JOHANNE de

D I S P U T A T I O :

AN A T O M I C A

Do

C E R E B R O.

JguanLa

Divinå

AfFulgente

p k a: s r de

Experlenttßiwo

(ff Excellentißimo Viro^

M. JOHANNE

FRANCR. Anat. &Botan:Prof.publ.Sc

p.t. Decano, praeceptore

Sc fautore fuo

omni obfervantiae cultu pro-

fequendo:

In Regia

Upfalienfium Academiå,

PubliceventiUndampropsnit

IOH AN NES IOHANNIS

Norcopenfir*.

InAuditorio veteri ad diem ij. Junij.

UP SAU iE»

Impriiaebat Eschillus Matthi«,

Typog.Acad«

AN NOM, DC. XXXV:

y»

NOBILISS. REFERENDIS,

Confultß Viris-, Fratribu* Gerankac D O M 1 N I S,

f

Dn_.P ET RO M A TT HI i£\

©r«&t>/de & 9Ct?t,>/

Amplillimo,

M IOHANNI MATTHT/F

GothoSeniorijPrspolIco acpailori Nor-

cope nfium meriti fs i^mo»Item?Dia'ce feosLin- copenfisconfiflorialidignifs.parentifuohliali

reverentiå perpettuim honorando.

M i OHANNi

MATTH?vE

Gotho Juniori, S. R.M. Eledtae Sveco- rum-Regina? pneceptori digniffimo, Ejusq;

M- Concionatori aulicoprimario»

Dn. CA N U T O M A T T HI JE, Pro.

vinciarum quarundam in Smolan-

dia Arendatori <eqaiffimo>

J

Dn. ANDREA MATTH ^Ci¬

vitatis NorcopenfisConfuli confultiflimo*

*D*f])uUtionemhaneÄnatomkam de Cerebro propoßtam,inde*

bitx ahfervanti<t fignum ccrtiflimamfut ulteriu<sjpem promovendii confecrat dedicat.

Humiliterfåofficiose

. t Johannes ioh, Norcop»

Patruo &

.fautori fuö magno»re~

verenter&

officiofé colendo^

DE CEREBRO

THESI5

I.

crebrumquafl^{ccreum a}mollitie &

fimulacrorumreeeptione didium

eft: Graeciiyxtyafav^vocant äloco fivefituj QyodwTjK^A^ conti,

neatur. II.

Definitio cerebri duplex dari poteft,pro

dupliciejusconfideration^jj.

éfcurse five compofitionis; Altera officij & ufusra-

tionem contineo» Hl-

Prout ccrebruit)confideramus ratione ftruflu- rae,itadefi»iiri

poteihCerebrum eßmembrum

laregenitum é propria carne^

membran

venus Qfar^terijs>ä

propridgener

tionis[piritu*antmalta.

IV.

Äb officio ejus nobili talemexFernelio definiti-

onemponirnus: Ctrelrum

eß

détntciliU)cogitationiirationvscfcfcdcs, motu4 omnvicfo

fcnfmfonsCforigo. V.

Subftantiacerebri eft

medullaris,fpermatica,*

A z Alba

t!ba &mollis,expuriflima & fpirituofa

feminis

tionegenita; fibitamenpropria, qualem

in

corpore nullam reperier\^*

VI.

Mollis & humidaefi: ^z. PropierMehrum

ßve

tmaginUmfacilt^orem

impreßfone»

tknisfeies. 2. Ne ^molles fåflexilesnervösfudgra*

<vitatefå duritie ladaU Non tamenitamoilis ejus

jfubflantiaeftjUt diffluat ⁵ Habet enim confiften-

tiam mediocrem,ut imagines

fibximprelTas

retinere ac confervare poffio: Nametiam memo, riaefedcs cerebrum effe debebaO.

VII.

Alba eft cerebrimeduila_.: ^z. Rationematerias

quid

fpcrmatica1».

fiaés,ui fp

Walesexfeprocrearet limpidißimos få lt/cidißimos,

nen obfcur^osfå

tenebricofos,

funt mzUncbdi-

eoruwu» VIII.

Temperamentum

cerebriefi fr

dum

rnidum> unde Hippocrati fedes frigidi& glutinofi

dicitur: Per frigiditatem fpiritum vitalem attem- perat>

infuper caufa eft

cerebrum facile inflam-

metur exafliduomotu,motibusneryorum&fpiri-

tuum,e pafGonibus

fenfuum.

cerebri

caliditas, & menti &fornno ,reliquisq; fundlioni-

busanimalibus vehementer incommodat,utinde- lkis;.maniacis>& phreneticis appareU.

ix.Hic

Humiditatis beneficio cerebrum ^non ficeatuf?

licet afiiduo motumoveatur;Praetereaperhumici-

tatembonam figuram affequitur^,ut ait Avtcenna,

ISUmhumidurn facile figuram admittit- Qui ce¬

rebrum plus iufiohabent humidum, illi faepiffime

tufli>falivaecopia &crebris catarrhis

infeftantur.

Figuracerebri efl fubrotunda,&omni ^expar-

te

interionscalvariaefuperficienijå

concinne exprimit. XI.

Superficies ejus exteriör varias habetcircum Volutioaes>3n£Vaftus5feugyros örbiculares>inteffi-

norum tenuiurn rncdo contortos: i. Le>it*tis gra- tid; Ntitn[icerebrufuperimfaftumejfet folidum^con

tinuum compall^umyuticp ju^ofonder^t cerebri^Den-

tricuhs interiorescomprimeret. 2. Adfacilioremce¬

rebrimotu; iEfl enim cerebrum inträ calvaria inju- gi &conttnuo

motufå bujm

naturalisnan voluntarimJmiriiäianfraSmpracipuc faUi ejjevidentur,ut ^eo mtlim cerebrum diUtartac contrahipoßit* In dilatationeproJpiritmanimalis^ge¬

neratione^aeremper

nares^fpiriwm\vitatem

rabiliflcxu l§arterijs carottdibm baurit.

Injfyflolefi-

vc compreßione^fpiritum mimalem incavitatibmfi-

%>tin^ventriculiscerebri_generatu>pernetUQStanqua

€Malesinfe.njuumorgan* (Jvnivtrfumcorpus effUtt¬

elit. _5. Ad commodiorem cerehri mtritionem (ßir¬

rtgationem ; utJcilicet vafa cercbronutriendo dkatay

meiiantetenuimembrand>_perhos mxandrostutimdu ßribuantur>nec a cerehri aßiduo moturumpantun

XII.

Magnitudoejus fatinfignis eft;^nam homointer

omnia animalia.,_pro proportione fuicorporis ,pJu-

rimum cerebri habet, ita at unicum hominis ce-

rebrum,duobus boum cerebris grandiusfic.Tanta

ejus eft moles?ait Bauhinus, ^utlibrarum 4.,& etiam

f*pondusaequeo. XIII

Quoad numerum eftunicum& continuucor¬

pus^y divifum fecundum fuperiorem^parteminantc-

rius & pofterius ^>De qua divifione infra pleniusa-

1

gendumeft.

Situm efteerebrumin altiflima capitis parte

tanquamin arce munitiffima, duabus membranis

tenui & crafså, tutelaegratia, proxime cin&um-».

Sed _quomagis ab extrinfecis irruentibpiniuriis fö¬

rettutum&innoxium; oflibusundiquaq; iilud quafi

proprijs fepimentis

ob

ob-

yallavit, raris^tarnennon denfis,ad tenuium^exere-

mentorumtranfpirationemu.XV.

Offeumautem\ faftumeft cerebridomicilium>

non carnofum>nenimis excalefteretj cum ad_genc-

ratio-

rationemfpiritu" animalis^> ad

obeundü fundienes

principes non oporceat cerebrumefle calidum-».

XVI.

Non autem exiftimandum efi: cercbru furfum

Jocatum effe propcer oculos, cum fit ^pars corporis

principaliffima?facultatüprincipum&c minus

cumrcliquisfcnforiis conftrudi funC?»

XVIb

Quia^vero fenfus externi>in capitis Regia Scrä-

tionisconfpedu funt circumjediin ufum & famu-

litium cerebr^velut animaefatfllites&internuncij;

Rede^nos håciu _parte

åcommuni

XVIII.

Caeterüm cerebrumdividituriq _partemAnte¬

riorem &cpofteriorem; Anteriorpropter magnitu-

diriem totius nomen retinet, & proprie

cerebrum

appellatur: Pofterior ob _parvitatem , cerebellum vocatur,&;a feinvicem craffioris membranaeinter-

ventu feparantur. Verum haec feparatioinfuperio-

re tantum cerebrifede confpicitur, & in

inferiore

media ejus _parte, cerebrucn cerebello iterum fit

continuumnec ullaparte diyifum videtur.

ip. Ce«

XIX*

Cerebrum-*anterius rurfus mediante crafså meninge

fecundum longitudinem, in duas

dextram

finiftram dividicur,quo

hane divifionemfinus, vafa venularum &arterio-

larum,cerebri nutriendi&: viyifieandi

gratiå ferri

poffent.

XX.

Haec in genere

de cerebro afferre voluimus,

fnferius de cerebellofuoloco aduri,ubi prius in-

teriorescerebripartes minutiores,

accuratius £Ve-

rimus perfeqvuti.

Nam ficut diviniflimum hoc

fhémbrumjdiverfarum fundionummotricum,fen-

fificarum 3cprineipum opifex

eft, ita partium di-

verfigeneris

flrudurå mirabiliter eß efFormatuoij.

XXL

Sub

cerebripraedidis maeandrisfive anfradi-

busubirurfusfitcontinuü? ftatim fe offert quaedam

cerebi parsfuperiore

magis compada,alba8cdura>

quam ob duritiem

Anatomici callofum

minant> quod reliqvis

cerebri partibus durius

ftrae continuatur> fulcitquoq; ac

fuflinetTefiudL

nemfive Fornicem necollabatur.

XXII.

Corporicallofo fubjacent duae oblong# cavi-

tates?quas

yentriculos anteriores fiyefupcriores

pellant; Figuram

Lunas falcatas

nasasmulantur> numero gemini funt, magnitudine ampliflimi, intuslcves & aqueo humore quodain

oblid.

^

XXIII.

Abimahorumventriculorum fede, duopro-

ceffus feu tuberculamamroarumpapiilisfimilia,te-

nui membranå veftita demittuntur, & ad naiium

ofTacribriformiafcruntu^quasvcrum&Iegittiroum

odoratus organon efle creduntur: per haec & aer

&odorumlpeciesad cerebrum tranfmittuntur.

XXIV.

Ufas ventriculorum eft: i. Utfint^cxcrcmcn~

torum craffe^rumcerebri^necnon aertsinfpiratirecept*•

cuU2. Spirituum animahum incboatorum Erga- ßtria-*:^NamJpirituo vitalisex cordeperartertascm*

redttiasfurfumdelatu*,inhifceventiculis elaloratur9 (ff infpiritumanimalcm^a viccrelti infttd0® ^cor,ge*

nita cont>ertitur. _3. Imaginationis

ßve

munisfedcs. XXV.

Hos duos ventriculos, membrana quardam

tenuis å tenui meninge orta dilcludit & feparat*

quae obpelluciditacem,feptumlucidum,fpeculurn

lucidum & lapis lpecularis dicitur.

XXVI.

Sequiturfornixfive Camarion,id cfl, _corpus

cameras modo extruöü,rertio ventriculo

fuperllra-

tu

occorporicallofofubjcitum«

XXVIT.

Cumflbftantia corporis caüofi convenit: Fi- jjüram habet triangulärem duobus columnis fivc cruribusinaequalibus corrfrantem, quorum duö po- fterioratertiumventriculum refpiciunt,tertium ad

ventriculoscerebrianteriorespertingit, ^{Ufus hu-}

jus corporis talis tfleperhibetur qualis fornicumin aédificijsnain forisgibbum 8c intus ^cavum eft.,on¬

deetiam fornix 8c Teftudonuncupatur. Cerebri ampliffimam molem Atlantis inftar fuftentat, ^ne pondere fuo tertium ventriculum comprimat ^•

Nan*^ventriculis cerebricollifis^compreffisvel vub

neratis, illico animal collabb motufenfuq; privari*

aut prorfus interirc., experientiacompertumcfl.

XXVIII.

Rupta^per medium fornicevclfulcro^{ejus an¬}

teriore divulfo Plexus quidam Coroides feu reti-

eularis di&us, ex venulis 8c arteriolis tenuifllmis varié&:perplexe retis in modum ^{contextus, tenu-}

iffima membranåfuffultus,occurrit;in quofpiritus

animales magis attemiantur &praeparantur.

XXIX.

Cruribiis binis fornicis verfus pofleriora di- ftradlis^fub camarioIive ccneameratocorporeter- tftié ventriculusqui & rnedius Galer;o dicitun fitus eiti Oritut ex concurfu priorum yentnculorum

quo-

quorum communis cavitas eft. Meatus duos ob ^-

tinet, q lorum priorantrorfum &Credfcå deorfum ^aJ

glandulam pituitariam fertur. Alter pofterioc

( quem etiam foramen Ano fitnile ^vocant ) rc- trorfurnfub natibus ad _quarcum ventriculum, utad

eumfpiritus animales deferantur ^, tendit. Huna

ventriculum volunt effe rationis federn > Sc fpiri-

tuum animaliumperfediffimeelaboratarum offici-

narru. XXX.

Ad hajus meatuspoftremi ^exortum glandula qu£damfubftantiaduriufcul3,fublütea,tenuimem.

brana obdu&a appoilta cfbcono five nucleopioi

fimilis, unde plerifq;conarium, pinealis,alijs pcnis

cerebri dicitur: Quas reliquarurn glandujatujn in-

ftar,venularü Sc arteriarum _percerebrum latarum

diftributioni praeeft. XXXI.

Hulc conario å tergo quatvorrotundas emi-

nentiasejufdem cumccrebro fujbftantiae adjacent,

quarum duae fuperiores

å

nates; Inferiores dux nacibus fubje&ae,pb glandu¬

lär« proximam, teftesappellantur. Ali] Anum Sc

vulvam addunt: Eft autem anus nihil aliud quam foramen illud alterum quod fub natibus

ä

ventriculo ad quarturnventriculum ab it. Vulva

Anatomicis.diciturilla Fiffura,_quas natium protu-

berantijsper mediecatern? levitereftimpreffa.

ß z 32. Ha-

xxm

Harum particularum ufus cft: t. Meätum

extertio ventricuU adquartum ventriculumprocc

Jcntcm>^neiJuperortbus partibus comprimatur,a-

pertumconjirvarc. 2. Ånimali (piritutfalvum con- duBumßve liberum aditum in qvartum vcntriculuM

prxbcre. XXXlII

Emincntijs hifceper

medium,{lyloperforamcfi

ano fimile indito divifisquart* tandem venrriculuf

cerebro8c fpinali medullaecomunis apparetjomni-

um minimus & folidiffimus. Hic in initioampiiof

éll,fed verfusfpinalem medullam magis aidiatur,

donec in mucronem anguftum definat^quemvul-

go calamum fcriptorium cum Herophylo ^vocant,

propterfimilicudinem iHam quam cumcalamofcri- ptoriohabeo. XXXIIfl.

Ufus hujusventriculieft: ^/. CumcerebcBomt-

_ mört<t fffcjedem. 2. Spiritum animalem ^{ex tertio}

lentriculo infe _recipere, magüsß^opusperficere

einborare.5. Spiritumanimalempercalamumjcriptth

rium infpinalemmeiuUamdirigerc.

XXXV.

A parte anterioread primumtertTjventricuK foramen,cavicas quafdamorbicularisprofunda, cx tenui meninge

fadia,

canalem obicngum

anguäato*

tri-

fritoriürn^inf^idibr.ltir/ivé irfuforitm dieittir. In hanc caviratem cctebri excreroenta e ventriculif

& partib^adjaceti^fenCmcolligütur & ablegätur,

ätq; percxmmitatern cpangullan^quafipermani-

Cam Hyppotratisinfubje6amgIandulam pituita»

riam tranicolantur. XXXVI.

Huic infundibulofeu pelviadfinem fubfterni*

turglädula picuiraria craila^dura, infellafphcnoides fira/uperné concava,qua parte terminus infundibi- liangulius ei committirur.- Infernegibbofa &for*

ma fermé

quadratä.

flua _per iofundibülum dellillantia^carnefuabibula

& porofa fpongae inftartxcipit> tandemqjper olEj

cunei foraminainpalatum pedctentim deijcit.

Ä XXXVII.

Sub håcglandulaproxime

å

(e illud mirabilc ab cperis artificiofä & mirabill

ftrufturåitadißum^nltarmoltorum retium ^cumu- latorum continetur: Conflarur ex arterijs caroti-

dibus. inquibusarterijsfpiritusvitale*piimumpras-

parari, & deinde in animalesin plexu illo reticula¬

ris vi a cerebro accepta, ulteriuselaboraiivolunt«

Nunc paueis adcerebellum^

XXXVUI

Cerebcllum quafiparvumccrcbrum, ^anatütä

certbro infubfidiuro fa£lum,in

poilcriorc

B ₃

pi-

pitis parte

fub cerebrorutraq

tar. Subftantiam habet magis ^quamcerebrumdu-

ram 8ccompa£iim/Gyros nonaequealcosautpro-

fuados > fed velut fuperfieiarios. Decuplo min*

eftcerebro,latius_{quam aut}laagiusautprofundiu*;

duorumglobulorumfibiinvicern junétorum imagi-

nem referens. Eundem ufum^cumcerebrohabere creditur; Naminfpirituum animalmm ulteriori ^e-

laboratione, purificationc, & imagirium ^a fenfu

communi tranfmiflarum confervatione _occupa-

tum eft, unde reéHflime anonnullis Anatomicis

cum ventriculp quarto,memoriaefedes _{atqj rece-} ptaculum efle ftatuitur.

XXXIX.

Proceflus cerebellum obtinet duos, qui cum

figurå

& ex multis particulis tenui membranå copulatis

conftant; Ho/um alterparteanteriorinatibusadja- cens,tertij ventriculimeatumaperturetinet: Alter

pofteriori

fpinali

ditne 4. Yehtriculi du&us ^a

cerebeiloprcflus,

firuatur. XL

Å cerebro & cerebello demum, _{tanquam e}

radicefpinalis medullacerebri appendix &vicariaj

quam

alij cerebrum oblongatum

1 * grcdi-

gfec?!tur,8r

fprnsr vertebras decifi

tur: UtabVavelut alrcrc éerébro.,rie_parfesinferi¬

orescapic^ifiin^ahilesvcfient^nervi_{tanquam tnotus}

&fcnfus rivuli in univeifum _corpus

aeferuntur.

XL). .

Vafa venularum plurima cerebrum, pro eju$

hutritipne

ingrediuntur

fiinges finum

fubeunr,

meniHges

ad vitae confervationem accepit ccpiolasy & quia

nulli nervi per cercbrum

fparguntur^ideoqioriinis

fenfus&motus animalisexpers. ^-

XLU-

Ufus cerebri: i. lltf^* mentts aemtmd crgi-

non0

dcmicilittm,adfmttiones atiitkahs

cipes_quamin9principes cdt^vdar.2.Officin*jfiritium

ånimaltnmi mmjpirit9anitnalisin to tUluratur0

continetur. _3. Spinalis meduBct 0nerverum tmnium

erigo.

C^U IS T ION ES.

f. éAn cerebrumfäcultäW

animalkprmmumfit

Aff.

2. Anfitu/tates principe!in

gvdntur? A* ^, : . J

3.

A^eereirun?fentiat

4. \An

ccrehätypropYid

J ! ^{S- tAn}

1I ^.

/. ^Anfupremuiptueeapiticompetatpropter oculosvel^cere¬

brum/ _^ primario proptcr cerebrum fccundario proptcroculos*.

§. An cerebrumfuoinfluxu vitalietiamfacultati inferviat / Aß

7. Antempersmentumcerelr'tfitfrigidum/ Aß.

/. Ancerebrumfitnervorumprincipium/ A.

p. Anfiiritueanimalü fpeciefitdiftinttu*^avitalt / A.

ig, Curgallins decollata diu movetur^homover6peß decoda- iionemßtimmobile?Caufa eft.* Quia gallina ^nervös

habetilridosundeIpirituspoft decollationem diuti

wsadhuc in_corporernorantur/Homo^veroamplio-

reshabet, hincipirituscitoexhalant_motusq;omni»

mox ceflat.

Vraclara,indolür, magna^expettationü Juveni

Dn- JOHANNI JOHANNIS Amico meo

Synccre perdile&o, de Cerebro publice doßcq; dillerenti.

Stiua. Oi?.oüV

^r»

otev ^K&f

mxrm

mZvoli iyxttpaAa ctyActe

"ZtoCTHS vcumTASit euZwn iv<p£?.dic*$

xfåo-cuQtyiifxuf cceartfyéiwUrgsicee,

*?MÄötå Tyr 7t m.KS9i*ij* a<ncr,nv ttxvtsti mftug

ÖVt* As%$firp *yAx(&>

SvetßtH irfclrugxoiTpv 7* vv yt

Am*acart^XBSt zrnu/aec ctxifT, tnot.

> _{1 qs} <P'iAf](^tufiBpeic«ivtK* tv9uu(&*

Johannes Laüjientji Stalcnus