Dissertatio academica de probabilitate resurrectionis mortuorum ex ratione, quam consentiente amplissima Facult. Philos. in Regia Academia Upsaliensi, sub præsidio ... Erici Alstrin ... ad publicum examen modeste defert Georgius Helsingius fil. Wiburgensi

3 F.

_S

DISSERTATIO ACADEMICA

P R O B A B I L I T A T E

R E S U R R E C T I O N I S

M O R T U O R U M

RATIONE,

C

_{onfentiente Àmplisftma F acuit. Philof in}

Regia Academia Upfalienft\

Sur

P R Æ S I D I O

Aiax. Rever. atcpue Celeberrimi V I R I ,

M a g .

_{e r i g i}

_{a l s t r i n}

_,

Log. & MetaphyC

_{Reg» & Ord.}

G

e

_{o r g i u s H e l s i n g i u s}

_FiL

W l B U R G E N S I S .

In Audit. Guftaviano Majori , Ad diem III. Julii An. M D C C X X X I.

horis ante meridiem jolitis.

S:

æ

R:

æ

M .

tis

M A G N Æ

F I D E I

V I R O ,

Pertlluflri & Generoßsßmo

BARONI

DOMINO,

H E N R I C O

F R I S E N H E I M,

Ditionis N yslott - & Kymmenegardenfîs

cum parce Careliæ , P R Æ S I D I & G U - B E R N A T O R I Exoptatißimo,

M Æ C E N A T l M A G N O .

E indigne feratis, Mæcenafes M a g n i , mendabilem, Vîagnis Veft. N o m i n i b u s quœ nulla efl, fed tnpgni Veftro favor e, obfecro , ut fit hoc munitfculurn me<e erg a Vos ob fe r -

V e f tr o r u m q u e omnigena felicitate vota ad

DEmnJem-GENEROSISS. &

REVE-C u k o r Ge o r g i u s

S :

æ

R :

æ

M :

tis

M A G N Æ F I D E I V I R O ,

Rover en disJimo in Q m ßo

PATRI

DO M INO,

D

n

JOHANNI

G E Z E L I O , »J»

IDiœcefeos Borgoënfis EPISCOPO & Ven.

iihid. Conllft. Eccl. PRÆSlDI longe graviiïimo, Reg. G y m n . & Scholarum per diœcefin E P H O R O

Adcuratifjum,

M Æ C E N A T I M A G N O .

quod Dijjertat'tonem hanc, materia folum nobilitate corn- confecrare Juftinuertm , fretus non dignitate muneris, quo, nullo non tempore me amplexi fui/lis♦ Patimini, 'oantia & venerationis indicium. Ego pro Veftra—» f e r fundam calidijjima.

RENDISS. N. N. V. V.

Ceroti/fimus

M axim e Reverendo atfc Amplis fimo VIRO,

M

ag

G E O R G I O

H E L S I N G I O ,

Diœcefeos Borgoënfîs Ar c h i- P r æ p o s i t o l on ge. »

Dignifiimo, Ven. ibid. Confift. Eccl. Adsessokji

P rima ri o Grav ift ïm o,

P A R E N T I Optimo y Indulgent ifjimo.

S

quam ut bene infhtuerer. Deficientibus quippe , fu ga tempore, illis, quorum informatione uterer, Jpfie haud dedignatus es filium docere artes , quas vocant libe­ rales. T i b i igitur & „vitam debeo y & vitam bene

infiitutam. T i b i etjam frudus , f i qui f w t , debeo.

Benigne accipias, Pater Cariflime , hanc , de R e -

furre&ione M o r t u o r u m , . Dijjertationem, ceu mea

in T e pietatis t effer am. Qua y quamvis non rejpon-

deat T i b i , ut P a t r i , patere tamen , ut refpondeat T i b i , ut quondam Praceptori. Sero tandem veniat y

ille dies y quo y T e 5 Parentem , humanis re­

bus ex em tum lugeant, in quos tanta paternorum be­ neficiorum exfiant documenta !

CariJJimi P A T R I S

Filius obcdientiffimus Ge o r g i u s He l s i n g i u s.

Iducia Chrißianontm, Refurre-

âio mortuorum. Ita præclare,

p ræ cla ru m fuum de refurre- &ione carnis librum orditiar in­ ter Patres quondam celebris, Tertullianus, _{Videbitur for-} lan his verbis innuere,tantum a b e f i e , ut quispiam mortalium, qui rationis du- & u m t a n tu m m odo fequirur , quicquam cogitare^ poflit de carnis fuæ in vitam reftitutione, ut po­ tiu s in ea omnis fpes ponatur tantum ab iis, qui de C h n f t o nomen fortiti funt. Chriftiani certe, q u u m hanc fuam fpem atque fiduciam habeant ex ipfo verbo Dei revelato , de certitudine re- furredlionis non pofïunt non eiïe convi&i. E t q u e m a d m o d u m ex eodem verbo revelationis hi cognita fibi habent folidiffima confolationum ar­ g u m e n ta , quibus (e contra mortis terrorem m u­ nire po flu nt; ita do&rinam de refurre&ione am-

^ _A

ï

ss ) ° ( at

p l e & u n t u r h a u d i n v i t i , utpo te confolationum i l l a ­ r u m m in im e p of tr em am . U n de Phil. Melanchtr.' multis of ten dit, articulum de refur re6lione mortuorum

inprimis iJluftre difcrimen facere inter Ethnicos & ver* ram Dei Eccle/tam; at que extra confie sium rat ion'is pofitum, & propriam Ecclefiœ vocem ejje a). Ve r u n n

en im v e r o , q u a m v i s , ex mente q uo q u e T e r t u l ­ liani in di&o l o c o , refurre&io fit fides C h r i f t i a n o - r u m propria ; in fequentibus tame n mu lt us eft i n probanda r e f u r r e ô i o n e arg um entis , ex natur a Sc ratione petitis. Quod a r g u m e n t i g en u s , loco q u a ­ liscunque fpeciminis Academici, nobis t r a n a n d u m e le g i m u s ; utinam favore Benevoli Le & o r i s !

a) in Ex piic. Evang. Hom. Paßbat. pag. 515.

$. II.

Siquidem vocabula , quibus ha?c noftra in- fcribitur di fle rt at io , in fe adeo fint c l a r a , ut , vel p r im o i n t u i t u , ex illis elici poflit, quid per ilia velimus ; quæ ad ulteriorem eor um decla ratio ­ n e m adferri p o t e r u n t , paucis c o m p l e ô i fuffici- at. Quod igitur vocabulum probabilitatis att inet, Logi ce s vel aliquantum peritum non latere exiftr* m a v e r i m u s , illud a nobis adhibitum efie in eo fignificatu , u t o p po n at ur rij ; adeo ut, dû

probabilitatem refurreftionis m o r t u o ru m adftruimus,

eo ipfo fignificemus, nos non audere affirmare, eam ex ratione apodi&ice probari pofTe. Quod vero v o ca bu l u m rejurreâioiw fignificet iteratam

m ) o ( ■ f

TtS né nruxoToç çclatv, fecundam ejus % quod cecidit filiationem , ultro patere arb itr am ur .

$• III.

Q ua nq uam au tem non diffitemur, r e & e V q u i - b i u s d a m vocari hoc de refurre&ione mortuorum-* d<ogma Chriftianorum p r o p ri u m ; interim t a m e i u . t t a t o afferimus, refurreétionis poffibilitatem a ra« tifone comprehendi p o f f e , nec rationi eam prorfus im p o fl i b i l e m videri- Quantæc un que enim difficul­ t a t i s ifta affercio vide ri queat ii s, qui non nifi r a ­ t i o n i s lumine u t u n t u r ; vix t am en inficiari quis p o t e r i t , fuiffe olim e x Philofophis Gentilibus, qui, a u m pe r auditum aliquid de refurre&ione percepe- r i i n t , fidem quoque illi c o m m o da r e non dubi ta ve­ r i n t . Sic Perfarum Philofophos docuifle : ävotßiu-

tevS u i tùç dvSçcünxç, yÇj screo&ai dSotvctTüÇy apud D i ­

o g e n e m L a ë r t i u m au &o r e f t T h e o p o m p u s £ ) C h r y - fippi v e r b a , ex libro illius de providentia , profert L a & a n t i u s : txtü ëruç sxovloç, dqXov, uç ûfèv d~ CLVCtTOVyCj YjfJLCCÇ, (JiSTCC TO TëÀëUTïjaett , TtdùlV 7TSgtO$UY

twûov èiXrj^évojv Xfovis y siç o vvv ecr/jLëv , âiToxalaç'/j* esa&cti ŒXW010 * Eleg anter etjam canit Phocylides:

’Ol» KOtXo'J àç(X0VlY}V dvOiXvéfJLSV CCvSfüôlTOlQ'

Kcd tocx<% èx. ydiYjg éåTclfypLSV èç Qdoq etàsïïi d ).

Quin & egregie loquitur Seneca: Quod f i tanta cupi-

ditat longioris a vi te tenet, cogita, nihil eorum^ qua ab oculis abeunt, &" in rerum naturam , ex qua prodie­ runt , & mox procejfura fiunt, reconduntur, confumi. Definunt ißa , non pereunt. Et mors , quam perti- me/cimus & 1 recufamus, intermittit v ita m , non eripit. Veniet iteru m , qui nos in lucem reponat d ies, quem

4 » ) o ( «

multi récit far e u t, niji oblitos reduceret e), Platon ernn

denique & H o m e r u m illi, d? reftirrettione e tt ,

tnftitutioni fidem habuifjey afleric Juftinus /). Se;<d

ad propofitùm fatis ef t, erjam in hoc Philofophars Gentiles aliquo mo do nobis habere confentiente:S. Q u i f i vel m a x im e aut ex traditione, aut converfsai’ tione c u m Judæis vel Chriftianisea acceperint; fuiff- ficit t a m e n , qu od ab iis pr o verifimilibus fueriirat

credita.

b) Diog. Laërt. proœm.p. 6, c) Luttant. 7. 2;. ßf) Toëm. admonitor, v. 97. 98. é) Ep.36. / ) lib. i. bort. ad Grxc. p . 20*

f IV.

Q u o d fi ja m refpiciamus ad Divinam poteira- t i a m , poffibilis o m n i n o evadet c o r p o r u m noftro* r u m refurre<fiio. U t enim D e u s , ex infinita fu a, qua pollet, virtute & potentia, res n o n d u m exi- fientes, ex nihilo produxit; ita re m dem or tua m, 6c vel in nihilum prorfus reda<fiam,ad eundem exi« fiendi m o d u reproducet. C o r p u s ver o m o r t u u in integ ru refticuet facilius, cu m quoad prima p r i n c i ­ pia illud adhuc fuperfit, in elementa fua d u n t a x a t refolurum. D i â i t a t enim (ana ratio, id, quod a- liquando fue rit , iterare, facilius, faltem non diffi­ cilius efl e,q uam incip er e, quod nun qua m exfti* tit. U n d e Te rt u l l i a n u s: Et utique, ait, idoneus efl

reficere, qui fecit ; quanto plus efl fecijje, quam reje­ ci JJe : initium dedijje, quam reddidtjje g ). Deo q u i ­

vo-» ) o ( SB ; c r a r i d e b e t , quandoq uide m, ex (olo imperro, quîc- cqiuid vul t, præftare poteft. A ttam en refpeCtu nor ffltræ cognitionis videtur magis difficile, c r e a r e , q j u a m idem collapfum reftituere. N o n igitur., (nans mirari poflumus dem entiam illoru m , q u i , ftVT. Anton ino Philofopho imperante , m a r ty r e s (Chriftianos non folum occ iderunt, v e r u m etjam_> c o r p o r a eo r um exufTerunt, cineribusque in Rho* cflanum (parfis > o m n e m de refurreétione M a rty ru m ffjpem fe fcteliffe arbitrabantur. At reCte lo qu it u r iÅ u gu fti n us ; Jncenfa (it caro, percufja fit caro, la-

amata (it caro; nun quid ideo fiubtraâa eft Creatori, quia udat a e(t in manus per fee ut or is ? Ilie, qui creavit, ex tëo_{, quod non e r a t, non reparabit melius, quam €•} *~at? b ).

g ) cap. i i . de refi Cam. h) in PJ. CXXXIXI

5

. V.

Q u od itaque Deo poffibile fit corpus dem or- (tuum in priftinum r e f t i t u e r e , tum ex diétis, tu m ♦quoque ex illo rationis principio : facere poteft Deus,

tquicquid fieri contradictionem non in vo lvit, valide_j

c o n c l u d i pofie arbitramur. U t vero refulcitetur i d e m , quod per m o rt e m cecidit, c o r p u s , ex n eu tr a parte ullius contradictionis infimulari pos* l e , confidimus. N o n enim ex parte rei c o n tr a ­

dictionem magis i m p o r t a t , mortuum ejfie, & ite­

rum in vitam redire, qu am non ejfie & fieri. Jam

autem ex e o , quod non e l l , fieri aliqu id, c o n ­ tradictioni certe non eft o b n o x i u m , quippe cum A 3 re ipfa

6 _ k ) « ( m

reipia êx eö,' qu od n u n q u a m fu it , fa&a effe v i ­ d ea m us , qu æ j a m exfiftunt. N o n i g i t u r eft, quo»d ea , quæ m o r t u a f u n t , q uæ qu e in principiis f u i s quafi iepulta j a c e n t , it eru m ex ßf ter e pofTe, d u ­ bitemus. Quin etjam o m n e m dubitandi anfatn-» p ræ rip it nobis Juftinus M a r t y r , d u m ita l o q u i ­ t u r : Si homo, antequam fa d u s effet, erat poteftate

in elementis, qui f it, ut non credant G raci Deo,po>l- licito, f i refufiitaturum mortuos, tanquam res f it impos• - fibilis, cum homo poteftate f it in elementis , quemad­

modum olim creandus, fic nunc recreandus i). Se d

n ec ex parte perfe&ionis Divinæ c o n t r a d i é l io n e m i m p li c a re , oflendic A th e n a g o r a s , d u m ita r a t i o ­ cinatur : S i , quod deterius e f t, mortale feilicet, &

patibile corpus condere, non indignum Deo viftum eft, multo minus indignum e r it, quod pr&ftantius e f t, tm- mortalitate & iwpatrbilitate donatum, in rerum natu­ ram producere k). Atque hæc pro inftituri r at io ­

ne de poflibilitate refurre<ftionis dixifife fufficianr. Eflent quidem exempla qu oq ue proferenda, quae nobis , refurre&ionis poflibilitatem proba nt ibu s , abunde fuppeditare ipfam vi demus n atu ra m. Sed, q u u m id a nobis fieri nequeat fine aliqua pro­ li xi t at e, brevitati ftudenres Le<ftorem Benevolum ablegatum vol um us ad T e r t u l l i a n u m /), G er har - dum m ), F e ch ti um n) , aliosque, quos de hisfufe egifTe, reperier.

i ) Reff), ad jQueeft. cap. 30. k) lib, de Reft Mort. / ) U de reft. earn, cap. 1 2

.

x j o c ■ 7 $. VI.

Præmiflïs itaque illis, quae p r o r e f u r r e â i o m s p>»ofîibilitate facere v i d e n t u r, p r o g re d ie n d u m no-b))is eft ad e a , ex quibus r e f u r r e d io n e m etjam a- liiiquando fu tur am colligere poflit fana ratio. Siiicque videamus , quid roboris aiïertioni noftræ ci onciliet finis, q u e m in homine creando intende- r.’iit fapientifllmus C onditor. Deus en im & natura c tum nihil fecerint fruftra, hominem in rerum na-

tm ram non eo confilio produBum effe> ïvu yevvrjhsiç Ûjp&otçyj, >Ç, TeÅsiav V7toçîj rry ctnuXsiM , r e d e cum

ÎMyfieno colligitur o ) , veru m ut perenni beati- tiudine fru eretur. _{Cujus felicitatis c u m ani mam ,} uit i m m o r t a l e m , participem facimus , non poiïu- r m u s , quin etjam c o r p o r i , morti o b n o x io , futu­ r a m aliquam felicitatem polliceamur, mortalitate d i e m u m exuta. Eft enim c o r p u s , quod una cum a n i m a h o m i n e m vere conftituir. Q uo d fi ergo h o m o h uj us finis , ad quem conditus eft , parti­ c e p s f ia t, necefle e f t , ut anima corpori refufci- t a t o it er u m uniatur. _{Non enim foliis animus efi}

homo, aut folum corpus, fed quod ex ambobus confi­ citur p). _{E t q u e m in f i n e m , aut cujus g r a t i a ,}

c o r p u s animæ ju n g e r e placuit Optimo C o n d ito ri, fi , poft difcefium animæ , in perpetuum corpus f u t u r u m eft e x a n i m e ? Nihil certe attinebat corpo­

ratos condidiffe homines ; Jpiritus fuffeciffent nudi, ut in Angelis, fi corpora femel in morte occumbentia, nunquam efient refurredura q).

o) Greg. Nyjf. Orat. 3. de Re f i Cbriflu p. 162. P) Gerhard. Inc. de rejurr. Mort. p. 931. q) Lud. V iv , de verit.fid\ Chr, t .2. c, 21. $. Vll*

t

m ) o ( m.

§. VIÏ.

Ad ulterius p r o ban dam corporis demortui r e - furreétionem haud p ar u m m om en ti a d f e r t x l e f i d e - r i u m unionis, quo anima feparata ad corpus f u u n n p r o p e n d e t , atque hac eadem propenfione illutd quoque naturaliter appetit. H æ c enim , c u m i:n le fpiritus fit i n c o m p l e t u s , ex fefe n a t u r a l i t e r ^ , etjam in ftatu (eparationis a c o r p o r e , luo i t e r u n n corpori uniri cupit. Sic enim Greg. N y (Tenus :

Animus, i n q u i t , ajfeflione <& amore a natura fiw * g u la ri, corpus , in cujus quaji contubernio f u it , prof ae­ qui tur , & ineffabili quadam natura attraCtione & fequacitate ad ejus conjunâtonem fertu r r). Sic q u o ­

que T h o m a s paflim locorum d i c i t , animam h a ­

bere naturalem aptitudinem & inclinationem ad corpos ris fui unionem. Quid ? quod & animam , corpori

unitam, ej]e perfeftiorem > quam ah eo Jeparatam, co n*

tendit s). Q uu m igitur inclinationem hanc a t q u e deiid er ium , quo anima appetit fuum c o r p u s , n a ­ turale efTe c e r n a m u s ; pro verifimili etjam h a b e n ­ dum exiftimaverimus , velle Deum , ut delide-. r i u m illud impleatur : neque perpetuo fit aliqua

imperfe&io in nobili ifta c r e a t u r a , pura, i n a n i ­ m a feparata. Quæ imperfe&io om nino locum h a ­ bere videtur , fi anima a cor po re fuo p e r p e t u o m an er et disjun&a. Quod & oftendit Jacob. M a r ­ tin. fequenti ratiocinio: Quicquid eft in ftatu imper-

feClo & violento , illud non eft diuturnum, * quia nui• lum imperfeftum & violentum eft diuturnum. Sed a- m m a, extra corpus confutui a , eft in f a t u imperfeâo

m ) o c m 9 violent o ; quia potentiam, quam in Je habet, agen-dii per or g m a corporea, informandi corpus, conßituen- dh hominem injuajpecie, & c. in afium producere ne* qm it ; nec obtinet fniem, propter quem eft creata. Ne- (pute enim condita eft , ut conftitueret jpeciem perfe- S&am entis, jeci ut una cum corpore certum conftitue• rxet compofitum, videlicet hominem. E. i).

r ) de 0. H. cap. 25. s) p. f. q. 89- a rt* T« & <?• 9 0 . a rt. 4, &rc. t) lib, 2. exercit. metaph.p. 553.

5. VIII.

O m n i u m deniq; fortifiimum validiflimumqj argu­ m e n t u m , quo p r o b e tu r m o r t u o r u m refurre dtio, ex j u f ti t i a Divina deiumi pofle a rb itr am ur ; quippe cui l a n a ratio plane non in ven it, quod ju re obvertat. Q u a r e ecjam b. m. D. Fechtius hoc ,11t apodi&tcü, ag n o i c i t u). Scilicer, q u e m a d m o d u m hunc de Deo c o n c e p tu m j jure mer iroque ha bemus , quod fit ju-, f t u s , im o ipfa j u f t i t i a , qua fua juftitia, per n a t u ­ r a m , ad b o n u m r e m u n e r a n d u m & malum vindican­ d u m , f e r t u r : fic quoque certo certiores reddimur,

nil immune boni bonis juturum ; nil impune mali malis futurum , Poftulat ipfe ordo hujus juftitia?, ut cor­

p u s , an im æ in bonis & malis operibus inftrumen- t u m , p r æ m i o r u m p œ n a r u m q u e etjam fiat parti­ ceps. _{I n f t r u m e n t u m d ix im us c o r p u s, fiquidemL*} a ni m a non fëorfim , fed in corp ore , & per cor­ pus o p e r a t u r , t u m b onu m , turn malum. Habet

n a m q u e anima de Juo tantummodo cogitare , velle,

»®

M ) o C

cupere, di/ponere & c , perficiendum autem operan# carnis exfpeiïat. S/c itaque &* a i patiendum foc i et a-'

tem carnis expoßulat ; ut tam plene per eam pati pos~ J i t , quam fine ea plene agere non potuit x ). C o r p u s »

quod tot labores pertulit arque dolores , c u j u s m e m b r a , in martyriis, m i f e r u m i n m o d u m difcer* pta , confcisfa , lacerata, & neci denique funt t r a ­ dita, fi e xc lu d er et ur ex confortio p r æ m i o r u m , a - lienu m id certe a judicio Divino efTet. Ejus e - nim fanftirati conve nien tifiimum ef t, ben e fa&a , ea quidem ratione, c o m p e n f a r e , ut o m n e m f im u l cauffam, de injuria alterutri parti illata, j u r e c o n ­ q u e r e n d i , adimat. Nili igitur refurgat c o r p u s , nec in c o r p o r e , nec in anima Juftitiæ Divinae v i s & vigor liquido confpicitur. N o n in c o r p o r e ; q u i a injuftum f o r e t , a n im a m folam habere praemia la ­

b o r u m , in quibus m a g n a m partem perpefium efl: c o r p u s , nihil vero ipfum habere in praemio c o m ­ mercii. N o n in a n i m a ; quia iterum injuftum f o ­ r e t , hanc folam pœnas dare pe cc at or um qmm-» p l u r i m o r u m , quæ non commifiiïet, nili co rp us ei fuifiet conjunftum. Id igitur, quod e ß , in proprium

ßatum Deus refiituet, ut jiißum decernat judicium, ut non aliud pro alio judicet, ut ne id, quod laboravit , privet ejpc. Nonne injußus efl Deus, ß privet labo­

rem fa tig a ti, & non rependat merce dem corpori cum anima fatigato? ftatim enim irritum reperiretur judit cuim St enim anima fola judicium fubire reperiretur, contradixerit utique : non ex me e /l, dicet, c au f i a pec­ cati , fed ex illo corruptibili & terreno corpore, Jcor*

§ 3 ) o C 8 i i t a r i , adulterium committere , petulanter agere. Ex quo enim illud a me àifcejjtt, nil horum a me per pe• tratum eft; at que Jic facile fe dej endet. Si vero cor­ pus per fe ipjitm ante fe flatuertt Deus , non poterit

corpus absque anima 'judicari ; contradixerit enim et- jam ipfum , dicens: Ego non peccavi, yW/ anima ; Ex quo enim emota eft illa, non commiji adulterium, non Jcortationem peregi , non jmndacra colui. A t que Jic contradicet corpus jujto Dei judicio, & merito contra» dicet y).

?/) in Scheâiafmat. p. 437. _{x ) lib. de ref. earn. c*} 17. _{y ) Epiphan. lib. 2. adverj'. hœref, Tom. i . ha-}

rej. ult.

§. IX.

Ita caro, dum miniflra & famula animee deputa­ tur, con/or s & coheres repentur; ß t empor alium,cur - ni & <£t eruor um? z ). Erit omnino confors poena­

r u m ; fiquidem tantum abeft, ut nihil prorfus de_» fuo c o nf er at ad efficienda ea vitiorum genera,qui­ bus an im a in hac vira deiedfatur, ut potius, fecun­ d u m G r e g o r . Ny{Tenum in culpa quandoque prius fit

corpus, quam anima a). _{A d d e , quod & valde Iit}

a b i u r d u m , leges conditas ad totum referri homi­ nem , p œ n a m vero earum ad (olam animam perti­ nere. _{E r i t quoque p ræ m io rum confors; quum-i} naturali juftitiæ conceptui repugnet y feparari, ut Te rtu ll ian us a i t , m m ere ede, quos opera conjungit. Quid? qu o d etjam facræ literæ anfam nobis prae- bent hujus a r g u m e n ti, ex notione juftitiæ Divinae

*i

S§ ) ° C WL

defumti. P of tq ua m enim G e n t i u m ille D o & o r i n Epift. r. ad Corinth, c. 15. multus fuerat in i n c u l ­ canda coetui Corinthiaco do&rina de r e f u r re & i o n e m o r t u o r u m , fubjungit vers. ult. ejurd. cap. e m * phaticam hanc a d m o n i t i o n e m , u t n i m i r u m, èfyccïoi fia nt, dy.ST2wy]loi, 7teçiŒ<Tsvov\iç sv tçu spyu rë K u -

ffe 770cnoT5\ q u u m videant , q u o d NB . 0 hotcq iotVTÜ'j ën sçi h s v o ç èv Kvafa b). J a m i;ero , c u m

is labor c o m m u n i s fit cor pori & a n i m æ , i nj u f t u m fore v i d e t u r , nid de utilitate etja m feu pr æ m i o ta m co rp us p a r t i c i p e t , qu am anima. Cum igitur

omnis vitat noflrœ tifus in corporis animœque conjortio f i t , re furred 10 autem aut boni adus praemium habeat, aut poenam improbi ; neceffe e d corpus refurgere, cu­ jus adus expenditur. Quomodo enim anima in judici­ um vocabitur fine corpore, cum de j w & corporis c on* tubernïo raùo f it prœftcmâa ? c).

z ) TertulJ. lib. de ref. earn. c. 7. a) de re/. Chr. Orat. 3. p. 167. b) conf.Rom. 2 : 9 . io. 2. Cor. 5:10. 2. ThejJ. 1:6* & alibi paßim. c) Ambros, in Orat. defid. ref.

5. X .

M e r e tu r forte adponi elegans ifta fabella , q uam R a b b i n i , u t reftatum r e d d e r e n t , Divinam jufticiam r e q u i re r e m o r t u o r u m r e f u r r e d ti o n e m , con f i n x e­ r u n t hun c in m o d u m : opul ent um qu en dam ho­ m i n e m Paradifum (ibi plantafle nobiiiilimis a r b o ­ r u m generibus > quæ f udîus præftantifïimos fere­ bant ; ne au tem diriperetur , adpofuifle cuftodes. E t q uon iam ab ipfis etjam cuftodibus erat caven­ dum

SS ) O ( 85 I J e d u m , duos ita f a å o s adhibuit, u t u n u s perfpi- ccue v i d e r e t , (ed ita claudus , ut nullo modo pofïet ii n c e d e r e ; alter valebat qu id em p e d i b u s , fed cæcus (erat. C u m abiiffet horti D o m i n u s , c œ p e r u n c m a l i icuf todes inter fe confulcare de f r u d i b u s co m ed en - (dis. Cæ cus quidem ajebat:^ E g o q u i d e m c u p i o , lf*d no n video. Claudus ajebat: ego v er o illos «cerno, fed accedere nequeo. Pofl: multa co n v e- i n e r u n t , uc cæcus ad t er ra m fe p r o f t e r n e r e t, & fu- j p e r d o r f u m reciperet c l a u d u m , qui cu m v i d e r e t , i m a n u regebat cæcum. Ita fimul conjun&i ad ar- ibores p e r v e n e r u n t , & fru&ibus ar bitratu fuo de« tfiderium expleverunt. Paradili D o m i n u s r ediit, & '.animadvertens d a m n u m datum , cuftodes i n cr ep a­

vit. Claudus exe ufabat, fe non potuiffe ad arbo« ires accedere. C æ cu s autem d i c e b a t , fe non po- ttuiffe fru&us cernere. T u m h e r u s , cognita iilo- :rum vafricie atque aftutia, cotijunxiftis, a i t , operas; p r o p te re a ego q uo q ue vos ru rfus c o n j u n g a m , & u n a ple&am. Alligavit itaque rurfus eos, & cae­ dendo ac per cutiendo u t r u m q u e fimul punivit.Ira, in q ui un t , in h o m i n e res fe habet. A n i m u s q ui ­ dem c o g n o f c i t , intelligit & fapit, v e r u m externa_* pe r le non poteft obire opera. C o r p u s v e r o per fe ftupidum ef t , nec f a p i t , quod t am en ab anim a d u m impellitur & m o v e t u r , ido ne um i n ftr um en - t um eft a&ionum e x t e r n a r u m . Q îod cum ita fit, ratio poftuiat & juftitia , u t poft m o r t e m c o n j u n ­ g an tu r d e nu o , ad perferendas poenas aut praemia *).

$. XL

14 SS ) O ( %

5. XI.

In terim tarnen non défunt, q u i , ad labefa- fta nd am refurre&ionis noftræ poflibilitatem, h<oc inprimis nobis objiciant. D i cu nt , prorfus im po ffi - bile eiïe , ut illud corpus re furgat, quod aut c o n ­ c r e m a t u m , & in tenuiflimum pulverem r e d a & u m e f t , aut a v o l a ti li bu s , pifcibus ac beftiis d e v o r a ­ t u m , inque ipforum carnes t r a n s m u t a t u m eft, a u t denique ab dv$fùo7rc(priyoiç abfumtum in fuhftanti-

am illorum tranfierit. Eft haec illa obje<ftio, q u a m ideo m ir a t u r Athenagoras , quod potuerit m u l t o s o l im , etjam eruditos , turbare cl). Sed qu ad ra t« , hu c nervofa Ruffini interrogatio: C u r, quajoutant

anguflus & invalidus Divina virtutis aßimator e s, ut ciifperfiim uniuscujusque carnis pulverem in fisam r a ti­ onem colligi & reparari pojje non credas ? e). Certe, fi vel prorfus in nihilum abiiftent o m ne s h o m in is c a r n e s ; nihil tamen i n v e n i m u s , quod Cr eat or is potentiam adeo conftri&am t e n e a t , quo minus eas hom ini reftituere pofTet. A bfit, ut refiufcitandacor­ pora , vitaque reddenda , non pofftt omnipotentia Crea­ toris omnia revocare, qua vel beftta , vel ignis abfium • f i t , vel quicquid in pulverem eineremque collapfum, vel in humorem folutum, vel in auras eft exhalatum. Abfit, ut fimus ullus fecretumque natur & ita recipiat aliquid fubtraâum Jenfibtts tiofiris, ut omnium Creatoris aut la­ teat cognitionem, aut effugiatpoteflatem /), Præterea, neque necefle efle exifti m ave ri m us , ut refti- tuatur hom ini Trctpdyv ifta fubftantia, ( f i ,

95 ) o ( » 19

n i e m p e , quod d e v o ratu m fuit, in fubftantiam ejus t r a n s i e r i t , ) cu m ea reftitui p o f l i t , quam habuit ainte d evo ra tionem . Quod au tem ab eo comeftu m fuii t, id partim acceflit eidem perfe&e confticuto; p a r t i m vel calore abfumtum , vel in excrem enta , ira pil os, pituitam & bilem folutum eft; partim ^ dienique Deus corporibus humanis fingulari quadam

cuira ita projpicit, u t, quod inde ad aliorum hominum efcam p erven it, non magis in jubflanti am eorum ver ta* tu tr_{, quam folent medicamenta aut venena g ). Red­} detu r ergo caro illa homini , in quo ejje humana caro prim itus coepit \ ab illo quippe altero, tanquam mutuo futmta deputanda eft> quœ fie ut as alienum ei redhi­ benda eß , unde defiumta eft ; f ua vero illi, quem fames ex in an ierat, ab eo, qui pote f t et jam exhalata revoca- r e } reddetur h ) .

d ) lib. de re fur. mort. e) in expos, fymb„ p- 185* f ) Auguß. lib. 22. de Civ. Dei c. 20. g )

G rot. lib. 2, de ver. r e l Chr. cap. 10. b ) Ait* gttft. /. c.

$. XII.

Sic t an d em evi&a a nobis eft probabilitas r e - furre&ionis m o r t u o r u m } non q u i d e m , qua d e b u ­ i m u s , p r o tam nobili a r g u m e n t o , dxgtßelx , fed qua p o t u i m u s , (implicitate , pro ingenii noftro modulo. _{Deo O p ti m o M aximo iit laus in æter-} num , q u i , ex ingenti erga nos a m o r e ,

i

6

&

) ° c

m

m u m re furreftionis no ftræ a r g u m e n t u m per S c r i ­ p t u r a m Sacram n o b i sc u m c o m m u n i c a t u m vo lu it ! H in c fit, u t eo etjam fir m io re m (pem h a b e a m u s

iiç 7ÖV S so v , hdçccŒiv (jleMelv ecrecrbài vwffwv, dixctiM

T£ m l d ftw v /> p e t nobis S u m m u s idem r e r u m A r b i te r obitum pla cid um , r e f u r r e ä i o n e m

glorioTäm 3 v it am æternam !

° *

i )