&'
.HISTORIA
HOMINIS
MORALIS
EXSCRIPTIS
VETERUM I
CUJUSSPECIMEN
S
Venia Ampliss. Ord. Puilos. PRjESIDE
ALa.DANIEL.
BOET
Η10,
ΕΤΗ. ET POLIT. TROF. REG. ET ORD.
PRO GRÄDU PHILO SOPHTCO
Ε ΧΗIB ET
Johannes
Sten
ramm
ar
OSTKOGOTHUS.
IN AUDIT. GUST. MAJ. V, IV JUN. MDCCXCI.
UPSALLE,
LiTTERI^ ViDU/E DIRECT. JΟ Η ΑΝ. ΕD Μ Α Κ.
HISTORIA
HOMINIS
MORALIS
•EX SCRlPTiS. VETERUM iLLUSTRATA.
Caput irr.
Ex Gra eis Tragieis.
SECTIO PRIOR.
De origwe ET natura antiqmsßm&
artis Tragtαχ.
cogitattorres Thilojapbices.
§. ΐ·
ERi indagatrici Philofophiöe
jueundius nihil esfe
pöt-cfi, quam pro diverfa focietatis facie, in omni vi¬
ra? cultu ornnibusque humana? induftrioe invenris Sc
arti-bus naruram huroanam inveftiga-re» A (innrrso, quod jam
artig isfe vi-d
en tur Scienriae St Artes, faitigio ad natale
iρfarum felum defpjciens,
prinaos lirterarum & artium parentes ridet getas η oiira , & grandi fupercilio pr® fe
contemnir. Splendidos feen® Judos, ornni
pompae ma«
gnificentia decorara theatra, & fuperbienriurn a£lorum
chcros infpicienti, non facile fordida
Thefpis plauftra Sc
faecibns perundi Comgedi animo obverfarentur. Eadera
t a ποτ* π humam ingenii
facultas, diverfe pro diverfis tein¬
po πbus cuita , 'tunc ifios fcurriles jocos, nunc has face»
tias produxirq hdem fpedlantium
anirni , varie culti* tunc
iftas fördes amabant, nunc hane celebritatem in deliciis
hhbenr. Status adeo diverfos inter fe comparare, caufas
d verfi cultus exponere , Sc ingenium humanum
ubique vefhgiis perfequi * opus eft permagni ad hominis Cogni¬
tionen! momenri. Nos,
quas in lansiimo meditandi cam·
po animo occurrerunt, obfervationes breviter pro tem* paris ratione proponemus.
'
34- Hißovia Hominis Moralis
Non colitur in humana vita ars, quam non neces·
fitates humanae invenerint, emendarint, perfecerint. His
non modo ne-cesiaria illa inventa debemu.s, line quibus
fuitentari vita non poteil, fed Sc Ieviora illa, ut
viden-rur, dele&amenra, quae vitam ornanr Sc
jucundam
red-dunr, quaeque penirius examinata aeque naturahumana
fundata funt, humanamque promovent feliciratem.
Supre-mum Namen, qpum viribus Sc facultatibus homines
in-ftruxir, naturale has exercendi Sc colendi deßderium
ß-mul excirari voluit, viriurn. exercitationem cum naturali
quadam voluptate conjungens,.
Inßgne
inhumana
natu¬ra agendi principium eil t&ånim ,
quod
exabfentia
idea-rum , animam oceupantium , naturaliter oritur. Adhoc
fugiendum homines
videbis
ornnesanimi vires
inrenden-resj, innumera negotia hifcipienres, nova
agendi coniilia,
ihidia nova [neuntes.. Omne, quod humanarum viriuni
exercitium provehit Sc juvat,
deleclarionem
;quod
im-pedit, dolorem parits Ut ve.ro
cuique.
excellenrisßmas'
vires natura Sc ufus tribuir, ita. has exferendi deßderium
Sc quamdam velnti necesiiratem
injunxit
maxime.
Quo
inßgnior igitur fuerit morum
&, mgenioium
culrus
, coexquiiiriores frm, necesfum eft, res Sc artes
ilise,, in
qui¬
bus cum deiechation-e quadam mens·humana oceupari
po-terir,. Oritur enim taedium a) non tam a parvo idearum
numero, quam a minori vi Sc efFicacia, qua animum
ad-fieiunt. Gentes· feras Sc bar,baras, paueis adhuc ideis
in-itru&as, paucis deiideriis adfecbas, acque ac
infantes,
nonfacile raedium iolliciraverit, quas avium cantus-,
monri-bus defl.uentes rivulir ventis agitata folia, omnis
loci· Sc
fedis muratio, & fimplicisiima- qutevis natura:
phrenome-na occupatas tenenr. Mere organicae
primae
funt
homi-nurn
fl) Ana'yfin tsrdii dedir Hfivf.tius De /' F.fprit Di(c„ III. ch. V, Cum
Ex Scriptis Feterum
iJliiflrata.
3Smim deleftariones & voluprates. Objecit
mortalibus
di*
ves natura taηtam remin copiam ocu isauribusque
fru-endam b)\ vifus qucque. & auditus Organaadeo
acuta&
perfe&a
reddidir,.ut
fäcilé
perfpicuum
fit,
quam
multae
animo conceprte rerum imagines
Iiis
orga-nis
originem
debeant. Hinc voluptates iηnumera.
Praterquam
enim
quod quibusdam
fenfationibus
nati vam quam-dam
volupta-tem natura admifcuitj foecunda etiarn eft deliciarum mä¬ ter imaginandi vis.
Quae
quum exfenfuslibus
obje£tis
nova componendo format , mirumin
rriodum
oble£tan-di materiem naruramque fere ipPam
mukiplicare
vide¬
tur. Sic voluptates experiri
didicir homo,
cognitis
ite-rum frui cupit, & iisdem tandemii
ne.r«edii
m®ieilo
fen^
iii carere nequir.
nec in fenfuelibas· fubfiffent diu rudes st inculti
ho-mines, priusquam ea repetentes-
animo
&
novasimagi¬
nes fermantesr jucunde v tve re , iine
externis
perpetuisimpresfionibus porerunr.
Succedent
fenfuum
oblcdtamen
·tis imaginarionis deliciee.
Audiendi
videndique
dele£ia-ti-one primum du&i, jamubi
nihil
ante auresvel
oculos
verfatur, voluptatem tarnen ex
abfentium
repraefentatio-ne rerum novam capere posfimt morrales.
Hac
verofrui fine animi moleila intenrioue ciipiunt. Quse aurem
ingenii majorem
quamdam
exercirationem
Sl animi
vim
iequirunt, nihil
adhuc
dele&ationis
hab.e
nr..Rarior
lic
poe-E 3;
ta-fjpNec enim heic fegacisfimo alias Pbilofopho adtHpulmnur, qui
differentiam voluprnrumquas externis fenfbus priino percipimus,
expli-carnrus caufam„cur major vifu srque nuditu voluptas percipiatur, bonc
fubjicit, quod barum impresfionum minus diftinftarn confcientiam
habea-mus. v. kaimesElements of Criticism in ipfa Introduclione. idem enim
de olfaftt) valere exiirirnomus , cujus ramen volupros mere fenfualis eil·. Vi¬
tus vero & eudirus Organa majorem idearum copiam in animum
infun-dunt, imaginandi vi plus materiei iubminiiirant, voluptatemque inde
3δ Ήißουiλ Hominis Mcrniis
tarum, uberrima audientiurn feges, Uli vero aliam natu* ram exprim ere π e q u e uηt, quam c ui ex
prim eηdte fuρ ρe -tant i-ig-na, qure cxpl-icare Sc intelligere auditores posiinr.
Divina externre naturre opera primum eculis infpexerunr,
infpeélis' nomina impofuerunt mortales; ejusdem itaque
imagines primae funt, quas cantu antiquisiimi poetee
ex-présrerunr, Teftanrur barbararum gentium canfores,
Grcc-coram Homerus, Brittorum Qsfian, Celtiearum
gentium
Bardi·, qtrique in rudiori Se iimpliciori ftaru vixisfe vi¬
elenfur, Hebrceorum Sc Orienralium
gentium vätes.
Ts-iianrur antrqnims tradita anis.
praecepta, poeieos Se
fo-cietatis fa'ciern depingenria, qute ex revolutis
poetarum
libris, quaii ex unico rönte, haurfébantur. Hinc quum
trutina Criricorum examinantur poetarurn opera, omni fere eleganthu 'latide fpoliantur, πiii Phyficam
naruram
frmilifiidinibus, ailegoriis, met-aphoris, aliis
quibnscum-que artificiis, praeCentem veluti ante oculos ponant.
Ju-rarunt & recentiores in rnagifrrorum verba, & haec qua¬ ii di£lata perdifcebant; quorum laudes licet deterere non
velim , vereor tarnen, rie praeteriri magis, quam
prasfen-tis eevi legibus obtemperaverinr.
§. II*
'Katora Lis hominum imåginandt facultas, fi quid Climsri & primae organorum formationi dederrs, eadem fere ed. Qiiod ii in diveriis gentibus diverii iilius
effe-Brus deprehendanrur , rebus id circumilantibus torum tri-buendum eil. Quum enim alia imaginando
componere
non posfumus, quam qua? fimplicia
experti fumus; faciie
perfpici poteil, qtianturn pro diverfo hominum ftatu de-leftamenta variare 'debeanr. Poefis, cui deletlandi nego¬
tium praecipue delarum eil, tempori maxime
parebat;
pro iilius ratione vocem intendebat fuam, rnateriemque
cantus nancifcebatur, Jam,
arma fecutus, heroica
Ex Scriptis V'eterum. Wußtetta.
nora bellique gloriarn celebrabat
poe.ta, ja-m, lentus in
Utvibra·, ru-ra, riguos ama es & oenιora ca.ne.bar. HomU
bcs voro--_no.fi diu {'eparati
vixerunr; eos primnm cafus, mox necesfiras, tandem confuetudo Sc deleftatio
coegit.
!.-{amanitaris iic excitatus fenfus; iic alios timere, amire, colere didicerunt mortales, prsecipuarnque ex hominum commsrcio voluptatem percinere: lic aIiis flui
incipie-banr, aborumque ibηfa anirnis pra?iu.mere, unde latisib mus, in quo delectationem quocrerent, can-pus aperieba-tur. Sympathie fe.nfus,
quem in fens gemibus, parum
cum aliis fochtis , vix auc ne vi χ. quidem animadv.erte-ris e), iic orms,
magnam, qua gaudet, ad humanos
ani-roos demiilcendos v.im prodidit. i-iunc animo infinuare
Sc iciiptis exprimere coeperunt.
poe.rae, qui, quum ad
mores Si volunra rem fin eevi fe conformasfent, -non po-tusrunt no η fuis- temporibus
iniignirer placere. Vehe¬
mentes- animi commonones amant ho.mines ad morum maηfn.etud iηe rn irad ucii ,. nec i is- refragantur,
quse cum
dolore Sc tvift-i adfe&u funt conjuncbe. Ubi
enim
arftio-ri iocieratis vinculo adffricti fuerint mortales
5 valebit.
ibpius repetirum illud poörae:
Vt ridentibm arnätni
, ita fléntibus adjuni
Himani vultus. — — d
,
§· πι
Diversam fecuri fu-nt Philofophi viam
, caefas , cur
ex fpeebtis in Tragoedia hominum miferiis
jucundus
fen-fns
'C) Sic Robertson de Amet icanis: The conditinn ofman in the fava gefi.ite bos η tendency, in forne refpecls, to check the exercift of affcciion nn.4 to rentier the benrt rontrttcied. The
firongeß feeling in the mind of
ti Jivtige is η feηβ
of bis oivn independeme. — Confciotts boro little be de.
pen,is npon othcr men·, be is apt to vitro them roitb a carelefs indifferente.
H(fi' of America Honk IV.
33 Bifloria Hominis MorBis
fenfus oriatur, explicaturi. Nobis, quos
fuilor
harum
fenrentiarum examinario juflo longius a
propofita
meraremoraretur, quasdam ramen huc -percinenres
obfervatio-nes propofuisfe Iicear. Quo arblius
homines
fe
cumaliis
conjuniios ienferint; eo eriam magis
fociales
adfe&us
in-ciicare & Sympathiae fuac liberius
induigere
incipient.
Do cl i enim ab aliis timere damna , fperare commoda ;pro iis vicisiim ea fperare 6c rimere poterunr, quae
ipii
in focietare humana funr experti. Obfervarunr
ducium
plures Philofophi e)t animos
mortel i
umforrius
doloris
, quam gaudii,fenfu
commoveri;
caufam
veriratis-,
quosreperi, explicuere pauci.
Fort.avfis
potisfimurn novitat-e
rei commovcnrur morrales, quum iniquis fa«ris aliquem
agitatorn peripexerint, öc vehemenrius
adeo
hunc
mife-rantur. Iniigne enim videtur
esfe
Suprerni
Numinis
be-neiicium, au.od , ut communis eil homtmim fors,
addi
vilorum feli.citati parum poterit,
detrahi
veroplurimum.
Hdec etiam prima eil origo vocis , qua*
fenfum
denotat,
quo in fodetarem doloris venimus :
quafi
cirius
aiperio-ra hominu m fara rnifereri, quam forruη «ε
congrarulari
natura juberet, Trag icse poeii
propofuum
eil,
utmife-rarione meutern permovear. Pru:cipuus
8c
unicus-, utjam
funt tempore, hic adfe&us eil, qui
in-Tragoediis
exci-ta-ri debet; Sc quem jure fuo pfopior
homnium
focietas
fibi vindicare videtur. Hasc adfeclio animi non fimplexed, fed phiribus compofita.
Eil'enim,
utidearum,
ita
öc adfe&uum adfociario quiedam. Conrinerur
miferatio
non modo ingrato silo fenfu , quo vicem
aliorum
dole-mus., fed etta-m -gratisiiniis Ulis,
benevoientiae, amoris
öc
vene-e) Cfr. Smith theory of moral Sentiments Pi.rr J. Seth IV. ch. I.—
RupKii Oη the ftibhme ond ieiutiful Pa t Set*. XIV. —CAMfieiL PH·
f'fipby of Rheto'ic Ηo T. ch XI; uhi d iMe»fas Philofophorum luic
perrü
nenres fenrennns in pviovi Sechone rejenlet: in pnftennri funm pioponif, cum fogacislunis obfei vationibus, quarum htcc te»tia elh
Ex Scriptis Fetmim illußrata. $9
venerationis feniibus, quos Tragico heroi conciliare
ftu-<dent poerae, qui fermonis omni elegantia, qui carminum
concenm & mira imaginandi felicitate id agunt, ut de¬
legationens pariant. Nec enim lilis refragamur
Philofo-phis, qui ex mixris adfe&ionibus, ubi gratse praevalue-rint, exquiiitiorem voluptatem nafci exiftimant /).
Sociales aurem iftne adfe£tiones, qua? miferationem
conftituunt Sc gratam reddunt, Sc quibus Tragoedia
o-mnis fundara eft, iniigniorem virae cultum Sc focietatem
fati'S firrnaram loquuntur Celebrant gentes barbarae lu-dos Sc fpeciacu a quaed m , quae vero longe diverfam
for-mam faciemque adferunt, Sc religioiis plerumque rinbus
peragunrur. Etenirn nutricularum omnino fabulas dant5 ubi miracula narrant, qus in rudisfima tantum hominum
aetare fidem habere poterunrg ubi prodigiofa veterum msndacia loquuntur, Sc res fabulantur, nullo ordine
fer-vato , in quibus nihil inveneris vel veri quadam fpecie
probabile, nihil ad humanae focietatis exemplar
expres-fum g) Ifti vero ludi praeter repraefentarionem
publi-cam, quo cum noftris conferri pbterunt, nihil fere ha¬
benr. Ante enim , quam in fcenam prodire fuftineret Tra-gica Mufa, cujus opus eft vehernentiores anirni adfe&io»
nes commovere, adjumenta ad has excitandas ipfa tem¬
po r a adferrent, necesiiim eft. In eo enim ftatu
coniifte-F rent
f) Haie prseipue fententia? favet Humr in ίplins Esfay oti Tragtdy;
quam ciarius expresfom exhibet Campbell /. c. cbf. IV.
g) Cantu atque 'fahatiane prereipua horum ludorum pars abfolvitur;
quod apud ineolas Otaheiti, Gionfandos, Tagalos Amcnese populos,
Sr-neniVs, alios, fieri narrant, qui has gentes vifitarunt, recentiorum plur'imi.
Apud Sinenfes Tragicam aöionem per decem annos durasfe, dicit P. dv
Halde Defcriptien de la Chine Vol. IV. p. 540. Japanenfes fefto,
Mat-furi vocant, mantes, nrbores, res quascunque alias, in ipiuna theatrum
produeunt; Kampfes Befchreihung von Japan Buch IV. cap. iV, üt alis
40 Hificria Hominis Moralis
rent homines, quo non modo fe ex aliis pendere
fenti-rent;; verum etiam ar£ta adeo familiaritate conjun&i cum
iis viverent, ut de illorum indple fecum cogitare & Ten·
Tum fui ad eos transferre coeperinr, & ex illorum
adfe-£fcibus animo confideratis analoga quadam ratione
com*
moveri didicerint.
§. iv.
Quam proponere conati fumiis, de Tragoediae origv
ne opinionom Hiftoria rheatri Graeci ulterius confirma-tura erit. Communis anriquitus fuisfe viderur ortus
Co-moediae Sc Tragoediae:· in ludis enim qjhbuscumque
£pe-Jlandis curiofum vulgus non commoriones
vehementio-res ibciales; fed occupationem* fed fenfuum vel
imagi-narionis quamdam voluptatern expetebar. In
religiofis
autem riribus prima Dramatis origo quterenda eft, Quurn enim ad publica feüa major fieret hominum concurfus, variaj quibus illi deleeteenfur, fpeöacula feniim funt
inventa. In Deorum enim honorem agebantur ludortim dies fefti, quibüs Ofiris & Ifis iEgyptii, Veneris «Sc
Ado-riis Syri , Graeci vero Cereris, Proferpinae Sc Bapchi fa¬
ra Sc res gelte memoriae mandabant;
id, quod chorus
feleßus ad citharae Sc tibicinis modos primum
exfeque-barur. Cantum deinde excipiebant fcense fpe&acula, ad
Deorum fa£ta reproefenranda primum inftituta. Quod
fpe-£laculis cum Myfteriis
commune fuit b). Non enim
Theo- reti-h") Cfr. Meiners IJtber die Myfterien der /Ilten, in ipfius Vermifchte
Thilofopbifcht Schriften Th.III. p. 195· — Cui concinit Vatrv: Toutes
Jes cersmonies de In religion payenne resfembhiettt- fort
a des repreféntntions
theatrales. Jtuxfetes des Dieux & des demi-Dieux, une yrande
partie de
la folennite conßßoit a reprefentcr les
differemes aventures de ces perfnnnges
fahuleux & ä imiter leurs actions les plus celebres par des datifes &pardes
vers accompagnes de Mufique.
— Rechercbesfur /' origine les progres de
la Tragedie in Memoires de Γ Acad. des
Ex Scriptis Fetq rum Hfaflratit. 4ϊ retica quaedam de perföofcionibus Divinis rradebanrur å veteribus praecepta, nec docendi munus facerdoribus in-jun^urn fuit: Hiilorica aurem erat tota illortim
Theolo-gia, Sc fabuiis confrdebatur, orrus, res geilas & fata Deo-rum narrantibus, quibus in fcena exhibitis facil ins
im-buebamur vulgi animi, Ulms fere indolis etiam fuere
religiofa medii «vi fpeclacula. Dramata apud Graecos a
feftisj hiEc a ibatu iliorum, a vindemia Se agrorum
cul-tura principia duxerunt. Bacchum enim no
η tanrum
vi-flori exercitui praefuisfe-, nec vindemi# tantum favisfe, fed Si agriculturae ferunt /). Fuisic in iilius honorem
pri-mmn apparatos fcenicos ludos, id vero inter omnes
con-ftac k). Fiebac fenfim apud Greecos murario
infignis
mo-rura & temporum, frequemiora cum aliis commercia ha¬
bere coeperunr, & fociati exteris beila movere. Muta¬
ns itaque, pro focietaris diverfa facie, humanis
defrde-F 2 riis
\ *
i) Diooorus Siculus de tripiici Baccho loquitur, cui, nominibus for¬
te in unum conftatis, religiones inftituebanHir. Horum
primum
ΤΗΧ,ξεις-ccy&vi 7τξωτΰν βΰ? ύττ οίξοίτςον ζευ^οίΐ, το τΐςοτΗ tous
των άνΕςωπ-ων τψ yrjv xoersfyφίζομενων'
πολλά$ nytf c&KKcc φι¬
λοτέχνων imvoqaai των τΓξος τ'ή ν γεωργ/αν χ^ητ/μων. Hißer. Lib, ΠΙ, c. 64· — Favec quoque noflrac fentenciae Casaubonus;
Tmgoedia fa*
Comoedia otiga prima ab Ulis repet-enda conventibus,
qua vetußisft'mi morta¬
le?, coHcetis frugibus eogere foltti, ut - - animum relaxarent acjucunditati
fe darent — De Satyrica Poeji p,9,— Ϊ11 iarga mesfe ketantes fpe&ecula
celebrant Sinenfes. V. Osbecks Ref1 p. 202. — Statum bominum ogvos colentium , feftis atque ludis amicisiimtim esfe obfervavit dudum
Falc,o-ner Remarks Book VI, cb. III. Se£V. V!.
k) Dicebantur nntiquisfimi iudi otyoyss Aicvvaioiy.o)^ aflores
Δ/σ-vvascCKOi τεχνιται. Aristoteles nd.ffrmat Choros antiquirus
a Satyris
Bacchi comitibus fuisfe canraros — iEfchylus fe a Baccho ad
conicribeti-das fabulas excitatum prardicabat: Εφϊ\ n&f Aισχνλοε — οι Αιονυσο,ν
επιςοίντοο κελευσαι Tt>ocyca$iotv Ttoieh. Pausanias in Atticis — Unde
omnes iEfcbyli fabulas Baccho tribuit Gorgias
apud Plutarchum Sym·
42 Hiflovia Hominis Moralis
riis δε adfe&ionibus, Dramatis duae praecipuae partes
in-ter fe diilinguebantur. Tum vero Iragoedia, cui
pro-pofkum eil: fociales hominum
adfe£liones
com movere <>anrecesfisfe videtur Comoedise, quae leviores δε rifu
di-gnos errores, vix in rudiori hominum fiatu
anirnadver-tendos, fubtilius detegere Sc cavillari adgrediebarur. In
eamdem quoque fententiam loquitur Aristoteles /), Nec
dubium eil, quin prims Trcgoediae aliquid religiofi
ad-huc adhseferit. Praeterquam enirn, quod ipfa vox id
ii-gniiicare videtur; reftantur Hiiloriee monurnenta,
teilatur
ipia Tragoedis forma, quaηtum religioni deb.eat. Nec
multum abeft, quin III. Sulzer adftipulemur, qui ad
he-roiim funera, quae magna frequentia efFérrebantur,
pri-tnam conilitisfe exiilimat Tragicam Camoenam, δε in
funebribus illis ludis defundorum res geilas canrasfe,
il-lorum audores celebrasfe, δε tandem in fcena fpe&an·
dos induxisfe. Flures enim poetas in innere Thefei Sc
Maufoli de palma Tragica certasfe legimus m). Hinc
probabili conje£tura augurari posfumus, in funere
Bac-chi, herois belli fama incltirisiimi, antiquitus fuisfe
inili-turos ludos fcenicos. Quis hos primus dederit, fub
judi-ce Iis eil »); quoe vero componi poterit, Ii primam
poe-iin /) Η Ja κωμωδία,
dci
το μν\στί8$άζεσ&06ΐ·
εζ χέ'λα-&εν' }{ομ ydξ χοξον γ.ωμωόων c\bt ποτε ο
όΐξχων
.iJWav.
Αris το τ.Töet. c. V. Caufam fcibjicit il!. Sei.ztR: Der menfe b bat eine natürli¬
che Begierde, zeuge.von qrosjeu und ertißbnfren Begebenheiten zu feyn, die
Menfchen hey denfelhen bandeln und leiden zu [eben. Darin liegt der erße
keim. vom Urfprung des Trauerfpiels, das auseben diefem Grund alter, ah
die Cottunlie fecheint — Theorie der fehånen kiinfte. Alf. Trauerfpiel.
vt) Cfr. G.ellπ Noch Att. L. X. c. 18. — Qiium osfa Thefei ad
Athenes deporranda cuiasfet Cimon, Ttagica certamina inftifuebantur, in
quibus iE'chyla paimam primutii proeripurr Sophoeles. Plutapchus inCimotte.
«) Plato in Alcihindc II, Tragoediam longe ante Tbefpim in ufn
Ex Scvipiis Feterum illußrata. 43
fin Tragicam a Lyrica
originem
duxisfe dixeris,
&
aDi-thyrambis, qui toti
ad animos religione
iniiammandos
cornparati erant. Horum inventor
prtedicari poterit
Tbo-viis, & quum a Baccho ad alia numina
transferebamur,
Epigenes j dramatum,
quibus plus
otii
Chorus
confeque-barur, Tbefpis, Tragoediae
J&Jchylus.
Ille enim
Sc
Pbry·
ntcus, tefte Plutarcho o), argumenta fabularumad
hifto-rias & calamitates deflexif. Sunt, qui Homerum
Tra-goedia patrem appellare haut
dubirant
p)\Sc,
quumin
illuftribus heroum fa£tis celebrandis uberrimus esfet,
fum-roaque religione nomen ejus a Graecis
coleretur,
eumimitari Sc a poematibus ipfius fabularum argumenta
mu-tuari, non modo in commodis, fed Sc in laudibus fuis
ponebant veteres. Inde vero ad veram
Tragoedise ori¬
ginem, in natura humana, nec in
Homero
,quasrendam,
F 3
phi-oiovthiciTT c ©fCTr/dW οζςζαμήη, to Ά7ΐο Φ ' αλλ et
Λεις εν\crjacti πάνυ πάλαιον ccvro ευξησειε εν
τησ^ε
rtjsπόλεοε
ευςημοί. — Suidas Epigenem Sicyoneum primum Tragoediae auöoremnominat, a quo Thefpirn deciiruim iextum ordine fuisfe narrar.
—Scho-liaites vefus, quem adtuür Stanley in notis ad vitam JEfchyli p. 700,
Tbeomim ioquirur, os. πξωτοε εξενξε
ΤξαγωΙικάς
μελωδίας
ygjε£ε-Βετο τΐςωτοε
tyd
ματct.ο) Sympof. L. Ι; ubi iEfchylus de Fhrynichus dicuntur
Τξαγω^Ιαν
hs μυ$&ε κ#] πά&η ττξοάγοντεε.
ρ) λ Ρι.ατονε Poht. Χ, Homerus vocafur 7ΐαντων των Τξαγικ,ων τΐξωτοεΔιόασνΜλοε τε ygj ηγεμων — Gfr. Aristotei.. Poet. c. iv.—
Cui adfentit Frakcklin in elegantisfime, quam Sophocli in Anglicum ver-fo prsefixir, disfertatione, Disjertation on ancient Trogedy, nbi p. 9, 10 de Homero Ioquirur: We may venture tofli!e Homer the fource and foun~ tain of tbe Antient cfrnma; from him the Tragediens drew the plan, cott·
ßruclion and conducl of their fahles, and not unfrequently the fahleitfelf,
to kint they appliedfor proprietjy of manners. ckarecietst fentimtnts and du
ition. — ^Efcbylus fua poemata dix't Μιγ.ξοί TiVcc τεμα^ια των
44 Hifloria Hominis Moralis
pbilofophice invedigandam animus praecfudi non debet,
Abfurde enim dicitur, homines iö tan tu-m irnitatione confecutos esfe q), quod fautrix natura mutataque
tetil·-porum ratio i 1 iis tribuisfe cenfenda ed.
§. V,
In Feil ivis otambus lodis
, quos a religione örtum
ducere dudum obfervavimus , ml faciie deprehendes,
quod non datus hominurn Sc necesfitatum ratio podulet.
Quodcumque commodis fuis apprime infervire duxerint mortales, hoc magni aedimant, hoc amant, hoc illis fae*
pe nurnen eil. Hinc barbarorum Fpeftacula mire ad da¬
tum illérum conformata. Sic reditus Solis dies fedos a*
gentesj in fcenam prodeunt Groenlandi r), felieem pho-carum capturam Sc Solis reverlionem celebraturi. Sic
balsenas Sc lupos Kamfchadali. s); Hifpanorum csedes Sc b&prifmata in theatro iidunt Americs meridionalis
incolae t), Graeci, qui contimiis bellis implicati erant,
mores Sc fermones Tragicos pofcebant, qui ad arma
quafi vocarent Sc audaces fpirarent' pugnanrium animos.
Jisdem fedis publicis, quibus in certamen defcendebant
Athletae & pugiles, quo in armis exercitatiores fierent;
palmam quoque Tragicam petebant poets, nam, qui mi-litiam in primis colebant, Graeci ab ea etiam parurn
ab-
hor-q) Eleganrer Tinne errorem fotis jam commtmem coarguit Ferguson.
Quod i!Ie de gerntihus, id de finguiis hominibns adfeverare non veremur:
lf nations acluatly borrovo from their neigbhours, sbey prohohly korr oro
only robat tbey are nearly in a condition to havt invented themjelves. · ·
Ahbougb the Roman and the modern literaturefavour olike of tbe Greek ori.
gittal, yet ma ηkind, in eitler inftance, would not bave dränk of tbis
fotiti-tain, unlefs tbey bad heen bafiening to open fprings oftbeir cwn, — Hu
ftory of Civil Society, Part 111. Se&. 7.
r) Cfr. Crantz Hiftoria om 'Grönland, Bok III. c. 3. §. 23.
j) V. Krachennikow Voyngeen Siherie, Torne II. Partie I. ch. 13.
Ex Scriptis Feterum illußraiei. 41
horrere ingenii exercitationes volueiurit. Quid? quod
i-pii Tragico-rum Coryphaei celebres fue.ruη t belli duces, miiites itrenui u). Hinc frequens in Tragoediis eit ar¬
matus chorus; hinc ex heroum iatis Se expeditionibus
bellicis , praecipue ex Trojana, cujus tum farna ©mnitirn
fermone percrebuerat, prsecipua petebantur fabularum
argumenta; hinc nullarn fere occaiionem poetce
dimife-runt de forruna belli & proehis narrandi v)., Praecipuus
barbararum gentium adfe&us, rudi Se inculto ipforum ftatui proprius, terror elf , quem fpeÖantibus etiam
in-jicere iluduerunt primr Tragici; cui etiam in Tragica poefi maximam vim tribuiripfe Aristoteles λγ), non
no-flrse profeßo eetati prcecepta traditurus. Etenim, qui jam
funt fpeftantium anirni, horrenda, quae in antiqua
Tra-goedia apparebant, fpe£lacula a noftris temporibus alie-na judicantur: rrucidati enirn liberi & conjiages, vocife-rantes foeroes Sc magnitudine dol
or um ejulantes, virgines in extrerao vitse periculo lamemantes, cruenta Se tabo
dia·
u) jEfchylos prsüo od Mawhonem irrtnfuif» ut & pugnar navali ad
Salaminem, pedeftvi ad PlaT^as — Sophocles cum Pericle dux fuit belli Ssmiifi fides habenda fit Barnesh) mvita Ewtpirlis ρ. 2$, ubi ramen nomine deceptus videtur.— EuripidesEteufinio δε Thefeo
certamine pugna-vit δε coronotus eil. Gsr.t. Noch Sht. L. XV. c. 20».
v) Exempli loco esfe poterit fribula iEfchyli, cujus ritulus Verfay
quo? fota coritinetur nai^atione de fortunn, qua percellebatur Xerxes, hel¬ lo Graeciam infeftans. Idem poéra in Agamemnon?, ubi eliam materietn trn&aturus videtur, plurimum tsmen in defcribendo bello
Trojano
verfå-fur. Fobiilo vero Vilad Thehasunice bellum pro argumento habet. Cui
^onvenit Phoetiisfa Euripidis, ubi Antigonein onnaforum cohortes infpici»
entem inducit poefa, & Pffdagogum fingula ipfi
enarranfem v. 105, fequ.
— Totx bellica? funt fabulse:
Ajax ftageWfer Sophoclis; Rhefus Euripidis
δε alise. — A bellis orfginem ducunt omnes barbararum
gentium ludi.
Sic Tacitus de ludis Germanorum,gentis ferocis δε bellicofae-: Nudi
juve~
nes, qiiibus id ludicrum eft, inter armafe iV hifefias frameas faltu jactunu
— De Moribus Genn.
c. 24.
4β Hißoria Hominis Moralis
dilapfacadavera,& quae reliqaa funt terribilia antiqui
thea-tri molimenta y); haec vero ne enarrari quidem poterunt noftrae retati, nedum oculis fenfibusque fubjici. Politioris
quidem omnis humaniratis expertes non fuisfe Graecos, re¬
itantur piura conjugaiis & fraterni, parentum filiorumque
nrutui amoris ubique adlata documenta; nec tarnen tenerio-res ilios adfe&us, qui in noilra jam focierate animos permo-vent, adhuc apud Graecos facile deprehenderis.
Phryni-chus, tefte Strabgne & Plutarcho z)\ mille
drachmo-rutn ab Atbenienfibus mulcbabatur, quod Tragoedram ad
miferationem cornpofitam {cripiisfet, in qua Mileti urbis
a Dario expugnatae triftia fata deplorans
, iacrimas
fpe-£lantium exciverit. Afperius faep.e in parentes, frarres,
liberos, invehuntur Dramarum perConae, quam ut
deco-re noftris temporibus fieri posfit a). Nec ullam fere ad
Tragicam a&ionem apud veteres vim adfert amor, qui
omnis apud nos aclionis Tragicae auTor plerurnque eft
prin-y) Mortuum Ajacis corpus in icenain prodnqit Tecmesfa , & veite
te&um mox advenienri Teucro refegir. Soph. Ajax Flage Iiιf ν. !02I. —
Sic Hecubae öbtrnncarurn Polydorum adferr ancilla; Eurip. Hccuha v.
670t AftyanaQa Toltlivbius aviie fepeji.endum; Troades v. j i r 9 — Aga¬
ve abfcisfum tiiii copnt, thyrfo infixom, glotiabunda oilentar; Baccha v.
1167. — Petrse a Vulcano coram allignturn Prometheum lamentantem <3ε
niiferas querelas jaöanrem atidies apud /Eschvi.um, in fabnla cui iile
no-men dedit; nec minus apud Sophoclitm vociferarur omni dolorum crttcia»
tu jam confeitus Hercules; in Tracbiniis v. j οΟΙ , Cequ. Crudeli
Tragoe-diarurn apparauii favent Ar'istote!is prrrcqpra: CTCiV ü sv τ Otis (ptXlciiz
iyyévtjTGU τοί TFoiSti'"friov ii άοελψος οΐΰελφον, $ vios Ttocregoc,,
% μ'ήτ'Λξ υ ιw, « vas μητεξΜ άττοκτείνη, η μεΚ\ν\·, η τοιΰτον Τ( άλλο cijte
5 ταύτα ζήτητεον. Poet. c. XIV.
ζ) STRAEO L, XIV. Plutarchus WOKIT. 7ϊ<£ξ&γγεΧμ.
ti) Möjta in fe invicem invehuntur Creon & Haemon apud
Soph«i-ctEM in Antignne v. 7^7, f?qn.; nec fron Agamemnon & Menelans in
Hur. Jpbigenia in Aulide v. 3iy. — Patréra fem&ute jam confeäutn gre-visfimis conviciis infeftatur Admetus is? Aicsftide v. 629,
Ex Scriptis Feter um illufirata. 41
princeps. In Hippolito Euripidis non huraano quodam
amore flagrare, ied a Diis praeter naturam inhonéfta
cu-pidirate incendi viderur Phedra, quo poenas Veneri
Hip-polytus daret. Nec in Antigone Sophoclis, ex amore Har¬
monis, qui Antigonen deperibat, Ted ex hujus in mortuuin
fratrem adfe£tu, Tragicum in fabula orirur. Qui enim
praecipue,caftra fequebantur & muiierum bello caprarum
copiam habebant, Graeci delicatioris commercii
volupta-tes ignoti contemnebanr. Maxima cum voluptate ea
ad-huc fpe&abat mirabunda plebs, qute prodigiis iimilia
erant , & quas vulgi fuperftirioni & novitatis
cupidi-ni velificarentur, prsefertim quum terrorem fimul
in-cutere valerent. Hinc Chorus ille Eumenidum apud iE-schylum, ad cujus adfpe&um mtälti animo linquebantur,
gravidas abortum faciebanr; hinc Medaéa curru alarorum draconum ve&a; hinc nobis non fine rifu fpectanda
va-gabunda Jo, quam oeitrum perpetuo perfequirurj hinc
u-bique in fabulis vifiones, fomnia, vaticinia, oracula; hinc
Deorum frequentior intcrventüs, (Se Deus ille U7tb μηχχνηε>
cujus inventor haberi poteiit Euripides b). Mirae
imagi-nandi vi, cui indulgebant veteres, in rudiori ftatu adhuc
collocati, iila poétarum portenta originem debenr,
Raris-fimum itaque eil in antiqua Tragoedia, ur fua culpa in
nodum incidant heroes, fuisque viribus fe explicent;
o-mnes ipforum aftiones ex Superum voluntate <Se non
mu-tandis confiliis pendcre, poetee volunt, unde excufationem cuicumque fere facinori adferre fölet fati immurabilitas.
Priscam setatem fuperftitiofa faepe obiervanria colen·
tes, quum inter antiquos non niii heroicas perfonas
co-thurno incedentes perfpexerint, recentiores, omnes me·
diocris fortis homines fcena exfulare jusferunt, nec prae¬
ter Reges δί Principes, qui in Tragoedia confpicererur,
dignum ullum judicarunr. Qua quidem in re Arifloteli
G
48 Hißoria Hominis MoralisexScriptis Vetcrumillußrata. potius, quam fuae aetati morem gesferunr. Ar£tior enim
humanitaris conjun£tio, quam frequentior ufus effecit, ad« fe£tiones nodras ad nodras in primis condirionis homines
nos transferre docuir. Humana jam lubentius,
quam Re¬
gia, nobis ante oculos ponuntur; ad trides aequalium
no-ltrorum cafus lacrimabundos potius amor, quam ad Re-gum fortunam dupidos admiratio detinet. In heroicis idis
temporibus, Grseci, inter quos reges maximam
veneratio-nem Deorum inftar faepe habebant, rebus illorum gedis
iniigniter deleclabantur, quod & rei publica* curam iingu-li gerebant, & quaa publice agebantur, magnopere fua re-ferre noverantr). Quocirca nefcio an mirandum potius fit, quam dolendum, fi a publicis ad privatas calamitares jam
plerumque animi avocentur, de fuorum nec de principum
faris folliciti. — Temporis progresfu factum ed, ut non
vulgus tantum, fed & fapientisiimi viri ad theatri dudia
fe adplicuerintj quod in utilem omnem cognitionem cives
adducere putabatur. Hinc praecepta morum, quae ubique
in fabulis tradunt Tragici, imaginem morum &
tempo-rum infigiter exprimunt, multaque ad Hidoriam hominis momenta adferunt; quas in fubfequentibus, d fata dverint,
indagaturiO erimus & examinaturi.
c) Hinc, quum populäres esfent prifci ludi fcenici, Athenienfinm
rei-publics tanta blandimenta dederünt Atlienienfes Tragici. Non modo e-nim pltiribus fabulis nomen regum Atricorum dederunt, fed & quamcum-que occafionem arripuerunt Athenae laudibus ad coelum extollendi, In cadem civitate, in qua Thefpim , populum Tragoedinrum nugis
deleflan-tem, Solon durius exceperat; tantus deinde exarfit fpe&aculorum amor, ut
Pericles. fibi gratiam a plebe conciliaturus, cum omnium adplaufu, To
3~εχςικον illi gratificatus fuerit. In theatralem pompam omni3
confereban-tur ihidia, & ranti fumtus impendebantur, ut vel bella cum barbaris
ge-fla minoris conftirerint, teile Plutarcho de Gloria Athenienfium. Tanti
CEilimatum eil Thei'pis inventum, ut nomen ipfius ChronicoPario illatura
