„
.
?.'< 7.r
Divina adfpirante Gratia
DifTertatio Hiftorico - Philologica_*
De
^Antiochi Epiphanis
Contra Populum Dei
Quam
SufFragante Ampliffimo, in illu-
ftrx Svionum ad Salam Lycœo, Or-
dine Philofophico,
Modérante
V I R O
Ådmodum Rev er endo Amplijfimoque
Da JOHANNE
ESBERGIQ
S. S. Theol. Do6h Cdeberrimoy
Grxc, Lit. Prof. Reg. & Ordin»
Publica bonorum cenfurœ
nïodeflc Jub mit t it
FRIDRICH F. ZELLBELL Uplälienfis
Ad diem g Aprihs /mm 1703 boris /inte mc*
ridiem folitis in Audit. Guß av. maj,'
UPS AL LE, '
Typis J. HAVkrnkri, R. Jcad. Tytogr.
Reverendisfirno in Çhri
dn. erico
S. S. Theol. Doârori celebratiflî
po Eminentiflimo, Academiàe
gnificentilïimo, nec non ,
Pr^fidi Maecenâti ut fummo, ita fubmiflà
V I R O
Ampliflimo atque Confultijßmo
Dn. ANDREA ENGMAN
Senatori in incluta Svionum me-
tropoli «quiflimo prudentiflimocß,
Avunculo meo omni reveren-
tisepariterac obfequii cultu
jugiter venerando.
VI
<lAmpltßimis ) fyeiïatis Dn. MARTINO ENGMAN Ve&igalium Teloniorumper Goth-
landiam Infpe&ori adcuratiflimo,
Avunculo quovis obfervantias
cultu astatem pro¬
ie quendo.
ßo Patri ac Domino
BENZELIO
mOjRegni Sveciae Archi-Epifcor
Upfalieniis Pro-CancellarioMa-
Confiftorii Eccleßaftici Graviffimo.
mente perpetim venerando.
V Ï R O
PlurimumReverendoatquePr^clarijßmo
Mag. GABRIELI FLOREN
Paftori Nyedenfium in Wermelaiv-
dia meritiflimo vigilantifiimoque-»,
Parentis mei amico in-
tegerrimo.
R î s
imiS) Prudenttjjimisque
Dn, FRIDERICO ZELLBELL
Teloniorum vedtigalium per Abo-
enfem provinciam Infpeaori per-
induftrio, patruo honû-
ratiffimo.
^hartaceum.hocce.munufculum.
omni, licet, deftitutum. ornatu.
&. nullo.
nifi. materia, nomine, comendabile»
ceu.
tefieram.
tarnen,
venerabundi. pii. ac. grati.
animi.
ob.
eximium. fane, favorem.
infignem. benevolentiam.
&. innumera. in. me. cumulata.
bénéficia, humilima. cum. ipe.
ut.
me. measque. fpes.
Vobis.
commendatas. habere, dignemini.
Cum que.
ardentiffimis. ad. Deum. precibus,
, velit.-
Te»
ÄrchiEpifcope» Eminentifïime»
täntum» ecclefiœ» reique» literarice»
lumen»
Vosque»
Patroni» &» Benefa&ores. magni»
optimi»
In» fui.nominis. gloriam»
ac»
multorum. clientulorum.
inter»quos» me. indignum» numéro»
patrocinium. certiffimum.
perenni» incolumitate»
in. feros» usque. annos.
fervare.
fumma. animi. devotione.
confecro. &. offero.
Reverendtsßmi. Patris.
Ampliffimorum. Clarijfimorumque.
Nominum. Veflrorum.
Cultor, humillimus.
,
F. Z.
\ A.&R.
2H?rebowe «ct>tDrtt?l4djteö Dîdbmatt
FERDINAND
ZELLBELL SCfïitt Jpögttte Ä-gnDcv.!
?3<£r mitt fdve Jar ^ar /ac^/ ndfï Q5ub/
* min (efnab/
(£rt enba nôt>e dr at frdmia jîabi'min f refnab/
£)er f;an 3 od) anmanbt all ntdba/
flit ocf; froett/
ofta fdr mitt gagn / e0ert ba febt
ty jM odj framgent jag en fåban gobljet mdrba/
(0å fart mig dr at et) bli jorbetrê tpnglfe bérba) tylfcittt nu oc^gifé/ndr tag roibi5^-
naft f)Ögb
€tt prof frammiifa m til af fr i/e fort*
jîertf (ïdgb;
0d tagen gfablpntup/min goba Sa&crfa'w
S)en ringa gåfroa font fug mdf)lmenf fjar fördra
$lf fonligmdrbnaé plient !£>etfîaïïmttt önffan bli
2ff an t många åfjr min $ar mib f;db fan fi !!!
ÇOîtn £&gf:be 5L $at>cr$
fybtgfte ©ou
FRIDRICH ZELLBELL.
Moniteur*
V on eftimoit la vertu autant que le fiuverain bien, dans ces fiécles heu¬
reux, bu elle fie rendoit fi familière
à tout le monde, comme parle un an¬
cien profane ; Que dira -t- on de
ceux qui / en trouvent remplis dans
un fiecle ou à peine en connoit - on le nom ; Sur tout fi elle fie rencon¬
tre avec tout fin éclat, ér dans tout-
I te fin étendiie, en un âge tout dédié
a la corruption des moeurs. Pour
moy y avoue ingènuement, Monfieur,
que je croirois ce rencontre impoffible, fi j avois moms étudié votre fige con¬
duire en mille occafions„ Il eft vray que je m' en fuis t eu, jus que s â main¬
tenant ; Scachant bien que je ne pou- vois publier vos vertus Jans blejfir le penchant que vous avez à les câcher ;
Et
Et c' efi aujfi ce qui me porte à pu- Hier icy que vous en êtes redevable à
P Hifioire, dont vous entreprenez de foûtenir le parti. Il est vray que vous y avez dautant plus cP intérêt quelle
vous a fait part de ces fages confeils}
qui règlent touttes vos actions. Conti¬
nuez donc , Monfieur, d" écouter &
d* étudier cette fage Maitreffe qui vous
attirera fans doute les benediêtions ce-
lefles, & F estime de tout le monde.
C' efi le jufte foûhait, que fait pour vous, de tout fon coeur
Monfieur
Votre obëijfant é? tres
affectionné
J. F* y. Schantz»
Auxiliante Trinuno. 1
Thef
Uiresaprincipibtrs
olim geflas pofteris tradiderunt, non_>
minus folliciti fue-
runt de vitiis eo-
•rum, quam virtu- tibus reâe exprimendis, utiis, quos fortuna in pari faftigio collocavit,
promtum effet perfpicere, qua; fu-
gere, qua;ve imitari deberent^.
j Praeftiterunt hanc operam diver-
fed impari fide , induftria_»
& fucceffu. Multi ënim, vel fa-
! Vore & gratia iile&i, vel fimultate
•
A &
& odio corrupti, vel rerum vetu«
ffcate obliteratarum ignorantia fedu-
&i, fiâa pro veris , & dubia pro certis imperitis Le&oribus obtrufe-
runt. Et haudfcio, quisquamne in
tanto fcriptorum agmine , tametli
a partium ftudiis alienus, ubique_j,
exclufa omni fallendi fufpicione_j>,
rem acu tetigerit, exceptis iis^ quos
fupremum Numen a communi er- randi periculo & alea, fua peculia-
ri gratia afTeruit Sc vindicavit. HÎ etenim, non res modo pneteritas &
inftantes, fed & quas olim futuras praefagiebant, ita defcripferunt, ut ubique deprehendas rerum omni¬
um cum fcriptis admirabilem con- fenfum. Nosigitur,in defcriben-
da Templi Hierofolymitani ab EFra
Sc Zorobabele magnifice exftruéH,
Se fàcrorum profanatione occupâ¬
tes, vehementer delegat Hiftorico-
rum aliorum cum facro codice hac in parte pulcherrima confpiratio.
Qua? enim auguftus vätes Sc in Ba-
bylo- %
(s)
bylonico imperio procerum maxr*
mus Daniel de facris Judxorumab impio Tyranno Antiocho Epipha-
ne temerandis pra?dixeraù , ea o- mnia permulti fcriptores alii con-
fummata fuilTe, fuo teftimonio com-
probant. Qui autem â veritate dis- cedunt, eos merito tamquam profa-
nos de temerarios refellimus de re-
pudiamus.
SEd gimus antequam Icopura, praefixum pauca de contin- Antio-
chi hujus ortu, nomine de regni oc- cupatione prsemittere a propofito
haud alienum fore arbitramum.,
Quod itaque ad ortum adtinet, na- tus eft pâtre Antiocho Magno rege
Syria?, qui ex familia Seleuci Nica-
noris originem duxit. Hic namqj poft fata Alexandri Magni primus fuit Afias Syriaque rex? quo defun-
ad imperii gubernacula promo-
A 2 tus
tus eft filins Antiochus Soter. Huic
poft obitum fuffe&us eft filius An~
tlochus Theos, cui poft cineres fuc-
ceflit filius Seleucus Callinicus.
Mortuo illo, in ejus locum furroga-
tus filius Seleucus Ceraunus , quem ; excepit frater Antiochus Magnus.
Poft eum ad filium natu majorem-,
Seleucum Phiîopatorem, perordi-
nem fucceflionis, regnum devenit,
quo deinde frater natu minor, An¬
tiochus hic Epiphanes, accelerato fratri interitu, fraude potitus eft.
«Thef. III
*%J Omen ejus proprium fuit An-
tiochus» Nam plerique Syri^e
reges ab Antiocho Sotere Antiochi nuncupari voluerunt ( a,). A Syri-
is autem adulatoribus appellatus eft Epiphanes, quod fignificatilluftrem, cujus cognominis rationem hanc
fuifte putat Appianus Alexandrinus
de
( ce ) tefte Hartmanno Schedelpag. 75.
de belio Syriac. p. m. 117. VU %ç kp7wfofJf<Yiç xjzzrè afih-ojg/av ßcttnXdjS ciXfioç
totpfy, quod imperio ab alïenis rapto, ipfi
mitas ditionis ajjèrtor exortus fuis illu- aaßet. Hoc nomen cupidiiïime ad-
optavit, fperans imperii, ad quod
fraude obrepfiiTet vitium, fi&i no-
minis (plendore vel folidari, vel ex- tingvî. Sed fvavi fomnio, & vana
fpe delufa, nomen ex meritis po-
lleaimpofitum fuit, tefte Polybio [ß]
cujus hœc funt verba: 'Avvex&o 'e-
7nÇ>ouiy]f uzv xÀtj9~eiç cJ^nuouiyjç J1 ojcxcùv ttÇcl- hav ovo/Ltar&eiç : Antiochus qui vocatus eft Epiphanes ( illuflrk ) ex rebus geflis
nominatus efl Epimanes [ furiojusf Singula furoris ejus momenta pau- cis perftringit Suidas ( y) oç yjzrdpxw fmç àv>ip Xj^ÀîcvtXjijç, dovru^cç £
favjÅctClCiS 7TCiY[TCtÇ , <TWJVjh fâHpUV& 7T0)isct ,
% ox 7ro7Av\Ç CMOÀacrictÇy ^0içp*iÀa<nci4 uç pu-
(JLXÇ kcUJTZV Xcl&MÇ , cv C\pei 7mvT&)V» TCtiÇ
yjvcuhv 'empLaiviTv. h. e» interprète iE-
<&*
[ ß ] fragm. ex Hb, XXVL (y, tn voc*
'Av2iQ%ûfi
milio Porto : Hic cum effet caïïidus,
& avarus homo, multas raphias fe~*
ciffel, érprœdas egijfet, multas pecunias\
coegit, [ redegit ] propter magnum
intemperantiam , furoris agitatio-
nem Je in mimos confier ens, /w omnium confjietfu, inf anis midier um amoribus in-
dulgebat. Quum itac^ talis eiïetAntio-
chus,ut nec fibitemperaret, necali-
is parceret, nec denique immortali
Deo debitum honorem haberet ab au&oreMaccabaicorum librorü
radix peccatrix, & a meta-
phrafte Sveco, ctt (îaDcltg ont) tOOt / . I.Maccab. i:V» ïi.appofitè vocatur*
ex qua ger mina noxia repullulant,
qua* fru&ibus amaris &letiferisfuo tempore, fcatent ; & a Daniele pro- phetac.8:v.9. rrvyïôpp. Cornugra-
cile parvum & humile, quod tarnen
poftea in prodigiofam altitudinem
& proceritatem lurrexit, fuoque a-
pice cœli corufca fidera dejecit &
deje&a proculcavit. Quse omnia_j hujus Tyranni principiis & incre-
men-
.
mentis re&e refpondent & accom-- modantur. Quia, ut minor natu fi-
lius erat Antiochi Magni, ita nec
regni legitimus havres. Adhaec et- I
,jam ab Angelo, qui ad erudiendum
Daniele m mifiiis erat riDJ defyeâus,
;| contemtus & nuilo fere honore di-
gnus appellatus eft. idque triplici
ratione & modo, & quidem (i)pby- fice. Pravinamqj & maligni ingenii
homo erat, utpote a tyranno & pâ¬
tre maie volo propagatus, aquo non
multum degeneravit. Videtur e-
nim aliquod in genitivo fangvine_»
fatum fuifie prava? & diftorta? indo-
lis fernen, quod aetate adolevit, ju-
xta illud Gra?corum, xo&tx®*
xaùv Ctioy, & Latînorum ^poma non
frocul a flipite cadunt. Sicut pa-
ter Antiochus Magnus, & fräter e-
jus germanus Seleucus Philopator,
habuerunt manus rapaces & ad ex- pilationes templorum promtas <3c expeditas, ifte enim Beli fanurn^,
hic Hierofolymitanum templum_»
fpo-
(8) §Ü*
fpoliare, fed irritd utrique conatu
aggreffi funt ; ita & Epiphanes u- trosque imitatus, œrarii publici la-
cunam fàcrilegio explere non dubi^
tavit. Defpeâus [ 2 jdicitur ethicè, regium enim axioma deteftandis
flagitiis temeravifc, mimis, fcurris i 6c gladiatoribus , familiariilime u- tens, & cum infime fortis advenis
non minus quam indigenis com- meiTatus. Ut tacea infanos amores, quos fide digniflimi fcriptores in hoc parricida, tyranno atque portento, jure reprehendunt. [ 3 ] Politice quo- *
que contemtus haud immerito vo-
catur, Sui namque patris, aiiis in rebus le viflimo , at in liberorum deleâu graviiïimo, aut certe non_»
contemnendo judicio, ad res benè gerendas parum idoneus habeba-
tur. Quare cum fociis Hanniba- Iis, armis contra Romanos pugnans, ab iis pr^lio viöus fugatusque, pa-
cem quamvis fœdam ac turpem, neceßariam- tarnen iniret; filium^
hunc ,
(9)
hune Antiochum Epiphanem in_»
perpetuum obfidem Romanis tra- didit.
Slquidem jam AntiochusEpipha- nes, tam in patria quam apud
extraneos , utpote Romanos viei-
nosque alios, caruit ceftimatione_> ; ita nec â proceribus, nec â plebe^»
minus unquam exfpe&atum fuit_,,
quam ut ad imperium evehendus
effet. Unde etiam Angelus Dan: c.
ii: v. 2i. de eo vaticin^tus dixiL_3 :
nota mn un: ■$<?) h. e. Et
non tribuetur ei ( hominum fciliceö opinione & judicio ) honor regins :
Habebant enim Seleucum Philopa-
torem fratrem ejus natu majorem legitimum. & a patre nuneupatum lueredem & fuccefforem regni,quod
■
etiam poft obitum patris cum ali-
qua dignitate obtinuit, donec con- fcio & incentore Epiphane, veneno per Heliodorum porre&o exftin&us
i effet.
effet. Huic fuperfles erat filius De¬
metrius , admodum puer, cui re- gnum , ad maturam & adultam ae- tatem, fub tutela propmquorum in-
colume ftare & confervari debuit.
Sed pius ille Lycurgus, non Ro¬
ma fugiens, ut flatuit Chriftianus
Mathias in Theatr. §. 2. fibi ipfi con¬
trarius , ceu apparet ex nota I. Sed
a fratre Seleuco accitus, qui eum a- lio obfide commutavit, in Syriam rediit, telle Appiano Lib. de bello Syr. p. m. 116. cujus hascfunt verba:
*Atijio-x/i 3 vçepcv Ü ptpctÅx GcunXtooç nX<£)~
rYjTßUIT®* yS ZgAd&JC^ t îjoç 3
"jôv cchApov oh 'Av^lo^ov ipiÀvaz \]Ç \stzo Taftcuoiç ifiypeiou;, 'owlthç lov icuuX Treudd
àr,fAr\T£/ov : Poflea vero Antiocho Ma¬
gno defunâo, in regnum fucce/fit S eleu-
eus filius, qui fratrem Antiochum ob- fidem â Romanis recepit, dato in ejus
vie em fuo filio Demetrio. Hic domum reverfus, ut fibi viam ad occupan- dum imperium pronam fterneret &
muniret, fubmoto, ( uti didhim) fra¬
tre,
tre, fe nepotis Demetrii tutelam fiis- cipere velie fimulat, quam indeptus
& fpem fubditorum fefellit, & De-
metrium h^ereditario regno frauda-
vit & exuit. Hifce optime con-
gruit vaticinium Angeli Dan. ii. v.
2i. dicentis : hunc venturum
in tranqaillitate, <Sc regnum obtentu-
rum mp^pbnn blandimentis, quae fa¬
ne voces calliditatem & artem ty¬
ranni infinuant : Non enim fata in-
ter cives discordia, aut aperto Mar¬
te regium diadema affeéfavit, fed populi fiâas &fimulatae pietatis fpe-
cie, delufi errore, fummum magi-
ftratum eft confecutus.
INitium quamDeus contumaci, impio calamitatis Jud^orum__,, <3c rebelli populo, juftifïimis de caufis
immittere decreverat, fuit Jafo-
nis ambitio & effrenis dominandi libido. Quum enim iniquo animo
tulls-
tuMèt pontifias Onix , fratris fui germani, diuturnum principatum,
a rege avaro, promiiïa ingenti pe- cunia, pontificatum cum jure thea-
tri & Gymnafii, more gentilium_»
inffituendi, & celebrandi, facile im- petravit, fubmoto Onia pontifice^
légitime, cui mortuo, Jalonem fuf-
feéhim fuiiTe Jofephus Lib: 12. cap.
6. quibus, nefeio argumentis indu-
fîus, comminifcitur. Vivo cerre 5c
per fummum fceius ejedfo, furro-
gatum Jafonem in 11. Maccab. 4. v.
7.2 6, commemoratur, quem librum
ex Jafonis Cyrenaâ quinque lib ris compilatum ipfe Epitomator fate-
tur ii. Maccab: 11: v. 4. Sed hic pfeu- dopontifex, magiftratu malis arti-
bus parto, pejus etiam gefto & ad-
miniflrato, non diu ufus eft. Mer Belaus enim quem Jofephus Jafonis
fratrem fuhTe, & Oniamdidhim tra- dit citat: loc. ; Auclor autem Lib.
II. Maccab. cap. 4. v. 25. Simonis
BenjaminiLé fratrem vocat, is in-
quam
■*f (13) p*
quam Menelaus, a Jafone ad Antx-
ochum cum donis miffus infulam
pontiftciam, promilTa majori pecu-
nia,a rege mercatus eft, quam cum
ex provincia redigere & expedire
non potuiiïet, Sc prarterea cives fu-
os mifere vexaiTet, Lyfimacho hu- jus furia? fratri, principatum admi-
niftrandum Antiochus mandavifc >
quem tarnen paulo poft, rege pla-
cato, Menelaus recuperavit. His
tyrannorum , Antiochi gratiam prenfantium ftudiis Sc nundinatio-
nibus turpiffimis, nec non gentili-
um ludis ac fpeâaculis introduâis,
non folum regia licentia, Sc quidvis
in populum ilatuendi projeta libi¬
do crevit, fed Sc religio vera, una
cum honefta morum difciplina pau- lafeim in defvetudinem venit. Hinc
pra?putia fibi adduxerunt, contem- tisque omnibus paüriis ceremoniis
ac ritibuSjCultum divinum ad mores;
exterarum gentium inftifcuerunt. (^)
Imo
00 tefte jof lih, 12. anù^judaïc, ca$. 6,
îmo facerdotes in pala?ftram ad
ludos publicos defcenderunfc, non *
curantes admimftrationem facro-
rum. Sic & populus multis
nefariis & abominandis vitiis fe
inquinavit quemadmodum prolixi-
us defcribitur lib. I. Maccab. cap. u
& lib. II. Maccab. cap. 4.
INter h^ec tunée aurainflatus Antiochus &turgidus, fâventis for¬ Thef ve- hementiori defiderio in /Egyptum *
ferri cœpit, cujus cupiditate â pri¬
mo imperii fui exordio flagraverat;
ideoque fpreta filiorum Ptoloimei
juvenili a?tate ftatuife expeditionem jam tertium illuc tentare. De hac
expeditione ita loquitur Angelus
Dan. H: v. 29. mjD y\nb
h. e. flatuto tempore revertetur ér ve¬
ntet ad auftrum. Ha? c verba Angc- lica, fi alligentur antecedentibus ,
fatis fuperque montrant hune ter¬
tium *jr
tium fuiiïe Antiochi Epiphanls ad-
ventum iniEgyptum. Ideoqsperpe-
rara illos facere,& haud parum erra-
re exiftimamus, qui non nifi duas
fuisfe Antiochi hujus in iEgyptum expeditiones ftatuunt. Sed miffis hifce ad hiftoriam revertimur. An- tiochus commodam occafionem de- bellandi Ptolomasum Philometo-
rem diligenter obfervans, contra¬
ts undique copiis, Pelufiura pe¬
tit. Ibi fuperato per infidias Phi- lometore, Memphicß cum circum-
jacentibus fubaâa, totam ferè iEgy- ptum fuse fecit ditionis. Sed Ale- xandriam exercitu tendens, unicâ Romanorum denunciatione per le-
gatum Cn. Popilium Lsenätem re-
prefTus ; omnia in fuam poteflatem
redafta relinquere cogebatur. Sic-
nt Angelus de eo antea vaticinatus fuit v. 29. & 50. ejusdem capitis 11;
Danielis. runnaai nw&os rrnrr^i
cdto m iéoi Et non e-
W priori fimile wvijfimum♦ Et veni-
ent piper eum trier es, vel näves trire*
mes ( de littore ) Chitteorum, dolo¬
re afficietur. Per vocabulum Chit¬
tim Romanos defignari non ferne¬
re fofpicamur. Quamquarn enim
haud défont , qui Chittim expli-
cent de Cypro ( s ), de Chiis Indo-
rum quadam gente, de Cilicia, in_»
cujus portubus Romanorum verfa-
bâtur claffis [Ç] , ut in mari medi-
terraneo imperium gererent pira-
tarumque 6c aiiorum infeftos infol-
tus pneverterent. Licet etjamu.
deîltur, qui exiftimant de Macedo-
nia intelligi debere, nobis tarnen-»
magis piacefc Bochardi<fententia_j,
Lib. 3: Phaleg. cap. 5. fol. 179. afîe-
rentis per Chittim denotari Italos,
quos etiam hoc loco intelligunt gvx- ci 6c Latini patres, 6c ex Ebraùs,
Jofephus Ben Gorion, Salomon-.
Jarchi, Saadia, Gaon, Aben E'fra_j>
Jacchia-
( g ) uîpote Epiphanias, Theodoretus^
Vtttabius, fiofiephus &c. [ Q ut
ht Polanus pag. 1050,
Jacchiades 6c ex Germanis Gelne-
rus, 6c plures alii.
Theß
EVentüs principium belli iEgyptiaci fuît_j> belli Judaici, 6c exitus ex iEgypto introitus in Ju~
dasam, quocum optime quadrant:
verba Angelica nominato capite_>
ii:v. 30. nwyi unp rnn by oyn h. e. revertetur & indïgnabitur con~
Ira teftumentum fanâmrii ér faciet.
Epiphanes, cum excandefcentem,
citra evidentiflimum periculum e-
vomere nequilTet iracundiam ad-
verfus iEgyptios vel Romanos, in imbecilles Judasos eam effundere_j
conatur, quibus alioqui'n ob reli- gionem quibusvis cupiebat affice-
*e malis. Infe&is itaque rebus ex
iEgypto discedens , dolore 6c cru- ciatu haud exiguo affeâus , quod fpe fruftratus, tot ac tantos fum- tus9 laboresque nequicquam im-
B pende-
penderit Ideoque partim ut dä*
mnum acceptum repararet, partim
ut dedecus & ignominiam dilue- rét, partim etiam ut Judasos com- pefceret, quos fervile jugum ex- cuffuros metuerat [ Jafon eninu»
Iparfo de Regis interitu falfo ru¬
more novas concitavit turbas] ur-
bém Hierofolyrnam valido adgre-
ditur exercitu, minaturque fa&u-
rum fe ex ea; commune totius
gentis fepulcrum. Ibi ftatim_>,
quum ne ullus quidem reftitifFet^
prxfidiariusi miles, adjuvantibus etjam portas aperiendo, fua? fa-
&ionis hominibus, absque ullo dis¬
crimine & detrimento intravit^.
Thefi VIII.
URbe fie ipfam capta adortus 3 profanationem-» eflt, quam tri¬
bus veluti gradibus aut modis ex-
piicare licebit. Primus efl fanäo-
rum claxles, ; 2 . Sacrifiât fubmotio r
3 *
g. Volluîlo fanäuaru. Qubd ad
primum profanationis modum ad-
tinet, de eo ita loquitur Propheta.
Dan. cap. 8: v. io. nn« W»
DDDini ct-ddh - pi scisn h. e.
Et dejecit de exercitu & de flellis 0*.
c-onculcavit eas. Cornu enim hoc
in vifione tam procerum vifuriLe
eft, ut cufpide fua ftellas in ipfo x- there turbare & loco movere vi¬
deretur, Imo Vän ipfrs cadere te-
citin terrain, priftinaque claritate ac
dignîtate funeftiffime eas pri vans ? adeo ut quse prius fulgore 3c fplen-
dore in cœlo fuerant confpicua? ,
nunc amiiïa dignitateprofundiffi-
ine luto immerfe jacerent obfu-
fcata*. Per exercitum autem 5s ftellas procul dubio intelligifcur ex-
ercitus Dei eccleftafticus , vel cœ- tus fplendentium in terris fidelium,
qui fpiritus clara luce incenli ni-
tent atque corufcant, 3c Deum ex-
ercitus fui ducem agnofcunt, ad cujus nutum feruntur 5 3c pemde^
B 2 ac
a c fydera cœli perpétuas agunt_»
excubias, ut nos docent Theologi,
.
auorum accuratiori examini &
disculîioni hune locum integrum relinquimus. Hue quoque fpeâare
& per tiner e vide tur, quod quando-
sque Levitarumintemplo excuban-
tium minifterium appellatur
militia. (>?)
Thef IX
H Oc non tamen omnes obfervandum, quod qui cecidere boni, !
& laudabiles fuerint. In improbos
namque etiam fa^vitum, qui quafi
pacate venienti portas aperue-
runt. (&) Nec pr^terea univer-
fum delere potuit exercitum [feu
çun&as in univerfum dejicere Hel¬
las ) fed aliquas tantum, quod fatis particula illa p indicare videtur_>. '
Quam- O)Num♦ cap. 8. v* 24. 25.£rc.
(3-) tefle JoJèpho lik 12: antiqii. Ju-
.
chic. cap. 7.
Ol)
Quamquam enim 80000 hominum
in urb'e cada, 40000 in fervitutem vendita, 8c circiter 80000 catenis vin&a , & in cap ti vitatem abdu&a fuerinfc, vel fi lubeat cum Saliano
8c Jofepho calculculum aliter po- nere, Maccabaeos tarnen 8c Afa-
monasos coercere haud valuit.
Anto jam fuccefiii Antiochus elatus, contra ipfum facri ex- ercitus ducem infanire cœpit_*.
Quod ex Danielis vifione fatis con¬
fiât : -tiöjn byi Et contra,
principemprincipum confurget. Quis-
nam ille Princeps fortitudinis 8c
Princeps principum fit, disquiri-
tur. Hugo Grotius principem for¬
titudinis exiftimat füifie Oniam ,
ponfeificem fummum , quem pri-
mum facerdotio exuerat 8c facra_»
peragere vetuerat Antiochus*. At illam opinionem, ut nimis frigi-
The f. X.
dam
'*®s c2i)
dam & infirmam faniores refellunt
interprètes. Per principem vult
R. Aben Efra Micha elem intelligi,
fed Jacchiades & R. Saadia i"Dupn ,
feu eum intelligunt > qui eft &
vocatur Rex regum & Dominus
dominantium. ( * ) Quam fenten-
tiam & nos non in gratiam apellap
fed veritatis vi impulft cbpQua amplecftimur. Adverfus hunc prin¬
cipem , Antiochus Epiphanes fuc-
ceftu inflatus fuperbivit. Id narm que vocabulum illud vhjh fatis de-
monftrat. Sic namque natura mor- k
talium (proh dolor) plerumque-»
eft comparatra, ut fortune eorum perpetuus fere cornes fit faftus &
elatio. Hinc genfcilium quam plu-
rimi non folum filas fapientia? ac viribus felicem adfcribi pafti funt
fucceffum ; verum & res prydare geftas, fax potential, • virtuti ac de-
xteritati tribuere, ipfos non pudii-
it ; immemores & ihx condition^
&
(<) i.Tim. 6.v. 16. ±
& fortune blandientis inconftantia?.
Tali itaque faftu correptus, ea eft aufus, quas commemorare exhor-
refco. San&iftimo enim Numini
non aequiparari modo, verum eù-
jam prasferri voluit. Quare non_>
conüenüus ejus populum opprobri-
is affeciiïe, fed Divinam ejus ma- jeftatem infuper oppugnare, Se
maledi&is profeindere non eft ve-»
ritus. De Alexandro Magno Ma-
cedonum rege legimus, quod
in numerum Deorum recenferi
cupierit ; At hic cujusdam pra>
feÄi Tyranni Demetrii temerario
edifto forte ufus eft : Si Me eft
Dominus in cœlis , ego certe prin-
ceps fuper terram O) Heu di-
dum contumeliofum fceleftifli- mumque , quod quidem Deus a-
iiquamdiu toleravit, poftea tarnen
ut feveriftimus vindex graviflimè
ultus eft.
( te ) 2. Lib. Maccab\ cup. 15, Thef
The f. XI.
Animi eft ipfum ejus tumorem effedtum. fecutum Tern- plum enim 6c fandluarium prêter fas ingreflus, omnia fpeculatun..,
praeter t'hefauros fe inventurum
fperans palladium & myfteria po-
puli, omnibus gentibus ita exoii,
ut pro teterrimis humani generis monftris, & defpedliflima fervién-
tium parte, vulgo haberentur_>.
Quo errore faicinatus Diodorus Siculus afferit Antiochum templi penetralia rimantem inveniiïe ima-
ginem viri ex lapide, afello infi-
dentis. Verba ejus in Ecloga.^
I. lib. 54. p. m. 901. Inec flint : 'av-
ô vr&rc&yepdj%i£ Qcu/ yjç, kaG--
7roAîju,q(reiç rùç ixiïcttxç , etwiKjiv etç tsV
ev \i 0s£ 0}]Kov
,g vo(juu.ov eicitvcu
fiLWV 73 V hpzcl, 1Xj^OüV T ai àmâ AIStVÖV &- yaÅpia, owfyibç ßc&Ju7rcüyct)v(@h', xafyifßj/uov
ett' 'ova ptzm X&pcv; 'éxov ß&Aiov ; %to
(/&v tAtooéas »vcct, rx jcjlffttüT®*'
>05) i»-
ta itfomhvfia , vßf <rup]ju[mvx ta e9-i»^.
«t!P£ 3 rèflÇ VOjAO^tTtjoZ^T^ Iß jUtOBijl- Kt^ùùim 7mpclvof^A e^jj. ixiïcuoiç.' *Av-
73Ç ^ (MçyjTAç *duj fJLimvd" {>57TT AM 7TAVTUV i&VUV » £<PlÄ07l/AVlfyf KA&hvoïXf ß vépillAA.
AiO TU CtycihfAAit TU x"\W% , Kg} TU \JZS -
cÛ3~0U
>ßupLU TX QèS, plyc&hlu) ùv Jota;,
v
' r >
- v \ •-■
n te aifaa *sqtjrx£q) (wts'-ç , 7Z<5 cxdjAfou; , 'SJO(7£7at?g 1&J C ) ^rro T&-
TUV Zup'U (S^tf CLJUTUV ßißÄüf K -'&%<•'
î%ÛTAÇ TU fJltffsfyvA JlOpLlfJLA KATZtpAVOU. TSV
j) À&AVA7BV Äißß/JOV 5V&jf CWTOIÇ hv^VOV, %,
y.ouôpBjJOV ÀS^gjA^uç cv °\u v au , kaQ,-
cçljbtj. ruv tt kpiuj 'avayxatco; tiïçsç cv&yka •
£kij ( alii ava[aa3u<Q^^)tqv ^^,mA , (£
tïsç cïKxxç 'i xiïcûxç* h. e. Antiochus cognomento iüußris , Judœis hello fub- aûis, inaccejfam Det fmum ingreßus efl, quo tarnen facerdoti Jantum pene- trare, lege permiffum erat„ In quoi>
cum viri prolixa barha imaginera ex
lapide rep er iß et, afeüo infidentem, haue Moju eße judieavit ; qui Hierofolyma
condidit, gentem coagmentavit, ac mo¬
res nefarios odioqne hominum Jcaten-
tes
tes, lege Judœis feancivit. Ipfee igi-
-tur odium in univerfas gentes detefla¬
tus, ut lege s aboler ent ur,oper am dédit.
Fropterea conditoris imagini, arœque Dei jubdiali magnam fuetn immolavit,
cruorem Ulis affeudit, carnibus et-
jam apparatis, h arum jure libros feacros, qui lege s odîo peregrinorum flagrantes, continent, adjfiergi juffit. Lychnum
prœterea immorialem illk diâum , qui perpetub in templo ardet, exfiinxit.
■
Pontificem déni que ér ceteros feudœos
tit carnibus vefecerentur coegit. In fi-
mili errore verfatur & Tacitus, qui effigiem animalis [i. e. afini]
quo montrante, errorem fitimque depulerant Juchei, penetrali facra-
tam fuifle fabulatur, lib, V. At i- dem paucis interje&is, fui ut vide-
tur immemor ait : quum jure vi- dtoria?, Pompejus ternplum effet in- greiïus vulgatum, nulla intus De-
um effigie vacuam-fedem, & ma¬
nia arcana. Mirum itaque eft Sui- damj 'haud dubie Diodori Siculi au-
åovi-
Öoritate fretum, vel potius dece-
ptura , fabulam illam de ftatua in
fan&uario reperta fuo operi infe-
ruiiïe, cujus verba in 'amax®* ha?c
finit : 75 TcàV '\X$ouiCM 4ù<ridosev vïOç -m Çopw àZ$tç Kot,~
OVÀyiïCtÇ 71 T& ifpi
j&dlQ,, (c iïtiçdjvviïcItîm'Q, , tvpev ciyah- fiâncv , GvGxlov é» Xg.ig %epci Kafjt%ov, 71 d"
y m cl 7» SRnfpipof-Bfj.ov Gafa .. où dq (£ Åv%*
VtJïat nuçetpjKa %\&%ÇvfiiV 7X,vî& xoipsioiç
CUfS.CLTIV CiVOLÀciGÙv kv *~\tt îtpto KcbTlXl7tt. jdft"
tiochus Juâœontmgentem,quœ propter
folitum (vel potius infolitum) tribu-
tum feditionem excitarai , rurfus in fervitutem redegit, & direptis t empli
donariis , & omnibus pervefligatis >
invenit parvum ßmulacrum quod li-
brum in manibus tenebat, & barbarn promiffam & pendentem habebat, eut ér lue émula aùro diflinâa adflabat.
jHœc Jùillo fangvine tinâa in templo reliquit. ■ Sed hase, & multa alia^,
huic genti, a paganis immerito obje&a crimina & opprobria, cum
ex
(28) p*
ex paganorum odio veri Deicul-
tus proféra funt, tum ex Jud^eo-
rum legibus, ritibus, inftitutis ac moribus peculiaribus & propriis, quibus fummo placuit Numini, hune populum, ah aliis mortalibus
diftingvere. Imperatum namque
illis erat, ut praeputium "abfcinae-
rent, vitarent paganos, nec iis mifçerentur facrificiis , cubilibus, matrimoniis, aliisque fimilibus, in detrimentum veritatis, tandem e-
rupturis neceffitudinis officiis. His
igitur profana mente confideratis Tacitus dixit: Mofes, quo fibi in_*
pofterum gentem firmaret, novos ritus contrariosque ceteris morta¬
libus indidit. Profana illic omnia, qua? apud nos facra. Rurfum con¬
céda apud illos, qux nobis ince-
fta. Mox fubdit feparati epulis,
discreti.cubilibus, projeta ad libi-
dinem gens, alienarum concubitu abftinens. Interfe nihil illicitum^, circumcide/e genitalis inflituere^,
ut di-
*sSf (29) p*
üt diverfitate nofcantur. Quibus
verbis vera mifcuit falfis. Sed miflis hifce, revertimur ad Antio- chum , cui non fatis erat, dedu-
cente Menelao Pontifice fceleftifli- mo, adytum ingredi, omniaque_>
profanis luftrare oculis, Ted etiam templum expilavit, ablata facra__»
fupelle&ile 1800 talentis ^ftimata.
Nec tarnen heic fubftitit Tyranni furor, fed etjam quotidîanum il-
lud facrificium, quo agni bini ma-
ne & vefperi quotidie immolandi
erant, cum circumciftone, diebus feftis, fabbathis, omnique pompa
& apparatu facro fuftulit» Id enim defignatTDm Dan.8: v: 11. Suftu- lit, inquam, ha:c omnia, aftixis pa- lam tabulis , quibus facra patrio
more fieri feveriflime vetuit, gen- tilium vero more fieri juftit, &
conftitutis ubique locorum inqui- fitoribus, qui immorigeros extre¬
mis maâarent fuppiiçiis. Quod
öc fadhim. Quiun enim mandata
acci-
«a c;o)
acciperent homines, odio verita-
tis & Judaici populi alias fatis ef-
ferati, ubique captarunt occafio-
nera in reos & reorum liberos
promifcue Tarnen di.
Uare Jud#orum innumeraJ multitudo, metu fupplicii, e- dictis obfequium prseftitit regiis.
Multi tamen religione integri, tamque confiantes fuere, ut quan- ■
tacunque effet tormentorum acer- bitas ac cruciatuum dolor, a lege
tamen non recefferint, fed in ver#
fidei profeflione usque ad ultimum
vit# halitum perfeverarint.
ABlato facrificio templum, qui eft pollutum tertius pro- eft
fanationis modus , de quo Ange-
The/ XII.
Thef. XIII.
lus
lus cap. ii, v. p. ita vaticinattiîL»
pyon ttHpDH bbn) h. e. Et polluent [anânarium fiortitudinis. Talia enim
in teinplo loco illo fan&o patrare au- fifuntAntiochi milites,■& ejusdem
Fa&ionis homines, qux apud po-
pulum Dei maxime abominanda_,
ruere, 6c alias in privatis fœdiffi- misque fieri folebant locis. Vox
ha?c id innuere videtur, cum eodem fenfa ufurpata reperiatum.
de vi<ftimarum 6c facrorum cibo-
rum abufu, Levit. cap. 19. v: g.
ut 6c fan&i foederis violatione_», Pfalm. 55.. v. 21. nec non de con- taminatione le&i paterni Gen. 49.
v. 4, De blasphematione nominis Divini, Levit. 19: v. 24. De pro- fanatione Sabbathorum, Ezech. 22 .
v. 8.6c 20: v. 16. 21. Ettempli, Pfalm, 74: v. 7. Ezech. 7. v. 22. 6c
24. v. 21. 6c 44: v. 7. Sic quoque Antiochus Epiphanes fan&uarium
contaminavit, dum non folum cru-
deli nece atque humano fangvine_>
tem-
H (32)
templum cruentavit, verum etjam
vi&imis porcinis eadem fœdavit.
Dum in templo luxuriofas commes- fetiones & crapulas, & quamcunque libidinem cum fcortis exercere per- mifit. Quid ? quod libros legis par¬
tim igni commifit, partim adfperfis idolotythorum cruentis jusculis fœ~
davifc, & quod maxime fuit detefta- bile, Jovis Olympii fimulacrum_i
una cum ftatua fua ibidem erigi curavit, comminatus exquifitiffi-
mam pœnam illis, qui idola hxc
Deum loeo colere recufarent.
Thef.
'Upiter hic Olympius, cui tem»
_
plum erat dedicatum 5 eratn homo quidam, qui per totam fere
vitam & setatem fuam in monte 0-
îympo habitarat. Ut tradit La- ôantius Lib. I. de falfa religionen
cap. ir. Olympus autem eft mons
pmnium [ fi modo fcriptoribus fit
adhi-
adhibenda fides ] toto terrarum^
orbe altiiïimus , adeo ut fupra e-
jus verticem nulla fublimetur.avi-
um t*)- Praeterea etjam in ejus
vertice fumma eft ferenitas de trau-
quillitas, ut habet Qaudiani eîegan-
tiflimü carmen Panegyricü de Man- liiTheodoriconfulatuv.205. dcfeqq.
- -