lb }.rap, 16 b) id. I. ß.cap.zS*
()Rufend. Introdufå. adhiß ftat. Europ. c.
12* §, ]p. Baz. Hb.7,,t. /4. 16. & z&. d}de
MoHtionibuiRom• Septentrionem [ubfuga teducendi. e) Jon Medorp, lc*f) Laut*
Raimund, biß, Lit. Mff.
§. IV,
Quum autem ex hoc & ahts a-
perti fint quibusdam oculi, Ut liqut-
«0 cognofccrenti hanc rem non fei*
puriori
4ß
puriori antiquitati conformandi crg
ut prsetiyidebant prius Jefuitse 9 fed ingratiam fedis Romano peragi, delu*
bris iftis & impofturis, Liturgiam in
totutn rejiciendo , ftrenue fe oppo- fuerunt. His igitur antagoniftis9 quos
nec venenatae perfuafiones , nec ullas figurata declarationes, piaeare pote* 1
rant, ut obviam iretur, validum hoc,
c veteri quodam promtuario, anti-
dotum protulerunt: Sumere de haretu
eis fupplicium, tam de Lutherißis, quam de Calvinifiis , apud Catholicos nunquam
fuit in dubium vocatum^quem canonem regi fubinde in memoriam revoca- bant a). Stupenda fane res Bodovi*
detur, quod fubditi audeant prarferi* 1 ber£ prineipi , qualem in religione
fe gerere debeat. Ut igitur feiret rex juramento, fubditis in coronatione,
de libertate religionis Evangelicaere- tinenda , dato, fe non aliigari, illud regi & Secretario Stanislao Refcio
fo]vendum his fvafit: Mittotibi turpiffi-
mi illiusjurisjurandi formulam , qua ufi
funt oratorcs t cum rex eligeretur, ur- gentes, Hbertatem religionis effe bareticis
tonndendam, Dabis omnem operam, ßf
omnibus; s
47 omnibus wodü forstendes tlaboralis o- tnnem-) quod ajunt , lapidem movere non
ceßabis , ne S Rex adprobet jusjuran«
dum hoc } etß Itfajeftas ejus jam adpvo*
baffet , non tenert tarnen ut preeßet, h'ul•>
lamfavitiam pr<e fe ferat\ fednequeleni-
tudinem. Illius dicht memivertt: favit tri bonis, qui parcit malis. Nullos heereticis
honorcs j nullas prafethiras, nulla publica
mutier A deferat, ffht/n ßfieri pofft citra
tumultum) quamvu non initia, tarnen-*
dicat aliquando: qui nahmt in eodem fe•
tum eße templo-> ne fint in eodem fenatus
habendi loco♦ JQuod ß tognitum fuent,
intra unius aut alteritu annißatium erunt
ornnes Catholici b). Quo confilio in
a&um dedudo, non veritus eil im-
poftor fcort'orum & adulterorum Klo-
fter-Lafiius, de fe fuisque catellis dice-
re : Videbitü, quod intraannum impera;»
bimus c). Additis namque minis po- teftatis civilis? quidvis, maximo licet
fcelere conjundum, fimplici populo
ob'trudere licebat.
a) Vid. part. prior, c. 2, §, 5. b)
Baz. i3. c. Jj. 0) Angerm. hiß. Liturg.
Ht. ^ j.
§. V«
Ut denique omnium prorfus, ab
avita religione evangelica, averte-
rent animos, prolixam congeftit Klo*
Iter-Laffius epiftolam, toti presbyte-
rio regni, Tub nomine ipfius fachanae fcriptam. In hac farhan rex infero-
rum illos omnes, ut fuos juratos fub-
ditos falutat, eosque fuum verbum in ecrlefiis fuo populo praedicare cohor*
tatur; quo tandem Luthero & Laur.
Nericio , quos fe in fua regna Flame- burgum usque abripuilfe ait? congre- gentur, ut piuribus apud Laur. Rai-
inundi a) videre eft. Huc pertinet
quoque feriptum PolTevini, editurru
contra Dav. Chytracum, evangelicac religionis dolorem, cujus, utahorum
firrulium , fcripta , errores & idolo-
maniam papifticam coercentia, noftris
tanti efle pretii invidebar. In id igi-
tur ineumbit Poftevinus hic, ut illum
iion folum, Ted Lutherum, aliosque Theologos conftantes, quos regnum nodrum hacrefi infeciflfe adferit, qui-
bus poiTit convitiis deformet. Quor«
fum autem hatc omnia tendebant, ni*
fi ut noftris daretur de veritate reli¬
gionis
^ionis fiiae ambigendi occafio; & ca- techefis Lutheri, aliarque pias fcripcu- raruminterpretationes, fenfim in fu- fpicionem venirent; ac tandem uno
impetu, ex manibus juventutis & ec-
clefiae, rcftitutis juxta fubfcriptionum
decreta patribus, fermento pontificio depravatis > excuterentur ? Nam per nomina pie defun&orum ecclefiac do*
ftorum, illos noftrar faluiis jugulutrL.
petiifle, valde pronum eft colligero.
Sed nee vivis parcitum eft, ut Ktofter«
LafTius, cum fuisfynagogianis, dequa-
tuor potiffimurn in huocmodum lufitr
Delirum fencm te nuüw, Olac, negabit,
Stultus erasinfamyFir) ptier&juvenis.
Non ego Profeßor /umprudens Upfalienfisy
Me 7joloy me conor perderey mecupio.
Cum bene conveniat cum fyuno flercore fiercm )
Jure Lutbo liceat commaculare lutum«
Siit^AbrahameyDEi> regisque & Prafutis
ofor ,
£)uod merito perdes torput 5 opes, ani-
mam.
Tres dominos (pcrnts, tres debes pendere
paenas.
Cur ita?namjußum}par retuliffe pari.
5°
, v
Quinte MlffapremÄt, o Mißa miffio fat)
llia qua purget fic tua , ne noceas.
Transm'ttterisadhac, & ab bis removebe-
ris orts,
Miffio de Miffa fiat ut aqua tibi.
Sedibns ex patriis quodfi mittamur, opor-
tet
Nos Abrahamitasvifere jure Scytbasb)%
a) Hiß. Liturg. mff. b) Angerm.biß*
Lit. K. 6.
%. VI.
Fult quidem hujus inftituti ma¬
gna vis, fed non qua? defiaerio eor.um
refpondebat: mulcis namque , Litur- giam hucusque adprobantibus, occa- fionem praebuit, majori cura myfteria
ha:c Liturgica evolvendi» Fa&a igitur
ab his feparatione, ne plures ofFende-
rent, reverfi funt, unde digreflum e-
rac. Inftitutae funt, interEpifcopos &
facerdotes, difputationes theologicae, quibus in mutua odia irritati funt, de
quo Abr. Angermannus queritur: An
vero tantisper turbabimus ecclefiam, &
inter nos ßccr^a^optvopLcc^iuv exercebimtu,
donec aquila eritjudex, h. e. donec Pos- feviniani ordinis quispidm peregrinus do'
Ror &epifcogus, fub fanRajj>eck religio*
nem
nem reformabit) eonformitatem canHituets
&fub antichriflijugum coUa noßra incur»
vabit a)? Quaneo pontificiis emolu-
mento femper fuerintcontentiones &
diflidia, ac inutiles plerumque rixs, quibus adverfariae religionis theoJogi
fe lacerarunt, hiftoriac paffim docent;
mvndecet, inquiunt, hareticos in mu-
tua arma incitare: bellum entm bxretico*
rum pax eß eccleßa b}. Aderat quoq;
jam tempus, quo Svericae gentis alu- mni, abfoluto Roroae & alibi, in påla¬
de meretricia, ftudiorum curfu, iru patriam remitterentur, ut in naralc.
folum virus attradum fortius effunde-
rent His adjeda eft alia turba rafo-*
rum, cui Poflevinus, prscipuus Ha¬
rum miffionum Brunsbergae refidens diredor, inftrudionem hane infidiis plenam dedit: ut eßfent invicern unani-
mes, ne per dijjentiones impediretur opus:
ut profeffionem occultarent, ne tis, unde äliquid incommodipoßet oriri, patefierent:
aperte ver o, aIiis (e effe nuncios adprim cipem Sigismundum; aliis fe ob mußeam
« regina procuratos effe dicerent: ut ve-
ßfs-y mitras, {eu galeros, more Gernja- vico;ne Agnofeerenrur, mutarent: ut con.
fUk
[timyh fochrum in auLrn&tiffimorum vterm\
tur:&c, quam duodecim articuliscom*
prehenfam reatat Bazius c), Huic
fimilis eft Hofii ad Hfcrbeftum: Expedit,
autem, inquit, utifi qui mittituradvoSy
omnem oecafionemfugiat, qua. pofint ann mi omnium ofendi. Petentfiä<m in ca*
lunt titque tollere: operibtit extra fideffLi fiiftii nihil triiuere: Chrißum unicutn eft
mediatorem afjerere; unicum illud effe fa- crificium eruets-i per quodfalvati fumiu>
docere. cum in genere dotuijfet)
tum dtmum eorum , qu<e docuit, (anuirLi
intelleftum aferre, planum Omnibusfa*
cere d). Ex bis jam & (imihbus aper.
te conftat, quis infidiator, explora-
tor, a&ionumque ecclefia? noftrx di-
re&or 11Jis temporibus exftiterit, qur omnia, ne perniciem fuam animad-
verteret, aftutiffimis confiliis egerit.
a) dngerm. biß. Lit. X. b) conf%Puf¬
fend.Introd. ad hift. fiat. Europ. c, i2.§t
IP* c) 1'3' c' 4&- d) Baz. I. j. c. 2$>
§- vir.
lllterius jam difpiciendum venit* in cujus grariam > religiofi animi rex
tantam rdigioms nmtationem, contra
* gl.m«
i '
gl m» parentis fui teftaméntum, & a-
gnitam veritatem , inque notabilem' cleri, aliorunaque confcientiarum of- fenfam, in patriam tanto animo infe-
rendam fufceperit. Proteftatur qui-
dem ipfe, Liturgiam fe non adprobas- fe, in gratiam papae Romani, fed ad
i excitandam reverentiam facramento
! coense dominicae a) i nec diffitendurru eft, regem, poft mortem Catharina:,
confiiiis Senatorum fe accommodaffe,
ut K!öfter-Laffium ejecerit, diflipato difcipulorum ipfius nido : angula»
rem fynagogam papifticam, & reli-
qua Jefuitarum collegia, Jefuitasqu*
< éregno exploferit: & paftorem Hol-
menf. officio privari volueric. Inte-
i rim ex totius a«ftionis Liturgicae pro- celTu, cujus plenum ferediredorium,
fub nomine magiftratus> penes Jefui-
tasfuit, quid in ipfo fervore Liturgi-
co cogitaverir, rationibus haud dubiis
patet. Quod v. tantam indituti fui
moram adhibueric, ne aperte, ut lo-
, bens alias feciffet, cogitationes fuas,
de catholica religione, pronteri än¬
deret, metus oriundi tumultus, & fu- fpicio ia fratrem, Duceni Carolum,
£ effecic,
eftecit, ut benigne., quo eft in méJ
favore , Vir Confultifiimus Dn. Joh.
Lmderftedt, ex Mflo. Prtitzn b), Dt jure Svionumfublico, mecum commu-
•nicavtt. Atqt e ideo Michael ab Hielt papifta, in commentario fuo hiftori«
CO fcribit* ulteriut adhuc in aquilonenu -proßcifcamur, Svciorum Cf Gothorum re'
Jigtonem videamus: minor quidem hic ß'
dt i catholicaß>es, von tarnen ommno rul¬
la. Kex emm etß inßgnes avimi dotet haheat, tarnen von eam libertatem catho- h'<£ rc/igionis admittit, quam multi de- ßderant c). Ideoque paullatim infti'
tuit eo (adpapatum fiel.) reducere o*
riinia, unde difeeftum erat. Nam pri'
mo noluit confirmationem epifcopo
rum Upf. & Arof., arrtequam in arti'
culos quosdam, ceufundamentum to
tius ftruefturae, & inaugurationem fu<
am papalem confenferint. Deindüi
cum nullum, extin&o cordis moerore
Epifc. Aboenfi, inveniret fuo propo- fito idoneum, federn epifcopalem per rfeptennium vacare fecit. Qui autenii rationibus licet firmiflimis, Liturgis
•fe oppofuerunt, hos variis moais per»
fequutus eft, carcenbus mancipavit,
quin
. o fr
quin & propriis mar.ibus pedibusque
ad herniam üsquc cohculcavitj qui- bus, multoties licet ad liberum fu.p- plices provocaverint concihum, fpon-
dentes fe, quodcunque verbo DEi
confonum ftatutum fuerit* admirfa-
rus, tarnen negatum fuit. Hunc re¬
gis decepti furorem auxit advenienS Poflevinus, perfvadendo ei , ut inu.
fuggeftum temphUpf. KIofter-LafTium,
de invocatione fandlorum,•coram re¬
ge, totoque SeiTnatu, concionem ha-
biturum, mitteret; quod Jefuitis Hol-
mix quoque legitur permifTum FuiiTe*
Reginae etjam non tantum liberum re-
ligionis exercitium» fed & Sigismun- dutn, regni haeredem fufpedtis infor-
matoribus tradendum indulgebat.Tan-
dem eo adadbum fuiflfe, ut Vadfteni religionem catholicam clam confefius>
more papiftico abfolutus fuerit, & fub
una fpecie communicaverit^ habet
Puffendorfius d). Nihilominus con- tendit rex fufpicionem Papifmi* & o-
retenus multis , & publico edido di- luere, in quo phrafin, offerimus filiutn
Mi, explicuit: Aftni tili, ait, nefciunt llapißasinJua mißa, Offerentesfilium DBi
E l facti"
S6
facrifictum pro vivis o mortuis , tion uti
voce offerendi, fed facrificandi. Niaue
nos illud offerimus fvetice reddimus 0- fraf facrificare, fed frambära, proferre:
ergo tiobis fa/fo imputant Vapijmum e).
Quatenus a. ha?c refponfio illornm ra-
tionibus fatisfaciat, quis non videt?
Interea non negandum eft, Jefuitas,
infcio rege, multa , quae ei poftea in ignominiam ceflerunt, feci(Te , ut do impreffione Catechefeos Canifii, iru
memorato jam edido queritur; nec aliud fortaffis privilegium habüerunt
recudendi Liturgiam, in 4, A:o 15-8^1
exclufa omni glofla, donec & Sveti-
cus textus expungereturj quod tamen inceptum evanuit.
a) L c. cap. b) l. 1, ct 6. §. ös c)
Abr. Angerm. hifl Vit.V. 7. d) IntroL
ad bifis Svect pt 467. e) Daz. /.5. c. j2.
§. VIII.
Regina vero Catharina, ut catho-
licam hic propagaret religionem, tan-
to magis (ibi cordi effe voluit, quan-
to in commentis ejus penitius enutri-
ta fuerat , & quo majus ob hoc iiu
coeleftibus prasmium fe reportaturatrL»
credi-
