De jure feminarum ex legibus Svecanis dissertatio quam venia consult. facult. jurid. Upsal. præside Jacobo Edv. Boëthio ... pro gradu juridico p. p. mag Olavus Udalricus Hedblad j. u. l. Vestmanno-Dalekarlus. In audit Gust. die XII. Junii MDCCCXXVII. H. a

DE _{JURE FEMINARUM} EX LEGIBUS SVECANIS

Ii

DISSERT ATIO QUAM

VENIA _{CONSULT. FACULT. JURID. UPSALJ}

PRiESIDE

JACOBO EDV.

BOÉTHIO

PHIL. ET _{J. U.} DOCT. JUR. PATB. ET ROM. PROF, REG. ET ORD,

- I'.

. PRO GRADU JÜRIDICO

P. P.

MAG. OLAVUS ÜDALRICUS _HEDBLAD

J. U. L. VESTMANNO-DALEKARLÜS.

IN AUDIT. GUST. DIE XII. _{JUNII MDCCCXXVII.} 1

H. A. M. S,

U P S A LI _JE,

DE JURE FEMINÄRUM EX LEGIBUS SVECANIS.

Q[uas

inter feras et incultas gentes obtinet, morum barbaries probabiiem vifa efl et maxime idoneam _{prsebere rationem,} cur

tanta _negligentia

tsmque fuperbo contemtu feminae _apud

ejus-modi _gentes

, extra civilia jurapositas, laborare foleant. In iis quidem nationibus, quae adhuc vaga?, nulla, ad mutua jura tu* enda et _{confervanda, focietatis inierint foedera,}

ita forfan rem

fefe _{habere, tilinime negare volumus.}

Neque id mirum esfe debet, II inter _{gentes, quibus asperitas terras viciuorumque in*} vaflones tot

tantasque iaborum et certaminum adferunt

occa-fiones, _{gravi quodatn contemtu afficiantur ea familiaruin} mem-bra, quas natura privarit corporis viribus, üne quibus, tali

re-rum

morumque habitu prasvalente., nullum omnino libertati

pro-pugnaculum eft. Quando vero disperfas illae catervas in mutu-am bonorum defenfionem Ordination civitatis forma fefe conv

pofuerint, dubitari poteft, an culturas defectus ad quasflionem

dijudicandam lufticiat. Nam _{apud excultiores etiatn nationes} feminas haud raro hurnili forti _{obnoxias, et a Jiberiori} comraer-cio _{prohibitas invenies; ex}

quo concludere licet, rei rationem

esfe _{quaerendam non tarn in neceslaria quadam primorum}

honii-ßum feritate, _{quam potius in fortuito cujusque loci et rerum}

habitu, _{qui ab initio ingenia moresque incolarum formaverit,}

et in iis _{potisfimum, quas religionem refpiciant, inflitutionibus.}

Quo tempore prifci Germani, quos Scandinavi, ob

mani-feftara, quas inter has gentes ex/lat, originis

_fanguinisque

com-munionem, _{Mythologie, et morum}

_lcgumque

_confortes habe-bant, per invafiones fuas excultioribus _{imperii Romani populis} innotuerunt; jam eo, inquam, tempore, apud eam gentem, etfi _{feram, omnisque,}

präster rem _{militarem, politioris} difcipli-nas _{expertem, haud paucis juris}

dignitate fruebantur mulieres. Uxor, dum res bellicas admini-flrabat maritus, officiis domeflicis _fungebatur, et infantum

e-ducationi _{providebat. Ncque minus}

_publica

_{focietatis negotia ti} cordi erant; quid? _{quod conillia quoque ejus de gravioribus}

rebus _{petita haud fperntbantur. Amore uxoris et caflitate} o-mnis nitebaturdomefiica mariti feücitas. Qua re etiam muiierum

vel asfenlus vel _{vituperatio, viris ad egregie et fortiter aufa}

a-cerrimi fiimuli erant a). Plures ducere _{uxores, etfi non legi¬}

bus vetitum, tamen _{vulgari morc minus probatum fuit,}

exce-ptis ipfis ducibus, qui ob nobilitatem flirpisque augendas ipem pluribus nuptiis ambibant b). Horridam iftam in petendis con-jugiis violentiam, quam olim apud Germanos quoque in more

fuisfe commemorat Tacitus, non tam contemtui muliebris

di-gnitatis, ut vulgo creditur, quamfludio fortium et audacium fa-cinorum, quod huic nationi peculiare quafl fuit, prsecipue

tri-buere volumus. Quem enim favorem a femina levioribus artf-bus fibi conciliari _{posle desperaret raptor, eum admiratione vir.} tutis _{fortitudinisque elicere conatus eft, amore et fiudio erga} raptam uxorem in _{pofterum compenfaturus, quidquid} in ipfa

ambiendi vi esfet delictum.

Eundem, apud nortros majores, quo tempore rnorés et in-jfiituta eorum fcriptis legibus _concepta funt, _{harum rerum}

ordr-nem fuisfe _putamus, idque _eo potiori jure, quod _carmina Skal¬ dorum locum conjecturse prsebent, in fabuiofiori etiam Seandix

vetuftate mutua utriusque fexus _jura luud _{minus, quam apud}

ceteros Germanica ftirpe populos, difinita fuisfe, _{Quum vera}

ritus illi et mores, _{qui antea perpetua traditione fervati in}

diri-mendis litibus valuerant, crefcente denium _cultura, litteris confignati ad noflram usque memoriam pervenerint, minus jam

res habet dubitationis. Nam ex lege _{inprimis Veftrogothica,}

a> Caefar, de bello Gal], Lib.2. c. 50. Tacitus, de more Germ. c,

8. 7. 20. 25.

qu# denique ex harum confvetudinum collectione in

quamdam _{codicis formam redacta, plurima adhuc} et

incorru-ptiora exhibet antiquitatis vefligia, eadem _{cognofcere posfumus}

obfervanti# _{documenta, quam}

erga femmas pr# ceteris

genti-bus Germani _{fervabant. Itaque,}

propter natur# rnuliebris

im-beciliitatem, qui feminam necaslet, in _{duplum condemnabatur}

(UplL. Manb. B. fl. 11.) et _{flagitium (nidingsverk) commifisfe} judicabatur (Wefl.Goth. L. Ard. B. fl. _{j.). Leviores etiam}

femi-na, _{quam vir, poenas delicti dabat, nifi forte}

in adulterio

de-prehenfa, cujus poena erat _{prompta et gravis, quia publieat#}

pudiciti# nulla venia.

Communionem illam _{bonorum, Germanis}

propriam _cj,qu# privatam fundi posfeslionem non _{admittebat, apud}

majores

no-flros, jam tum, cum h#c loca _{occuparent, in more}

fuisfe, e

fervati _{usque ad tempora poflrema}

agii publici

fallmannings-jord) indolc patet. Qu# cum ita esfent , _{cumque arma}

pr#ci-puam bonorum partem _{conficerent, nulla, ut nobis}

videtur,

de hereditario _mulierum

jure qu#flio esfe _{potuit. Poflea} vcro

quam notio dominii, faltem _{quod ad agrum cultum}

attinet,

invaluit, caufa, cur femin# a

participatione hereditatis excluf# iaerint, in beliico Svionum foedere fifa _{fuisfe videtur.}

Apud

illos _enim,

quemadmodum apud reliquas Germanic# _originis

nationes, ubi inträ certos _{regionum terminos}

confederant, ar¬

morum _{public# defenfionis causfa}

gerendorum officium fuit per-fonale _{quoddain inunus}

, fundo quafi adh#rens, _unde

conflat, feminam, armis _{imparem, fundum}

posfidere nequisfe. Suum qu#que vel familia vel territorium vel _{denique provincia} effici-ebant _{corpus indifcretum,}

quibus, _{flngulis focietatibus,}

propu-gnatio quidem univerfitatis contra inimicos fub _{quodam duce}

communis erat, cetera vero omnia _{privata. Inde}

confequeba-tur _famili#

cujusque cura pr#dium allodiale fibi confervandi

cum _{nullo extraneo}

promifcuum, fervata tarnen fcminis pote-c) Tocitus,de mor,Gertn» c»26.et _{Caefar, de bello Gall. Lib.}

flate extra famiiiam

connubium

ineundi,

et

proprios

flbi

com-parandi lares.

Frivationi

quoque

bonorum,

quas

mulieres

mane-bat, hereditatis expertes,

fubveniebat

quodammodo

nios

ille,

ufu _pubiico

_legis

_vim

_nactus,

filiabus

fponfls

tribuendi dotem,

quas f9

fl.

ÅB.

ÖflgotbL.)

vocatur

omyndh,

eaque

ita

necesfaria

putabatur,

ut,

qui

hoc

officium

neglexisfet,

eum

vulgo

com-pellarent,

turpiter

in

Jiberis

dimittendis malignum

('Han

kan

thom _fnodh fra

fik

utfända'*

23

fl AB.

WeflmL

5

fl. Gipf,

B. SudermL.) Prasterea

multo,

ut

videtur,

antea, quam

id

per

novas _atque

emendatiores

leges

fancitum

erat,

dono

quodam,

quod

fub

nomine

medias

setaris

Morgengabinm

innotuir,

uxori

confulebatur, ut 11

vidua

esfet

facta victum

haberet

necesfarium, d)

Firmata vero Religione

Chrifliana,

ubi patentior

terras

cul-tus, majorque

hominum

frequentia

propiora

infer

diverfarum

regionum

habitatores

commercia

effecerant,

novas

quasdam

viras

focialis fpecies rerumque

civilium

formas

invaluerunt.

Senflm

factum efl, ut non eadem, atque antea,

robori

duro

et

forti-tudini fingulorum

esfet

auctoritas,

ex

quo

vitse

reique

famili-aris fecuriras, privaris

tuenda,

iegumlatoribus

cordi esfe

inci-piebat.

Anxia

illa

cura,

prifcum

fsmiJias cuique

allodiale

pras-diumconfervandi, antiquam eo

magis

auctoritatem

amilerat,

quo

implicatiora,

crefcente

cultüra, jura

evafetant.

Si

ad

hsec

ad.

jeceris,

quod

fanctitas

finisque

matrimonii

aliter jam

seflimäri

coeperat,

facillime

liquebit,

necesfario

futurum,

ut

jura

etiam

et conditiones inuliebris

fexuspari

ratione

mutarentur.

Violentx

iflas

_fponforum

ambitiones

_cum

prasvalente

jam

privatas

fecuri-tatis Audio conflare

nequibant,

nec

peculii

comparandi

facul¬

tas tam arctis

circumfcribi

terminis,

quam antea,

posle

videba-batur, neque eX

folo

pendere

arbitrio.

Inde

profectas leg«,

alia _pofl

_{aliam ab}

Eric

_o

Sancto,

Birger

o

Jarl

et

Magno

cognominé

Ladulås inflitutas

circa

matrimonia,,

perfonalem;

d) Dotem non uxor

marito,,

fed

uxori

maritus

afifert. Tacitus de

feminarum fecuritatem, esrunque heredifaria et _{conjugaliajura}

veifantes, quse in adaucta pcflerius lege Uplandica primum

col-lectas, ceteris deinde _{legibus provincialibns} cum reflrictione qua-dam infertse, tandem in nonnullis rebus fecundum novam tem¬ porum indolem transfoimatie, pro fundamento funt, quo «t lex _{Chriflophori, per totum regnuin valens, et jus patrium} ho-diernum nititur.

Breviter, ut _{tempus et hujusce libeili ratio pofcit,}

indica-tis iis _{bentficiis, qux iut ex traditione morum, aut ex}

legum

fancfione _{per diverfas sefates muliebri fexui in patria}

concesfa

fuerunt; _{Brictimque probato,} ea jura, quasexasqua jufli rectique

iivenfura feminis _{qurque competant, jam antea racito confenfu} inviolafa _{permanfisfe, quam feriptis legibus vindicata fuerint,} jam commoda,qua ex hodierno noftro et A) Civ ili et _B) Cri-minaIi _{jure muliebris ftxus fruitur, eadem,}

quam necesfitas

ur-get, brevitate exhibituri lumus.

Via, quam propofita materies indicat, progresfuris, ea lo•

Juimnodo jura exponerenobis in animo eO, quadiverfitatis fexuum

relpecfu habito], aut feminis pracipue _adsignata funt, aut quorum

liberior vel reftrictior ufus una cum mafculino fexu feminis fult concesfus , iis nempe omisfis juris beneficiis, _qua vel publicum

e) vel privatum f) jus feminis ademit. In beneficiis muliebri

e) Quod contra generalem, qua in Jure publico obtinet, libertatis feminarum _{rcftrictionem, in} certis quibusdam causfis fuerit

rc-misfum, ad propofitum quidem non pertinet; paucis tarnen

refer-re _{liceat, viduam posfe}

exercere cfficinam ab defuncto marito posfesfam _{(5 art.} 13 5» Hallordn- d. 2 Apr. 1770). Viduis in

fo-jatinm pauperiei permisfum eft mercaturam Tabaciet Tabaci

con-tritj, a folitis tributis immunem, excercere et cet. —

f) Ex jute privato muliebri fexui bsec prae viris jurium reftrictio injuneta eft: a) Virgo cnjuseumque aetatis tutoris _fponforisve

aactoritati _{fubjecta eft (1: 1. GB. 19; 2, ÅB.),}

interye-6

feXüi in univerfum _{permisfi?, animadvertere licet, jus patrium ,} exceptis quibusdam causfls, in quibus feminse laxiore vel

reflri-ctiore, quam viri, jure fruuntur, in ceteris ex diflincta legis ianctione, _{perfectam mutuse obligationis jurisque sequalitatem} in-ter _{utrumque lexum conftituisfe. Eam quoque sequalitatem,}

ubicumque ex contextu verborum expresfo non liquet, ex ana¬

logi« tarnen juris, seque ac jufta ejusdein ratione indubitanter asfutni debet.

A.

Commoda, _quce ex jure patrio Civili mutieribur compet mit.

Jura, _quibus fetninse ex jure Civili aut folse fruuntur, aut ita _fruuntur, ut minus _{perfecta fitinter utrumquelexum sequatio}

juris, vel i;o) ad jus hereditatem adeundi pertinent, vel 3:0)

iiiente _{Regis venia, prius fuijuris fit, quam patriosfuos relinquens} iares, _{poft disfolutionem legitimt conjugii, vel morte mariti vel} divortio _{factam, propriatn fibi et discretatn familiam teneat (:c>:}

3 ÅB. 6: 2. GBO b) ad actum _aliquem extra judiciurn folennem mulieres teftes non rite ex ftrictisfima_{ju-is interpretatione posfe}

adhiberi; jure tarnen noftro dubitare posfe nobis videmur, an deficiente quoque alio prohibitivo impedimento folafexuum

diver-fitas fufficientem _{praebeat causfam} , cur ejusmodi acta, quibus

fo-las mulieres teftes _{interfuerint, irrita fiant (conf. 17: 10 RB.);} ex folita enim legis _{loquendi ratione, quå fsepisfime in codice}

noftro verbum illud vir, pro viro vel femina, in promifcuo verfatur ufu, concludi posfe crediderimus, non mulieribus o-mnino esfe vetitum, firmum proferre teftimonium de rebus illis, in_{quibus lex (vide 8:} 1. Gß. 16: 2; ÅB- 1: 2. JB.) non duos te¬

ftes omni _{exceptione majores, fed duos arbitros (gode min)} ad-hibendosjubet(conf. Fårflagtill allmln CivilLag g: 1. GB. 9: r. ÅB. 3: i. IB. 23. RB. ubi nullam ejusmodi fexuum difcrimina-tionem invenimus). Quam femina patitur reftrictionem juris in pro-pria bona (conf. 4: 7. JB. 1: 8- 10: 13. HB.) ex perpetua illa

jpupillTi conditione mulieris pendet; muiier igitur ita, ut fupra

indieavimus, fui juris facta nihilo fere minore, quam vir, fuas

7

ex _{conjugcH fcciet&te}

fequuntur, qua: rut ex _legis

_piafcriptis

inde ab initio _jufle

rtctcque contracta _fit, aut deficitme

quo-que legitima _{quadairt folcnnitatc, cninia tillien veri}

et folcnnis

matiimonii _{jura habeat.}

1:0) Feniinarum _{jus ab inteßaio fuceedendi.} Feminas ante _Birgerum

Jailab omni _{hereditafé fuisfe}

exclufas, ja inj«ni a r.obis indicatum efb _{g). Quam vero}

vagum,

quiinque incertum fuerit _{jus illud, fcminis a}

Birgero conces-ium, ex _{parte tertia cum viris}

iuccedendi, cuivis _antiquaium

le-gum _{peritiori faciljjme Jiquebit, tum ex varietate}

legum

proviq-cialium inter _{ipfas, tum ex}

prascipuo refpectu, quem, _neglecto etiam _{defcendentium quafi}

naturali jure a defuncto afcendenti

hereditatem _{capiendi, ad}

gradum lemper

_fexuumque

diverfita-tem _{liabucre, CIi.}

3. ÅB. ÖGoth. L. fl.1. AB. WGotliL. fl. _{27, 28.}

WeflmL.) Qu od in tollenda _iniquaifia

_fexuique

muliebri_{damnofa ju¬}

ris _{inconflantia Rex Ma}

g n us Er i ci ob Clericorumma_chinationes

in concilio

_örebroenfi

(1347) fruftra periclitatus efb, per Chr _iftophorian

am tandem _{legislationcm anno}

144a toti regno ratam, ad _{juflum effectum pervenit.}

Magna, quas inter cives urbanos et ruricolas _{eft, vitas}

quas-/lusque diverfitas necesfario _effecit, ut _{peculiares fibi leges}

fan-g) In Da nia _{jam ducentos et}

quinquaginta circiter annos ante

Birgerum jus ab inteftato fuccedendi feminis _{adjectum fuisfe}

cre-ditnr (vid. _{Kelderup Rofenvirge, Grundrids}

af den _Danfke

Lov-bißorie. _{§. 22. Not c. & §.} 22.).

h") Ex _{lege Ch}ri ft_{opb o ri}a nafecund! tantum _gradus defcendentt-bus _{permisfum eß loco defuncti}

afcendentis hereditatem adire, Jus

tarnen _Uplandicum,

quo jus repraefentationis ad _quintum us-que gradum defcendentium_{exterditur, (fl. 11. §.}

3. ÅB.) nomine Juris medii _{(medelfag) in caufis hereditariis}

dijudicandis poftea

quoque adhibitum dicit _{Stjernheok, de Jure Sveon. Vet.}

cirent Civitates _{i). Djficientibu? au'em rafionibus, quibus}

_ducti

proviacialinin legutn latoras, dum

fuudorum

translationem

ad

aiieaas familiis _{prohiberent, tam arc.tis ii nitibus}

_{circamfcripfere}

feminarun hereditaria _{jara, haui} a veritate remotum nobis vi-detur, fingulas illas fingularum civitatum

legss,

a

Chrifto-pIioro, ut Stjernhook opinatur,

vel

a

Carolo Canuti

m unius codicis forinam _{primo redactas, idem tum jus,}

_quod

nunc _quoque

valet,

_utrique

fexui

addidisfe

ab inteftato

heredi¬

tärem partiendi. Neque iu pofirema

illa,

fub

_rege

Fredrico

abfoluta, legum

emendatione, de

qua jam in

conventibus

Or-dinum _{regni Holmias 1600 et}

_Norcopias

₁₆₀₄

_quteflio

_mo¬ ta _{fult, haec} quod ad hereditates attinet, juris ruralis _et

mu-nicipalis diverfitas

fublata efi,

fed,

cum

in

ceteris jus

hodier-nutn ruricolis et civibus promifcuum fit,

feminis

_tarnen

civita-tuin laxius in hereditatibus partiendi.s jus

permisfum

invenimus. Omniurn, quas ea jure nofiro

hereditario

fequuntur,

qutet-fiionum accurata dijudicatio _extra propofirum huic

disfertatiö-ni finem _{jacet. Excepto enim illo, quem jatn}

_dtfiaivimus,

inter _{utriusque fexus hereditaria jura}

_discrimine,

_quo

femina

ex _{jure rurali} k) tertiam folummodo

hereditatis

partem

ctnia

i) Ex privilegiis centumcirciter annos ante, quam

Birgerus

Jarl

(I25I.J judice Stjernhook, fuas

fingulares leges

Holmisédc-derit, ab Erico Sancto civitati Wiborg largitis patet, hane civitatem easdem accepisfe leges, quibus civitas Upfalise ufa

eft _{(vide Stjernhook pag. 19.} ao.)

k) Jus feminarum velexjure rurali vel

municipali hereditatem

par¬ tiendi _pendet: 1:0 a ftatu illoMortui civili, quoquis cuidam

regni

Ordinum adnumerari potuerit 2: i.ÅB. (vidua ejusdem ordinis eft, acpraemortuus fuerit rnaritus9: 1.

ÅB.

virgo autem et

alie-nae poteftati fubjectus mas, qiii ex fententia tarnen judicis

fui ju¬

ris esse non defierit, parenium dignitatem fequiur): 2:0 a

mortui domicilio (2: 1. ÅB. quodhabuisfe putatur, ubi vel

cen-fui _adfcriptus vel muneris cujusdam adminiftrandi caufa verfatus

9 viris _{participat, in ceferis crlibus, ubi}

leges noflras vel de ad-quirendo vel de amittendo _{1) heredifario jure fanxere, idem de}

fetninis sc de viris valer. In _{quibusdam tamen caulis feminas} diverfo, pro diverfa illarum _{condirione, jure uti invenimus:} 1:0 quxftione _{nempe orta, urrum femina mortuum}

partum edi-derit, an vivum5 matri _{permisluuj eH fidem} unius _{probati teflis} juramento fuo confirmare, _{quo hereditatem ab infante} mortuo

in fe transferat _{(<$: i. AH.Ji}

3:0) Ii in viduam gravidam mor¬

tui mariti _{propinqui ita feviunf,}

ut vel foetus vel _{ipfa limul} per illatam vim pereat, nondum natus ex _{juris fictione} heredi-tatim a _{patre relictam adire}

et, _{pofthabitis mariti cognatis, in}

matrem _transmittere

puratur _(6: 2.

ÅB.):

3:0) mäter unicum fantum demortui _germano

vel unilaterali coheredem habens fe-mislem hereditatis _{capit, live jure rurali fruitur>}

live jure mu-nicipali (3: 2. ÅB.): 4:0} mäter, quae culpa quadam leviori

1'nfantem

icti _poena

luffocavit,

_abolifa,

jus

_in

heredis

_{urbe coram}

non

amittit, led,

_judice,

omni

alia de*

rure autem coram

Sacerdote _{Senioribusque paroecias}

negltgentiae admoneri debet (6: 5. ÅB. 30: 2. MBJ

2:0 De _{commodis, quce vel ex}

vero et per benedietionem

facerdotalem firmato conjtigio, vel ex _{fponj'alibin, quce jufli}

nia-an in urbe _{(2: 1. Ån) et 4:0.) denique ea bonorum natura} confi-deranda eft, qua exjuris intellectu vel mobilibus vel immobilibus

rebus adnumerentur_{(10: 2. 5. 45 GB. 2: ÅB.) Praecipuum,}

quo in Territoriis quibusdam Smolandiae feminae contra genera-lem _{Legum Noftrarum fatictionem ex Conftit.}

Reg. 26 Jun. 1772 utuntur, jus heic indicasfe fatis erit.

1) Hereditatem ab inteftato adeundi _{jure excidunt ii, qui defectu}

quodam flatus vel Naturalis (gr2. 3. 4. 5. 6. ÅB.) vel Civilis (7:2. 15: i. ÅB.) laborant, quique ob factum quoddam vetitum indigni _{videntur, quibus jus hereditarium competat (6: J. 2. 3.} 5. 6. 7: i. 2. 4, 9: 7. ÅB. 6: i. 2. GB.)

irimonii _{ejfcctiis habent, pres mafcuUno}

_fexti,

_aut

_{feminis folir}

eompetunt, aut quorum ujus magis mintuve Ulis

refirictus

eft:

Noflras non eft disquifitionis, _{ut ex} legibus

noftris, vel

antiquis, vel recenfiorihus, illas referamus, qurc

conditiones

conjugii rite ineundi conftituunt, aut

caufas,

jure

hodierno

ra¬ tas, _{ejusmodi foederis folvendi; nedum ut natura et} finis _con¬

jugii exhibeatur. Id modo, fpecialia

feminarum

jura

refpici-entes, dictum volumus, _quali$cumque demum _pacti conjugaiis,

prout inftitutionis civilis eft, explicatio admittatur,

ad

ejusmo¬ di tarnen _{pactum asque ac alium quemque legalem contractum,} liberum _{utriusque contrahentium partis}

_cor.fenfum

_ex

_indubitato

legis praeferipto (i: I. 5. 4: 1 Gß.) requiri, omnemque

huic

confentiendi libertati inimicam vim, five externa fit, five in¬ terna, ad _{nuptialis conventionis}

_{refcisfionem valere; ultra}

prse-finituin _{pactioni nuptiali facienda?}

_ordinem,

_{lex quoque,}

_femi¬

narum _{praseipue commodo juftasque}

earum libertati

confultura»

conftituit: _{1:0) Judici ita, ut ex intima animi}

_perfvafione

maxi-me e re duxerit, _injunetutn esfe officium _virginem

tuend!

contra _{fponforem m), qui vel malignitate}

fuarumque

_re» in) Ea quidem vulgo opinio eft, dona, quae feendurn provinciales leges, nomine Fäflningafä vel Fåftnadhafå a proco fponfori an¬ te _{fponfalta tradebantor, feminae jufte et legitime emtae pretiam}

habita fuisfe: ob eximiatarnen, quaehaecquoqueaetasedidit, debitae erga fexum femineum obfervantiae documenta, ejusmodi

fponfali-tium morem ex magna, quae penes patremfamilias fort, patria

poteftate (fl. 8. Vins. B. ÖftgthL.) fatis liquere vix crediderimusj probabiliorem igitur, ut noftra fert opinio, et veritati propiorem hujus quaeftionis dijudicandae rationempraebet ea, quaetunctempo¬

ris_obtinuit, rerumpublicarum facies: familia nempe quaeque fuam libi et diferetam civitatem» _{imperantequafipatrefamilias, efficiebat,}

in peragendo quodam plurium familiarum conventu oblides in

mutuam fecuritatem dati et aeeepti (fl. 3. GB. WftgthL. fl. g.

GB. _{öftgth. L.) et in quibusdam caufis tota quoque familia}

(Frändflock fl. 2. !♦ §. ÅB, Upl. L.) in privati cujusdam

II

rum flucHo vel _{imperitia et errore mulieii}

collocanda:

male _{confuluerit (I :}

4. GB.): _{stdo) Sponfalia, quibus} inaritus alienam vel fictam _perfonatn

agendo fraudulen» ter caufam _dederit,

urgente femina, irrita esfe,

ipfum-que ab ejusmodi dolo oriundum _{conjugium disfolvi; De cetero}

ordine, verifimile _{efl, ejusmodi dona in}

mutuse _potius

benevo-lentiae _documentum,

qnam in pretium emtae uxoris _{praebita fuis¬} fe. _Eundem

apud Germanos morem obtinuisfe Tacitus rnemorat

(mutuis Icetantur _donis);

neque in defcribendo nuptiarum ritu

enumerandisve _fponfalibus

donis ulla emtionis mentio ab eo facta

eft _{(in hcec tnunera}

accipitur uxor: hoc maximum _{vinculunt, hoec} arcana_{Jacra, hos cojugales Deos}

arbitrantur). Erroneam iftam,

quam_{indieavimus,devera donorum}

nuptialium ratione fententiam ex

ignorata _{genuina illa vi,}

quae vocabulis _{köp, Brudkaup, ineft,} ex-Bitisfe _{putamus: Vocabuio}

nempe kop (a köpa, paeifei, vide Ihres _{Glosfarium) in antiquioribus}

patriae legibus folennis

qui-vis _{contrahendi modus}

fignificatur. Sic in _{Cap. 22. Tjuf. B. LL.}

exftant verba _{leghofaldt, ex}

quibus liquet, vocabulum _{köp pro loca•}

tione_{conductione, (lego)ufitatum fuisfe}

:_{(conf. Gilbert Stuart: A.}

View of _{Society in Europa}

in its progrefs from rudenefs to refinement, Lib. 1. C. 2. Sect. a- Not. _{59.) Cum ea, quam}

apud majores noftros _{viguisfe invenimus, difeiplina,}

qua fingulse fa-milise, velut fuas fibi et _{diferetas conftituentes}

civitates, generali

tarnen foedere inter fe _{junetse erant, aptisfime coboerere}

videntur

ea, quae a pofterioris temporis feriptoribus de emtione fic dicta

fponfarum memoriae _{prodita funt. Concedi quidem}

posfet, pa¬ ctum illud de _{tiuptiis reapfe fpeciem}

quamdam emtionis prsebuis-fe vel etiam contractum fuisfe _onerofum,

neque tarnen necesfi-tas exinde nohis _{palet, qua urgente credidere, ipfam}

fponfae per-fonam in rem _{quamdam commercio}

fubjectam vel _maneipium in-digne_{duas familias}depresfam fuisfe*, quod matrimonii nempe vineulo inter foedus fancitum _{eil, id ab} una_{partedonisfponfalibus}

et _{vingjdjf> ab altera vero dote emtum eft.}

Donum matutinale

difertisfime _{dicebatur honorificum mariti}

benevolentiae

teftimoni-uro, neque is, qui nunc quoque temporis in matrimoniis inter

familias_{regias contrahendis valet, mos de mutuis}

conjugum

con-jugum conditionibus _{paeifeendi (Htijraths}

contractu ullam em¬

niaritus illo _quidem

_{cafu pecunisrura}

_mulcta

_et

fponfalium

do-noruin amisfione, hoc vero dupiicatione mulctas et

juris

infamia

poenam

fraudis luic (4: 6.

GB.

n).

Etfi _{per inaugurationem}

_demum

_facerdotalem

jufle

_et

le¬

gitime contractu!«

matrimonium

confirmari debet

^

Lex

tarnen

9

dcficienre _{quoque illa}

_{follennitate,}

_quibusdam

_in

cafibus

nudo

de futuris _{nuptiis pacto omnes}

_legitimi

_conjugii

effectus

dedit,

ne _{quis invirus} ad

ejusmodi

focretatem

ineundain

impellatur,

nevetertii _{cujusdain jus ex contrahentium}

_contumaeia

_et

.levitate

detrimentum _{capiaf* Legitimas igitur}

_uxoris

_jure

femina

fruitur,

1:0) fi cum fponfo

confveverit (3:

9.

GB.):

2to) fi quis

vei

muüerem, qua cumr

fpe

nuptiarum

facta,

concubuit,.

confentien-tibus _{parentibus, in matrimonium}

_acceperit,

vel

_in

ecclellam,,

tamquam legitime

defponfatam

,

duxerit,

vel

judex, denique

fu-per validitate

fponfalium

pronunciaverit

(3:

10.

Gl».):

3:0)

fl

quis cum femina

elani liberos

fufceperit,

et

poHea

fponlalia

vel

nuptias fequuntur (5: 1. GB.). Qua:

commoda

ejusmodi,

pras-fcripta ju/li matrimonii

folennitate

deflitutum,

conjugium

femi-nis fervaverit, ex fequentibus liquebit.

Inter

fpecialia,

quibus

fcminas inchoati matrimonii caufa fruuntur, emolumenta heic

quoque obfervanduni

efl

jus

illud

5

infirmitati

muliebris

animi

in lenimentum doloris condonatum, quo fponfas

permisfum

eft dona _{recipere, quas mortuo ante}

_{beriedictionem.}

_facerdotalem

fponfo ipfa attulerit,. retinet vero ea , quas ex

mobrlibus

a

fpon-lo donata fuerrnt, quum fponfus e

contrario,,

receptis iis,

quae

ipfe dederit , omnia

fibi

donata

demortuas

fponfas parentibus

reddere coactus e/1 (3.- g. GB.). Controverfia prasterea

de

fpon-falibus confummandis vel disfolvendis orta, feminis decernere datum e/1 utrum virum citare velit in Judicium, cui ipfa

fubje-cta eff, an actionein inflituere malit, ubi vir inveniatur..

n) Quatenus tarnen ldem fcelus a femina quoque committi posfe fuspicari liceat,. per extenfivam legisque analogise convenientem

Commoda illa , qu» jus patriae hodiernum

legitim# uxori

concesfit, aut _{1:0) ex jure}

perlonarum,, aut _2:0) ex

ju-re rerum _{proficifcuntur.}

I. Ccmmoda _{femmarum ex jure perfonarum 0)} a) Jusparentum.

Mutuae _{quoque benevolentias}

pietatisque obligatio, quam intima _illa,

quas inter parentes et liberos eflr conjunctio

neces-fario _{efFicit, Jegum latoribus curae fuir.}

Apud majores noflros,

prout omnium fere _politioris humanitatis _{expertum populorum}

ratio _{efl, parentum in liberos poteflas ab initio}

nullis prope

Jimitibus _{ciicumfcripta fuitj quare infantum expofitio,}

quam ab Odino _{primum prohibitam ferunt (Sturlefon,}

YnglingaSa-gan, Cap. 8.js pofl inflitutam etiam Chriflianam _{religionem in}

roore fuisfe narratur _{(conf. Calonius, de prifco lervorum} jure.

Pars I» _{§. V.). Vi tarnen firmatas deinde religionis}

Chriflianse

infinitum illud parentum in liberos vitas _{necisque jus abiogatum}

efl, etil ex _{provlncrarum legibus haud levis adhuc in liberos}

poteflas parentibus competebatr parentibus quidem necesfaria

tenerorum liberorum cura _{impofita eH (fl. 23.}

ÅB. UplL.),

liberis contra _{prsefcriptum,}

ut parentum fenectutem _{jufle pieque}

foverent _(£ 21. JB. UplL. fl. 17. JB. SudermL.); omnia bo¬

na, _{quas dum liberi parentum familiae adhaerebant,}

quocumque demurn titulo illis accedebant, _{paterfainilias adquirebat,}

neque cum liberis ante _{} quam paternam domum reliquerant,}

fine pa-rentis venia de emtione rite _{pacifci potuic (fl, 8- Winf. B,}

0} Speciem illam feminei _juris, quse ex jufto matrimonio _oritur, quaque uxor mariti dignitatem fequitur et maritus _absque man-dato in caufis civilibus _{pro uxore agere ipfamque defendere de¬}

bet _{(mannens målsmanfkap. 9: r. GB.}

15: 1. RB-) heic

prae-termittimus, quippe quse mulieri nihil certi commodi, quamquam

ut _{videbimus, jus uxoris et in donutn matutinale et in com«}

*4

ÖrtgthL.

4. C. KopB. I.L.); parenribus liberos impune cafligare

concesfum erat, Ii vero ad necem usque procesferit cartigatio, faciaoris auctor _{capitis quidem haud damnatus ert,}

fed

_heredi*

tario tarnen jure cxcidit _{(ia. C.} ÅB. _{LL.) ty att engin ma an¬}

nan fik till arfs

dräpa

(Kl. _{21. 22.}

Edfor.

B.

ÖrtgthL.)

Neque naturalem iliam, quse inter parentes et liberos ell, et intirnam _{conjunctionem, in} hodierno _jure neglectam iuisfe,

ab eo _{quidem patet,} quod, fervato quainvis antiquiorum legum

de hereditarii _{juris amisfione prtefcripto, mitiori tamen} poena

plectitur ille, qui culpa quadam, cui major quoque negligen¬

tia inert, infantem occiderit (30. C. MB.), quodque violationi pietatis parentibus debitas gravior poena irrogata ert (14. C.MB,);

jurtaetmodica cartigatione liberorum errores coercere parentibus

licet _(5:6.

_ÅB.

_{3: 2. 30: 3. MB.), impolita tamen}

obligatio-ne et liberis alendis et moribus eorum formandis _providendi

(5: 3. 13: 3. 15: GB. 7: 3. 8: 7- *2: 10. 17: 4. AB.).

Communis illa _{utrique conjugi in}

_liberos

_{potertas oritur vel ex}

jufto et putativo (5: 3. GB.) matrimonio, vel ex

fponfalibus,

quas jurti matrimonii effectus habent,

nirt forte

contumacia be-nedictionem facerdotalem detrectandi _exrtingui et in infontem

tota transferri _patria potertas _putetur p). Jus _parentum evanefcit

vel _{rertringitur i;o) vel a) naturali, vel b) ci vili morte:} 2:0) rt liberi aut majorennes fint aut matrimonium jungant: 3:0)

divortio _{facto, is, qui in cplpa ert, patriain potertatem amittit,} fi _{judex e re liberorum duxerit (13: 3. GB.) 4:0) fi mäter vel} pater tutoris auctoritati

ipfe fubjectus ert:

5:0)

fi

quis

conju-gern occiderit (6: 3.

ÅB.):

Patria

denique

potertas ad tempus cesfat, _{quando feparatio conjugum fit quoad thorutn} et, menfam _{("15: 1 GB.)}

p) Mulierem, fi tutelae fubjecta eft, paternam hane poteftatem una

cutn tutore exercere crediderimus; quod vero ad fpurios, vulgo qusefitos et ioceftuofos attinet, paterna poteftas ad matrem

*5

b) Poleftas elocatoria _{fGifteinarmarattJ.}

Ex _{poteflate parentum in liberos matri}

quoque _obtingit

jus filiam collocandi. Hoc vero _{jus, utrique parentum, dum}

vivant, commune, _{quoad matrem in eo fubfiflit, quod} mari¬ tus ad confiiia _{ejus attendere teneatur}

(1:2. GB.); eo vero

demortuo, mäter foia filiani collocandi _{potefiatem habet,}

co-gnatorum _{tantummodo proximorum confiliis antea} adhibiris

(1: 2. GB_{). Modi autem, quibus, oritur vel evanefcit} pote-flas illa in _{virgine despondenda, iidem fere funt,}

quos juri pa¬

rentum _{prasfcriptos novimus.}

Ex Art. 3. §. 4. 5. _{Lego Stadg.}

d. 15 Maji 1805, viduze jus esfe videtur, _virginem a fe mari¬

tove defuncto nutritam et _{educatam, collocandi, nifi adfint}

tutores vel _cognati.

c) Auctoritas Tutoria. _{(Förmyndare Ratt.)}

Jus, auctoritate _{plena perfonam et bona minorennis}

tuen-di, viduas loli in _{proprio« liberos}

competit, ea!fimul addita obligatione, ut ad eorifilia' _{cognatorum paternorum attendere}

debeat; in nova vero tranfiens vota hac _{poteftate omnino} exci-dit _{(20: 2.}

_ÅB.).

_{Etfi heic tantum de}

liberis, ex juflo

ma-trimonio _{conceptis, Lex loquitur;}

attamen, _{quandoquidem tu¬} telam naturalem _{jure parentaii nixam}

et fundatam _{intelligimus,}

eandem tutoriam vel _{Iponforiam poteflattm etiam in}

fpurios,

vulgo quaefitos et incestuofos matri _{competere crediderimus.}

II. _{Beneneßcia ex Jure Rernm.}

qj

a) Donum Matutinale.

Ut noftra fert _{opinio, matutinale donum, ficut}

fupra

dixi-mus, longe _{prius in confvetudinem venit,}

quam leges latas funt,

q) Quod Cap. 16. _{17. GB. de donatione propter}

nuptias atque de

auctoramento _{fancitum eft, id maritum haud minus}

quam

i6

quibus Jus hereditarium jusque ex

matrimonio

conjugale

in

fe-minas transiit. _{Quod inflitutum etiam poßea continuatum}

_efl.

Ne _{tarnen, in detrimentum heredum, ultra jußos terininos} e-vagaretur mariti poteflas doni promittendi

matutinalis,

necesfa-riutn esfe _{judicarunt, ut} certuin ejus pretium conflitueretur, (to. Cap. GB LL. 9 C. GB. StadsLj; ita tarnen, ut non

ilio

tempore, Beut hodie,prorataquadam bonorum

marifi

parte

defini-retur; id modo cautum eft, ne fuuimam in genere fixam

exce-deret _{(I. c.). Adhiberi autem folebat formula fponfalis in} ma-ritnonio contrahendo _{(fl. 3.}

_ÅB.

_{Upl. L.), qua apte monebatur} maritus fuurn esfe officium, reverenter modesteque uti imperio,

quod ei, uxoris curatori

(målsman),

competeret, neque eam,

tamquam fervam contumeliofe tractare

(behandla

fåfom

Jitt

fota-tråd 19 _Cap. Sår. Vill. _{L. L); Hinc illud}

exflstit» quod

ma-ritus dono maturinali honorem habere _{conjugi dicebatur (4}

_fl.

ÅB. _{Upl. L), quodex Legibus provincialibus Jureque}

Chrifto-phoriano poflridie nuptiarum (3 rattan

hindradagh,

2

fl. Gipt.

B. _{Weflg. L. 10. fl. Gipt. B.}

_öflg.

_{L. 9. C.}

_{ÅB. L. L)}

_in

praemium caflitatis dari oportuit. Poftquam vero jam

deflerat

necesfitas caufae _{illius, qua foiå tum ad uxorem}

_honorandam

maritus _{perduceretur; etiam Jus Novellum e re duxit, tempus} ejus promittendi mutare. Jubet enim pactum

de dono

matuti-nali, quemadtnodutn aliam quamvis, ultra

praefcriprum legis

flipulationem fuper mutua forte communium bonorum

ineundam,

ante _{auspicia nuptiarum}

facerdotalia tranflgi

_et

litteris

conflgua-ri _{(g: 2. GB). Donum matutinale aut de}

_mobilibus,

_aut

_de

immobilibus, non vero de _utrisquefimul, promittere

licet:

con-Aitutum _{quoque efl, ne tertiam partem et}

_mobiliuin

_et

immo-bilium mariti bonorum _{exluperet, il ex}

_praediis

_{flipulatio flat;}

nec decimain fl ex inobilibus: _quod fl plas

fuerit

promisfum

_,

res ad illam _{proportionem temperatur;} porefl etiatn

donum

_ma¬

tutinale ornnino reinitti, fl fic inter conjuges convenerit. Si

donatio matutinalis nulla _{promisfa fuerit , tum}

_dimidium

_ejus,

he-redum, utrutn de mobilibus, an immobilibus folvere melint.

In donationen» matutinalem, _{qua: ex mobilibus sertimata ert*} plenum dominium uxori competit; in ea v.ero, qua: in _praediis

conrtat, nihil _{praeter ufumfructum habet, impofita infuper ob*} Ugatione, ut ex lege et Inrtitutione de prasdiis probandis (Hu• fefynsordning) id donum colat atque fartum tectumque ferverk

lex _{jure rurali donum maturinale adquiritur,}

live liberi vivi

fint, five nulli; ubi vero ex _{jure inunicipali fors bonorum}

con-jugalis (Giftorätt) exfolvitur, non conceditur donum _matutinale,

II liberi _{patri fuperrtites exrtent. Quia autein ad id Ipectat} ea

donatio, utviduas uxori victus _{fuppetat, confequens eil, mortup} ante inaritum_{uxore,mortuam quoqueesfedonationemmatutinalem}

f9 C. GBJ. Quum vero donum matutinaJe uxorinon _{exprosfe lex}

concedat, nifi _{port dissolutum} aut verum _{conjugium et per} inaugu-rationem facerdotalemfirmatum,_{autputativum (>:} 3. _{GB). quaeflio} oritur, mulierne, qua:matrimonio, ut _{fupra diximus,} minus fo-lenni, _legitima: uxoris jus fibi vindicavit, donum ferat matuti¬ nale? _{Qua de} re lex _{quidem et in 3. Cap. §. 9. 10 etCap.}

5. §. 1. GB. lllet3 _{quia autem uxoris legitime}

_defponfata:

_jure

Irui ea dicitur _{(5: 1. GßJ,, et in}

cap. 9. <$. §. 7. ß. ejusdem Tituli de _{uxore, nulla addita rertrictione, ferrno ert, donatio}

ei _{quoque competere nobis videtur. Idque eo}

magis, quod jus novellum, dum lege« antiquas _{de donatione portridie nuptiarum} promittenda (9: 3. GBJ, non folum omittit, fed omnino reji-cit, etiam _{vulgarem reprobasfc videtur opinionein de necesfitate}

princip», quo illud legis fcitum nitebatur. Neque inauguratio iacerdofalis nunc _{temporis necesfaria conditio habenda ert, fine} qua jus in donum matutinale concedi non posiit, fed ea modo

de causfa _{auspiciorum nuptialium mentionem lex fecisfe vide¬}

tur, ut certum esfet

_{pracfcriptumque}

_{tempus, quo transacto} omnes _{privata: pactiones, rtve de donatione, rtve lorte bono¬} rum _{conjugali, irritae forent. Jus in donum matutinale} amitri-tur, _{i:moJ fl} uxor maritum interfecerit (6: 3.

ÅBJ;

2:do fi

18

matrimonium _{propter abfoiutam quamdam aut relativam}

inter-pellationem irritum declaretur; 3:tio^ disfoluto niatrimonio

fo-lenni _{atque Jegitimo ob violatam conjugalem fidem ("13: i. 4.}

GB); 4:0 fl, donatione matutinali in immobilibus promisfa,

vidua _{a) nuptias repetiverit v) bj aut inhonefte vivat, fg. 4.}

GB). h. e. non folutn ejusmodi fcelera committat, quibus vel infamise poenam lex irrogat, vel quibus ex fententia

analogiå-que legis manifefta juris infatnia nccesfario adharet fcf. O. Ra-benium, de infamia juris), fed ea etiam delicta, quae, ad con-ditionem vidua; ratione _{habita, in turpitudinemverti posfunt e.g.} omnia delicta carnis.

b) Communio bonorum conjugalii.

Jus, _quod ex conjugio per fanctionem

facerdotalem

firma-to _{(10: 1. GB) aut ex}

_fponfalibus,

_{qua; eosdem habent}

efFe-ctus _{(5: 1. GB.),}

_femina;

_{competit, et cui convenienter, in} bonis _{feparandis, fecundum leges municipales, partem} mutuo-rum bonorum _{dimidiam, fecundumrurales, tertiam capit, jus}

uxo-ris in mutua bona dicitur. _{Pofiquam in legibus ferendis major juris} uxorii ratio haberi _{coepta efl, hoc, credimus, jure mature} fe-mina _fruebatur, etfl ex B. 3. ÅB. Upl. L. & 5. Cap. GB. L, L. _{hujusmodi aliaque ejus jura, ab Erico Sancto accuratius} definita fuisfe videntur. _{Antiquiorum legum prsecepta de hac}

re, fervata diftinctione, _{qua; inter leges rurales et municipales}

intercedit _{fj, in lege, qua; nunc valet, maximam ad partem}

retenta _{funt, conditionibus tarnen mutatis, qua; juri legitima;}

r) Solo igiturfponfaliam actu do.nurn matutinale amifisfe vidua non judicetur.

f) Ex anxia, qua majores noftri prasdia aliodialia (odaljord) inträ

familiam fervarunt, cura, eandem in antiquis patriae Legibus in¬

ter Jura provinciaiia ac _municipalia differentiam profectam fuisfe invenimus, ubicumque dejure hereditario vel de jure conjugali

"9 uxoris et in _{hujusmodi et in cetera commoda,}

antiquis in le¬ gibus prasfcriptas erant (Conf. 5: 1. 10: 1. GB. Cod. Fred. ₉

Capp. LL.

8

Cap. Stads

L, GB, fl. 7,

ÖflgthL.

GB. fl. 2 _§.

2. ÅB. Hels.L.). _{Ex 1. 2. 3. 4. 5.}

et 9. §. jf. 10 _{Cap. Tit.} de _{Jure Matrim. reperimus, jus uxoris matrimoniale in}

mutua bona _{pendere i:moJ a)ex Statu}

b)

domicilioque

mariti tJ: 2:do) ex ea bonorum _{natura, qua ex juris intellectu}

aut in re¬

bus _mobilibus aut in _immobilibus

_pofita

habeantur: quod vero

Jag conjugale ademtum eft (fl. _{3. ÅB. Upl. L fl. 23. GB. ößg.L.}

fl. 8. JB. Weftg. L.fl. 3. ÅB. Hels. L. & 5 C. GB. LL.). Ces-fantibus _{vero, ob diverfam} rerum urbicarum _{faciem, rationibus,}

quibus perducti Legum Provincialium latores in defcribendo _jure matrimonial^ ad titulum praecipue, quo praedia ruftica _adquifita fuerint, refpectum habuerint, in _{Municipalibus Legibus hoc inter} praedia vel hereditate, vel alio _{quodam titulo adquifita difcriminis}

omnino _{neglectum esfe, obfervare licet, c.5. Proem. c,}

9. §. 4. c.

32 B. Stads _L.)

t) Diverfitatem illam flatus, qua quis cuidam Regni Ordinum ad-numeratur, _{variaque horum Ordinum jura exponere Juris praeci*}

pue Publici eft. _{Legalem igitur vim,} quam variam per varias ae-tateshabuere vocabula _illa, Nobilis, _{Sacerdos, Civis,} Ru-ricola, praetermittentes, in id tantum _intendimus, ut paucis

il-luftretur, quo modo e diverfitate ftatuum illorum Civilium _jus

matrimoniale nunc _{temporis pendeat, five de jure rurali quaeftio}

fit, five de _{muncipali. Mutationum, quibus, mutato mariti ftatu}

vel domicilio, uxoris quoque jus in communis bona _fubjectum

eft, nulla in hodierno Jure ratio habita eft; etfi _utrique

conju-gam permisfum eft, per antenuptialia pacta vel laxius vel reftri-ctius, quam Lex praefiniverit, jus conjugale conftituere (vid.

Ca-lonii Disf. de _{pactis antenuptialibus). Ante promulgatam tarnen} Legem Fredericianam, mutationem domicilii mariti naturaeque

bonorum nihil ad _{illud, quod tempore initi matrimonii fuit, jus} matrimoniale rnutandum valuisfe _{reperimus. Vide Abrahamfon} Not. h. C. _{5. GB. L. L. et Litteras Regias 29. Martii 1682»}

quibus fancitum eft. nullius jus a praediorum fitu determinari

ad immobiles attinet

_{poslesfiones, confideratur a)}

_earum

_fuuj,

rure an in urbe fint: b) de ruralibus denique quazritur, urrum a) heréditafise u) fint et ante matrimonium accepra?, an

ß)

du-ranie matrimonio acquifitae: denique jus

illtrd

uxoris pendel ab

eo _,

quod

_{intér jus}

ritrale

_et

municipale

_et

Jacerdotale

v)

interce-dit, difcfhnine. Ex quibus déinccps

fequitur,

jus matrimoniale

in res mobiles a domicilio mariti pendere, (tarnen de nöbiiibus sacerdotibusque non valet, quorurn

illi, nulla domicilii

habita

ratione, jure fuo matrimoaiaü in res

mobiles fecundum

leges

rurales io: 1. 3. 6. GR., hi vero fccundum leges

munici-pales,

femper

fruuntur

(10:

4.

GB.); jusque

cnirzruin

ordinum matrimoniale in res immobiles, harum a fitu pendere, ordine excepto

facerdotali,

cui in

prtfdia rufiica,

matrimonio

durante

_{acquifita, fors}

_conjugis

fecundum Jeges

_municipales

ex-folvitur (10: 4.

GB).

Jas cönjugale cesfät,

fimul

ac per

declarationem nullitatis

conjugium

fit

disfolutum.nifi

conjugum

alter

vel

uterque

in bona

fi-defuerit. (cf. 5: 3. GB.). Ex eulpå vel omnino amittifur, vel ex

parte,

l:o) fi quis conjugem

interfecerit

vel infidias

viras firuxerit

u) Ex ipfaFidei commisforum natura, qua infamilise cujusdam pos-fesfione _{permaneant, patet, jus in ejusmodi bona matrimoniale} uxori non esfe _{(conf. Conftit. Reg. 27. Apr.} I810); _{quod etiam}

dé furrogato valet, dum primo aeeipientis in poteftaüe maneat

(17: 2.ÅB.2: JB.). Jus matrimoniale inpraedlumrufticum, ex jure

gentilitio retractum, ab ipfo emtionis pacto pendet (Declaratio

Regia 23 Martii 1807); nequejus ullum in fundos fifeales

(Kro-nohemman) uxori ex matrimonio re verä eft (vide tarnen Litt.

Reg. 22. Febr. 1749. de praediis equeftribus publicis, Krono Ruft. b«l.)

v) Si Nobilis quidam facerdotali muneri Indutus

fuerit,

jus matri¬

monialein communes posfesfiones determinabiturjure facerdotali, quod, tamquam fpeciale jus, generali anteferri debet (Tengvall,

21

(6: 3.

ÅB.

Cooflit. Reg. Apr.,8.o.): ä:o) mali.iofadefer.ione

'3: *'• I3: 4- 5. GB.j: 3:<>) fi alterurer eorum, qui ad

incho-atum _conjugmm auguratione nuptiali perficiendum _{lege funt}

obligafi, hoc nialrgne recufaverit: (3: 9. i0. io* 7 GH ) 4-0)

fi disfoJuium fuerit _{conjugium fraude alterutriusconjugis initum}

(13: 8. coli. c. 4: 6. GB.): 5:to) dimidia ex parfe jus coniu^ gale culpa

fua

fontes

amittunt,

fi

dislolutum fuerir

conjugium

a) propter

adulterium

alterutrius

conjugis (13: 1.

GR.):

b) eo

quod alterurer

poR inaugurationem nuptialem

fuerir

convicus

adultern _poR

_fponfalia

_{commisfi (13: 7. GB). Quomodo per}

pacta

antenuptfalia mutari

pos/it jus

conjugale,

noRrum

ncn

cR

explicare.

Communio illa bonorum, quae ob pactum nuptiale,

Jega-li vi et auctorifate ratum, inter conjuges orta

tR,

ex qua triam ju.» eorum

conjugale in

communia bona

pendet, definit,

Rmul

ac focietas illa, nuptiis orta, tollitur,

vel

inorte

alterutrius

con¬

jugis,

vel

feparatione

bonorum

conjugalium. Omnes

j*'m

enu-merare cafus, qui

ejusmodi

feparationem bonorum

efficcre

pos-funt, cum ad rem

propofitam

parum

attineat,

heic

fuperledi-mus. Neque

periclitabimur

disquiRtionem de

ratione,

_qua,, quum

talis

orta

fuerit

feparatio

bonorum, conjugum

res

alienuni

vel commune vel privatum, ante nuptias, vel manenre

conju-gio contractum,

pendatur

x).

Lex hoc

respecru

utrique

conju¬

gum paria

tribuit jura,

eamque

in

genere

Ratuit

normam;

"ut

lalvis aliorum bonis. fua quisque

luat" (n;

4.

GB.

conf. £.

g,

Edhzoris B.

Öftgth. L).

Hinc

fequitur

neque

marito

neque uxori licere aut ipfius utilitati

inferviendo,

aut

aliter

parrem

quamdam

communium

bonorum

conRciendo, alferi

conjugi ali¬

quid

detrahere..

Quum

vero

Rngularia

tantum

uxoris commoda

x) Vide Disf. Cel. Praefidis De aere alieno ex conjugum bonis fol-vendo Cap. XI- Tit. de matrimoniis commentatio.

beic _{refpiciamus, eorum, qu«}

_generaliter

_{Lex Aatuit, has} re-flrictiones _{fubjiciemus: quamvis maritus tum lecundum} natu-ram _{pacti conjugalis, tum}

fecundum

_{fcita legis, urpote qui} procurator uxoris fit, jus habeat non folum imperium herile

inträ familiam fuam exercendi, et causfam dicendi uxoris, ve¬

rum etiatn ad incrementum communium bonorum res utrius-que conjugis, privatas pariter et comrnunes, dispenfandi; legum

tamen latoribus, _{ne jus mariti} abfolutum _{bona uxoris}

admini-ftrandi, fi pro lubitu exerceretur, damnofas haberet confequen«

tias, ftatuere vifum efi: i;mo ne maritus fine libero uxoris confenfu, vel praefentibus duobus teflibus per litteras, vel viva voce coram judice dato, aliquam _{partem privatorurn ejus bo¬} norum immobilium a fe _abalienet, five _{rure, five in urbe fita} fint; _quod

_fi

_{fiat, qui pactum}

_{ejusmodi fecerint,}

_ambo peri-clitantur, ne uxor, inträ fpatium unius anni et noctis a tem¬ pore fcientias, hoc pactum legali tnodo et ordine tollat (ii: 8.

GB): 2:do) ut, fi, facta rerum familiarium feparatione, com-munia bona non fufficiant ad ass alienum _{pendendum, in} com-munem _conjugum utilitatem _{contractum, privata niariti bona,}

quum nihil privatim posfideat uxor, ad ass alienum folvendum, quatenus fufficiant, adhibeantur, uxoris autein bona privata, fi

nihil _privatim

_posfideat

_{maritus, ultra illain focietatis et asris} alieni _{partem, quam}

_ipfa

_{habeat, non occupentur y) (il: 3.}

GB); neque ulterius ad rafionem reddendam obligetur, dum modo bonis rite _{cesferit, five in folidum una} cuin marito fe obligaverit, five non obligaverit (Concurs. L. d 13. Jul. 18ig.

Cap. 8- §• §• 3• 6). Judicis vero prasterea efi, fi bonis ces¬

ferit maritus, feu _{fponte feu} coactus, procuratorem conflituere,

qui, fi feparationem bonorum pofiulaverit uxor, jus ejus ex

ordine, lege prasfcripta, confervet. (Ibid. Cap. 7. §. 2).

y) Varias opiniones de definienda hac focietatis forte, vel ratione fori, cui adfcripti funt conjuges, vel ratione fenfas litteralis Cap.

XI. _-§» 7< Tit. deJure Matrim. vide Cel. Prsef. 1. c. pag. 27, 28-,

B, De prcerogativis uxorts _fecundum nofiras _{leges criminales.}

Quam juris _{aquabilitatem Legislators noAri, et} antiquio-res et _recentiores,

quantum per diverfa fingulorum faculorum ingenia licuit, _utrique fexui tribuere Auduerunt, eamdera adhi-buerunt etiam ad _{confequenrias criminales deJictorum} commis-foruin. _{Leges igitur noAra criminales}

perpauca continent Aa-tuta, _{qua ad Angulare feminaium commodum}

comparata habe»

anturj qua quidein leges, e natura et rationibus fexus feminei

nata: vel _{1:1110) fecuritatem fpectant}

feminarum perfonalem vel «:do _mitigationem

pcenarum, cujus nulla causfa, nifi fexuum diflerentia, adhuc _{potuit probari.}

1:1110 Securitas _{refpectn pcrfonce.}

Confvetndo_{illa, quondam vulgaris}

et cum _{ingenio Nationis}

bellicofas_{congrua, uxores violenter ducenai effecit,}

ut _poAquam civitas ordine fociali _{moribusque inanfvetis inAructior esfe}

coe-perat, necesfitas leges Aatuendi, qua feminas tuerentur, mox

evidentius _{intelligeretur. Quare etiam}

ejusmodi leges, in tute¬ lam feminarum _{latas, in collectionem} OftroGo th ic a r um

legum, a Birgero Jarl emendatam, jam _receptas invenimus

(fl, 3. EdhzorisB.

ÖAgtb,

_{L); qua quidem tanti aflimatae funt,} ut declaraverit _{Magnus Ladulås}

earum violationem _{aquam, ac}

fl _{quis vim intulerit paci a Rege jurata (Litterse}

Regis Ma¬ gni 1285 verfus finem leg.Veltro Go th.J Muliebrem vero

im-becillitatem adverfus violentos validioris _{cujusque impetus} re-centiori etiam avo _{lege defenfnm esfe, teAantur}

5: 2. GB. 13. Eds. B. LL. nec non ea _Aatuta,

qua, obfervata temporum di-verfitate _{in cap. 22. MB. coli, cum conAitutione}

Reg, 20 Ja«. 1779 inferta , lecuritatem, feminis debitam, refpiciunt, _et

im-perant, ut quicumque per vim aut dolum ordinem _lalerit, mu-tuo inter _{utrumque lexum commercio}

lege prafinitum, is fe«

veritate _{puniatur, majori vel minori, ad gravitatem}

vero fcele-ris _{accomodata, femina autem rite et}

quaevis virorum conamina libertatem, ab ipfa natura illis eonces-lam, violandi.

a:do _{Mitigatio poenarttm.}

Seeundum ea, _{quae jam} allata funt, principiuin illud

ve-terum _{Legislatoren, delicta feminarum Jenius esfe punienda,}

quod quidem leges noflrae criminales frequenter tefianrur (conf.

fl 9. §. j. 2.3. Dråp. B. 9. fl.

TjufB.

WeflgthL. fl. ljVådh.

Sårarn.

_Öftgth.

_{L. 36. Cap. Edsfl. LL.) hoc, inquam,}

principi-um auctoritatem fuam amifit, prout jura feminarum civilis il-lisque respondentia officia latiores acceperint flnes, Illis tantum in _{cafibus, quos commemorant 53: 1. 3. 55: 5. MB, leges} noflrse criminales dimidiam partem pcena, quse tota viris

injun-gitur, feminis imponunt, z) de qua re Cel. nofler Legum

in-tcrpres, Nehrman in Procesfu fuo, Criminali, pag. 39j, ita

fatur: For _goda

_fkål

_{har lagen pålagt honom ftorre boter, ån}

henne.

z) Mitioribus, quae feminis infliguntur, poenis haud mitigationem quamdam inesfe putandum eft, quippe quse debilitatem modo cor¬