Vindiciæ principii moralitatis, a necessitatibus physicis derivati. Quas venia ampl. fac. philos. Upsal. praeside mag. Dan. Boëthio ... dissertatione graduali exhibet Seth Wallquist, v. d. m. Nericius. In auditorio Gust. maj. d. XII Febr. MDCCLXXXV. Horis

lo-VINDICLE PRINCIPII

_{M0RAL1TATIS',}

A

NECESSITATIBUS PHYSICIS DERIVAT!.

QUAS

VENIA AMPL. FAC. P HILOS. UP SAL.

PRAESIDE

MAO DAN.

B

PHIL. PRACT. PROF. REG. ET ORD.

DISSERTATIONE GRADUALI

EXHIBET

SETH

_WALLQUIST,

V. D. M.

NERICIUS.

IN AUDITORIO GUST. MAJ. D. XII FEBR. _MDCCLXXXV. HORIS A. M. SOLITIS.

U P S A L I JE ,

VIRO

MAXIME REPERENDO ö* CELEBERRIMO,

S. SANCT/E TMEOLOGI/E

DOCTORI, DOMINO

JOHANN1

GUSTAVO

FLODIN,

SACR,E REG. MAJESTATI A SACRIS ORDINARIO, AD TEMPLA ADOLPHI FRIEDERTCI, SOLNA ET ULRICHSDAL

PASTORI,

CONSISTORII UTR1USQUE URBICI ET AULICI HOLM»

ADSESSORI,

REGIORUM ORDINUM EQUESTRIUM

SACELLANO,

PATRONO SUMMA ANIMI VENERATIONE

AETERNUM COLENDO,

SACRATUM VOLUIT

VINDICLE

PRINCIPII

MORALITATIS,

A

NECESSITATIBUS

PHYSICIS

DERIVATI.

$. i.

uanquam cauftae,

quibus

diriguntur

mentis

hu¬

manas confilia, vi & efficacia _non deftitueren-tur _{fua, etiamfi ingenio} humano haud

penetranda

la-terent _obfcuritate, & Philofophi easdem fuis attre&a-re explicationibus _nunquam

conati

fuiflent; noftra

_ta¬ rnen hand _parum intereffe arbitramur, _{ut, qua par}

eft _{induftria, indagatae, in ea collocentur luce, ut eas¬} dem videre, fuosque in ufus convertere fciant

mor-tales. Nemo fane _{fuperfluam, quam in explorandis} corporum viribus

collocarunt

fapientiae

Studiofi idcirco

judicaverit, curam, quod easdem mutare & fua

defrau-dare efficacia non valeat humana induftria; adeoque

non majori jure _eorurn

improbaremus

labores, qui

cauftas defideriorum 8z a£tionum humanarum a

pri-mis fuis & _{originariis deducere principiis conantur,}

quippe qui eo tendunt

vel faltem tendere debent,

ut

eo feliciora, _quas 'ad _communem falutem

augendam

hominum commoveant _animos, habeantur

inftrumen-ta, & veritas ipfa, fuis fpendefcens radiis, opinionum

& licentiat noåem _{difpellat, ne inani umbra decepti} mortales in _{perverfa ruant, veras fuae obliti felicitatis.}

Grato _{itaque agnofcimus animo,}

_{Philofophorum}

cu-A 2 _ram,

4 Vindiciß principii Mornlitatis a

ram, qui

rei

_tam

utili

indagandas

ingenium

&

vigi-lias dicare voluerunt, & quamvis in

diverfa

abierint

fententiarum divortia, opinionesque

interdum

pro

veri-tatibus venditaverint, id tarnen eorum operas acceptum

referimus, quod alienis

edofti

periculis,

errores

evi-tare difcamus. Longum nimis & _a

propofito

noftro

alienum föret fingulas illas

diverfas,

quas

inde

ab

in-cunabulis Philofophias de

morali hominum

indole

pro-creatas funt,enumerare opiniones; ad

duas

tarnen

princi-pales

commode referri

poffe

mihi

videntur,

quarum

una

Pythagoreae

& Platonicae

Philofophias vicina,

dignitatem

& excellentiam humanas naturae in primis fervare

vifa

fuit: altera vero Democriti & Epicuri placitis

magis

congrua, iftius

femper

accufata

fuit

criminis,

quod

humanam indolem a debita dignitate

dejecerit,

licen-tias & fenfualibus nimis favens voluptatibus» Illam

qui amplexi

fuerunt,

ut

fuam

explicarent

&

defen-derent féntentiam, tortuofo femet ingerere

Methaphy-cas Labyrintho hand dubitarunt,

cujus

exitum

inge¬

nio humano invenire, me quidem judice, omnino

de-negatum

videtur.

Hane

vero

qui

defenfitarunt

,

experientias &

fenfui

communi

congruam

ingredi

viain arbitrati funt, & _{quamvis licentiam} eorum

bo-nis cum omnibus abhorreamus', inficias tarnen ire non

poflumus,

quin

multa

a vera

philofophia

haud aliena

tradiderint, & quin in eorum fcriptis

vitas

humanas &

focietati _{plures hucusque}

_videre

_liceat

profuturas

_pla¬

nas & perfpicuas

de

indole

humana

veritates,

_quas

fru fira ab illis _{quasreres, qui}

_Platonicis

_imbuti

prin-cipiis

orthodoxam magis

defendere

do&rinam femet

jafla-veceffitatihus Phyßcis derivatt, f

ja&arunt. Cum vero

fieri

non pofie arbitremury

ut, quae veritatis evidentia fe commendant, faluti

hu-manae inimica fint, _{operae pretium} efie judicamus, _uty

hsec inter fententiarum in re tanti ad felicitatem

no-ftram _{ponderis divortia, quid verum fit enodetur, §:}

a _{fpuriis &} licentiofis, _{quae illi immiftae videntur,}

opi-nionibus ita _{purgetur, ut illis, quae interiora rerum}

perfpicere

fibimet conducere

putant,

expeditus

nec

fallax ad humanam _{cognofcendam naturam pateat}

a-ditus. Hoc _{ego confilio, principiis moralitatis ad te¬}

norem _{Philofophiae ab experientia incipientis} brevi-ter _{propofitis, eadem ita illuftrare conabor, ut,}

gra-viora, _{quibus vexari folent, dubia excogitata} remo-vendi ånfam _praebeaim

§■ IL

Philofophi, quos inter de origine cognitionis hii-manae a fenfibus _{repetenda convenit, de moralium idea¬} rum ex eodem fonte _{principio dubitare nequeunt.}

Vident _{igitur, has ideas non tantum a pluribus}

fim-plicioribus per fenfationes notis coaluifie, verum etiam

ipfas compofitionis caufias a fenfibus efie repetendas. Cum idcirco moralem hominis naturam _explicare

co-nemur, id _praecipne agendum _{exiftimamus, ut, quae}

fit caufiarum ad ideas morales formandas in fenfibus

fundamentum, & qua vi dirigantur, appareat. Vis illa

fentiendi, per externa fe manifeftans organa, primam

boni _{malique ideam animo fubminiftrat, quorum vel}

praefens fenfus vel recordatio necefiitates hominum originarias & primitivas efficiunt. Ab hoc principio9

lon-é Vinäiciß principii Movalitatis a

longe quamvis

ab

iis,

quibus cultiorum

hominum

ani-mi moventur, caaffis remotum videatur,

facilis

ta¬

rnen ad omnia, _qux hominum

confilia

a£ticnesque

agi-tant, momenta ingenio humano

videri

poteft

transgres-fus, fi rem attentiori perfcrutari

oculo

voluerimus.

Primo enim _{phyficae hx necehitates}

_ab

_immediatis

_in

fenfus _{impreffionibus ortas, numero}

fenfim

_augentur

plurium rerum

experientia,

deinde varias

illis

jungun-cur res, _{quae per} fe _nec boni nec

mali ideam ciere

poffunt. Oritur vero

hxc

conjun&io

vel inde,

qaod

neceffitatibus fatisfaciendis inferviunt, vel etiam nuda

aflociatione idearum, ad quam formandam

habitualis

hominum inde ab infantia ftatus _{impellit, qui (i}

con-ftans & _{fingulis hominibus communis}

_fuerit,

indivul-lo ideas conne&it vinculo, adeo ut animum (ubire

nequeant, quin gratus ingratusve ex

illarum

prtefen-tia oriatur fenfus. Neceffitates _{porro noftrae, five}

im-mediatse (ive mediatse fuerinr, non tantum prüfend

im-preffione anirnos hominum urgent, verum in memo¬

ria refervatae ita redeunt, _{praecipue poftquam (igno-}

-rum, quibus easdem exprimere didicimus,

arbitrario-rum ufu majus imperium in ideas noftras

habituales

exercere valemus, ut ab iis, _quas dudum experti

fal¬

mus, ad illas, quae nobis in pofterum imminent, con-cludamus, & fic _{fpe metuque agitati providam}

futu-ri _{temporis curam gerere necefium ducamus, nec a}

praefenti

fruitione boni

felicitatem

noftram unice

aclfi-memus. Hifce jam _{longo intervallo bruta animantia}

fenfu boni & mali, _{primitivis noftrarum neceffitatum} cauffis haud _{difiimili, prsedita poft nos}

_reliquimus,

_quse cum

neceffitatihis Pbyßcis derivativ 7

cum coeco magis

inftindu agitari

videantur,

hominis

a dudum parta _rerum

experientia

futura

colligen-tes, fibi fapienter in

futurum

profpicere

(ciunt.

Sed

non folum ad ea, _quae

individualem

noftram

fpedant

felicitatem, impellemibus

defideriis

phyficis

perveni-mus, verum ab iilis quoque procreatum

efle,

quod

cum aliis nos jungit, vinculum,

facile

evincitur.

Nam

primo ipfe

immediatae

natura

neceffitates

ad

focieta-tem qualemcunque

fecuritatis

&

commodi

cauffa

cum aliis ineundam impulerunt.

Secundo

illa,

quae

iis

originem debent,

mediata

hominum

defideria

ab inita

hac confortäone auda & amplificata

eandem

magis

magisque

neceftariam,

utilem

jucundamque

reddunt.

Hinc nova oricur neceflitas Societatis vinculum

fer-vandi & roborandi, quae in

reliquis

omnibus

indivi¬

dualem _fpedantibus

_felicitatem

defideriis

cohibendis &

augendis virn

fuam

exercet.

Tertio

a

fenfu

propria-rum neceffitatum de aliorum defideriis informamur,

Ulis eadem ac nobis ipfis tribuere

iura difcimus,

&

ab habituali cum aliis vivendi

neceifitate

imaginatio-nis vi eorum induimus perfonas, & intime

adeo

cum

illis coniundionem fentimns, ut eorum falutem no¬

ftram _{efle putare poflimus}

_&

_n

bil

homimbus

five

läs¬

tum five trifte fuerit, evenire poftit, quod a

nobis

a'ie-num exiftimamus. Proprise itaque

ftudium

felicitatis

ab immediatis _phyficisque

_{neceflitatibus}

_ortum,

&

variarum rerum cum illis conjundione amplificatum, intra _{prxfentis boni}

_fruitione

_haud

continendum

_{, a} neceftitate focialis vitae temperatum eam

format'

mo¬ ralem indolem , qua virtutum

vitiorumque

[capax

•

$ Vindieiß prinetpii Moralitatis a

fft natura humana, qua nobis

ipfis, cognatis, amicis,

civibusque nofiris

& toti

denique

generi

humano

at»

que

poltericaci confulere

pofiumus,

quaque cum

fum-mo fapientifiimoque _rerum

Creatori

&

Gubernato-re _conjungimur.

§. III.

Hanc moralitatis humanas _{explicationcm, plana} quamvis &

fenlui

hominum

communi apprimc

con-veniens videatur, tarnen aliquid fufpe&i &

dignitati

naturas noftras contrarii, in fe continere quidam

cre-diderunt, quorum gravioribus

obviam

ire

objectio-nibus _{jam noftrum erit. Viderunt}

_{fcilicet hanc}

ex-plicationem ab

eisdem

fere

ineipere

prineipiis

ac

illam,

quam Epicurei cum veteres tum

recentiores

adhi-buerunt, illam itaque eodem

habendam efle

loco

exi-ftimarunt; & cum facilius fit odiofo nomine

infamiae

inurere notam illis, qui opinionibus noftris contrariam

fovere fententiam fuftinent, quam merita iliorum rite

ponderata

dijudicare

,

fa&um eft,

ut

cum

peftilcnta

Hobbesii, & qua noftra astate Epicureorum placita

no-va luce colluftrare conatus eft Helvetius , do&rina

a

quibusdam reprobata &

rejeeba

fuerit.

Facili

_ta¬

rnen negotio illam ab _utraque

diverfifiimam efie

pa-tebit. Hobbesii _{do&rina a) mifantropias plena}

tyran-

ni-n) Elegantiffimum de Delictis & Poenis Beccarias libellum

per-legentes, edit. Call. impr. 1773. illi annexas vidimus vindicias qnas.

dam titulo: _{Jugement d'un celebre Profeffeur fur le livre des d'lits W} des _{peines, quibus colligimus, celeb. aurei hujus operis Auftorem}

fi-necejffitatihus Pbyßcis denvnti, 9

nidique

favens

his praecipue vertitur cardinibus,

fci-licet _{quod malevolentiam, invidiam, ceteraque} fa-luti communi contraria vitia adeo neceflariam cum

proprio felicitatis ftudio habere contendit

conne&io-nem, ut ab illo divelli nulla ratione _{poflint, eadem}

itaque, nifi externa _{& pr^cponderante Superiorum vi}

cohiberentur, aeternum inter hömines bellum _paritura

efle autumat. Nos vero meliorem de humana

indo-le foventes _{opinionem , malitiam fine cauffa illi tri«}

buere nefas _{ducimus, & ab ipfo naturali proprii}

com-modi ftudio _{conjun&ionem inter homines mutuumque}

amorem derivandum _{efie flatuimus. Deinde} a nobis

praecipue in eo difcrepat Hobbesius, quod focietatem, (ive a neceffitatibus noftris inter _{homines fo-rmatum} vincolum, _{denegaverit, ömnia, quibus cohibetur}

amo-ris _{proprii vis, a Societate civili, Legislatorumque} ar-bitrio _{deducens, quae fententia, quantum & Hiftoriae} hominis & accuratiori indolis noftrae _cognitioni repu-gnat, tantum quoque ab illa, quam nos tradidimus,

abhorret _{do£trina; homines enim propriae falutis}

ftu-xdio a£fci focietatem & fibi neceflariam & _unicüique

pro-hcuam efie _{vident, & fic cum aliis conjunfti a} focie-tatis vinculo & _{generis humani flore, normam}

cer-tam & indubiam a£tionum _{colligunt, omni focietati} civili _{omnibusque Imperantium mandatis priorem.}

Quod vero ad _{Epicureorum ab Helvetio raro}

in-B

ge-ne fucceflu adn i titur _{anonymus ejus defenfor. Cumque doftrinam} tra-diderit BeccÅrta a noftris _hand alienam _{principiis, iiiius vindicias}

nobis quoque adpropriantes, ad iIlas perlegendas Leftorem remittere non dubitamus.

10 Vindiciet principii Moralitatis a

genii

acumine

reftauratam

do&rinam

attinet,

in

eo

praecipue

illam

a

noftra

alienam

efte

deprehendimus,

quod minorem quam par

eft,

refpe&um

habere vi¬

detur _conjun&ionis illius, a

fenfu

propriarum

neceffi-tatum necefiario ortae, qua,

imaginationis

vi,

noftrae

quafi

exiftentiae

(enfum

ad

glios

extendimus,

eorum

occupantes locum,

&

triftia

quaevis

laetaque,

quae

illis

acciderint, eidem repugnantes

(i

abfuerint

animi

af-fetius, nobis ipfis

quodammodo

attribuamus;

cui

mentis humanas indoli (i addis eas, quae

ab

habitua-li cum aliis vivendi ratione derivantur, idearum

as-fociationes, facile evincitur, nos non eapropter

(olum

aliorum miiereri ipfortuniorum, quod nobis

eadem

im-minere exiftimemus, vel quod cafum

quendam,

in-dividuali noftrae feiicitati amicum vel inimicum

exin-de _{fperemus aut}

_{reformidemus,}

_{fed quod}

nulla

_prae¬ via a commodo aut incommodo petita ratiocinatio-ne, neceffaria a ftatu noftro fluente

idearum

affocia-tione mali _{bonique fenfum in nobis excitatum}

repe-riamus. Hacce fi corrigerentur explicatione, ea, quae

de _{principiis a&ionum}

_humanarum

tradidit

Helve-tius, nos illi in plurimis aflenriri,

fateri

non

eru-befceremus, de eo tarnen folliciti, ut ea, quae

ni-mio forfan novitatis & _{paradoxiae ftudio veritatibus a}

fe _{propofttis infperferit,}

_{fophifmata, ad}

_licentiam

in-eautiores, _{quales plerique}

_{fere funt Leclores,}

ftimulan-tia, qua decet cura, removerentur.

§- IV.

-g

Contra _{illam, quam pro genuina habemus}

_&

na-neceffitatibus Vbyßcis derivnti , 11

natura noftra conformi, moralitatis humanas expli-plicationem,

paffim

quoque

monitum

fuifle

videmus,

quod juftam non

admittere

videtur

difFerentiam

in-ter rerum quarumlibet aliarum,

neceffitatibus

&

com-modis noftns infervientium, utilitatem, illamque, quae

ab hominum confiliis & a&ionibus nobis provenit.

Eo enim, quod omnes a neceffitatibus

petendas

efle ftatuimus moralium idearum caufias, omne quoque

rerum pretium ab utilitate unice metimur, _quo fieri

nsnnulli credunt, ut non alio modo homines, quam

res nobis utiles magni faciamus, _nec alia ratione

juftitiam quam pulcritudinem exemp. grat.

laudemus.

Libente-r _{quidem concedimus pretia rerum ab uti¬} litate derivanda ede, non tarnen inde Fequi arbi-tramur, ut ecdem adprobationis genere res & ho¬

mines, mentis confilia & fortuitos cafus

dijudicare-mus. In illum quidem illapfus fuit _errorem "Gel» Hu-me b}, _{qui graviffimis} dubiis _communem Philolopho-aum de libertate mentis humanas dodfrinam vexavit,

libertatemque ipfam, fra£fca argumentorum vi, quibus defendi fölet, corruifie autumans, cum virtutis a vi-tio differentiam defendere conatur, eo deducitur, ut

adprobationem

virtutibus dandam ab illa,

qua

alias

res utiles, pulcras, jucundasque laudamus, haud

dif-ferre contendat. _{Hujus (ententias failaciam non}

fi-ne fucceffiu monftrare adnititur Celeb. Beaty _{c), a}

fophifticis metaphyficorum argumentis ad fenlum ho¬

minum communem _provocans. Non noftrum efl:

dif-■- ■ ■ - • - i,i ,,-„i. , . i.

b) Effnys T. II.

12 yinåicidd pvincipii Mor_alitatis _a

difficiles & abftrufas de libertate mentis _humanas

qu&-fciones _{refolvere; easdem enim ingenii humani viri¬} bus haud refolvendas efte exiftimare _{poffemus, fed}

tarnen differentiam utilitatis ab hominibus _profefbe

ab illa , quae aliis debetur rebus, firmis ftare

funda-mentis contendere non dubitaremus. _{Experentia enim}

de diverfa rerum indole eruditi eas in certas, prout conveniunt vel _{difcrepant, diftribuimus clafles, (ic res}

inanimatas ab iis, quai vita & motu fpontaneo

gau-dent,has vero ab illis, quas relationes rerum pondera¬

re _poffunt, diftinguimus. _{Hae qualescunque fuerint} res nobis & commodum & detrimentum _adferre

pos-funt, fed diverfa ratione, alia enim via res _quatenus inanimatas ufui noftro _{adaptamus, alia quatenus vita}

tantum fruentes, alia _{denique quatenus ratione}

prae-ditae _{funt; illa igitur ab aliis rebus diveria indoles,}

quam in agendo rationi tribuere experientia docet,

fufficiens onmino eft ad _{diftinguendam}

adprobatio-nem aflionibus humanis datam ab illa, _{qua alias}

no-ftrx faluti amicasres amamus _{magnique facimus.} Fue-runt _{nonnulli, qui adeo difficilem effe hunc, quem}

folvere _{jam conati fuimus, nodum crediderunt, ut}

novum _{fenfurn, cujus ope a&iones hominum}

dijudi-carentur, animo tribuere neceffum putaverint: cui au>

tem ufui vix video; fenfu _{enim ejusmodi morali}

de-ftitutus, an nefcirem, alio modo evitandum eile peri-culum e. _{g. a} lapide de teclo quodam _ruente

caput-que meum minitante, alio modo a cane rabie

corre-pto, alio vero ab homine aliis infefto ?

veceffitatilus Pbyßcis derivat i, 13

$;

v. ;

Qusri quoqne

fölet,

annon

moralitatis

a neces-fliatibus _Phyficis derivatio

illud

fecum

ferat

incommo-di, ut virtutem externarum rerum

in

mentem

no-ftram efficacis fubjiciat, eamque certa

omni

&

immu-tabili notione _{priver, Ted brevitati}

_litantes

qusftiones

has _{reliquasque, qus}

_moveri

_de

indicata

_a

nobis

mo-raliiim _{origine folent,}

_Leftorum

_fagacitati,

quibus

no-ftram meditari fententiam _{volupefuerit,}

_enodandas

re-linquimus. Gravius tarnen, quam

quod filentio

prster-ire _{poffim, eorum}

_videtur

_argumentum,

qui,

doftri-nam a nobis traditam excellentiam humana tollere na¬ tura & ad altiora poft fragilem hane vitam

fpirantia

animi defideria deftruere contendere non dubitarunt,

quod fi

nefandi

hujusmodi criminis

rea

effet, eandem

ut faluti humans inimicam omnino rejiceremus.

Di-ximus _{quidem a}

_{neceflitatibus}

_phyficis

derivandas effe

idearum _{mo^alium cauftas, inde tarnen}

concludi nulla

rätione _{poteft, quod}

_felicitas

_humana

ar&is

_earum

limi-tibus contineatur. Vires animi ad agendum

impellunt,

fed _{ipfam tarnen}

_virium,

_anims

_noftrs

_propriarum,

ex-ercitationem, earumque confcientiam

perfe&ionern

hu¬

mans conftituere naturs, atque illius procreare

fenfum

felicitatis arbitramur. Omnia, qus hunc tollunt

perfe-*

Öiionis & felicitatis fenfum, humans non convenire na¬

turs contendimus, vires vero mediatis &

afiociatione

formatis defideriis fatisfaciendo maxime exercentur, &

exercitats de noftra teftantur excellentia, fpemque

fu-turi _{aperiunt. Si in hoc}

_noftro

_ftatu

_initium

_virium

_a

phyfico cepimus neceflltatum

fenfu,

quid

impedit,

ani-14 Findiciaprincipii Movalit. a

neceßitätib. Phyficis

derivati. mo _{propriis opus} fuerit, in alio futuro & ad folatium

mife-riarum humanarum _{exfpe&ando ftatu incipiamus? Qui fpei} huic amicam _{humanoque generi confolatricem meditari} voiuerint Bonnetianam _{d) de futura hac conditione}

hypo-thefin, fpem omnem futuri a noftris deduci pofie

princi-piis inveniet. Antequam vero huic,qua; longiorem meruis-fet _{difquifitionem, rei finem imponamus, temperare} no-bis non poftumus _{, quin ex} annotationibus Gel. Garve

ad Philof. Mor. Ferguson _{d) adje£tis, ad noftram de} deftinatione humanae natura; _{explicandam, fententiam} fe-quentia adferamus: die Vorfehung, fo Jcheint es mir, führt

alles, vas lebt, aufeinem immer gleichen wege , durch ue*

hing ihrer kräfte, zur Vollkommenheit. Das 7hier, indem ße

es mit _{feinem Futter, feiner Gattinn, oder feinen Jungen} he-fchåftigt. Den Menfchen, indem ße ihn zum Ackersmanne,

Künfller. und Regenten macht. Aber einigen ihrer Gcfchbpfe,

die nochnicht _{reifgenugfind, ihre Geheimniffe zu verßchn, hat}

ße ihre vahre und Uzte abficht verborgen. Dem beflen, dem edelflen, mit einem Worte dem tugendhaften Menfchen hat ße etwas davon _{offenbart. Arbeite,Jagt ße zu ihm um dein Brodt}

zu_{gewinnen, dein vermögen in Sicherheit zu fieüen, dein}

An-fehn zu vermehren; um deinen Freunden, deiner Stadt, deinem Vaterlande alle _{diefe Vortheile zu verfchaffen: aber wij]e,dafs}

du _{felbfl weit mehr der Endzweck biß, warumjene fachen von} mir _{auf deinen Weg gelegt worden, damit dich mit denfelben}

bearbeiten, deinen Verftand brauchen, dein Herz mit _neigung

anfüllen, deinen Fleifs und deinen Mutb üben konnefl; als dafs

die_{Erwerbungjener Sachen der Endzweck} vare, warum ich dich

gemacht habe. Daher, wenn du alle diefe Sachen verfehlfl*. fo

bleibt dirnoch immer der _{hochfle Endzweckunverlezt. Qiiae cum}

a noftris prineipiis _{non aliena fit} fententiä _{, ea qua; idem}

Laudatillimus _{Philofophus ad Epicureorum infringendam} do&rinam _{p. 390fq. adfert, noftram non tangere opinamwr.}