yPSALLE, Typis Wernerianis,
A RIS GENTILIUM
DISSERTATIONEN! GRADllALEM
ExconfenfuAmpi. Colleg. Philofopb»
milluft.Åcad. Upfal.
i Süb PRj&SlDIQ r/Ä/ CLARISSJMI
DN. JOHANNIS A.
BELLMAN,
Eloquent.Prof. Ord. & Reg.
Publice cxtmini modcfiefubjicit
^ERNHÄRDUS LAMBERT .
Weftro-Bothn.
XnAud. Guß. M. Ad. d. igApr. Anne17Of»
herii,/Wmeridimfelats*
ReverendijßmeCHRISTO in
PATER ac DOMINE,
Dn. erice 1
EENZELI,
S. Theol. Do&or Excellentiflime, Regni SvecisArchiEpifcope Eminen- tiffime, Acad.Upf, Pro-CancellarieMa-
gnificentiffime, Confift EccleE PraTesGraviffime,
1VLECENAS MAXIME.
AD, ARAM. EMINEN DIGNITATIS. REVE'"*^
TRES. QUORUM. VINDI
LI. CURA. TEMPLIS. ARIS STAT. VIGOR. HONORci;.
UM EXILE. MUNUS.
OUALECUNQUE. LI ETATIS. ET.- OESE SERAM. CUM. OMN GE LICITATIS.ADPRECATIONE.
REVERENDISS. NOMI-
Summl Reverende in CHRISTO
PATER acDOMINE,
Dn. georgi
WALLIN,
S Theologie Do&or Celeberri-
me,perNorlandiasöccidentalesSuper-
intendens Gravidime , Confift.Herno- fandenfis Praefes, Regiique Gy-
mnafii Ephore Ampli{fime>
PATRONE SUMME.
TlSSIMiE. VESTRT.
RENDISSIMI. PA-
CllM. PATERNA. ET. VIGI-
QUE. SACRIS. SUUS. CÖN-
HOC. DE. ARrS. GENTILI- CHARTACEUM.CEU.
BAMENTUM. IN. PI-
QUII. SUBMISSI. TES-
NT. ET PERENNIS. FE-
VENERABUNDUS. OFFERO«
NUM. VESTRORUM.
DevotifiimusCliensö* Culiof- B» Lambert«,
Viro Nobiliffimo ^Vtmpliffimoqm
DN. ELIyE SALIN,
Cancellariae Regiae A&uario Söller- tifRmo,Adcuratiffimo.
Viru PI. ReverendisChri/ßmisq;
Dornum M A G I S T RIS,
Le&oribusReg, Gymn.Hernof. ConfL ftoriiqueAdfeiforibus$ ut&Sch. Triv,
Reclori &Conreftoridexterrimis, laudatifTimis.
Pl. Revere»do&Dottijßmo
Dn. GULICIO BLIX ,
Ecclcfiae, quae in Diäneå Deocolligi-
tur, Paftori attentifHmo.
Viruprudentia &*tntt
Dn. VEIT HUBERT,
Civi & Mercatori inter Holmenfés
Speftatifhmo>Honorati{Timo,
Dn. JOHANNI LAMBERT,
Mercat. Umenf induftrio, Fratri cariffimo,
Promotoribus,Patronis,Benefatforibus, quendis, hmicingeniifcetum utfeflV
rum D. D. D.
NobililT, Clariff. Speåatiff Pru-
FiroPLRevermäo& Clarifjitm
M. HENRICO ForbuSj
Paftori Tornenfium vigilan-
tiflimo,
PL Revtrendo DoRiflimofo
Dn. JACOBO BURMAN,
PaftoriinQ3t>gt)e4 fidelis-
limo,
SfeBätiß. dignitatis Viro,
D. JOHAN. P. SCHIÖFFLER,
Inclutac civitatis Holmenfis Civi &
MercatoH primario,
grltatt mttximecotijfiicuk
Dn. JOHANN! STERNER ,
Senatori Pithenfinm aeqmflimö.
Dn. NICOLAO AVANDRO*
Mcrcat. UmenCintegcrritriö,Ad-
fini amando.
Fautorihus , debito honorhciiltuprofi-
witius excujfiim, eötpue mittni mata*
dentilT Nominum Veftrortifti
Cnlror indefefluS
B. Lambert.
Argumentum.
§.I. Paucade multitudineDeorumGen- tilium differendo, vinadtraÜationem dt^
Arisßernitur. ' §.II. Arn varin deriva- tiones. §. III Differentia inter aram Iß
altare j Iß harum vocum ufus promifeuus.
§. IV. F&ci derivativ Zß ßgnificaticraes.
§. V. Arn varia aeeeptio. §. VI. Initia
ararum. VII. Locus diverfusyproDe*
orum diverßtate■, exfiruendis aris aptus.
§■ VIII Situm verfusorientem veteres ma- Xme objervarunt. §.IX. Materiaararu
varia. §.X.Formaitem varia. §.XI.Ara impoßta loco fulmine taffo vocab. Puteal.
§.XII.Pavimentum Iß cornua ararum. §»
XIII. Ornamenta varia. §. XIV. Dedica-
tio. Lex dedicatn Arn. ritus dedicationis*
XV. Numerusararum. §. XVI. Dea- ris portetilibusjlapidibus\ tabeüis confeera-
tis-yut Iß Gracorum §. XVII.
Ftiam non exflruttis aris facrificiafattas.
§. XIIX. Finem ararum primarium expo- nit. ubi de ara Jovis fupremiincruenta^n.
Denitß omißßorum adfertur exeufatio. §.
XIX. Co.ronidis loco aram''Ayväca 9>ß Athe*>
nis ergffam-)ejusdem^ tnferiptionisrationei
memorat*
a A. a
Ominem reliquo*
rum animantiuml*
Uobiliffimum,pra»- claris ornatum do*
tibus å DÉO O. Me in fuum folius cul*
tum &laudemfapientiflime condi*
tum eflej & fana ratione & ube*
riore revelationis luce edocemur*
Verum enimvero > eo infånhe fu*
perftitiofa andquitas progrefTa eft* Ut) dum ) quicquid fibi eflet vi*
rium ) in unius veri NuminiS cognitionem* honorem & obfer*
vantiam conferre deberet, innu*
meram Deorum multitudinem in-
A tro*
troducendo , impuris atque hor-8
rendis Sacris fefe miferé inqui*
naret. Neque mirum , impiam illam, quam Graeci vocant , ito-
XuSsolyfia , tanta tamque deploran-
da cepilTe incrementa , cum nihil
omnino exftaret, (ut cetera prae-
tereamus ) unde' humanas vita?
commodi aliquid , quantumvis minimi, adferretur, quod divini-
täte non donaret. Unde Perfeus Zenonis auditor apud Ciceronem ( lib. I. de nat. Deorum ) eos diett
ejje Deos habitos, a quibus magnauti- latas ad vitx cultum e/Jet tnventa >
ipjasque res utiles ér Salutares Deo¬
rum ejfe vocabulis nuncupatas. Ad quod Cicero ipfe : ut ne hoc quldem
diceret , illa inventa ejje Deorum, fed ipfa divina. Hinc non elemen-
ta modo , & Sol & Luna ; ve¬
rum etiam varia animalia; imo
legumina & res ejusmodi viles
in Deorumcenfum venerunt. Cu¬
jus erroris ßigyptum Juvenalis
maxi-
3 maxime inflmulat, & pro moré
fuo acute carpit. Sat. XV.lib. V, Quis nefcit Volufi Bithynice, qua-
lia demens
/Egyptus portenta colat* crocodi-
lon adorat ParsJmc; illapavet faturamferpen-
tibus ibim.
Effigies Sacri nitet atirea cerco- pitheci,
Dimidio magica rcjonant ubi Me-
mnonechorda ,
Atqut vetus Tbebe centum jacet
obruta portis.
lllic caruleos , heic pifcem flumi-
nis, illic Oppida tota canem venerantur
nemoDianam.
Porrum cepe itefas violare ac prangeremorJu.
O Sandas gentes, quibus h<ec na- Jcuntur in hortis
Numina!
Sed ad Gr^cos 5c Romanos ifc
primis quod attinet, non potuitu
noh
4
non apud eos maxima, Deorum
turba cumulari, atque Sacra im¬
ma ne quantum augeri; quippe
quum ijlis, quicquid crederetur
in orbe numinis, colere non gra-
ve efTet; hi autem multarum do-
mitores gentium , Deos extero-
rum 8c hoftium non admitterent;
modo , verum etiam in urbium expugnationibus , ut Romarn mi-
grare vellenc, cupidé invitareht;
fua majeftate non fatis dignum de
vi&is triumphafTe exiftimantes, ]
nifi devi&orum quoque Deo¬
rum flatus 8c ara* triumphum quandocgfequerentur. Quid ? quod
jtantam in his populis in novorum Deorum cultus pronitatem obfer-
vare licet , ut , ne quis novos
Deos, novas introducerat religio- «
nes , legibus caveri necelle fuerit*
(Servius ad/En. Virg.g.) Jn ejus- v
modi vero ineptiflimorum cultu
numinum uti gentiles religiofifll-
mi fuerunt; ita in folendidis tern* ! plis .
plis,ftatuis & aris exftruendis nulti
impenfa? pepercerunt. Tamque
follicite id egerunt, in taiita licet pluralitate, ut fua cuique numini
eiletara, (plures etiamuni; quan- quam aliquando etiam eommuneä polita? fünt) ut ignotis quoque &
peregrinis, ne errarent, erigeren-
tur. Sed urgente ratione propå- fiti 5c methodo jam pridem nou fine irifigni ufu recepta, paucisiti
natales Ara? inqujrere lubet.
§. II.
AdiverfisAr£ sIv/jlx.dfverfa folenfcIfidorus (lib.XV.adferri
cap, IV. ) ab ardendo di&am pu-
tat, quod incenfa? ibi vi&ima? ar-
deant, Aliis oArdicuntur a ft- militudine arearum , quod ficut
illa? in urbe pura?; ita & Deorum
Aras puras elfe oporteat. ClarifF.
Voflius (Lex. Etym. ) fimjaliciffi-
mam exiftimat , quam å voc.
Gra?c. tyjg dpdg , h. e. pra?catio,
derivationem ädferunt. Varrorii
A i autem
6
autem(Hb. V.Divin.)placet, utAra
iitab ajaconverfo S.inR.Afa enim antiquis idem fuit, quod poftea anfa , inferto n. a junioribus. Sic tangopro antiqvo tago,tenfa & menja
pro Ufa & meja dixere. Et hxc
nobis maxime arridefc , cum plu-
ribus in negotiis multiplex aras ufus & lingularis adhibita ceri^
monia huic originationi robur
conciliare videatur. Ita enim Ma- crobius ( lib. III. cap. 2.) Multi- fariam legimus, quod titareJota non po/ßt oratio, nifi & is, qtti Deos pre-
catur, etiam aram manihus appre- hendat. JudeVarro Divin. lihro quinto
dicit aras primoanfasdiélas, quodeffet necejjarium a jacnficantibus eas Hne- ri. An[is autem teneri fölere vafa quis dubitet? Comimitatione ergo li¬
terarum aras dici coeptas. Sic in juramencis : Cicero pro Flacco : Isfiaramtenenspiraretjrederetnemo.
Sic infupplicationibusarastenuilTe,
teftatur Virg. Q/En.VI. 124)
Talibus ordbas diclis, arasque tc- nebat.
Sic denique moricuros aras am-
ple&i juflos fuifle primus forte
obfervavit Rofinus ( Iib.I. antiq.
Rom, ) ex SeKeca in Hercul. Fur.
a&.2.fc. $.v.5oi.ubiLycusadMega-
ram, quaminterficere volebat:
Conjugia quoniam noflra pervicax abnuis, Regemque terres\ fceptra quidpos-
Jint,fcies.
Compleflere aras. Nullus eripiet
DEus Te mihi.
5. III.
Dlfferentiamut communiffimaminter aram&&aaltareplu-
rimis notatam verbo tantum tan-
gemus , abeuntibus licet aliis in
contrarium. Ita Servius": (a) No-
vimus aras & Diis ejfefuperis & in¬
feris confecratas ; aitaria vero eße fuperorum tantum Deoram, qu<z ab
alti-
(a) adEcrkVirg.y.
alutudme covftat ejje nminata. Sic
alii quoque altare dici volunt qua- fi alta ara, quod in editis 6c ex- celfis locis exftruebantur. Unde
voc. Gra?c. ßu^og dito rS ßcdmv
deduci folet, quod per gradusad
id afcendendum eilet» Ob quam denominationis rationem etiam alii ab Hebr. nm> quod pro ex-
celfis & altaribus editis in locis fumitur, quorum in facris literis
fit frequens mentio 3c exfecratio*
Sed altaris Sc ar# differentiam pro-
milcuus apud au&ores plufculoS
ufus pene fuftulic. Quod altare
To htfavgov five fuperiorem 6c me¬
dian! ara? partem , ubi ignis ac-
cenditur; nec non ea ipfa , qu^
aris impqnurttur, (£) Significare dicatur, id improprié fieri Vos- fius (r) cenfet* Par forte ju*<
dicium dedifferentia illaferendum,
qua Berthaldus (1 d) ex Prudentio
...
(£) Salm. exerc. Flin. in Sollnp. ///«
(r) Stym. ad. voc alt.
(d) libro de ara aap.,//.
/ *■ » fJr
{e) ctrcm pro fundamentö quafi &
inferiore altaris parte dici notavit:
Altaris äramfündiius pejfundare.
Öbiter notamüs ■, qiiod adpellatio
ara olim urnis & cippis étiani fe- I pulcralibus communis füerit; cu¬
jus rei piufcuia teftimonia éxhi*
HetFabrfettusf/) E. G. pag. 107;
DIS. MANIBUS.
TL Claudio: NICÖMACO.
ARAM. FEGIT. SIBI.
iterri pag.,7!p.,.
P. ANBIVIUS. P. FIL. QUL
HERMES; ARAM. POSÜIX:P- AMBIVIO. P. LIBÉRTÖ HER-
METI. PATRL.SUÖ &c.
Ex Harum infcirptionum pluri«
ümque occafione ait läüdatus au-
dlor: Rem dubiam effe rim jtnünp
h4 ihfcriptiönés » in quibüs viveniest
j jibi Jepiilcrum & mémöriäm fönfti
tiierepotüermt'y arom verb adprö~
I pritim cultum pcß.ijje$ abjömm ejl
I & ineredibiléi „ ,
B IYi
(e) Rotnstni Mdrt. Supph Xfj iti operc i^fcripé,äMftiji
IQ . ... r< .. - *
§. t%
"^lEquefocus iilentiömihi praeter- é i^eundus eft, ut qui faspius pro
arts ufurpetur. Nomenafovendo
duxit.unde Ovidius: ' £
c.Atfocus aflammts> & quodfovet v
omniaÜiffus. (f) ' •
*
Hic präster peculiarem fuunt fi- gnificatum, quo aramDeorumpe-
natium (g) notat; etiam promi-
fcue pro aris & altaribus adhibe-
tur» Sie Virgilius:
Jn medioquejocos, <& Diis commu- l
nibus aras. (fl)
$. v.
ALiasar<e veniregenus fvevit,carminisconfe&um-»nomine^
ex verfibus fola longitudine aut_.
multiplicatione literarum invicem differentibus; atque ita coordina- tis, ut afpicientibus figuram aras
antiquas qualis demum cunc| figu- v
ras
*
(f)Faft* VI. V.joi. ,
(•£■) Alex,ab Alex. Gen, Ditr<lift, V.få4 (b)Afrctd. XII,V,11$,
ii XX referat. Di&a alfäs cognomme
myfHca five fymbolica; cujus mo- di erat Notiarii, Publilii&c.de qui- bus Fortunius Licetus in fua En-
cyclopsedia ad Aram Myfticam.
Sic fignum illud ccelefte inter cir- culum Antar&icum & caudam^
Scorpii fitum; Sic fcopulos mari-
nos, hoc nomine vocarunt. Unde
Virgilius :
Saxa vocautItau\ mediis.qu£influ-
dibus Aras. (i)
De his autem hic loci nihil. Séd ad initia Ararum noftrarum pergi-
must
t VI,,
QUisnamras nonprimusfatis interexftruxeritScpiptoresA-
profanos conftare arbitramur. An¬
te diluvium primum facrifieiaob-
tuliiTe Cainum 8c Abelem facra O- raculä loquuntur ; fed de quorum,
Åris in huncfinem ere&is plane, fiient. An ltaque infolo ipfo ac
«. .> - . pavF
(i) Lib. I.dßn.v. //-?. T.
pavimentoj an vero, quod videtur
yerofimilius, in altari id fa&um-, fit, incertum relinquimus. Unde Jacobo Boulduc aflenfum prasbere
fion fuftinemus, quiex verbisGen.
4: v* g. irräd onrna TTi & faßum efl cumeßent in agro; colligere non
clubitat non tantum altaria & lo-
cura facrificiorum ordinatum &
facrum, led etiam claufum fuifTe_»;
cujus loci habita ratione reveren- tiae fratri manus viojentas, inferre qoluit Cainusy antequam loci relK
gioneliberatusinagrumcumfratre
- concefßtfek Poft diluviumautem
primus altare, cujus mentio. fit_,
Gen.8.v.2o.NoachusaedificäVit.Sed
quodadgehtes(pe&at.quiveroara«
rum ufii per m*ofyi7.w: & Satana?
infidias abrepti exciderunf,tantum
nonomnibus templorum & ararü qirigo adfcribitur, Confiale Lilium
^yraldüm (/) longam fetis, feriem
addur (■k)Mir.hcdp.II.de EccLAnteleg*
{IßSjntAg. XVIL ■
adducentem * quam nös brevitäti
ftudentes confiilto omittimus. Ni- xi itaque au&oriCäte Herodoti (m)
iEgyptios primum aras ftatui{fe_>
exiftimamus, Avutex^rs Seäv fre»
wyvptfag sXsyov ts^ojrag Aiyviflixg va- fJLicrai, rfj eXfojyag itotpciatyswävotXct- ßsTv. ßojuxg TS ftj dyctXfjLdTct *) vyjåg
Seoici chrovsTfJuxi atyéagnpuTvg, xj.tfia
h XiSoicri syyÅvipxi. Cui adftipu-
latur Ccelius Rhodig. (n) Tradituf forroXII\ Deorurationemab/Egyptio*
rumJcientiaGracosderivaßeadfe. Prt-
mositemDeorumexcitaße arasjonflaf flajje fimulacra, actempla conftruxtjjev.
Atque (ic a Granris ad Romanos ,
praetermulta alia praéclara vitae.i-n-
ftituta hunc ritum ftatiiendi aras manafle faciies credimus.
§. VII
CEd antequam ad harum variam
^materiam & formam acceflum-.
faciamusjaequum eft ipfum locum,
&
(m) Ltb. II. cap.IV.
{n)cdp.fj.Lib»XVIII.
14
inquoDiisfuis.aras erigivolueri-nt,, difpidamus. Diverfibteiriquam
in facrorum adminiftrationé, Deo- rumque Hte expiandorum ratione animadvertere licet , ex ipforum
natura, quam diverfain finxere^,
ortum pra:cipue trahere , opina-
rhur. Quorum cunV alii cceleflesj
alii terreftres; alii marini; alii in- feri; alii tylveftres; alii urbicicre- debantur, omnibus iisdem cerimo-
niis cultum exbiberi, iisdemque in
lods templaarasqueerigi inconye-
niens plane vifum fuit. Nam qui päd & bonis ärtibuj praaeflent,eos intra mcenia collocandos; qui ve-
ro voluptatibus, rixis, incendiis ,
eosurbibus excludendos putarunt.
Quanquäm hoc non ita femper ra- tumhiflorise comprobare viaentur, conf. Plutarch. (o), nec nonL. Gy- rald. (p). Sic quoque , pro Deo-
rum diverfitate , diverfas expjcat
alti-
"
(<7) Rom. jag, ttt.
(p)SyntAg. 17.
ältitüaifies & pofitum ararum Vi-
truvius: (q) ut Jovi & fuperis aliis
quam excelfiflimse & in editis lo¬
ds; Vefta?, Terrae Marique humi-
les; inferis autem fubterraneas arse collocentur. Unde adpofité Papi-
nius (r):
Trunca dehinc nemora advolvunt
mceflusque facerdos
Tresffecata, totulemqueJatis
cheroßte nefaflo
Virgmibus jubet ejfefoc'os. tibi re-
- clor averni
Quanquam mfojfus humo, Juperat
tamen agger inauras Pineas, huncjuxta cumulo minor fi¬
raprofunda Erigtiur Cereri.
Quibusaddipoterit, quodliabetLaj-
diantius ad hunc locufti.
§. VIII. •
DUmferimus,hasc inpaucagenerequqque, quse.de loco dif-
ipfum
(q)Lib. III.&IV.cap. VIII.
(r)Theb.IV.v. "
i6
ipfum ararum fitum propius ättin^
gere videbuntur, adferemus. Sei-
endum itaque veteres ueplurimum
aras orientem verfus, atqueitacol- locafle, tat facra fa&uri, pro moré
inter precandum recepto, Oriente
tanquam lucis fedem & fymbolum refpicerent. Quam cönfvetudinem
imitati gentites, inprirtiis /Egyptii*
tefteAthanaf Kircnero (jr) in tem¬
plorum ftruéhira, ut princepspars
auroram ftatim exciperet, ubi fa-
cra eflent peragenda. Unde Dio- iiylius Thrax : 'Olyäg fötal ruy -kol- hoiiäv xj to v ijXiöv vitipytityccjTot evbög V7ro$s%£cr&äi etcS&ctcrii acd tS Quiog
évSvgi[ji7ri7r?&crSaiituv Bvpßv ävcars- iflUfjiévuv, o7ra ml Toc ispä eppefyw. ad
quod quöque Virgilius refpexiffö Videtur (//) :
llli ad Jurgenteni converfi lumiim fölens
Ceté-
1i)tom./. Syn.lil.cdp. X.
(/) citanteKirchero codemloco.
{dp&h,XÜ.v. tyii
Ceterum, veteres etiam Chriöia-
ni & templa & alüaria [verfus iolis
ortum plerumque ftatuebant. Imö
nön vivös folum id obfervare vo-
luerunt; fed etiam vita fun&orum reliquias ita collocandas curarunt*
utfaciemeidem cosli plagseobver-
terent ; tanquam ab occafu ad ör¬
tumfeftinarent. Vidells Cafel. (x)
Et hoc forte propterloca nonnulla
S. S:x ubi Chriftus audit Soljufti-
tix; (y) Oriens ex alto. (z) ali- quando tarnen contrariü fitum ha*
buere , qualem ecclefise Antioche-
nx memorat Socrates (a) p cujus
altare non ;ad orientem fed occi- dentem foe&abat» Nec tion alibi.,
$. et
Sicximumloco feliserit deaptocolligendadefignatöjararumpro-
materia follicitifimus: quam equi-
G dem
deyltlbuséetéfitth GkrlfliAndfUtn- (j>) Malacb. IV\ Pt 2.
(z) Luc. /: yg.
18
dem tam mtikiplicem invemmus
ac variam, ut mirari fube.at male -i
fedulam Gentilium diligentiam in eadem excogitanda, unde ara? fuis Piis fieri vellent, quo rite, quan- quam nil minus, placari pofTent_,-
Nonnullas itaque verbo tantum indigitabimus, ab auro, uti metal¬
lorum pretiofiHimo initium fa dä¬
ri. Ex auroRabylone eonfe&um_«
altare producit Herodotus(^): Ju-
nonis ex argenro(r) > Jovis Sema-
iei exa?re, Paufänias(</). Ex cor- nibus & quidem dextris compa- dam memorat aram Plutarch. (e)
his verbis: rov kepdrivov ßuy,oveliov
fa T0]'QS7tld KQi}.%uévOlQ btälXUGttVUYX->
[xsvcv, 07l [xrjTS ké?.?.rjg facptsvc;, (xy)T£
Tiyog ccååx fer/xS, koi fxoycoy räv &é£i-
CöV OV[X77STTYjy£ KUL OVVYja(X07Ul KSpdtbiV.
Quam quoque inter mundi mira- cula celebrat Martialis: Diflt*
(b)Lib. I.cAp. CLXXXIII.
(c) Corinth.cAp. XVII.
(d) Attic. CAp. XXXII.
(c) Tor». II. defiliert, anim*p.
19
Dilfimuletque Dewn cornibus ara fre-
quens. (/)
Idem autem Plutarchusin Theféo
etiam ex fmiftris cornibus coag-
mentatam dicit. Unde contradi-
centem fibi, aut memorialapfum,
aut duas aras, unam é finiftris, al¬
teram é dextris line ullo glutine^,
aut aliis vinculis compaåas fuifFe conjicit Fortunius Licetus(g). Ex lapide fuifle, etiam aliquando ex pretiofifiimo , nemo dubitetL^,.
Didymiorum ex fangvine ; Jovis Olympii ex cinere congeftam.,
aram Paufanias (b)refert. coli ige-
batur hic cinis ex aduftis vi&ima-
rum femoribus > colie&usque folå Alpha*! amnis, ut Jovi maxime a-
mici, aqua, idque ftata die, dilu-
ebatur. Neque céjpititias & ligne-
as pra?terirelubet, Cefpititiae,ea>
dem (f) Lib. SpeEf. Ep. Ei
(g) Ene. sid &r~. myftr (b) Eliac. pr. sap. XUE
dem nobis Hißt qua? graminea?. (/)
In medioqiie focQs, & Diis commu-
mbiis aras Grammeas. * - - - -
Neque aliud per vivum cefpitem-»
intelligit Hor. Carm. (k)
Hicvivum mihi ceß)itm> hie Verbmas,pueri fonite -
Quarum ftru&uram videtur nobis tradere Statius: (/)
- - -
geminas ergo ilicetaras
Arbmbus yivk> & adulto cejpite
text
Imperat.
Cefpitibus fine dubio arborum ra-
jpii impUcabantur, ut hisquafiqui-
busdam vineulis ipfa ara firmius cqhaereret, & concrefcere videre-
tur. Fiebant autem arse &pro-
Ut res & tempus poftulabatopera
tumultuariå» uride temporarias %
fubitas (f) Ftrg,XZneid.XII.1t.n%.
(k) Iii.I. Od.XIX. confJib.m.Od.t.
(I) Ué.VUI.vi.zgt.
21
fubitas (m) 5c ßco^g åuroays^(;/)
vocare folent. Deniqueex ligno-
rum leåaflimis generibus, atque Da?daleo opere interdum elabora-
tasfuiffe, res tam manifefta eft, ut tasdio effet his immorari. Progre-.
dimur itaque ad formam.
$. X.
/^VUam nuper circamateriam dl-
\J verfitätem deprehendebamus*
eademquoquehic fefe offert. Pro-
ut enim reverentia ac admiratio infanis elfet concilianda facris, 5c prout genius populi ferebat; Sid diverfas excogitaffe Formas 5c mai-
Chinas in aris videmus. /Egyptio-
rum enim, quibus aliam gentem
fuperftitionibus magis deditamvix invenias, tantam fuiflfe curam atcg myfticam planerationem in aris5c ftatuis erigendis conftat, ut vujgtis
non modo divinum quiddam ils inefTej fed etiam arte quadam,hu-
manp
(vi)Lucun.XIX. v.pti»
(ti) Liovyf.Halte* Lib.LC4p, 4&a
mano ingenio fuperiore , fcrfptö-
res, qui de illis memoria?prodide-
runt, fa&as crediderint^ö), qui,
uti fatetur, ex Herone Alex. varl-
as,, cum fuis machinis, aras ex-
pre(Tit. Inlus, aliå imagines Deo-
rum tripudiantium temporefacrifi-
cii; aliå ipforum Deorum facrifi-
cantium fpeéfcandas exhibet. For¬
mas autem five rotundas, five ob- longa?, five quadrat^e ararum ex
antiquis numifmatibus, qua? circa imperatorum confecrationes cude- bantur, faciilime colliguntur. Que
infinem frontihujusopella? (q)pra>-
figi curavimus argenteum D. Julii
Csef nummumcum templo Vene¬
ris fignatum, in quo Casfar habitu augurali , & ara rotunda fub diö confpicitur. Quadrata^in altero
Domitianj infra fimulacrum pro- ftaU Litern S. & C ex Senatus
^ con-
(o)£onf: Athnn. Kirch.jOedip.tom. II. Cl.
VIII Mech.JEgypt. (q) ex Guth. An*.
Jr
.eofifulirö princip! pofitam afrifti fi- gnificant. Qua dratarum paulo frequentior erat ufos apud veteres^
cum per haue numinis Jftabilitatem fignificari voluere (r)i Rotunda?
autem GenriHum a Chriftianorum maxime djfferrevidentur: hienim
ältarium figuram a Vet. TefL mu*
tuati iunt, ubi quadraca five qüa-
drangulaDEus ipfe fierijuflit; nun*
quam autem.rotunda five infpeci-
em columna?,quäl iagentiliumplu-
rima* Huc pertinet, quod ara?
gentilium etiam terebrans aliquan*
do effent å fummo ad imum, qua de re fufius dicentem actefHmonia adferentem confuleFabrettum in_»
fupra citato opere pag. io8.
§. XL
S'Ed abpytealdi&aallatiseft,ararumdiferepavit.formis,qua?At-
que ut vis vocabuli pateat, idem propria fua fignificatione valet >ac
fi dixeris lapidem pertufum ori
putei
(r) Vitr. Lib,4,cAf>, uti*
24
putei circumpofitum (j). Ta&us
de ccelo locus & fulgure i&us re-
ligiofus erat , quem deinde facro
ibi fa&o expiabant. Ritum ipfum
clare nobis defcripfit Lucanus (f):
— Aruns dijfterfosfuhn'mis ignes Colligit, & terra mceftocum mur-
murecond'it,
Datque locisnomen, facris tunc adI»
movet aris Lieda cervice marem. - -
Colle&is itaque rebus , quas teti-
gerat & fciderat ignis, terraque mandatls, imponebatur ara, cuila- pis in medio perforatus*utaéri li-
ber relinquereturingreflus, impo¬
nebatur. Cujus fa&i hancreddit
rationem Vitruvius («) : Jovi^ful-
gur'i, & ccelo , & Soli ér Limaadifi-
ciafub divoy hypathraqtie conflitumt-
tur. Horum enim Deorum ßxc 'es
& efjedus in aperto mundo atque lu~
centiprafente:Ademus. Tum deni-
(s) film} lJl. Ex. xd Sal.pdg. /140.que (t) Lib,L9.foi. (u) Lib.I.cßp.U.
