Dissertatio mathematica de novis in cœlo phænomenis, qvam ... præside ... Joanne Bilberg ... publico examini modestè submittit ... Johannes Tranhemius W-Gothus, in auditorio Gustaviano maj. ad d. 27 Januarii anno MDCLXXXIII

■Q. F.

Diflertatio Mathcmatica De

NOVIS

in ccelo

PHiENOMENlS.

qvaro

In

_{Regia Academia}

_Upfalicnfi,

Adprobaate VcnerandaFacukacePbilofophica,

PRvfcSlDE

Ampliffimo ClartJJimoque Vir»

DN.

_JOANNE

Mathem, Profefforc Qrdinario,

publico cxamini modefté fubmictit ' S:' M:'"

_Stipendiat

_ius

JOHANNES

TRANHEMIUS

W-Gothu$,

Ib Åuditorio Guftaviaao _{Maj. ad d.} 27kmiarir

Aooo MDCLXXX III.

UPSALIl

£xcudit Hcffims Cnrh S. R. M, & Acad. _{Upfal. Bibliopd*«}

Oya/iti

etiam

ptifcisftderalüfdentiafit aftimatatempsribus,

hoc &vo, dplerifquevel maxtma_, inter mortale/9

qvauti

dignitatis, tnerito ftio babeatur, monftrunt cum plurium Europa fummorum %egumat Prwcipum, tum veterum non _{paucorum fingulare bujtis} ßudium _{non minus qvam}

fitmptus maximi in illam coüati, qvorttm propserea nomtrta, donet

(iiiera _{lucemtpradicantur: Cognitionernnamque prabet hat% non}

pra-ftantium metallorum. non micanttum gemtnarum auf _{Lapidurn pretio»}

forumtqva omniäob praßanttam Jummam » Jpiendortm*

peüuctdtia-tem ac _vivacet colores magni aftimanmr,_{cum tarnen} quanticunque_va*

loris _{fint, intlufa tenebris non lucentia prttium ornne prorfus amififfe}

v'tdeantur ; Verum bas omnibtts fuo fulgore , colore vivaci ac ornatu

longe eminentijftmorum fiderum, fwe qvorum lumine , in tenebris

plus qvam Cimmeriis viyeremut. Hac dilla fctentia nobilijjma non

unt fed _{omnifacultati infervit, ommqut ordinific eß neceßatiautne*} mo in _{Rep. ed[altem aliqvali eurerepoff'.t. jnterea nec diffitendumt}

fiin ulla aha, hit Syrtes acfcopuloidtffictiltatttmfe offerre, circaqvot

non _{paust eximii Mathetnatici omr.em lapidem movetido, tantum}

demum _{( qvod admtrattmcm , ß uüum aliud, meretur maximum )}

pr&ßiterunt, utin fummaremotijfimorum a fenßbusßderum perplexi»

täte , tantam confecuti ßnt _{evidenttam, ut nonfolum loca\ fed} mo¬

ut in mukös annosfintfotmidint _{uofceueajtpraauereqvtant.} Cetes

rum_{[uutadbuc multa} vel inqvirenda_{vel inqviftta certiora reddend&}

fcßufttj ita profuabanitate omnibus fetulu optimum Numcn dona _fua

difptnfam buic noftroakquid fervando Telefiopii _{inventioneffxnßr}

unten-So non fatis Uudando , multa incmloPbanomenapatefecit. Hat me

abhit _{praciptteßudiis, intundamtranqrilhtattm Jfdptusperdpi} enternin

adm*rat\onem adeo rapuerunt ut_{ffecimen altqvod ingenii editurus» in}

hifceme excerecre &obleftari placuerit, cui etiam magnut iüecome^

ta _{nuperut Anno 1680 in men(e Kevembri & (eq.}

ionfpeäust

qvtqtie d Praßde meo Clarißano primumqvodegofciam ohfcrvatus eft,

occajiottemfatisdptm pr&bum Qvod nife ituervefnffetS.a %:<t Mttit

clementtß'ma voluntas ut peraltquod tempus _{aliud negotium}

expedi-turus inLivoniamabirein ante annum& _{qvodtranfgredmr darevolupe}

futti fei ob feßinationemmibi impofitamin boc tempus differreaqvum

fuit, Argumentum B. L. fe ipfumfatis commendat, qvod a. profua

exceUentta debitenonfittrabtatumin _{cauffd fuit} , tum imperata, _ut

dixi,feßinatioqvs htc omnia minus limate _longeffu, tum ratio tnßi.

tutt » utinbotabßrufifftmo uranita fubtilttatis _negotto

, nudé probabi*

lium auttoruv.i_{fententiis adbarens materiabujus ulteriorem A} pracepto-rtbut expoßt'tonem haberem. Hoc tarnen non taccndum , plura _circa

hocnegotium_{fe offene}velproltxiusexplicandaveldatis _{addenda, potiff}

ftmumincap.pojteriort de fatellttibus Planetatum, circa qvos nuper-rime _{obfervationes clariffimorumapud exteros Matbemaricorum}

aliqva

aperucrunttqvibuiixm tertuobtauffa* (uperfedeo & pauca bat _qvalia

tarn antea _{congeßa funt in medium proferens ad te B. L,}

confugio,

digners qva defunt Tuofolito favore complere meque Ttbt com*

Java

Sanöa

Trias!

C

AP.

Pri

us.

Thes. 1.

Ovorum in codefli hoc thcacre

Phrfoomcn&;n, qvaraaggredimur, tra&ation&m contexcurs» in _ipfo

limineindicacumvplumus hic å

no-bis tanturnintelligi_ea,quxad inßas

ße^llxfixa2,Ccmcriar3 Plancticzye,

lut_{dcluper éregione}zetherea_retcs

oriri videntur, auc _{anciqvis non}

percepca & conlpida, hoc Sc proxime

iupcnori

feculo,

opeinilrumentorutn opticoium, adjamenco maximsne«

ceiiarioac_{longe unlilltrno, apparuere,}

Thes. IL

'Fruna_itaqucnoflia dt rara-j qvm

ftatis _{temponbus in coelo locum fuum , more fixarum,}

nonmutantes _apparuerunc, interjectoque _temporis

in-t^rvalio evanuerunt, _qvarumhifloriam,qvibusyifjefunt temponbus, tanqyanVexternutnearumxpirjoiov,antequa

adnaturamearumcognofcendam dscamur_{praemitcerecft}

animus. De cerero ficut inficiandum non eft, multa åcondito orbe_{peregrinain coelo}

_prodnfTe

_{copora, tam}

interfixa _{qvamerratica,å nemine aut forte paucis} anim-adverfa, ac_{eapropterIcripto cui}

indubie fidendumeft,

hauttradita, _{(a) de iis certi} ahqviddetermioarenon

va-dentes,ca,quorum ex indubitacae

fidei

fcriptoribus

&

ccele-X ftium

fHumfauCatoribus habere_poffumuscercicu

_{dinenuaggre-'}

dimur,

T Hes, IIP.

Novam caterisparemftellamomniuni_primo,

qvantura-exveterum _icripris coli igerelicet, _{Hipparcho circa}

an-num ante CHriftiortum _{noeatamprobatin}

Hi-ftoriafuanatural! _{apertis verbi's'Plinius:(r) Sedqvoniam} circumftantias hujus

_phdfnomeni

omnes, _Hipparchi

fcri-ptis

déftitutl,å

Plinio

aliove feriptoreidonco, non

habe-aixius, an ftellarevera fuerit fixaj utvulcBrahe _{Q/J &}

Mercator , (Oanjiixtaaiiorum non mediocris

cruditio-nis Mathemacicorum _{opiniöncm »Cometa » multum di*}

Pceptatumeft prsfertim qvod, praeter natoräm

fixarum;-motum_proprium å Plinio_eidatum deprehendimus, hoc-que

Hipf^arcHoipfi fufpicionem

_dediHe, anomnésqvy in

coelo fixas videantur

_{ftellxmotualiqvopröpnogäudérétS}

Nosvero _{proptermotumtalém hoc merito in numerum}

Cometarum conterimuslidus,_{circaahqvam fixarüm} rur--fum fuum abfolvens, cuiusrei radoneminfenusde

come-Carunrmotu reddituri,

Änno 157 5 Tychoni Brahxo notabilis in Cafliop^a vi'

(a eft ftella, qvam 11, Nov. primunia fe oblervatam

cir-caNovilunium In 5. Novemb. incidens initium lisum

lia-buifte cenfet; Hujusraotus, _{prxterqvam qvod}

revolu-tioniuniverfali_{obtemperaverit,}

notanpotuieiuilJusjFor-marotunda & cceteris luminenon _{dilpär$ honore orrines}

fixas, etüm_{prima? magnit, excetfit,} necVeneri, dumin

perigeoeft

cedens,

qvamtamacuraténotavit, qvoad

fi-tirin

(b) Rlet\in Alm. N. Sett.t. Iii %.p. ijr, Tycho p". 1J7. (c) \H, «, jl60.

tum _{refpeäuEccliptic«& ^Eqyatom,} inqvifitioBepari-ter

parallaxcos,

_{qvamnuliam deprehenderepotuit,}

ide-oque nonfölum ultralunam ; (ed cciani extra Planetaria

regionem eopftitutam

efieconfirmavitphiribus^rgume-tis & ratiociniis _{Tycho utdeciuscertitudinenihil}

prom-ptiuseonftare

pofleipfemet

arbitretur.in Martio v4anni fcqventis hoc fidusfucceflive & qvantitate corporis Sc

luminis decrcfcendo evanoic, utexpecutiari _cius dehac

•flella libro conftat. Stellamin Gcto tresmenfesfulfifle

tertiihonoris Anno i _{596 Autor}eft David Fabritius, _qvi

eamin Ariete_{deprehendit,tefte Kepplero}

_(/)

_EroJiiondo 1k_4lcfta(g)

Confpe&a eftindcaliarnultosannos eodeminloco

perfl-Hero, vario tarnenfulgore & honorecorrufcans in

Cy-gni pe&oreftella , qvam Anno >i600 primum

obferva-vit _{Kepplerus ,• & deineeps Hevélio Anno 165 8 d. 1,}

Nov.tertiär_{magnit, confpicuafa&aeft eadem; Anno v.}

166odete^a adAonum —BotA»-8 non _{potuif; ctrai}

demum eidemHeveliofitumfuumeundem iervans fexti

Sc _{7.mi fulgofisapparuittefte1YJercatore(/;)}

Exftitit deindeAnno _{1604 aliain, pede dextro}

ferpen-tarii Venerem _{magnitudine Sc fixasclaritatezmulata (i)}

duravit_{integrum, Sc qvod cxceflit, annum.}

Notavit_{prxterea nobilem Franckerzd. Nov. Anno} 1638inCeto Phocylides Hol vardaqvz tertiivel

fecun-difulgorisinftariucidzcapitisarietis aliquamdiu duravit,

decrefcendo tarnenad _{qvartac magnit, Stellas, ufque}

dumföl inträns

_flgna

_{borealia eam cumcccterisabfcondic.}

A 2 _Hane

(f)inopthiip.446.(g) RJct.lib. 8.Stfl.t.dtNtvuSteUütMf.i.(A)Inafendieß

Hancporro

candcm

codcmqvo

antca

loco

notatamd. 7. Nov* Anno léq 9decumå Bernhardo Fullenio led dir

er-te, _{puta nunc}

_tertix

_nunc

_2.dae

_{magnit* eafquenunc cx~}

cedere . nuncabiis defrcere, reftijt m

Afpendice

Ext-mini Aftronaiiux Lar.foergia_na: lubjunda ideni Phoci-lides..

Deprehenditetiam

incingilo

Andromedxcirca

initiam

anni. _166y , mbuloiam q andam Stellam Bulialdus,

cum oblcrvactonitunc fuigencis_{coaiet.r vacarct}f qvam

aneeannosinie 150 Simoni iViario cum in Jovis

Sa-tellitum _inqviiitione

_eflet

_{occupacus, confpedam}

aiiir-nut, Q/«cum ab lüpparcbo, Tychone, Bijero codi'

fetücacoribusacucaciilRmis nocarinon potuic, eani iiacis temponbus apparer®& latcrc coocludic;

De novilITm& Stellaqv.r circa caput Cyg.ni Anno 1670'

oblcrvabatur , alia tarnen abdia, qua: inpe&ore Cygni

fulgebat, tcftatur Mcvclius (JQ Ii.ec prxcerquam

qvod

obcufias _{aliqyantb fuderic lumen} t in pe&ore aqvite lies par erat9- &

qvod

porrodehac notandmrv, bis

ad

maxi-mum fulgorern,

d«

_4.

fc.

Aprilis

&

ingredientc

M

j«

pervenit,

qvod

null] alii

unqram

(leite

accidiiFe referi;

Mercator (!),

Thcn. IV.

H'xclunfprsrdpua illafideraqv«tanqvam

fixafubdirer-fis _{alpe&ibus notavit Aftronomorum}

_fedufitas,

_verum fubticer.e nosi poflumu'i, plures _{quoque novas} ftellasa

multis obiervatass (Icut å Cl. CalliniinCailiopaea,in

E-ndano& circa _{poium ardicumnocance}

_Mcrcatore

_(m)

nec

(K}lffyilf.adQldenb,stugijScrijtts(/) frtafend. tdAflrwm?*176« (m)Htm£,279

nccnon Gl. Montanari Mathematum Bononi*

Profef-fore, cujus propria

verba

ex Litteris eiugadioci^tatem

Rcgiam daeis,

nobis fiftit Mcrcator

(ra)

qvxcfvi* nota-bilsa iunc hicadducere no» pigebic; Multa,_ipqvit\puf¬

ferneerténovaäe cala vobit tradere,qvaåmulpiannüaberv§m

Cateris prüfetam X _dejunt in crelo- dm jlelU fecund#

magnit, wpuppt naviåejt&que

tranfttü

, proppceinem majore,

åmeC? ahu: occafione _prafértim Cumttte Ateno xbfq

obferva-recoonit#}earumdijparitionemcutanno debearnt tionno*

T/f j bocindtibium,qvoaad* _{i o.} Aprrlü 1668 _nevefttgium_qvi»

dem tllarnm _{adejje amphtis objervo: cwteru circa (ds etram}

qyarta & $-ta? magnit.

immotü.

Piura

de aliarum

ßellarum,

muUitionibwi , plmquamcenlmis*atnon tantifonderk,

anm-taui. &cr.

Nectaccndum _{plures å Riccioloaliisquereccnferi Ziel«}

Tas novas , idque longo catalogo, qvas hic cxlcriber«

jfupervacaneum

ducimus,

qvoniam

hx

partim

proComc-tis habit« funt; (o) partim cum maxima dubitationel

fuisauÄoribus referuntur $ (o) parrim_qvoque

abincer--tit St _anoriymis

_{Hiftoriographis}

_{in(inuantur(2j}

Fr«roifiV novarumftellarum hiftoria qvalicunquc, ut deortuacnatura carumpaucis agamus proxiovim efldfc

qvamvishocin

negbrio,

qvot

Aftronomi

tot

fcre

(unl

Icntentir, exccllentes (anc ÄC celebres firgul*

invea-A _{5 tur*'}

(f);Htm ibidem[ o> R»Vr. Alm K. Setl. i. 8.«. j.Tyebo1.1. fregymn,(p)Vim:

ujUut V*nt«kuå deqvofyei.Stfl.%,f.ijt, (<{jTyfbttm.I.(rey/Mc

■Thr*. Vb

19

cur«defenforcs, tarnen

adduas

claflesopcimö _iureeas

referri_pofle

_arbitramur,

uc

fint;

vzXperpetua in caloSiäe*

ra;veldenovogenerata

Primum _{itaquedeiis qvigenerationem admitcuntaauri;}

oos, qui

vel

inaere

fublunarigenerari,

fivchocdemum

per

illuminationem

;

fiveperioflamationera

fiat,ftatuunc

producimus, . qvorum in numero

fuere

Graminjrus

Leovitius &aTütefte.RiccioIo (r) vet exhalationes fub Luna condeufari inqueccelum dcindc «chereum rapta

admoturaalicuius ftelte fixar_qvamcafu _offendunt

cir-cumferri, illuminationem dcinde å fole _accipientes donec materia earumdiflipetur _& fic minuendo

evane-Icant, cujus opinionis

Chycrarum

fuifie notat Tycho Br. _(/)

Hucreferenda videtur fententiaeorum _{qui fidera harc'in} carlo, _{velaDeoipfo, caufa prima; vel abaliqua}

fecun-da; velearumplurium concurfu _{generari vcl crearii} fta-tuunc, _{ioqvibus eft}Clavius. <v; £x coclcftibus

Plane-tarumSc fixarumeffluvius. f«)£x<:onjunftk>ne

Planeti-rum Poftellus.(#) -Ex materia _{cujufcunque partis}

cceli-Kepplerus. (y)

Ex

materiavi*lade* ad h*ccorpora

pro'

ducendaqvammaximédifpofifar;Tycho

Brab. (*)Lon.

gomontanus,

(«)

aliique.

Thes. VII.

FuitSententiaStellarum novarum Generativa;

fuc-cediteorum_{qviperpetuaeilefidera volunr,qvosintcreil}

Cornelius Gcmma cenfens ftellashas _{in maxima fua}

ab

lf\*oTr»fv

*'

'V*

ru 7' tm>

*'***'-fa*

<

M

In

Spbvarn

Sätrobufti *

\y^b}»aZTn

J

)'Meteor

e. x art. 7.

fx]

de

quo%cc!olusp. 176. Sett.

ä&oculis diftantia efte _{mfenfibiles, verum cum}

aliqvan-tö defcendant, reddi vifibiles, iuxta axioma _opticum:

0vaproptorafunt majoraviäeri, qvaautemremovmtur.minoras

cum _icaquevicillirn afcetidunc_{afpeéUim noftrum ludunt*}

Aln'utRaymundus _{& Reisacherus apudRiccioiura}

per#

petua qvidenv fidera & notavoluerunt*» verumob

vapo-res inter eorum _{corpus Sc oblervatoris ocuiutn}

amplia-ri&ficnovamfarn arnobradiorumrefraÄsonem_induere«

Valefius a. de Sacra _{Philofophia cap^i. afleritftellas}

no-varantea exftitiffe » verum non apparuifle,

anteqvam

coeli denfiores _{partes tranteanc, ä}

_qvibus

_earutri

amplia-tur_{magnitudo j Qvam fuam iententiarnex S.}

Sacraco-natur _{probare i. Ex verbis EccU i Z.Qwvwtt}

inaternum treavitomniafimul; qvo Deum lam no vas creare ftellas

ne«-gati 2. Secundum argumentum å perfeAioneccrlorum ducit& _qvidem ex Gen. 2e fgitur perfektfuntccelig _terra1 tåomnisornatmeorum _{complentgue Dewd. 4-,oVus fuutni'■hinc}

infertil hse Iteila: abtuillenc ? antea coclum rioo fuiftet

perfeÄum ad omnem orriatum* Trertiuiii argument»

cx'_{opefüm Des perpecba duratione. Fccl. 3. Didiciyved}

mnia

operäDeiperfeverantinperpetuum:

_{Siltaquccreatafunt}

qvamprimum apparuerunr» omnino anmhilata funt" qvando difparuerunt;Siciile.

David Fabritius v, apud Kepplerumde _{nova ftella}

Ser-pentarii Stellalquoad fubftantiam fuam _perpetut

fuifTe _{fiatuitj attamen abfeondita fidera,}

donecprovi-dentia Divina _{adaliqvid (ignificandummundoper}

«Iiu-atiiiwtioncm _{apparucrint, omnino inftar lun« noftrx«}

qvx-1 —L v. JM g _,

qvacinterdumlatet,

interdum

v.

illuftrata

orbem

terra-qveum

illumioat,

QVidamfüpra noftrum

firmamentum

aliud

exiftimave-runc aflris 6i Stcllisornatum ccrlum efle , hocnoftroin

vialaåca tångens, m eotra&u in qvo eft via la&ea

exi-ftunt ftell^novär, verum nonita_{confpiciuntur nid hxc}

rarior fiat , cum v4 partes denfiorcs iterurn

adve-niunt, abfconduntur, iententia fuit_{ptftiihmumHeckii}

utvidere eft_{apüd Ricciolum (#)}

Huicaffinis eft Ludovici Colurnbii»novasfteilasin

deei-mo fupra firmamentum _{coeloponfencis, nonum a. eile}

anaftrum, & tufridemum _{conlpicuas fieri cum partes}

noni cceli desdores _{pmereunt. Nec prxtereunda eft}

Riccioli _{opinio putantis harc ildera qvidemperpetua Sc}

antiqva, verum abunaparte, inferiore obfeura,

luperi-orc v. ilJuwiinata, _{qvacadvoiuncatem& nutum Divinuö»}

ab_{intelligentia aüqva rnnvsrtitür, dum aliqvid HOV'1}

Dcomundooftendereplacueric, ut ßcanimos Ihn,1cum

oculis _{erigant, pacetexipfius Ahn. novo(d) Scd de his}

vid. DiatribenComedcamClarill. Dn.Prxlidis.

Thes. Vi IL

'Necmultum å Duratione _{perpetua harum ftellarum}

ahis aflercaabludic Renatusdes Cartes; cuius _opinio

philofophis eiusgnarisdemonftratu non eft ditficilis;

inexpertisv. non item; qvocirca

_{deeademnihilhicqvä}

pauca dicere prxftac; Idtameufentiremenegare nequeo,

e_{trafionemotuscorponim naruralium yalde}

pr>babile

yideri id _{genusin ccrlo variationes fieriI modo il non}

C0-.[«] Sithx.Ålm.x.f.17J («0 St&.2.lii.S. «.17.

fcodems certétionmultumabfimilj, Ex antedidis ,qu«

qvisquc volueric etigcre

fentenriam,liberum

efto,

aeterni-ratem_{egoftellarura}

talium

_{qvamgenerationer« tueri}

tna-lim,de modo_{apparicioniserudidori orbi aflenfurus.} Thes.

Hujusgeneris ftellas excipiunt Comctaej argumen¬

tum_{majorinuncqvam antea ab omni memoria, qRantum}

S-xveterum monumentis_{cognokere poflumus, induftria}

difcuflarn,pan(TimumabHevelioin fua Cometographia,

öc ante_{iplum Kepplero, TychoneBrahe,quos praeivit}

majorum aetate incoraparabilisvir Johannes

Regiomon-•taous; _{apparuerunc namque Cometse non infreqventes,}

quippeultra4i f åcondreomundo ad annum 166f. ex variis audoribus , utp. Eckftormio, -FunccioSc aliisa in

fua hifkma _{Gomecarum,parte fecunda nobisfiftit Sta¬}

nislaus Lubieniecius.'

Thpg —

V/ariévariiCometasdividuntvel _{refpedu Materiacdc} Loci, _{qvodfintvél Elementaresvei calefles:ve1uc} Aftro-logidifFereotiam capientes^ex 7 planetis tanqvani cauffis

efficientibus,qva ratiorieipfis diverloseffedusadferibunt,

proutabhoc velifto Planeta orturo duxifTe arbitranturt

alii_{deniqueamotu , qvod}

_(int

_{vel Errantes velinerrantts,}

ut _{Epigenes & alii.}

Nosa. praetcrmiilis}habita _rationeinftituti.duodccimiftis

a Plinio Cometarum recenfitis Ipeciebus, _{qvac pafiitn}

apud Audores leguntur adduosordines omnes referrl

poffe arbitramur; ucfint vel ComativelCrimti; liliunani verius_{plagam radiosfuos videnturdimitterej H»v.}

cuirsqitaqueLtitnenåt

jndiolos

de fe,ipsrg-ré, NTon

de-funt _quiadcriagenerared icunt Cometas; velad Cnmtos

vel Barbatos, vel Comatosa quadiviiiane alieci _noneflc*

mus, nili pofteriora duo ad _unum reduci _magis

conien-taneum videretur nam _{udoleojrdpiciuhccametx, dr}

vi-fus nofterinterSolem& Contiecasdvlponacurhane d?£Fe-fentiamfieri pecelfe eft. Nan» inquitRscciolos,(e) Simota

primt

mobilis

t

mméfolem

pr(tvemat

barbatus

apparet, viUitin antertora occédentem verjtuprocurrcntibw* _{cujusmodierat}

Co-meta Anni 1618 i Smv.vefpenfuperflesfit, _{foleiam ocgafc}

saudatusvidetur3_{prcelongo Syrmateätergeverfusorhntemve*}

ßigtatm ,fualüerat CometaAnnt if 7 7 j Itaqueavero hic oonabludic(eneca\f) dicens Srvefintahqva:dijjerenti<eßvs nenfint, eaåemrationefiert neeeffe tfl.

Thes. XI.

De Cornetarumortu & natura haudpaueiores aeStcl-larum in <celonovarutn licet_{inipicere leotentiasj qvasad}

certa_generareducerc_{(unt conari Seneca,}

Longomonta-nus.Ricciolusaliique:nosv.tfcutin fuperioribus fecimus9

ad_generaduo

_referimus:

_Vnum

_pevpetua

_Stder

_{a duenttum\} alterutndenovo_generata autumnntium. De _qvarum

opini-oHum audoribus <51 fautoribus obiter agendum.

Ad _{prins genus}

_referuncur

_1.

_Qvi

_Cometas

_Stellas

er-rantes _praeter feptem confvetas eile, _{antea a.}

incogni-tasraråve_{confpicuas, velob niroiarn folis vleiniaoi;}ur lo-qviturfeneca (g) his

Verbi»: Multos

Cometrunon videmui

qvoå obfeurauturta

iiä folü>

qvo

deficiente,

qvtndam Cornetam opporuiße, qvem[blvictnus obtexträt

Pojjidonius

tradit. Vel

ob («) a. Dt ComttUlib (f) Ith,7.0.1X.Qj)lih. 7.q. 9,1,10.

\

11 obremotionero nimiam a Globoterraqueo _utpropter cir-culorumtalem_{poftriooemanobis nifiin extrema fuoCir¬}

coloconfpiciarntur,de_{qvoidern Sencca (b) inqviens:}

Ad-verfushocab Artemidoroidadicunturnon hos tantum _Stellan

qvinquedt[curretef fedfolumobfvrvatasejje, cceterum

imwmt-rabilesferriieroctultum,aut propter objcnritatemluminü nobis

t^gnotos

;aut propterursulorum poptiontmtolemnttum demum

cum adcxtremum eorurn venerwt _{v?fan tur, ergo intercurrunt}

qvtcshun fitüte, utait, rtobi vsvte, y?/« lumen fuum

circum-fiantzbus-infirant, £? majorem <fvnm Solisefi pompantlucem;

velat:-*uemquedeemffm. Huicfentcrttix favenc tnulci utp:

Pychagorxi;Diogenes , Phavorinus & Pollidooius , qvi

videntur _{apud Ricciol (*) A!ii deirdc non unum}

qven-dajt)ignotum h<$c lumen fundere; iedpluriutn

Plane-taruro _{conjunåionern,luroinifquc commutationem}

arbi-tr.uifurt. _{qvod deinccps cumipforum fegregationc}

e-vanefcitjfic Anaiagoras & Pemocritus cefle Plutarcho

(Ip Anaxagoras(3 Democritus duarumplunumve _jttUarum Sy-nodum_{e]Jemutubfetliußrantium. Democritusquoquepro}

dcfenfione lux _opinioms. inquit fibiapparuifie,

diflolu-tfs cometif , ftellas qvasdam, quam /entcmiam etiam

profitetur Zenon*(l) f^enonetiam in iba fintentia efi,

cw-gruere

luditat

ßeäai

& radios intet fecommittere , hatSoeteta*

teluminü exißere _{imagtnem ßeüa longiorü.}

Thes. XII.

Progenerationeeorundempugnaruot, _{interprarcipuos} Ariftoteles, iudicansuna cum afteclis fuis, Cometam

i-gnitum

qvoddam

elfe Phafma

ab

cxhalaiionibus globi

B 2

cer-(h) lilf'7*«• 12 (0 tth <kCtmtitf.i6>(|;lé, c. a. D« flmiik [i)StntuUh j, q, «.c, 19:

terraqvei in aerem fupremum, ope radiorum Solarium1

cxtraäis, compofitum, qua:ubi

condeoiantur

Sc

com-pinguntur, exiftenciam

qvandam

aeeipiune,

& deinde

moturapido univexialis rsvolutionirioeenfae qvamdiu

ful-phurea & cileaginofa fubminiftretiirmateria #

urunc.il-la a. diminuca 9 paulatimdecrcicendo extfngvuntur &

c-vaneicunt; crines v.& comascaufaturrefraäio in nufcjit

bus, _qvomothinfpectiloqyceäamaptoarent (m)

Huicnonmulto abiimilis vide&ureorum* _quiquidem ta-lés admitcunc exhalationcs matenam horum corporure

in_{fupremum aera delatas;verumnonut priores iocendi}

Scinflammari, iedafole propterpelluciditatem lüam il-lüftrari_{radiofquecranltrj!ttere»SicHeraciides}

apudMütar-chü(v)iubewfubl$mi Afublimi lumine

tllußratäfdtUur.Noa-nullisv.eo&diib lünacuriunvluum abfolvere non placuit_f

ideoque exhalariones 5 Ted iubciiiores adeoque ievitatc

lüa ad adfeendendum idoness _{fnpraeandem attolli,}

tbi-queextenuatasradios

folares

Sc

(ieltarum

, utfiateaudaf

franimitme.

Necdefunt _{qvi cometssex partibusmarcrisr ccpleiHs ge¬}

nerad ac deinde _cotrumpi ftartit/or, idque vel _{in via} liftea folumut _{Tyrho& Longomonranus* velin q}

va-cunquc codi parte

_utKepplerus

,

putansrorium plenurr?

particuSis craüioribus Si fuliginibuså PlaneCis

exhalanci-Bus i qvae ns aftra obtegant, iDeoitacomponi9vel ab

animaücccli faeuitate _{congregari>& deindcdiflolvi,}

fic-que eoelüm åtalibus exerementis libcrari»

Ålii- deniqu« non

raedioeris

cruditionis Sc experientix

2r

im)VUtmtbtnåsPlåttthi#, i.s,*. [*} Hm ibti - _t

jftronomi macoJis fölaribut örtum _{fuum deberc}

cxifti-xnant Cometas , qrxfoncfuliginesedifco Solis

ebullien-ces (ocinftfiu* dicecur) _{inque Utittiro Interdum}

crefce-ie t uc magnampartem' folis ecclipfcnt

9 de quibus fic

fcribic Puceanui: _{Cumctomejfe ctvems Solis Sobolems}

ather» _{partem &partum, Imrmnefacem , motutrronem,}

rw-porefuo, luminenonfuo, mot*fm&nonfuo _generariex

cor-pufeults, qvafohmobmaculant,fedpuroatuå fete& ttiußra tis.

Aliidemumverlerne Sol hac ratione _exhauriaeur,

pro-dücendo tamque farprflime adco vafta corpora, qv*

ali-qvandoipfumtotum adscqvarc funr vila, aggrdfi funt effluvia_{Planetarumreliqvartiroque fixarum, adcoque}

faculäs Solis» _{qvasmaculas e-xpurgatas appellatCabarus} eafdemquead hare Corporaconåicuenda concunerc

aß-firmare 3uncaul!«

Tbes« xm;

Agmen tandetn harum opinionum*eorutn fententia

clauditqvißdcra hsrcimrnediatéå l)co generan $ ab Intelligentiainilla loca, q var Deo libuent, circumfcrrt

arbierantur, euni _{potiflimum in finctn ut homineså}

pec-catis terrcantur& calamitatesventure_{fignifkentar, Huc}

eollincat Guilhielmus_{HirlaugicnlJs in inftitutione} Phi-lolophiac & AftronomiaE X5\ccns%Cometaeßtgnistux.ta

vo-luntätemereatoris_{ad'aliqvid defignandumaccetifm r Qjar}

fen-tentia _{applaufum qvidém poteft tnereri > qvia}

Chrifti-anaeft & Philofophum bené decet Chriftianuoi _j

atta«-menqvamdiu resPhylicar eft confidcrationis qvar rem

percauflas fcirc& cognofcerccupir, naturales quoque; ©auflas _{qvamopcimé poterit}

_ficri,

_{indagare & qvxrerUr}

ne*-ncccße_{eft.Aclicetingcnuéfateamurctiam}nospienariam^

corurn naturam & örtum btere, tarnen haud alicer ac

Stellas novas _{perpetua eflfe fidera, nobis demumcumin}

hocnoflrum veniant ccrlum _{confpicua, de carcero non}

difTolvi fedinter fidera _{fuperiora, qux fixa vocamut}

abfcondi,hac namc\ae racione omniaPhrfnomena &

proprictatescometarumomniumoptimé refolvi & cxpli-cari _{poflc autumamus, cuiusmodi funt; Ducatio,}

mo-tus _{conflantia & ordo, fulgur,caud;e pelluciditas,}

eiu9

aiole averllo , imrnenfa corporis _cometat magnicudo

3C reliqva qvae fupsrbacre onri Doftunt,

Thes. XIV,

Qvibus pofitis, de Cometarum _figura non didicilc

«•jt iudicatc. _{Corpora ccrletfia reijqva fph*ricå} gau-dfent _{figurä, ucinconfeflo iam apud}

omnes habetur;

qyamex ratiooecorporis comecici ilhs cribuendam con-(emus, Convenit _{optimé etiam eorundem ccleri motui}

fjiisfigura,

ahis adwlcui motum valde meptis: Verum exa&am & circularem _{propterea vix ipfis concefiferis}

,

qvoniaro ut montes åc valles in hac noftraterra, maculx in luna_{prarferuut gibbofitatem, ita talia inCometis}

pro-minerc non ablqueracione _{ftatui pofle videtur,}

ccrto-qucftatuimus.

Thes. _XV#

Locum Cometis noftris determinalecertum non mi-nu? quaminmateriaeorum _{expbeanda arduaac difficilis}

re«eft, _{qvoniam ineadem å terra diftantia omnes} non

åpparéant, qvodexparalLaxi exiifdem & diyerfis loci«

noÉarubtmuIci, _{qvamvisinter fenon bené convcnianc,}

co_{qvod circaparvum}

temporis {»Omentum error facilc

oborirr _{poflit,ideoque faåum ut alii}

parvam, alii

nul-lam , aln <atis _{msgnam deprehenderent ccroetarum}

pa-raüaxin , tarnen t*ni l'uanonvttiis qvam rationi

qyam»

niiximé cor>forme& confentaneom videtur utorbica

eo-rum, feu _{propriuslocus iupra non lolemtantum & Pia»}

netas _inferiores, ut voluot _{nonnullf, ponatujr,}

verum

Planetas _{reliqvos atque etiam Saturnum ipfutn}

; Neque

(amen _{negandum, fieri pofTe utinfra Planccaruni hu}

jus

vcl illius orbitam _{rapiantut, Sc 1?c nemine obftante, 6}

pociOimum in _{perigaro fint, paraltaxes habeant, qvod}

inhoc_{negotio apprituéeft notandum.}

Thes. XVI.

Detnotu corut» _{nonmagts »nter fcconveniunt}

Aftro-nomi, _{qvippe aliis Curvilineuro, -aliis ureßilineum du»}

ccntibus: Uli nulluni _{praeter cticularem inccrlo}

agno-vetunt^ut

Arißoccles.

Tycho & altL 'i vero om-nia phÄnomena _{pcrre&ilineum mcffum faeillime loivi}

parte arbitrati(unt; ucKepplerus, qvi _pluri^us

argo-mentis hanc ilü _{prxferendam demonftrat,verba obpro»}

lixitatem hic tdicribere non lubet, verum harum alte» ram ele&uri, porius hanc_{ample&itnur, fub ea tarnen}

cautela, utnon omnino reÄum dicamus; fed qvi quam

proximé

ad

re&um accedit,proutper varios coelos,nunc

ad corumEcclipcicam,nuncpolos propius, _{nuncin haue}

nunc in aliam mundi pbgpm, _{promotus iui ratione}

fe-rantur_j qvod_{generationem lopponentes,}

anpanfaci-litatc iolvere _{poflint, memo dubltainus»}

Frx*

-lé

The*. XVII.

Trartermiffisbrevitatiscauffa comecarum proprietafi*

bus duabus, duratione fc. & tempore ortus qvoniatn

nrti.il eerci deiisponi

debet necpoteft

, ut

de

cauda co¬

mecarum äliqua jubjiciaoius _nunc

ulterius reftat,

_quac

etiam Aftronomis muitum faceflerat negotii, ita ut in

diverlum å iein vicem multum abivifle legamus »ncque

mirurn; _qvoemm

_corporis

_natura

_igootior,

_e£

_etiam

de cauda cenlura defficilior. Propterea in prsecipuis

eo-rum

opinionibus

recenfendis

occupabitnur,

aliqvamex

jiisdem ele^uri.

Ariftoteles cum Connimbricenfibus äliifquc

flamam

cfle ardencem materia: rarioris & tenuiorisputavir, qvac

fein _{vafias,formasprodiverla pabuli}

_{difpofitionemutat:}

qvod

a.éregione

Sob

(crnper (it oppoftta

,

qvod

contra

Äaturato levitatis eius viderunt, ventis inillam plagam

Hantibus _{adlcripfcruiic?haud alieer} acCard* in,manu

ad-vcrfusventum curentis. f *

Cum_{hoc qvoque}

_abfurditatis

aliqyid habefe fecum

vide-rent alii,finxerunt qvoidamfc. crinitos in iupreoia aeris

regione

gencrari,

undique

crincs

fuol

Rbere

effunden-tesjqvofdam vero

fub

concavolunx,

ubi

fhmrnampro*

pter

ccelumdurum

inaltum

projicere

non

valent,ideo-que

adinftar

flainmae

in

fornace ab

unaparté& in

planu

evolarc, cujus opinionisau&orem Piionem

habemus

de

quo Ricciolus/o)

Alii a.Cometam_corpus ündiqvaquc qvidem lumen, fed

debileSc radiosteniriores fpargensj verum non nitf fti um* (e) InMint.N.{t(I. %,lib.I. dt Cometii,

17

umbra _{corporis .qvajcfl: in parte foli a verfa,}

confpici.

Seueca v._{([<) non} flamm_{am; led radios}

fplendoremque

in crines_{dilperfumalierit, ubi objedioni aiicuius}

reipon* det his verbis: PerStellas ultenoranon_cernimus,

per

Come-tasaciem_{tranfmittimm\ primutnftßtilluå, nonin}

ea _parte

qvafidus ipfumeß /pißt_{&foliaiignis,}

_(ed

_{qvårarusfplendorex}

currit&in srines_dtjpcrgitur,

perintervallaigmumnonper ipfas

vides. _{Inaliafencentiaeft Fycho,}

_Äppiavius

& alii, _qvi

caudam radios folis _{perCometzcapuc diaphanum}

, inliar

vitri,_{tranfeuntes,exiftimarunt, in weherem} non omnino

diaphanum incidcre; curvicacis rationem etiam reddunt

ex_{vicio vilusobfcrvatorisextremitatcm}

unam linea;redae propius altera videntis& ficcurvam fieriex ratsone _opti¬

ca_{,* exVitellione(y)& Alhazeno}

(r) Thes. XVIII,

Kcpplero duplexeftmodus Phacnomena circa- cau¬

dam com ers duuiGUftiautii _{j alici qv.od}

dlcaträdios

fo-lares corpus ejuspellucidtl penetrantesbis_{refnngi, qvafi}

invitro , inegreflfuputaSc ingreflu&il_c

non deflicileerit

curvitatetnin «chere non_omoi carente _opacitate

demon-flrare; alccrv,qvod Cometse _{propriam materiam é cor¬}

poreeiusegredientem & åradns lolaribus

_expuifam

_efle

sfTerat, _{inqvamubi extra punctum interiedionis radil}

impingunt,refringineceflum habent,& fic divaricatio-nis ratiofaciliseftj _{propterhaneiammateria: continuam}

a radiisexpulfionem, _{percolationem & attritionem}

, his

n.verbis_{ipfömetutitur}

(fy

indiescorpusCometas

minui-tur& tandemtotum evaneicic.

C

Diver-(p) lib. f.(j.o.e.26.(f) lib,4. ipg.thur. ; 1■('f)tik-. x.tfi.fnpof. a-S. (fj lib.%. aofiifstiii'ie tmtti*

Diverfam abhac fententiam

fovebat

Galilarus, qvippe cauffam _qvidem

_caudx

_radios

_{efle folis}

_confeflus,

_tarnen

qvod

incurvata

aliqvando

videatur, refra&ioni fpecie'

rumacradiorum viiualium caudxin aeris vaporofi con*

vexirate, imo adhorizonteminclinationi adfcribit,

cu-1ns reiadducitexcmplum Cometam 1577 vilum, cujus

cauda _{fempcrincurvata}

_qvippe

_horizonti

_ioclinans

_&

feré _{parallela vila}

_eft

_.

_Comctx

_a,

_{anni i6iSprimis}

die-bus obeasdemeanffas talis vila eft, poftmodumtarnen in

alcum adlcendens re&a perlpiciebatur.

Cartefius Clialdarorum & Senecae opinionis de

arterni-tate Cometatum aflcrtorf.coinämcorandem reflexum ac refra&um loiislumen eiledemonftrat,atque amedio

ad-modum diverio in fphacram noftram incidentes radios ad

perpendiculum

refringi,, &

lic Coma

nunc

hac

nunc

alia. facie _apparet,.

Thes. XIX.

Conus éradiis folaribus permedium corpus cometae

tranleuntibus; nonfiamma eftCylato. (0 Cabaro qvoque haremenseft,_prarterqvamqvodcurvicatem _non

refraého-ni,&reflexion! ut _Cylatus,• led

dispolicioni

medii inter

oculunv_{fpe&atoris &}

_caudx

_(u)

_adfcribit.

_Cometas

undiqvaque,. 11 durioribus

conftent

partibus

, crines

eircucnfundere ?lin autem parciculis partimdenHoribus» partim

raricribus.

ad

radios

lolis transmitcendum aptis

conftent, barbarn promittere cenfet Camillus

Glorio-lus_{( c)Frornondusa>}

_{Cometas in initio}

_radios

_non

rrans-mictereob_{profundam luara opacitatem;}

_fed

_undeqvaquc

fpar-(t) Ub.de Cometa c, t.meteor, textu $7 q, 7. (it/lib. f>

fpargete, difctttto a. magis corpore , magi*rme litiws

materiadi-duda'radios_{traniireliberepofleconb [fos ef»/ }}

Ricciolus_{deniquc (^)caudam cometa?eiufdem maten®}

cum _{Corpore eflea.it, conftareque plurimis Jubtilifliniis}

particubs inacte _{proximo circumvolmacis,}

qvxconlpi-ci_{aneeforrem perradios folis illuminntiorvem neqveuDC*} qurradii, ioipfo corpore parabolicis di hyperbolicis

conftante hneis ad refleåendum orones antecedentibus,

niulnpiicatipartesiftas illurninare optimé pofluntj cur» vitatrs a. refra<S?onemradforum cauflam_{eile oAendit*}

Thes- XX,

Qvicquid dc hifce fuerit fentenciis, ficut

generatio-neniaßfcqvi comctsrum nonvaleamus,,- ita nec comam

aliqvidex corporeCometico trahere, Qvaproptereti.im

dcnionftrationibus aflentimureorum,_{qui adltgesopticas}

radios iolisinarthereinfraCometam _{refringi arbitrantur*}

- CT

Jet_{proreflonon apparet, cur hgc corporaffiaffis-^vam} ulla allälTéllarumcaudata _{adJpiciantur, nflllub diverfo} medio refraftio ifta admittatur,' _{qvo Comct® corpuj} abannexoifto _{fyrmateliberetur.}

Caput

Posterius

THES« I.

Fgimus

traordinariarum

ha-åenus,

ftellarum

pro

ra

ti

one

_ipeciebus,

in

fl

i

tur

i,

_'Ftellis

de

duatus

_{novis fc}

ex-& Cometis : Seqvitur utPlanetascum Juis Fhxnomems

infpiciamus, inqvibusdiverfa nunqvam antea obfervata

lab_{finemprcrcedentis & inicium}

pra:fentisfeculi,cpetele-fcopiorum,

Aftronomorum

aperuic

fagacicas

&

diligens

C % ob*

%&

obfervstio, idquenonofdrneiDveneionis fed Planetatum

tra^abimus, _{paucads maculis iolarsbuf jfubieäurL}

Tbss. II.

Fefeliifle& _{falfosfuiffe peripateticosvefcercs, putantes}

Mcrcurium naturaiuå _{igneunipropri}a_{gaudere loce} *

do-Cent hrcnoftrisleculissnvenca _telelccpia , qvibus

Mer-curiumhaudalieerac Lupamangeriminaique iam

gibbo-{ura, iam falcåtum_{adlpicimus, dum iliurn}cernere licet,

qvod obnimiam

folis

praefentiam

vaporefque Horizont»

faro fieripoteft _,

nili

in maxima fitå iole digreffiene _åc tunc iphsrra feniperconfpicicur dimidia _{, uc ex}

oblerva-tionibus _{Fr<Fontana:NeapoHeditisAnno 1646videreeft.}

His _{itaqueedoéH corporisrotimdicate, opacitate & å Io¬} lellluminationehüDcacsceris PSanetisnondiflferre cercå

concludimus.

Thes. III.

Sic_{qvoqueperfpicillisarmatusoculus pariratione}

Ve-neremproprio luminedeftirutam, _prodi/pofitionead _iolc

varias admiccere _{phäcesoffendit,qvod iplum muTtis}

au-toritatibus_{probare necefle}non efl, prout etiam fatetur

Ricciolus (ä)Circa huscCometam duas Iunulas primus

ob(ervav«tFontana,uthaberOttode _{Gvcrfrke(£)dicens:}

Porroetaevettertduos_{circumferrighhulosfenpiltulm fribitd'Htts}

fr. Fontanaqvascreditefjeetui autuos&admtniftros,&qvtåem prtmaobfervationedeprebendttVenerem Corniculatam (g

magnt-tudinislunce, naturaltvifu _{abfqvetuboopticamfpeBie; See}

un-(taobfervatione , in meåio corpore éjufdem, piflulam qvindam

ptmicetadumb'attcolorü.Tertia,_{ftngula*ßngults}corntbur Fene*

risdu06 ßeäateiufdem _{jtunicei Colonsadumbrati,}

qvaficontermi-na*

>

f

£l

patosj Qvarta_nonduor; fedunicumtantumglobulum inpartefu*

periorecouvexa

Qymtagtobulum

unum verJus

benens

unsavam

jupe^ficiem: h*c

ille»

Thes. IV.

DeM^rte» an(acelliteshabeatnecne, incertum _cft*

qvamvisFr. Fontana(<) tuboiuo fatcatur ie ipiumiacis

magnum Lunseinftarcumconoaliqvo nigro circacorpo¬

ris medium_{deprehendifle& iniua fecunda obfervationc,}

pillulam iftam diici Marti* coaråiorcmfierij Et Antonius

Maria deRheitahunc multismaculis&lateronibus _ftipatu

obfervavitqvod al.orumdeinde obicrv itiones plenius

fir-tnarunt, Hinc revoiutioeius circa fuum centrum

dedu-citur, atquealia,dicutex Martis revolubilis

©blcrvationi-bus Romanis:_{apparet (d)}

Thes. V.

ProximusMarti eft _{Jupiter circa qvem ab}

Aftrono-mis vetcribus lolitarium crediturn, _{deprehenderat hacc}

telefcoptorum fcictuia uiukus laieiuius

^TeiTconcomi-tances lunulas limul cum zonis aiiqvibus _{circa corpus}

eiusfatis_{alperuni åt montibus ac tumoribus (e) hinclüiac} eminens; unde _{poteft Judicium ficri de hujus PI}meta:

motu _{vertiginis,cum aonlemper}

fe

_uno hgezona: _hab-aut

modo; ied, _{procertofuo circa planetam} curfu,

varien-tur; (icutnunctres,nunc du*, nuncuna, nunc curvx,

nunc reftac _appareant. Vrinnis

fatellitum

loviaiium dete&or, _qvantum exfcriptiscolhgere licet, fuit Aca-demia: Pilanat Profeßor Mathemattcus_{inlignis Gahtaus}

a Galilaris Anno 1610 _{eaique * tellas Akdicxas}

inhono-C % rem

(cf infuitclfetvit.traft.6.c. i.(d)Epiff Sulvami*StfT*ad Ivhanrttm Lttsinm

5*

remCöfmrprincipis fei

fafriilifrqtte

Medice»celeben-rm»'

Jomioancis inurbe in _{q vaeospri må}

confpexir.appeHavit.

Vide illuinnuncio fidereo&_Dialogo

_{deSydemateMondf.}

ApudGertmnosa prirnuscas notayitSimon Marias

eaf-quCfi'deraBrandcburgicain honoremM irchionumBran*

deburgenUumdubqvorumimperio muhis benefieiis

frue-bat«r,nominari voluit,eafdem _{deineeps obfervaruntChri~}

ftophorus Scheinerus, BJaocanus, Antonius Maria de

Rheita . Petrus Herigonms, Fontana. loh,

ßaptiftaZu»

pusi Vincenttus, Ricciolus aliique muki.

Thes. VI.

Numerus _{haruni lunarum nonomnibus idem^nam}

pod-qvam Galilarusd. 7. |anuariii6io eres _{notaflec, invenit}

diebus _{aliqvot incerje&is}

qvarranvhafqueomnes.ut fufpi*

ciode Stellisfixis_{tollatur/Vlanctarnunc}

remotiores nunc

propiores, Antonius de Rbeita

_Schyrheus

_{his4 adhuc}

tres ultcriores addir _,

qvas le tubo hafäjjs fpatium

com-prehendenteanimadvercifle fatetur, & _{Urbano&avianos}

appeilari voluitjNecnon iohannes_{Baptift«*Zupusprerter}

qratuorGaldeanos, aliqvas fe oblervaffe,verumfixaså fc dTe_{crcditas,air,qvodex epiflolkad fe}

feriptisrefertRtcci« ölus(f) cuiusverba h»cfunt4

_{QvoiattinstaäqvinqveSatel¬}

liter qvos exGallin,utpaacisantemenfibustuc»0t,_fcribitur

ßteBa-tvscircalovem, Orater_{confvetot qvatvorvidimust&}

aliqvibus interjeéiis: Vidi[ex ßellas _{propelovemqvarum&u<e}

tovte fem qvinta$fextainterfenon mutardnt fitum,ad tovem tarnen

ac-teffetant,qvits

exiflimetiß*in

cceh lovu, tandem _fubjungic.*

Verum_{qvidemtß multimis obfervatü}

nonanderemeonrrtesmttr

erreintet_recenfere,

qvatvortarnenexUlis novis, _qvianon

ftintil-let¬ il)M 7•f- J*St(i,f« Alm. N.

Ä#'

fabant&_al'tqvm atelefcopio mutationensacqvirebdnt,videnttirfntbier

-vantes. _{Itaquede Urbanoftaviaiuscumnihilfit manifestum»debis}

qvatuorfatcliitibus Joviscerti,caEteror« minfuturumdefideramus cognitionem. Fafciasporrocirca Jovem nigricantes nunc nnam,

mincduas, nunc tres _{apparentes atque motumvertiginis Planet«}

exir.dededu&uraobfervationesreeentiortimfaris_{produnt,Macu#} lam_{qvoque a Gv CaIii ni incorporejovismaximeconfpicuamcuius} diameter decima _{qvafipartem^eqvat diametriJovis,uttraditMer#}

cator _{(g) £qvo Joviscircaaxemfuumhorisf.$$../S, revolutionc}

abfolvinotat. _{Tbes. VII.}

Has iamlunula? percirculumvel eliipfincircumferrimensomniu eft,& qvbremoriores.eöeciarnroajusadf»umrevolutionern_reqvi#

rere_{rempus ,qvodexmulnscolligstRicciolus(b) nbi}

&

digrefiio-nem _{maximamiRevolutionum}

periodos&motum

Trrpiuprjiyr-picy-clis circa_{Jovem,per tabulasconfcribitqvas bic annebtere placet.»}

Digrefliomaxima Satsllitum 2C å Jove

j'ovis Diametri*

Galilxo. Mario. _{Schyrlaso. Semidiametri terrat.Tj}

[ £atclli i tfs

1

1 J 3 J 1 _~\ 1 — 5 1 4 27 ! _Jfcv; 8 £ jS 4* ! 4 14 'J (O f _«9

Satelhtes, Dies. H I. ' I/,

circa _Jovem. H. I. 1 1 "J8 t 18 _3C 1 18 _3° * 3 13 \ _,s 0 _{3 »J JO} 3 1 7 3 5 Sö 34 7 4 0 4 IS _{*9 \ 9 iS} 16 19 _{9 ^}

Motus Sateliifum in propriis neticycHs.

Sateilites Diiirnus. Horarius.

ir. er. 8 I. 11. 0 j _{f 28 1 0} I 4 i II 1 _c *7 Z _{j «} 1 17 4 ' 0 ■ ₁₃ ! 51

Thcs. VIII.

Saturnum_{praftereaPianetarumfupnenvumtalibus ftipatumSatellitibus,}cum

annulo majore h®c noftra animadveitit perlpecillorum acics, idqve primo

perGalilaeum Anno 1610, hic namq. cund$m conipexittikorporenm.ficut dcinccps alii non pauci ut Scheiuerus Scc. Tandem v. _{Hugenius(r.'nativam}

Saturni orbitam , depinxit Anno i«jf§ ita ut prpximus corpori

Saturni-no fit eius annulus, _{qvi pro vario eins motuproprio in Eccliptiea, luas}

phafes variat , ur nunc fe Saturno in V ve! exiftentc, qvaft r.e<fta Ii«

nea» corpus tarnen Planera? oftulcam, vjdeatur5c qvodcinle _{magis ad}

tro-oicos tendit, ei> majores accipere anlas, donectandem ad locum conveifior

nis_{perveuiac, & fie veftigia propria leg endo}

> alterum tropicum attingat,

hacquc ratione annulus tempore revolutionisPlanette» bis anfatus> bis in

refta linea , inquecaeterisluis phafibusyidetur. Comitem _v. eius _unum

notavit _{Hugenius primum Anno 1656 cuq» fuaorbiiain quacirca Planctam} 16. diebus eurfumluum abfoivic. Porro alns duas adhuc tuuulas Cl.

Caf-finicirca idem corpusAnno 167 2 5c _{(eq. iavenif* unum cxteiiorem}

alte-tum antea invento inferiorem Sc _{propiorem,* Hurir natnqUc 4. diebus cum}

15. horis: Illam y. dicbus80circumvolvi _{anmiadverfumeft,}

Thes. iX.

Supereft nunc utde maculisÄt faculis indi|to folis uotatis aliuva addamus

quaeprimumAnnoi5n aScheineroftintanimadverfx,verumvaria _dcinceps

defenaftajudicia;aliis naniquePlanetas&perpetuafiderajudicantibus,qvaein

mediocriafolediftaui acorpusfohe,muhi«»eripium&01ulum_Ipe&atoris

ver-fantur, _{qvaiiecclipfant,eo penemodoqvoVenus, Mercu-ius&Luna interduth}

fe oculis&foli_{interponuntjaliis}a.vifusvitio ve! vtrri_{adfcribentibus,'aliis}nebtia

lolas_{crafTiorcfqueterraeathmofphaerazpartesinterpofitas ftatuentibusj}

aliis deni* queioeleftiumotbiumrcaliumfolidiores particulas radiis folaribusnöbene

ob-vias_{fomniäntib^qvorum nullüadhujus Phaenomenicauftas}

explicandasido*

neum _{videturiQvapropre cum plerifquevelomnibus rectnnoribus}

dicimus

Macuas has_{fuligmesvaporesqueabimmenfo folis oceanoigneo efferventc*}

&

ebullientcs^fle,accirca peripheriam,utpotepartieulaecr-iTiorcsperlegemotus

depulfas congregari,qvodexeovidetur» fub initio namquemftar fuiiii Sc

um-bras oculis obfervatoris_{confpiciunturjinmajori deincopiatumulaiae, vifolaris}

ignisfolidiuscondenfantur, licquetorporam-:gnanobisvidentur, qvae

dein-ceps ebullitionelolisfortioredillipatae,raliofque folistransmutentes _Facui#

pariicnt,ipfo foleperteflexionemmulto lucidioxes. [i) in Syßtmatt Sétnrning,