O B S E R V A T I O N E S H I S T O R I C Æ
D E X f X ,
C A R O L O C A N U T I ,
EJUSQUE A D M IN IS T R A T IO N REGNI,
rr—T— ■..J:-ag=»
Q U A S
V F N I A A M P L . F A C U L T, P H I L O S .
P R Æ S I D E
A i- ERICO M FANT,
H I S T O l i . P R O F . R E G . E T OR1).
S . R. S . M.
PR O G R A D U PHILOSOPHICO
P O B L I C O E X A M I N I S U B J I C I T
C A R O L U S J O H A N N E S K N Ô S ,
S T I P . V I C T O R . V E S T R O G O T H U S .
IN AU D IT. G U ST . MAJ. D. VII JU N . MDCCXCI.
U P S A L I Æ ,
LITTERIS V iD U « DIRECT. J o H A R . EdMäN,
S :æ R :æM: t i s
M A G N Æ F I D E I V I R O ,
V I O E C E S E O S S C A R E N S I S
EPISCO PO ,
M A X . V E N . C O N S I S T .
P R Æ S J D I ,
R E G . G T M N . S C H O L A R U M ^ U E
E P H O R O ,
R E V E R E N D I S S I M O SS. TH. D O C T O R / ,D O M I N O
THUR. WEIDMAN»
MÆCENATI OPTIMO.
j P rœfulis adventum celebrat dum Scara v e tu ß a ,
■Plauftbus & refonat P a tria noßra n o vis:
Æ m ula FefiGothice certamen inire juventus Incipit y Aonidum qucc ju g a /aera colit : U t, ß u diis fa v e a t fi non invitus Apollo ,
Sique patrocinio fm t ea digna T u o , Te Maecenatem veneretur laeta benignum ,
/ja m duce Te fperans g ra tiu s ire dies.
G randia conamur tenues & in his juvenilem Conatum optarem posfe probare Tibi.
V ive diu fe lix , Pindo Decus atqne Sioni Defiina : fintque precor triß ia fa ta procul ! Sic tanti aufpiciis florebit Gotthia Epoptce ,
A t que Tuas laudes loeta Camena canet.
R E V E R E N D IS S IM I
C u l t o r h u m i l l i m u s C A R O L U S J O H A N N E S IiN Ô S .
r r
C A R O L O C A N U T I
E JU S Q U E A D M IN IS T R A T IO N E REG N I.
I.
H iftoriam motuum in Sveçia civilium tempore U n i o nis Galmarienlis non ab iis tantum fcriptoribus, qui fata Patriae a remota inde anriquitare tradiderunt, ex
politam habemus arque enarratam: fed Danici quoque Hi- iforici eam , ar ex noAratium monum entis penitus hau- ltam , libi tractandam fum ferunt. H i e n im , fuos apud auCtores pauca ad hoc ævum illudiandum invenientes*, S v e c o s fcriprores, iin m o unicum fscpislime Ericum O l a i , cereris negleCtis vel in c o g n itis, funt fecuti a). N i l igitur m irum , e o s , qui ipfum Chrontcon Rhythmicum M ajus omnia-
A 2 quo
a) H o l b e r g t u s in D annem arks R iges Hiftarie> Kj ô b . 1 7 5 3- T . I. p, 5 9 0 , h o c ipfe t e f t a t u r : H v i t f e l d felv hcivev udi dis/e Ti
ders H iflorier fu ld t den Svenflte Skr ibent E r i k u m O l a i og andre Skribent ere ham ig ie n , fa a at den heele H ißorie ani disfe Uroelighe- dcr er fkreven med Swenfke penne. I t a t a m e n f c r i p t i s E r i c i O l a i u f u s e f t H v i t f e l d i u s , u t i l l u m i n t e r d u m d e f e r a t , i n q u e h a u d l e v e s f æ p e n u m e r o i n c i d a t e r r o r e s . C u j u s n o f t r æ a s f e r t i o n i s v e r i t a t e m e x e m p l i s p r o b a r e n i mi s f o r e t l o n g u m & i n u t i l e . J o n . I s . P o n t a n u k m a g i s H v i t f e l d i u m L a t i n i t a t e d o n a s f e , q u a m i pfe r e r u m D a n i c a r u m H i (lori a m co n f cr i p f i s f e v i d e t u r . I p f u m H o l b e r g i v m , v i r u m felicisfi- m o i n g e n i o & e x i m i a e r u d i t i o n i s c o p i a o r n a t u m , j u c u n d i q u i d e m &
i n g e n i o l i f c r i p t o r i s , f e d r a r o i n t e g r i & a c c u r a t i H i f t o r i c i l a u d e m p r o m e r u i s f e , u n i c u i q u e in h o c ( l u d i o v e l m i n i m u m v e r f a t o , f aci l e pa.- t e b i t . E x e m p l a e j u s in C r i t i c o r e r u m e x a m i n e ni mi ae f e f t i n a t i o n i s h a b e m u s fat m u l t a . Cf r . B r i n g s H andlingar och pàm inntlfer i S v.
H ifto rien, D . I . p. i o n
que alia m oaum enta examinare g ra v e fibi d u x e r in t, non perverfe tantum de plurimis rebus judicare; fed in con cinne & haud accurate narrationis filum c o n t e x e n t e s , multa utilia Sc memoratu digna omittere resque inter fe diverfas conne& ere b). Eos in Patriam optime meritos viros j qui Dariorum acerbum Sc injuftum jugum excute
re conati fu n t, Danici variis calumniis v exant, ut fiiorum iniquitatem juftitix quadam fpecie obtegant c ): nofira- tes vero nuilas Danorum in ten tion es, nullas res ab iis geftas, in mitiorem interpretantur partem. Quod vero ad C A R O L U M C A N U T I , ejusque praecipue adminifiratio- nern R egni p ertinet, miram in e o vel laudando vel vitu perando produnt im m oderationem tam noftrates, quam exteri Hiftorici. D o le n d u m fane e ft, quod in hac H ifto- riæ nofiræ p e riod o multa uberius examinari non p osfin t, quum m onum enta fuperfint tam pauca, quæque inter fe adeo diferepent, u t , quid de pluribus fa&is fit judican
dum , v ix inveniamus, H iftoria Er ic i Olai inter pretio- fisfimas hujus ævi reliquias m erito eft referenda, quae Sc ftilo Sc ferie narrationis au£torem longe fupra fæculi bar
bariem excelfiim prodir. Eum v e r o in omnibus non fuisfe aeque incorruptum & fidelem ju d icem , aeque veritatis H i- fioricae amantem, dudum teftatus eft Rex G U S T A V U S
1
d).Si
- 6 )'In multis E r i c u s O l a i Chronicon Rhythmicum Latine trans- tulisfe videtur; quædam addidit, plurima vero neglexit, adeo ut Cliro- nicon hoc cetera noftra monumenta antiquitate, veritatis cura & am plitudine fuperet. Vid. B o t t n Sv. F. H iß . p. m. 634. Obfervandum e f t , ipfos feriptores Svecos hoc Diario parum accurate ufos fuisfe , Hi
lo e ju s, noftris temporibus minus apto, plane eos abfterrcnte.
c) Exempli causfa fit locus i l l e , ubi Ho l b e r g i u s indolem animi E R IC ! X III P om erani delineare conatur p. 6 t o fq.
cf) V. Litterae Regis G U STA V I I:mi ad O l a u m P e t r i dat. d.
5 Aug. i5 4 r. ap. H a l l m a n in F it a Olai & L a u r. Petri p. 6 8 . Qui m odum , quo res a Jo h. B e n e d t c t i ( O x e n s t i e r n a ) gefias narrat, ferio perpendit, hunc H iftoricum , fuæ Ecclefiae fuoque Archi-Epifco-
Si ve r o hic nimis in laudem Clericorum a b e a t, non mi
nora errata interdum Chronici Rbythviici au&ores com -
m i l i s f e
pater.
D a l i n u s ,Hiftoricus alias magis elegans &
orn atu s, quam accuratus & fidelis * ), plures res in hac Hiftoria egregie obfervavit ; fed multos quoque eidem in
tulit errores. Summus vero C riticus, qui Hiftoriam no- ftram felici om ine fcribere eft aggresfus, G enerof. L a
g e r b r i n g
de hac quoque ejus parte eft immortaliter m e
ritus. Si interdum errare ei c o n tig e r it, fenetturi in c ly ti viri id eft adfcribendum , qui paucis ante mortem a n nis hanc fui operis partem con fig n a v it, unde etiam le v io r e s errores facile acutisfimum ejus oculum effugerunt/ ) .
A 3 Quum
po jufto magis deditum, CAROLUM C A N U T I odio habuisfe facile iufpicabitiy.
e) Nactus eft: D a l i n u s acrem & feverum Criticum Anonym um (quem tamen fuisfe novimus virum de Patriae Hiftoria egregie meri
tum Nob. B o t i n ) cujus A nm ärkningar vid v. D alins S v . H ifioria editæ funt St. 1 7 7 1 . 8:vo, qui vero ip f e , in eruditis alias obfervatio- i ibus, interdum fallitur. Unum exemplum afferre liceat: p. io o fq.
B o t i n u s D a l ï n u m ideo rep reh en d it, quod E g g e r t u m K r u m e - d i g caftrum Jönköping tenuisfe dixerit. N eggt, unquam aliquod aliud caftxum Junecopenfe fuisfe, praeter Rum laborg, fuffultus au&oritate R h y z e l i i in SvioG. Munita p. 99. Sed fi hunc locum cum p. 158 contulisfet, facile errorem fuum vidisfet. Praeterea hujus caftri crebra apud Hiftoricos fit mentio, e. gr. Rim krôn. T . I. pasfim, quod a Danis fuisfe deftru& um , annotavit P a l m s k i o l d . in T o p o g r. MSS. v. Ro g u e r g Sm ålands Befkr. p. 4 7 8 . Plura exempla heic recenfere nimis longum foret.
/ ) Pauca exempla hujus noftrae asfertionis veritatem probantia proferemus. T . IV. p. 237 illuftr. A uftor, causfam, cur contra l e g e m , tem pore MAGNI ERIKSSON conftitutam, Senatorum numerus tempo
re E n g e l b e r t i nimis auftus fuerit, expoliturus, antea defignatos Senatores novos in fuum ordinem dicit cooptasfe: antea vero jam p, 88 !tanc conjefturam vehit abfurdam improbaverat, & eos a Rege E- R1C O , ut difcordiam feminaret, fuisfe nominatos, dixerat: mox p, 105 neutram harum fententiarum fibi placere & utramque vanam esfe conjecturam dicit, feque veram causfam ignorare fatetur, T. IV. p. 89
Quum v e r o mulra bac in parte noftræ Hiftoriæ vel præ- termisfa, vel ulteriori disqtiibtione digna videantur, nos quasdam obferv a rio n es, hanc materiam attingentes, T u æ , B e n ev o le L e c t o r , benigniori cenfuræ com m endatas, pro virili in medium proferre conabimur.
§. ' i .
N atus erat C A R O L U S C A N U T I in Finlandia d. ç Oct. 1409 g ) , ibique altus & educatus ea cura & follici-
t u d i -
ex uno eodemque A n d r e a N i l s s o n duos libi fingit viros A n d r f . . a m N i l s s o n & A n d r e a m E r i k s s o n - , utrosque D anos, illum ar
cis A g n a h o lm , hunc caltri A xew a id Ducem : unde tota narrationis forma m u tatu r..v. Chr. Rhythm . P. I. p. 202 fq. E r i c . O l a i p. m.
162. — L. c. p - 178- inter eos qui decreto Calmarienfi fubfcripferunt, no
minat J o h a n n e m S t e n s s o n , qui frullra apud omnes antiquos fcripto- res quæritur, fed erat J o h a n n e s C a r l s s o n F a r l a . — L. c. p .371.
dicit P e t r u m R t i k h n g fuisfe generum Sanftee B irgittce, fed contra
dicit fibimet ip feT . III. p. 207. T . IV”. p. 6 . — L. c. p. 492. Epifcopum Scarenfem S i g g o n e m 22 annos poft obitum redivivum & cum Danis pacifcentem facit: fed erat alius ejusdem nominis Epifcop. Stregnefenfis.
g ) Finlandiam ejus fuisfe Patriam teftatur J o h . M a g n u s . Diem nativitatis 5 O&. habet Secr. Reg. L. ß . R o s e n h a n e in Konunga- tångd p. 32. & T u n e l d in V ita Engetberti p. 228, qui tamen an
num ponit 1408, eumque in Ringftadholm natum fuisfe perhibet. Cfr.
tamen M e s s e n i i Seond. Illuftr. T . TIT. p. 42. T . XIT. p. n p . T . X V . p. 69. Pater ejus C a n u t u s B o n d e , Eques Auratus & Senator Re
gni Sveciae, mnrtuus eft 3.1413, fed avus Paternus T h o r d R ö r i k s - s o n B o n d e , Regni antea Confiliarius & Eques vixit ad 1417. L a g e r b r i n g T . ITT. p. 810 fq. ubi tamen hunc T h o r d o n e m R o r i k s - s o n cnm aTio T h o r d o n e P Ä t a r s s o n confundere mihi vifus eft.
Cfr. S t i e r n m . Hofdingaminne T . Ihrii Particula, impresfa in Bihang til Åbo Tidningar 1785- p- 231, 232. De C a n u t o B o n d e p. 190.
T ota htec familia Unioni Calmarienfi & Damorum dominationi parum favisfe videtur; ideoque vitte fute maximum tempus procul a disfldiis in FinTafidia transegisfe, q u e m a d m o d u m aÜi. qui magis a primariis Ra*
gni tim ebantur, quani am abantur; fie e. g. C a r o l o C a n u t i Guber
natore J o u r . K r ô p e l i n u r Ät C h r i s t e r u s N i c o l a i ; Régnante CH RISTO PBO RO iple C a i i o l u s C a n u t i & c . C a r o l u m C a n u t i
r u d in e , ut generofa Sc Regia quoque ftirpe orrus, inge*
n i o , corporis ftruftura & geftuum majeftare confpicuus, divitiis præterea Sc opibus abundans» idem quoque fa
cu n d ia , prudentia, eruditione ceteros fui fimiles antecel
lerer. R egni Senatoribus jam adfcriptus, Comitiis 1434 b) Srockhoîm iæ habitis adfuit, litrerisque, quibus Senatus Civitatibus H anfeaticis, fe fidem Sc obfequii facramenrum R e g i liR I C O X l i l pradtirum renunciasfe, fignificubat, hic quoque fubfcripfir. Quanro vero jam ftudio Sc amore eum profequerenttir Proceres Regni, ex eo colligi poteft, quod inter tres A r c h i- Dapiferi officio idoneos Candida
tos hunc noftrum primum nominaverint. R e g e m , virum aetate prove& iorem pofiulantem , non prius dim iferunt, quam Regni Marefchallus defjgnarus esfer. Quo vero in patriae ffatu hunc honorem capesfiverit, paucis dispiciemus.
______________ _______ §. IU .
in juventute etiam fuisfe per varia Europæ regna peregrinatum , apud neminem me-legisfe m em ini, praeter v . S t i e r n m a n in Svecia llluftri, A rt .B a n d e . MSS. in R«g. Acad. Bibl.
h) Jam 1431 elegerat fibi tori fociam B i k g i t t a m B j e l k e , fi
liam Senatoris T h u h o n i s S t e n s s o n de Kràkerum & B i k g i t t æ , /'B jA H A M i B r o d e r s s o n (Some) fîiiæ dt infelicis viri infra nomi
nandi B r o d e r i S w e n s s o n \ T jurhufvud) confobrinæ ut omnes qui
dem Hittoricr & G enealogici, duce M e s s e n i o in T heatro Nob. Svec.
p. 6 6 , perhibent. Sed hanc fuam asfertionem veram e s fe , ipfe M e s s e n i u s Scond. Illuftr. T . XIF. p. 235 pernegat eamque variis rationibus refutare conatur: an vero jufte hoc loco femet ipfum taxet, dubitare certe posfumus. Hanc CAR OLI primam u x o rem , cuidam J o n s B a t . k e Selandia antea nuptam fuisfe, annotavit P a i . m s k i ô l d , i i Afris ad HifT. Reg. MSS. T . I. Felicisfimus fane fuisfet CARO
LUS n o fte r, in g e n io , moribus & fcientiarum cultura longe fupra fæ- culum iuum pofitus, nifi gloriae Rudium eum ad imperium S vio-G o
thicum expetendum permovisfet. Exftat apud P a l m s k i ô l d 1. c. ver- fus, quem CA RO LU S ipfe confcripfisfe fecumque Temper tulisfe dicitur:
Medii an jagh w a r Herre til Fu'glewijk Sâ w ar ja g h bade mächtig och rijk :
Men fedan ja g bief Konung ôfver S we a och Gotha landh Så w ar dt ja g en arm och oiyckelig M an.
§. III.
A d eo infelix Svecis fuerat U n io Calm arienfis, ut ipfa régnante M A R G A R E T A , D o m in a prudenrisfima, fe jam tamen ad eam miferiam perduV os fentirent, quam A L B E R T I
M e g a p o l i t a n ityrannide acerbiorem judica
rent *'). R e g n i vero Proceres fuis Privilegiis muniti, ab om nibus tributis & o nerib us, quae plebem ad incitas r e
d ig e b a n t, im m u n e s, de patriae liberatione parum folliciti videbantur. Fruftra igitur
En g b l b e r t u suniverfos & fin- gulos eft adhortatus, in C onventu cum Senatoribus R e g n i Wadftenae 1434 h a b ito , ut vices defolatae Patriae, ut tot innocentium calamitates refpicerent & ad libertatem pa
triae recuperandam manum animumque ferio fecum con*
verterent. Eos ad faniora perducere confilia non piius valuit, quam aliam illis occinere cantilenam coepisfet, d i
v i t a n s , eos aut fidei in R e g e m intempeftivae renunciatu- Tos, aut pari cum opp resfo rib u s, quibus potius quam pa
triae adhærefcendum fv a d e r e n t, m o d o atque mulVa ple- V e n d o s k). T a n dem v i m a g is , quam c o n f il io , e o funt per-
duVi
i ) Diarium W aztenenfe, p. 5.
fe) Quosdam Senatores, præcipue E pifcopos, in carcerem conjice
re conftituerat & inceperat E n g e l b e r t u s , quos inter idem erat T h o m a s Epifcopus Stregnefenfis , qui tantum erga Patriam amorem teftabatur in Epiftola ad Marefchallum CAROLUM C A N U T I, fcripta 1436. v. B r i n g s Handl. til S w . H iß. D. 111. p. 238. Sed favorem praecipuum Regis E j r i c i X III. nefcio quomodo p ro m eritu s, ab eo Ar- chi - Epifcopus Upfalienfis defignatus e ra t: cui Regis voluntati fefe op- pofuerunt Canonici Upfalienles. Mortem P I r i c i P u k e injuftam declara
v it, contem tis ejus litteris fecuritatis. Mortuus eft 1443. C a n u t u s Lincopenfis Praefui vir fuit Danicae fattioni aperte addittus, unde mi- fum e ft, arcem Ståkeborg eidem ab ipfo E n g e l b e r t o anno fequen- ti fuisfe traditam. S i g g e U d d s o n Epifcopus Scarenfis inter ftre- nuos Regis defenfores etiam ade rat ; eum vero ob fuam prudentiam in quibusdam Comitiis veneno exftin&um fuisfe traditur in Chronico Epifc. Scarenf, a B r y n o l p h o contignato. B e n z e l . Mon. p. 79.
d u £ li, ut non tantum R egi E R IC O obedientiam fiiam d e n e g a r e n t, fed
En g e l b e r t u metiam R egni G ubernato
rem Com itiis 1435 A r b o g æ habitis eligerent /). Con- ftitutum quidem e r a t , quod plures Satrapae provinciis
p r a e f i c e r e n t u r :
verum
En g e l b e r t u sfummam imperii te
nebat, is feuda & arces non tantum pro lubitu diftribue- bat, fed numerum etiam vel augebat vel m inuebat, tri
buta exigeb at ejusque imperio regebatur totus exercitus;
quare eiiam nom en ejus inter Senatores primum occupat l o c u m , p r o x im e poft: Equites Auratos m).
B . § . IV.
I ) Mirum fane mihi videtur, E n g e l b e r t u m inter Regni Guber
natores ab Hiftoricis noftris recentisfimis non num erari, quum tamen o m n i, quæ Regibus conveniens e ft, poteftate ufus fuerit, etiam poft ele&ionem C a r o l i C a n u t i . E r i c u s O l a t fie de ejus ele&ione n a rra t: Ubi ( Arbogiæ ) eo temiport congregati elegerunt Engelber
tum in Gubernatorem Regni. Ed. Loccen. p. 164. J o h a n n i s Ma g n i h æ c verba funt: Deinde Sveones una cum Gothis , ne fine P rin cipe in tam dubiis Reipublicce temporibus diutius m anerent, Engilber- tu m in fum m um Principem 6? Gubernatorem elegerunt. Lib. X X IL C. X . M e s s e n i u s T . III. p. 58. Sveonum prim arios Engelbertum p o p u lo , propter modejliam & folertiam in rebus gerendis gratiojum , regni dejignasfe Gubernatorem aperte narrat. Chronicon Rhythmicum M ajus expresfe nom inat, a quibus Regni Ordinibus eleétus fuerit:
Bißtop a , Prelat a , R iddare och S w ena, K opßadzm dn a f Rijket mena ,
Thera Radh ther til fa m ir an hafva , H vem the wilde til H åfw itzntan taka : Engilbricht the thertil fôgde &c.
v. H a d o r p h T . I. p. 210. Cives urbicos etiam ad Comitia vocatos fuisfe, fed raro, iisque tantummodo occafionibus, ubi tumultus & li
tigationes locum obtinuerant, obfervavit W i l d e Hiftor. Pragm. p, 4 4 7 » cujus fententia hoc præfertim exemplo confirmator.
m ) V . B ilagor til R im kr. p. 9 0 , 9 3 : quem locum antea occupa
verit , vid. p. 93. Hinc etiam in antiquis Chronicis fere omnibus eum per tres annos reg nasfe, dicitur, v. C a r o l u s A n d r e æ in Benzelii M onumentis p. 99. D ia r. W azten en fe, p. 77 & 235.
§. IV.
Quis vero h o c primum Senatoribus propofuerit, ut
En g e l b e r t ov i v o adhuc & præferite novus elicere
tur R eg n i G u b e r n a to r , non adeo facilis eft conjectura.
Redierat jam A r c h i - E p i f c o p u s
O l a u s,qui propter i n v i
diam R egis E R IC I X I I I , e r e g n o abesfc coa£tus fuerat.
H ic contra o m n em Civium fpem & opinio nem E R I C O , infeftisfimo antea inim ico fu o , tam deditus erar, ut fuo e x e m p lo fuisque confiliis S e n a t o r e s , Danicae fa£tioni clam antea addictos, ad retinendum imperium ERICI for- fan perduxerit «). Proceres certe R e g n i G ubernatorem fibi optabant divitem aliquem & N o b ile m virum , qui potentiam
En g e l b e r t idim inueret & violentiam ruftico-
rum
n ) Hinc tot cum Rege ERICO vanæ deliberationes, tot p a f ta , to t congregationes, Stockholm iæ , W ad ften is, U pfaliæ , A rb o g æ , Halmftadii , Calmariæ cet. habitæ , inter paucos annos, ex quibus o- mnibus nulla utilitas Patriæ redundabat. Hinc Unio Calmariénlîs renovata, a u fta , ftabilita ab A rchi-E pifcopo & D rotzeto R egni, iis ipfis tem poribus, quibus Svecia fe hujus causfa infelicisfimam fenfit : v.
BRiNG.Disf. de Unione Calmarienfi. Videtur A rchi-Epifcopus O l a u s L a u r e n t i i Trôgdenjis eam praecipue ob causfam fe femper R egi ERICO amicisfimum praeftitisfe, ut durante dominio Danorum fuam fuique muneris au&oritatem falvam & au&am retineret. Cfr. L a g e r - b r i n g T . IV . p: 234., ubi mentio fit docum enti illuftris, quod ejus fuperbiam , regnandi libidinem , contem tum politicae poteftatis & miram aftutiam abunde teftatur. V eneno exftin&us periisfe dicitur N y co p jæ , auftore E r i c o O l a i p. 179 & J o h . M a g n o L. X X II. Jpfum vero Chronicon A rchi - Epifc. Upfalienf. m ortem ejus violentam fuisfe igno
rat & O l a u s P e t r i hunc rum orem fiftum fuisfe credit. Au&orem fceleris CAROLUM C A N U TI fuisfe , contra omnem veterum auftori- tatem , quidam feriptores recentisfimi perhibent. V. S t i e r n m a n in H ôfdinga M inne p. 1 0 0 . & S u n d l e r in D isf.de Nycopia p. 5 5 , M a g n u m quendam , arcis Nycopienlis h. t. præfe& um , hujus calumniae reum indicant. C h r i s t e r u m vero N i c o l a i eodem anno arci N y- copienfr praefuisfe m onet L a g e r b r i n g , minus vero accurate, nam initio anni eam alii jam tradiderat. E rra t praeterea v . S t i e r n m a n p e rh ib en s, Comitia hoc anno N ycopiæ celebrata fuisfe.
rum compefceret. Ele£lionem i n (1 ituit A r chi-E pifcopus
& ipfe fuffïagia c o ll e g ir , quæ quidem o m n e s Marefchal- lo C A R O L O C A N U T I tribuerunt, præter q u in q u e, e x
q u i b u s
tres tantum
E n g e l b e r t o ,duo vero
E r i c o P u k ecalculum adjecerant. N i l igitur m ir u m ,
E n g e l b e r t u mca*
fum tam fingularem aegre tulisfe fuamque indignationem n o n occultasfe. C iv e s v e r o urbici & præfertim ruftici fumm am imperii alii, quam
E n g e l b e r t o ,tradi non permi*
f e r u n t , quare etiam imperium apud
E n g e l b e r t u m j u s f upopuli ad m ortem ejus perm anfit, vel id faltem cum C A R O L O divifum confervavit
E n g e l b e r t u s .H in c forfitan ea confirmaretur fufp icio,
M a g n u m B e n e d i c t i(
N a t t o c bD a g ' ) , au£tore & fvafore C A R O L O C A N U T I , nefan
dum fuum c r im e n , H ero a hunc turpiter & dolofe occi
d e n d o , commifisfe. Sed hæc calumnia ab
E r i c o P u k e ,cujus odium in C A R O L U M prorfus Vatinianum abunde co g nitum e ft, primum fpargi coepir. N o s vero ea argu- m e n r a , quibus hanc fufpicionem verofim ilem reddere voluerunt recentiores H iftorici, fat valida non in v e n i
m u s; unde miram ur, N o b .
B o t i nC A R O L U M
E n g e l - b e r t io cciforem (H ift. Svec. p. m. 467) aperte nuncupare potuisfe 0).
E 2 §. V.
0) Be n e d i c t u s St e n s s o n de Familia N a tt och D a g Regis E R IC I praecipuus amicus crimine cujusdam fceleris accufatus, ut qui
dam fcriptores Sveci perhibent, En g e u b e r t u m accufatorem feveris- fitrium timebat. Interea inimicitiam cum En g e t.b e r t o, cujus caus- fam Ho l b e r g i u s disfidium aliquod de Arce ôrebrocnfi fuisfe tradit P-587» fq. fe abjecisfe teftatus, fidem & amicitiam ci m eo junxit.
Nihilo minus filius eum hoflili animo aggresfus crudeliter trucidavit.
Quod CAROLUS C A N U T I interpofita fide publica eum a vindifta crudelium rufticorum liberaverit, ut teftatur unicus Er i c u s Ol a i, noftris tem poribus injuftum fane judicaretur & magnam fufpicandi an- fam p ræ b eret; ea vero tempeftate non mirabile fu it, neque tam vitu
perandum. Scimus en im , rufticos & omnes En g e l b e r t t a sfe d a s, Ma g n u m & patrem e ju s , ad Ca n u t u m Lincopiae Epifeopum aufu-
§• V.
T u m d e m u m , ia M e n fe Majo 1 4 3 6 , unicus fa&us eft R e g n i G ubernator C A R O L U S nofïer />), qui fenfmi paullatimque a Danica fa&ione discedens, (uos: quoque in Senatu amicos amilit q), N a m obfervandum ett, CARO*
L U M
,
g ie n te s , arm ato s infecutos fuisfe, praedium Ringftadholm incendio vaftasfe & vindi&am furibundos fpirasie. Scimus etiam rufticos famo- fum ffô sfe E riksfon ex ipfo Monafterio W adltenenfi abripuisfe & cru
deliter trucidasfe, quamvis is fan&itate Monafterii & jusfu C A R O L I defenderetur. Bella inter privatos adhuc impune g e re b a n tu r, quare etiam caedes iis temporibus alia poena ple & ebantu r, quam quæ hom i
cidis jam infligitur, v . L a g i s u u rt n c i T . IV. p. 243. T o t a familia N a tt och D a g C A R O L O fuit inimicisfima, unde etiam hic M a g n u s B e n e d i c t i feditionis N i c o l a i S t e n s s o n confcius fuit, & eum inter cos Senatores in venim us, qui Norvegia m C H R IS T IA N O I : m o , con
tra omnem fidem & am orem Patriæ d e b i tu m , tradendam fvafit.
L a g h r b r . p. 455 not. In te r Senatores jam ante cæ dem commisfiun era t receptus. V . Rikf. Ständers b ref til Hanfeß. ap. H a d o r p h R im kr.
T . II. p. g o - unde errant B o t i n Hifh Sv. p. 6 g i & Asfesf. T u n e l d Hift. Engelb. p. 304. dic ente s, cum anno fequenti Senatorem fuisfe de- fignatum. Danos fuisfe fceleris a u fto re s & fvafores narrat J o h . M a g *
» N u s , quod quidem L a g e r b r i n g i o haud p la c e t, nobis fit verofimi- le videtur. M a g n u s B e n e d i c t i , pariter ac omnes lcelefri hoc te m p o r e , Clericorum amicitiam variis donis liberalibus, quibus Monafteria ditabant, fibi conciliavit. Legifer N eric iæ fuit a. 1452, 1 4 63, 1466 : quod etiam a. 1458, 1463 arci A xew ald praefuerit, au fto r ell v.
S t i e r n a i a n in Svecia lllu fir i, MSS. in Reg. Acad. Bibi. Art. N a tt och D ag.
p) V i d . E r i c u s O l a i p. m . 173, qui h a n c r e m m o d o a r e l i q u i s h i f t o r i c i s d i v e r f o t r a d i d i t , e j u s q u e e l e f t i o n e m p r æ t e r m i f i t . J o h . M a g n . L. X X 11. C. XI V.
q ) H e i c p r æ c i p u e c o m m e m o r a n d u s eft N i c o l a u s S t e n s s o n d e f a mi l i a N a tt och D a g , p a t r u u s a n t e a n o m i n a t i M a g n i B e n g t s s o n . CAROLUS, c u j u s f o r o r e m u t e r i n a m M a r g a r e t a m B j e l k e i n m a t r i m o n i u m d u x e r a t , c u j u s q u o q u e a n t e a f u e r a t a m i c u s , a n i m u m e j u s i m m o d e r a t u m nul l i s b e n e f i c i i s fibi d e v i n c i r e p o t u i t . E t f i e n i m ei a r c e m S t n k e b o r g & t e r r i t o r i a T r ô g d e n , T u n a & K u n g a in W æ r e n d i a S m o l a n d i æ fub f eudi j u r e t r i b u e r a t , p a C t u m p r i m o c u m C h r i s t e r o
L U M , initio fua: G ubernationis R e g n i , fe de R e g e E R I- C O reducendo Pollicitum exhibuisfe. Senatus potentia, qucC fub regim in e M A G N I ER ILI ad fuinmum faftigium perdu&a erat, a R egina M A R G A R E T A erat d im inu
ta & fere abrocata r ). Itaque CxAROLUS C A N U T I
B 3 fo-
Ni l s s o n contra CAROLUM iniit, mox tamen Sudercopiæ cum CA- RO LO in gratiam rediit & ei novum obfequii facramentum præftitit.
Dein vero in Gothlandiam p ro fe ftu s, a Rege ERICO Marefchallus defi- g natus, bis OftroGothiam vaftavit, tandem pefte correptus obiit. Res ab eo geftas uberius recenfere non perm ittit limitum anguftia. CARO
LUM in puniendo fuisfe feverum hujus feditionis hiftoria teftatur, quod quidem quodam ejus fcripto huc usque incognito probabimus.
Communicavit illud nobiscum benevole, ex Antiquit. Reg. Archivo exfcriptum , vir de Hiftoria noftra m eritisfim us, Amplisfimus D.
S i g f r . L. P. G a h m :
Tenor Utere, K a r o l i K n u t s s o n s , quam feripfit inhabitan
tibus IVatzfieuum A:o Dn. 1439 vigilia asfumptionis.
In Chrifio falutem &c. IVilha fkivlin I Borghamceßa r a, Raadh oc menighet Jom byggia oc boo i IV atz.fien a, thet mich cer til withandee w o rd h it, at i haftoin fa g h t och lofwath Niclis S tensfon, at i wilia w ar a uppa m it w årfia oc fomlika hafwin i faght, och lofw at honom ath i wilie fia celler g r ip a min fw en f f ce pp e Ty'oi, &c. hwilkit ja k a f f idher eij förjkyllath hafwer, &c. Æ n befinder ja k thet ath i gangin fw a mich œ fte r , oc mina tjœ nara medh falfkketh och fô rrœ d ilfe , tha fkulin i witha f o r f a n t, ath ja k w il f a r a fw a meth idher oc idher Stadh ath i fkulin thet aldrich fo rw in n a fw a lange fo m ÔfierGôthland f i a a r, ont ja k befinner falfkhet och fô rrà d ilfe a ff idher. Thy kccre w in e r, tankin her annarledhis til fw a ath i takin iher eij fkadha u t i , oc lialdhin mik then tro oc lo f w a n , fo m i mich fa g h d hafwin , fom ja k a ff idher fo r- modat h a fw e r, oc wil ja k meth Gudhz hielp f a r loefi tiidh i landit koma ocl hwilkin ther ja k tha forfinder at mich hafw er g a n g ii efter meth tolik falfkhet oc fo rrced ilfe, tha fkal han fa a the loen ther fo r fom han forthicent hafw er. Scriptum N icopie, vigilia asfumptionis beate V ir g in is, meo fu b Sigillo. K a r l K n u t s s o n , M arfk och Rike- ftns Forftander i Sw erige.
r ) V . L a g e r b r i n g T . III. p. 5-j8> coll. c. T . IV. p. 105. U n de numerus Senatora m contra legom M AGNI ERIKSSON adeo his
14
De
CAROLO C A N U T1
Ejusque A dm inißrat. Regni.folus feuda fere diftribuic; hinc calumniæ o r tæ , quod R e g n i redirus in fuos ufus c o n v e r te r it, fibique foli pro- f p e x e r i t , quas ei Sudercopiæ injicere aufus eft Br o d e r u s Sw e n s s o n Confiliarius R e g n i & Eques s). Comitiis Suder
copiæ habitis adfuit, nullas v e r o ibi coram Senatoribus contra C A R O L U M querelas aperte protulit. D elib eratio
nibus finitis cum magna militum & amicorum cohorte , quos p r op r io fumtu alebat, dom um profe&us eft. In iti
nere tamen Sudercopiam revertitur*, fuos fe exfpe£tare jubens , feroci animo & probrofis verbis C A R O L U M a g greditur, eumque variis vexat criminibus. Præfentibus pluribus R egni Confiliariis, infolentiæ ejus teftibus, eum in carcerem C A R O L U S conjecit & adhorrante quodam amicorum capitis d am n a v it, quo fa£to fequenti die m a
ne poena ple&ebarur. H o c fa£tum C A R O L I imprudens, non tamen tam in j u f t u m ,u t perhibent quidam H ifto r ic i, judicare posfumus. Sed obfervationum qualiumcunque finem jam facere imperat temporis & limitum anguftia.
turbulentis tem poribus au ftu s fu e r it, jam fere ignoram us. Quid L a -
g e r b r i n g i u s hac de re tradat fupra annotavim us.
5 ) T o ta haec narratio ab auftore Chronici Rhytm ici eft praeter - misfa. B r o d e r u s erat potentisfimi A b r a h a m i B r o d e r i e fratre nepos, inclytæ familiae, quam Tjurhufvud, v ocant, fator. Praetor mi
litiae navalis jam 1431 tres naves Lubecenfes abripuit, fequenti vero anno, cum G r e g e r o M a g n i , Capi aneo totius exercitus Svecorum,
& H e r m a n n o R o d e n k e r i c e aliisque Svecis Nobilibus, per feptem annos Lubecae captivatum tradit E r i c u s O l a i . Cfr. praeterea H a m s - e o r t ad. a. 1432. P e t r . O l a i apud L a n g e b e k Script. Rer. Dan.
T . I. p. I4 r. Chronic. Slav. ap. L i n d e n b k o g . p. 215. B r o d e r u s e captivicate redem tus E n g e l b e r t i partes tuebatur, & ab eo Dux arcis W arberg conftitutus e r a t, quam arcem alii CARQLUS tradiderat.
