Notitiae litterariae sectionis primae pars prior, exhibens res Iudaeorum. Quam cum consensu amplissimæ facultatis philosophicæ publico examini subjiciunt praeses Ericus Benzelius ... & respondens Jacobus Isander Roslagus. Ad diem 21 mensis Junii anni MDCC

(1)

Benzelius, Erik, d.y.

Isander, Jacob

Notitiae litterariae sectionis primae pars

prior, exhibens res Iudaeorum. Quam

cum consensu amplissimæ facultatis

philosophicæ publico examini subjiciunt

praeses Ericus Benzelius ... & respondens

Jaco

Upsaliae typis Wernerianis.

1716

(2)

EOD – Miljoner böcker bara en knapptryckning bort.

I mer än 10 europeiska länder!

EOD bokens fördelar!

Â

Få samma utseende och känsla som med originalet!

Â

Använd ditt standardprogram för att läsa boken på skärmen, zooma och navigera genom

bo-ken.

Â

Skriv ut enstaka sidor eller hela boken.

Â

Sök: Använd fulltextsökning för enskilda fraser.

Â

Klipp & klistra: Kopiera bilder och delar av texten till andra applikationer (t.ex.

ordbehand-lingsprogram).

Villkor för användning

Genom att använda EOD-tjänsten accepterar du de villkor som ställs av biblioteket som äger den

aktuella boken.

Â

Villkoren på svenska: http://books2ebooks.eu/odm/html/uub/sv/agb.html

Fler e-böcker

Redan nu erbjuder 30 bibliotek från 12 europeiska länder denna service.

Mer information finns tillgängliga via http://books2ebooks.eulla boken.

Â

http://search.books2ebooks.eu/

Tack för att du väljer EOD!

Europeiska bibliotek har miljontals böcker från 1400-

till 1900-talet i sina samlingar. Alla dessa böcker går

nu att få som e-böcker – de är bara ett musklick bort.

Sök i katalogen från något av biblioteken i eBooks

on Demand- nätverket (EOD) och beställ boken som

e-bok – tillgängligt från hela världen, 24 timmar per

dag och 7 dagar i veckan. Boken digitaliseras och

blir tillgänglig för dig som e-bok.

(3)

Iii.

/<?.-B.

V

ΝΟΤΙΤΪΑΕ

LITTERARIAE

SECTIONIS PRIMAE PARS PRIOR,

cxhibens

RES

IUDAEORUM.

QUAM

Qum

confenfu

yfmphsfirn<z

Facultatis

Philofo^hica

publico

cxamini

fubijciunt P R AES Ε S

ERICUS

BENZELIÜS

Acad.

_Upial.

_{Bibliothecarius,}

&

Respondens

JACOBUS

ISANDER

Roslaous. addiem21xnenfis

Junii

anni cboccxvi.

UPSALIAE

Typis Wernerianis.

(4)

(5)

SECTIO ΝIS

PRIMAE

Caput Primum.

§ i.

Revem Confpe&umHiftoricELitte-rariasediturus,ωςανοΐόςτε ω,illius

coniilium

fequar, qui fuascauflås patronum,poftcopiofam prasfa-tionemad Aatum

primorumpa¬ rentum_{cEviqueantediluviani}

con-ditionem

provocantemtacitehorcabatur, u\tfai¬

remafecundo orbis

parenteNoachoordiretur, quofesquimillenario,& quodexcurrit,brevior fie-retoratio_ejus_ad

clepfydramdicenda. Vere e-nim

,prästerea,quasdréianteSPIRITU SANCTO primisfeptemcapitibus Genefeosnobispateia&a

funt,omnetempusilludcumM.TER. VARRONE

apudCENSORINUM de DieNatali cap.xxi.άδηλον

dicendum.

§ II. Etfi vel maxime ufumlitterarumante Noachicum huncκατακλυσμόvviguifle dixerimus,

mo-numentatarneniistum_{confignata periere_j.} Etenimii

quis ADAMOτωπξωτοπλάςω

tributosli-bros *genuinoseife cenfuerit,nasis nimium cre-dulus. Decolumnis,lapidea&lateritia, quibus

Sethipofteri fideralemfcientiam & coeleilium re-rumnotitiam

infcripferint,inventafuaabiRteritu

quaper aquaruminundationem, quåperferales

A flammas

*

videGTLBERTIGENEBRARDIChronographtdmLib.j, BAR-TOLOCCIUM BibltotkecAM/tgna Tomt $ ρ PETRUM LAM-BECIUM ProdromeHill·,Litt er,hb,ι,ο

(6)

Ζ NOTITIAE LITTER ARIAE

flammasvindicaturi, quarumque columnarum

alteramideft

lapideam,fua«täte y.ctrxγήνjyjy TLiöiccL·,interraSiricla,utverrit vetusinterpres

E-PIPHANIUSSCHOLASTICUS,fupérfuitfe teftatur

FL.I OS EPH US_Antiquität

umJudaicarum Ib.ic. ni. dudum auctoris fidem follicitaruntviri eruditi GERARDUS IOAN.VOSSIUS de Arte Grammattca

cap.9.LAMBECIUSlib.ciLaliique. Quod ad

Fra-gmenta Librorum HENOCHI, quorum verfio

Gr«ca_{apudveteres quosdam}

fcriptores

&nomi-natim GEORGIUMSYNCELLUMinChronographie illamanifeile_{ύπο&λιμάΐχ,}

nequeobftatquod

adi-vinofcriptore Apofto/o Juda Epiflole v.14,ις, hisparia quasdamciteaitur; nam illicprophetafje diciturHenochus,videbeatumParentemmeum

BreyiarioHifl.Ecclef.Epocbai.§.11.&urverbis u-tarHermanniWitsii,CommentarioinEpiftJuda

jv.503. Verofimile eft>exnota conjeßaeotempore

tradittone_habuiße _ludam

, quam veramej]e Spiritu

magiftrocogmvit,dignamque judicavit,quamjuahac

epijlola confecraret aternitati.

§. III. Viriclariffimi,quide Philofophia,Schö¬ lls, Scriptis& Bibliotheckantediltivianisopufcula fua intcripfere,velh«cmodomernorataexaminarunt,

variorumerrorespartimnotando, partim fuam conciliandirationem_{monftrando, vel fplendidum} hunc titulumaliudagentesadoptarunti^. Inhis

IOACH.IOAN. ΜÅDERNS_Preef^adCommcntattones

virr._{iUuflrium deBibliotheck}&Archivk, Helmitadii

1666.Nicol.Bergius* in_{Dijjert, Acad.}_de Exifien-tia

*Generalis

perLivoniamSuperintcnd, & Acadcmia:Pcrnovieifis Pro-CancelLiius,moxtuus1706·

(7)

SE CT.1. CA?.T. ; tiaPhilofophiaantediluviaiu^ Gieffa 1684.

Au&orA-nonyrn usdeSchöltsAntediluvianis,Obfervationeχιχ. Tom,i.Obfervat.Sele$:arum,Hal]a?1700.Adeo

nihilultra,quoHiftoria vel Civilis velLitteraria antediluvianailluflretur,inde tibi pollieearis. De Beroso, genuinum intelligononAnnianum,

vi-debimusin_fequentibus,εάνoΘεός_ύελρ, cumad

ImperiumChald^orumventumerit.

§.IV. Neque poilhac fupplementaqucedam

notitia?hiftorica? antediluviana_fperare faseil,

quum commune&univerfale fuiiTe diluvium_, NoachrcuminconfefToefTedebeat. id teilantibus

spertisverbisMofaicis,& fanéliffimi

SALVATO-RlSnoflri

Matfhxicap.xxi v. ^9. ε ωςrj?hv0κατα¬

κλυσμός Pjgsvαπαντας, quoad veniretddüvium&

omnes

auferret. Qua?utnobis fufficiuntfacri

codi-cis au&oritatem venerantibus,itacontra

detre-dlantes eandemcommode adfertur nubesrwy

εζα

teftium deuniverfalitatediluviiNoachici,quam diligentercollegere HUGO GROTIUS ad lib.1.de Ver. Ret. Chrifiiarix, &.adMatthailoc.cit. & A-THANASIUS KIRCHERUS de AreaNoeJ.11.Par¬

te

i.cap.wi, Hismeritoadjeceristeilimonia

fo-lertiumnatura?_indagatorum

petitaaproceris&

robuiiiffimis arboribus inclutis profundiffimis montibus, utpote vallis Ioachimica?inBohemia,

ultracentum

quinquaginta orgias, ut&offibus

inufitatae

magnitudinis,acignotorum planehuic orbianimalium,in fpeeubusHartziacis: adha?c pifeiumnon.(imulachris modo Ted&fquamis, ad-de conchismarinis,nunc nonnifi inremotiffimis

(8)

litto-4 ΝO TITIJELITTE RARIA-Ε

littoribusIndia?_reperiendis, incacuminibus al-tiiTimorum montium.qua?omnianiii oceani ex-undantis excurfione illicneuciquam transferri

potuere. Ettale quidunquam contigijje n'tfi inc ata-clysmo Noachico,utomnicaretteflimonio,ita& ßmi-litudine veriut

probeait Hsrmannus

Conrin-giusde_Antiquijfimo_Statu_HelmftadUp.20. quem

conferutScIOANNISCATONII eruditam

differ-tationemdemutataTelluris_{Poßdiluviane facie S} tock -holmia?1700.IOHAN.WOODWARDUMAnglum

eruditiffimumj»GeographiePhyjicePartein.Seä.

ii.acIOH.IAC.SCHEUCHZERUM σιφοίτην

in-duftriuminHerbarioDiluvtano& tll_{fccr^efcljrcibung} betSRafutgefc&tc&tenDeéSc&tnetierlanbg. Anxieité expe£amusclariffimi & experientiilimi viriD. MAGNIBROMELIInoftratisLithologiamSvecamm,

qua praeter aliahiftoriamnaturalem mire

illu-ftrantia,dabit delineatasdefcriptasque ψηφίδας re

ύ)χδΡχας οσαόμοιότξοπα πξοςαιγιαλός έιώύα-σιν_{άποξράτΊίσΒαι,} σημείατηςπαλαιαςύαλατΊώσεως, conchasmarinosquecalculos,& idgenusalia,quein littoraejiciJolentafluäihus,indicia veteris

inunda-tionis, ut exTheophrafto ait Philo Libro Quod mundusfitincorruptibilisp.660. B. hascqueomniaex profundis&duriilimisrupibusGothIandiae5 Sca¬ nia:·&GothiaeOccidentalisabfciiTa.

§. V.. Atquiutobiter illudadjiciam,univerfali hacinundatione inimascavernascontinentister¬ ra?

perlatame-fle arbitror balaenä,cujus oiTaantehos quindecim circiter annos hianteterra reperta

luntin_{occidentali Gothia, paroecia}_{3Βάη#(1 altero} lapide aburbe Skara, &huc poftea perlata, ubi nunc

(9)

SECT.1. CA?.1. ;

huncadfervanturinterrarioraValetudinarii Aca-demici, _OfTaGiganteafuiiTe credebantur,quoad jufta?feriei reftitueret 8c excollationecum

ifha-niumbalamarum aliarumoflea

compagecertiora

nosdoceret celeberr._{&experientiflimusProfeiTor} LAURENTIUSROBERGIUS.

Caput

Secundum.

Fi. i.

Aciunt immortalia & maxime illuftrla gentiEbreaeaDeoOp.max. prasilita

be-neficia, & ideo quod fan&iflimustotius

orbisRedemtor exhacgentehomonafci voluerit,utillius omniö primo mentionem faciamus. Initiumimperiireétereferendumputa¬

musad tempora vindicata? per Mötenlibertatis.

Quadragintaanoruindefertoitineraexcepitoccu¬ patioterrasCanaan perjofuamexpulfisPhoenicibus.

Atquimemorabilis inprimiseftinfcriptio charaf

fteribusPhoeniciis, quamfua ^etatefuperfuifTead urbemTingimMauritaniieteftatur PROCOPIUS

CAiSAREENSISBelloVandalico lib.u.cap.x.quaque

primiexPhoenicia advenasfeex patriaterra

e-je&osperJofuam teftantun,,. Senfumilliusfic Graece_{expreftit Iaudatus}_Scripfor. ημείςεσμεν ol

φυγόντεςάπο προςώπχ Ίησχτ9 λΥ)ς% νιουNavrj- nos

ϊι

Jumus,quieffugimus pradonem JojuamNaveflium.*

Quaepoftmodum fataexpertifintEbrasifub Judi-cibusjRegibus ante&poftdivifionem irr.perii

A 3 in

*Nonignorocl ANTON!UM Van DALE inepiilolaad

Almelovc-numfurpeftam habere immofiöam&compofitamhanenarratie·

(10)

é NOTITIJE LITTERÄRTJE

inIudaicum&Israéliticum: quomodo

huius

ci-vesinAiTyriam&Mediam,illius in

Babyloniam

fintabdudti :quomodoindulgentia Cyrihi

po-ilremiredierint:quopa&oabAlexandro Mace-done_iuperati,_hincSelevcidis paruerint:qua ra-tioneabHafmonaHslibertatispublica*

vindicibus

fintre&i, &reliqua,fufeexplicantHiftorici

infra

nobismemorandi.

§,II. Finemimperii

confiitui

debere

exiftimo

iniistemporibus,quibusHerodes Magnus,

Ro¬

manorum(aquibusper Cn»

Pompejum

pridem

inprovinciam

reda&a

erat

Iuda?a

vide

VELLEI.

PATERCULUMlikιι.cap.xxxv11. Luc. Flo-rumlib.111.cap.v.) operailludoccupavit.

Nec

enimaudiendi funtRabbini ΒΕΝΙΑΜΙΝ TULE-DENSISinJtinerario, MAN ASSES BEN ISRAEL

in

jpe

Israelis

aliique,

qui

vane

gloriantur regnurru

adhuc amplifiimum civibusiuis

fupereiTe

tarn

propter

Sabbathiumfiumen,

quam

in

meridionali

America,quosdudumreiutarunt

THEOPHILUS

SPIZELIUS Elevatione Relatiom

Montefwian#

*,

LUCASHOLSTENIUSitemqueAnonymusin

E-piftolisad

BartholdumNihufium,

adealeem

libri

ii.Symmi&orum LeonisAllatii p.439.

HER¬

MANΝz/S WITSlz/S Dißertationede X

Tribubus>

poft ejus iFgyptiaca, p.372.

Cumulus

tandem

accelfitmalorum occupatisa Tito

Vespafiano

Hierofolymis.quobello,nontoto

feptennio

oc-ciiifunt 1339690, utexlofepho colligit

IzzSTzzS

LIPSIzzSdeConßantialib.11.cap. 21. Qua? autem

reliqua

*

AntoniiMontefiniuomeneratApoftatae,e*'eujusrelatione li;ec

(11)

SSCT.I. CAP.II. ' .

; reliquseerantvires fra&.e&imminuta?per

Ha-drianumanno_imperii_{ejus oélavo decimo ad} op-pidum hacclade celebre Bither,non

proculHiero-folymis. Exquotempore τοπαν'έθνοςκ)τηςπερί

τ gl_{Ιεροσόλυμα}γηςπάμπανεπιβαίνει»έίργε\αϊ νομχ

3όγμά]ι β;δίατάζεσινAfyixvS,ώςανμη¥ εξάπόπτχ* θεωξοΊεντοπα?,ρ2ον έδαφος, έίζελενσαμένχ' univerfa

gensetiamin regionem circumHierojolyma federn in-jerreprohibetur, vet anteHadrianolege &

confiitu-tione,nevelelonginquopatrtumfolumintueatur. ut exAriftone Pella?o Eusebius_{Hiß. Eccleß lib.iv.c.}6.

ConceiTum interim quotannis adcertoslimites proximeurbemaccedere.lugendi cauiTa. Atque

liujus conftitutionis vis adhuc obtinuiü feculo quinto, utexejusdemEusebiiCommentario in Pfalmosp,267patet,ubiconferasProlegomena_»

eruditiflimi editoris BERNARDIMONTFAnGONI*

ut&qua?diligenterfuomorecongeilit HENRI¬

CHS VALESU/S admernoracumHift.Eccleiiaflicae

locumex TERThlLIANO, HIERONYMO,

GRE-GORIONAZIANZFNO,cuiadde fishascIOANNIS CHRYSOSTOMI HomiliaLcontraJudsos Tomovi. p.318.Savill.ytjτοόηθαυμαςόν^πχξάόόο'ίρν, ημεν οίαζμένηπχσαάνεϊταιτοϊςIαϊαίοις,ενΒαύα έζεςι θύειν

μόνη<Εηίερχσαλήμ αβατος γέγονεν,ένθα μόνονθνειν

έζην. Qupdqvemirum prorjus&fingulare> univerfus terrarumOrbis luddetspatet, ubifacrificare vetitum,

JolaHierojolyma inacceßaeisfiwt,ubi uniee offerre

fa-crificiapermißum.

A4 § HL

*

Italege.utraqueValefiana haudre&e')^$ ασαiä&»

(12)

g ÉÖTIT1AE UTTERARIAn

§.III. DeJudadsZEgyptiis,alius nobisdicen-di locuserit,ceteridiu inträ

Afiaeiimitesfefecon-tinuere&celebriseile_{ccepitillorum}_diftin&ioin

Orientales&Occidentalesy i.e.Palatinos.

Euro-pamfuccefTu temporisingrefli, exHifpaniain

ceteras fefediffudereterras,ubiututgraviten_»

fubindemul&atifuperfuntinterim,nectotaliis

gentibus florentiffimis dudum pereuntibus

pereunt.

QuidmereareTitusdocuit: docuererapinis

Tomptiantacies:quibus exflirpataperomnes Terrarum

pelagique plagastuamembra feruntur,

Exjdiisvagnshucillucfluitantibuserrat

Judaus,poflquampatriade fede revulfus Suppliciumprocacleluit, Chrifltque negati

Sangvine refperfttscommijjapiaculafotoit,,·■

utelegantiffimecanit AtfR. PRz/DENTE/SApotbeofi v.

517-feqq-§. IV. Qua?pofthacfutura fiteorum conditio, foliDEOcognitum,nobisinfenfumlocorumS.

Sacra?,quibus eadem pra?diciturnuncinquirere«»

nonfasatqueintegrum, atquefupraillamfapere velie, hominis eft temerarii,ή ydt%τωνμελλόν]ων

χατάληψις ανοίκειοςάνθξώπω, verumenimfuturarum

cognitiohominiproprianoneßutaitPhilo, Libro

Quisverumdivinarumharesp.517. Jamaliquot anni _elapii _funt

ex quoVPHISTONtfS, Mathe-matum tumProfeiTorCantabrigienfis de

impe-riiIudaici,velannoproxime elapfo,velhoc ipfo currente,a?ra?communis 1716,futura

reftitutio-ne_pra?dixit. _Male

veroconfulunt fama? fuse ea

(13)

vatici-SECT.L CJP.IL

? xratTcinan

tes, quibus ipficum rubore fupervivant.

De ceterovidePAULUM TARCZALI

Hungarum, de_{VocationeGentium &}

Converfioneludtforum, Oxomi 1672.HERMANNUM WITS1UM^DecemTnbubus. Anonymi (isveroeftPETRUS ALLIXU/S vir claris-iimus) Prtfatwnem ad Pjalmos DavidicosAnglice, Londim1.701.CAROLI LESLEIv.cl. Truth

ofChri-flianity p.124. Vetuftiiiimorumecclefi« Patrum nonunahacdere(ententiafuit,& fälloranex SIBYLLINIScarminibus, quibustantum tribue-bant,

Critieeatque de_{Librisgenuinis}

velfuppo-fititiisJudiciumterendi ftudio nondum apudeos

excukjs, prasfidiutnopinionis fu^e quaefivere_>.

ludseisvero exfulibusfelicioremftatumnonuno locoaugurantur memoratacarmina_*. Ceterum

S.LOHAN.CHRYSOSTOMtfSHomiiia II. contra

IudceosTomovi.Savill,p.32c.. vaiidenegat un-quameis.reftitutum iriImperium. Ejγά*,ζϊt, ^ μέλλουνάπο'λχμβάνΕίντηνΕαυτώνπάλιν, κ)έπϊ την π^οτεραν-Επανιέναι πολιτειάν, $τονναόνορα,ν άνιςάμΕ-νον,οιτερχδεποτεΊςαι,éSΰτως κτλ. Sienimur« hem_futim

recuperaturifimt ■<&_{prißmum imperium}

re-cepturi,Juumque tempkm vifurireftitutum,qitednun*

quamerit, necjicqmdem& _reliqua Moχ ρ321.

tyspsexτΐΕξίασίαςXjτύτοχπο$έΐ£ωμΕνπάλιν, οτιζτε

άνας-ήσΕταιλοιπόνcναός, Ειςτην _{ποοτίξαν}

Επχν-rfiyci πολιτΕίαν. age exabundanti illuditer um demon-flremuS)nectemplum ampliusreftituendum, nec illos priftimimimperiumrecuperaturos,videcetera.

$· V. _{Quxri iolec, qualis fuerit forma} regi minis

JubMofe, Jojua & Juclicibusf Μmarchicane an Ari-B

(14)

JO NOTITIAE LITTERARTAE

ßocratica

?

Ariftocraticam

fuiiFe

magno

confenfu

cenfuerevirido&i CAROLAS

SIGONR/S,

ANGE¬

LDSCANINI//S aliique-f prorfus

Monarchicam

veroabAbrahamo usqueaddifperiionern

genfis

JurisconfuItusBatavusHADRIANtfS

HOUTUYN

de

MmarchiaEbraorum, Lugdttni Batavorum

168 5.

quemrefutavit PHILIP.

IAC.

RHEMItf

> ,

praefide

viroreverendo &cl. ADAMO

RECHENBERGIO.

Dixeriscum τωπάνυHERMANNO

CONRINGIO

de_RepublicaEbr^orum

$.41.

null

am

ex

formis

„rerumpublicarum, quas

Ariftotelesnobisd'efcri·

*,pfit,reipublicae

EbrcEorum

illi,

qua?

ante

Reges

„fuit,fatisconvenire. omnes

videiicetilLe

forma?

„tales funt ut το

χύριον

iive

Tumma

poteftas rerum

j,agendarumfuerit penes

homines.

atinEbreo-„rumrepublicaτο

xugiov-Wlo tempore

manfitpenes

ipfumDeum,&

quidem

unum

illum.

Nequcim-probatvocem

huic

forma?

convenientemy

exco-gitatamä FL.IOSEPHO>

ύεοκ^ατιάν

Divinum

Regi¬

menyab eoque, utut

Tibi

non

iatisconfbnte,

ufur-patamcontra

Apionem

Libro

1

r.

Atque

huc

per*

tineremihivideturillud

SYRACIDiS

cap.

xvn,

com.17. Έν μεξίσμω των

εύνων

τηςγης

τάσης

εκάςω

Mm κατεςησενήγΰμενον,κ)μεξις

xugia

Ισραήλ,

εςιν. Indiviftonegentiumuniver

β

orbis,

cmquegenti

ducem

prafecit,fed

portio

domini

ljrael

efl.

Alludit

ad

illa

MOSIS(ivώάήrijt

μείζονι

ut

Philo

aitde

Plantatio-neNoe p.222.6) Deuter, xxxu.

8.

οτε

#ιεμέρισεν

ο

νφιςος εΰνη--ώςΜσπεψν νιχς

Αδάμ,

εςησεν

οριχ-Μνωνκατάαριθμόνάίγελων

Θε2»

^

έγενήθη

μεξϊς.

χυ~

fik λαόςαύτδ

Ίαχω^

CAPUT

(15)

SECT.I. CAP. III. it

Caput

Tertiuiii.

§. i.

Hlftoricos

populi

Ebraici

recenfurus,

noa

omnesmemorabo fed _praecipuos' _8c

prasfertimquod adrecentiores, quorum

innumera eft multitudo,dum haud mi¬

nusacIUNIIJUVENALISa?tate(Satyra,

VII.) tenetinfatiabile multos

ScrihendicacoethesdjragroincordeJenefcit. Anteomnes

itaquehiftoriam gentishujusfcire cupientilegendi funt LIBRISACRIutriusq; Te-ilamenti;a?queenim|ad Civilem retuleris,quae monet beatcememoriaParensmeusin_Prolego* menisadHifl.Ecclef.V.Teft.§.9. inprimisidfollici-te_agendum

utdiligentiilime facrarumfcriptu-" rarumle&io &.meditatiocommendata fitiis,<f

quiinHiftoriaEcclefiafticaproficerevolunt,ii-tC ne

quarumnotitia, vixacne vix_qudeminhujus*c

generisftudio quisquamproficerepoteft." LIBRI

MACCABAICI,de quibus vide

multa^e-rudicionis8c

diligentia?virumlOAN. ALB.

FABRI-CIUM inBiblioth.Gr&caLib%111.cap.xx i x. II. PHILONEMIuda?umHiftoricislibenter

annumero

propterLibrumin Flaccum 8clegatlonem ad

CajumCaligulam,fed vita? Abrahami, Joföphi, 8c Mofis, utut,propter inventionis gratiam alias-quedotesjucundiilima?,abhiftoriaetamenfide^ nonnunquamaberrant. Quod ad editionesejus, ίΐ

quater8ctamennon nififemelGraece editum

dixerOj arbitraberis;fedveriffimum-..

B2

(16)

NOTITIJÉ11TTE1URTJE

Nam Turnebianarn principemLutetia?

Parriio-rumanno 1552»folio,&pauca, qua?invenere-»

FEDERICAS MOi<ELLaS atque DAVID

HQE-SCHELIAS,cetera? omnesexpreilerunt,nevoeula

quidem emendata, ne dicam immutata,quippe poftremaFrancofurtanatotfermeerroreshabec quotverfus. Novaautemeditio dicendanonefty iiaccurateloqui velimuSy nidubi velopecodd. MSS., velcollationefcriptorumqui vetuRiores

xctrrctπόδαςfequuti funt, vel ingenioviridodi., priorεχΡοσιςmutata;

§ III. FLAVIASIOSEPHAS, cujus exftantde

Bello ludaico Libriüix._Antiquitatum _ludakarum

Librixx.quibuseomple&iturresgeftas

popula-riumfuorumaborbe conditoadannumChrifti 9 deAntiqmtategentisludaic# Libri11 contra

de-tre&atores &pra?cipueApionemGrammaticurm,

Editionum _{praeftanriffima}_{eil Gra?co Latina}

nu-peraOxonienfis3quamprocuravit IOANNES

HaD-SONASGrascanica?eruditionisdecus.Veriione_,

vernacula_{Antiquitatum patriam noftram beaviti^} illuftriftrmaComitiiiaMARIAGYLLENSTIERNÄ,*

Genuino

Iofephoaccedat, nonquodnobistanto iit

ufui, fed quia totiesåluda?iseditus, &pro prseilantiftlmohiftoricorumgentisfua?åplurimis

agnitus IOSEPHASBEN GORXON,quempoft SE¬

BASTIAN AM MaNSTERaMEbraice&La tine e-didit1Θ. FRID. BREITHAAPTIaS Jurisconfultus Gothanu-s,Gothas 1707.VixiiTe hunc pfeudo

Γο-fephum

.*Sequitiir vcriiohem GaJlkam ARSOLDIANDILLII. Parspri nia k-' pjteinlibros prinios compl edens prodiit Stockholmiae17134U0

(17)

ST. er.T CAKrit t| féphumf^culo ixev"j it_Chronologus furtimus

FETR/7S ALLTXiz/ de Natali Chriftip- 142. IoJe-pbtts* ait Gottonvixit poftaimum800&ante

annum

%7"$,quolaudaturaR.Saadia in Libro Eimmoib

cap. vi ii. Ex_{Iofpkogenumo fua habetpleraque} tam

exadeutnihil_{nijt paucula in}

iofephinarrationemutet hb.v.

[eu capite00&61. Ide luddens Latinam_Iofephi

verfonempajjimcumdlius aberratiombus exjcribit. §. iV. Non tulerea?tatemEffPOLEMz/S, ALE¬ XANDER

Potyhiftor, ARTABANffS, HECATJEUS, JUSTUS TI8ERIENSIS_aliique

rerumludaicarum fcriptores citati LOSEPHO,& EzzSEBIO inPrapat*

rationeEv

angehea, &for fanleviseorumjaitura7

miraenimdomefticisillorumhiftorteis fibireli¬ kas_fingendi

audacia. AtquiafFentior viro cl.

IO-ANfNI

MASSONO, cujus eruditioni & humanitati

multurntribuo,inHißoriaEritrea ReipubliceeLitte-raritfT1.Artic.z. & EVBOLEMffM & ALEXAN-DRVMhuncPolyhiftoraI-udaeosfuifTej<5inugaces,

Quod ad gentiles_fcriptores_oppidopauca,eaque certa&conftantia refcivere deludads, οίπάλαε αφεςασινχ μόνον Ρωμαίων, αλλά κ) πάντοιν ανθρώπων, βίον αμι/ίΐον εύρόνίες, quijamduäum J'eparati (untnon modoaRomanis_fed&>ab_{univerfogenerehumano,}

vit£

rationeabaliis_difereta

uji utalt EVPHRATESphilo· fophusåVefpafiano imperatore confultus apud* PHILOSTR A TV Μ Vita_{Apollonii Tyanei libro}

v. c. 35.

pr^ftantiiTima?editionisOlearianae.

φ. V. Lingvåvernaculahiftöriamgentis fuae profequutuseft RabbiJOSE BENCHILPETHA,in; oViyΊίΡί Orditiefeculorum Majori, idqueab

o-B

i- rigine

(18)

WHWB

14 ΝΟΤΙΤΙΛΕLITTERARTAE

riginemundiadtemporaHadriani

Imperatoris,

quibusvixiiTecreditur, *certelllic

deiinit.

Ma-jus vocaturhoc Cfironiconcomparationeτδ*hd Cjl;iyOrd'mkSeculorumMinork,au&ore

άνο-νύμωicriptianno 1055åtemplilecundi

excidio.

UtrumquepoftSEBASTIANEUM MtfNSTERtfM & G:GENEBRARDwMcum interpretationefua La-tina&_{copiofiflimis}inChroniconMajus annota-tionibusedidit vircl.IOANNESMEIERE/S Prof»

HardevicenfisAmftelodami 1699 4:to**" §. VI. R.ABRAHAMIZACe/THIHifpani,

(flo-ruitfeculo O.R. xvi. ineunte) ροπή

Liber

Profapiarum,quoinftabiliendacertitudine

tradi-tionis oralisindeåMofaicistemporibusadfua usquepr^cipueoccupatus,gentisfua?hiftoriam

paritertradit. ConRantinopoli primum

excufus,

quamtarneneditionemnondum vidimus,

hinc

Craco-*vide MEIERUMinannotationibus/>,242,Permovitniliiloiecius

teftimoniumR,Geda)ixtnSchalf Ha^abbala fol3Q.col. 2,eximium chronologum PETRUMALLIXIUMtnDtjfertat. de LXX,

hebdoma-dibusjfr.jut roccntiuseileS-eder Olam Rabba Juuicaiet. Demquet aitj»eenontmmerttopatebtthutc ItbroSederOlamRabba.notittatis

no-tam innrereβattendas adeaquahabetauthorItbrtSrhalfchelethHa« ^abalafel'.^c).col.2übt dtfltnfte doiettUmsSeder Olamauthorent

futjje eodemtempot c, quoR^Chafda, & licetnomenceiatierit, ta-menfcrtptofuotemptuadfcrtp/tjje}falteet annumlCf£,άtempltfe¬

cundtexctdto. CerteimitationcChriftianorumEpitomenhanc chronologiaeBiblicxamagtßrisadoruatamvidere mibivideor,

Quodfi finguloseaxtatevixiiTedixenmusquäfcripta illorumde*

iinunt,oppidomultosexxquahbus noftrisvetulhllimoshabebimus.

**NihilniiititulumlibrjcumChronicohoc communehabetSeder O-lam>SitteOrdoSeculorum.HtflortcatnarratiodofhmA,anno

/»120aufboreAnonymo,iedUtaclHERMANNOHARDTIO au-div die memini, FR, MERCUR OHELMONTiO,ubiveterum Chi-Jiaitarumerrores

(19)

SE CT./.CAP:III, if Cracovi# anno 1581. & hane multo audio-^ remefle confirmatBARTOLOCClzzSinBibliotheca Rabb.Tomoi.p 54.,qui ZACVTHOmultadebet & deberefe

agnofcit. Nondum,quod fcio,Latine prodierunt hzProfapi<s. Paratam habuic

ver-fionem nobilifhmus vir GVSTAVUS PERINGER LILLIEBLADo μακαρίτης, fedfolemni operuiTL^,

qu^a noftratibus elaborantur,fato, defedubi-I bliopolarum nonprodiit.

^

§.

VIL R.GEDALIiE Italr

pfopfl

rbékt Catena

CabbaL·_{prodiit Venetiis i5$7.Cracovia?}_{1596. cu¬}

jus Parte prima idem ferme agitacmemoratus

ABRAHAMZACVTHzzS,cui aetatepofteriorerat. Quamquam,aitBARTOLOCClz/S lib.cit. „hie audor muita fabuiofa 8cinverifimiliaexaliis „audoribus(Ine ullorerum&temporum exa-„mineexfcrrpferit3potiihmuquandoadfe

fami-„Iia? gloriampromovendamconducerefibi

vide-„batur:nihilominusquoadChronologiam,norr jjinutilis ed liberrimofånedignus-,utfermone_* „Latino illiuscopiafieret viriseruditis, 8crerurrr „Iudaicarumcuriofis: eoqueipfemet faepifiime4 „Scrip.tores8cScriptaRabbinoruiridefcribendo irr

,,hac noftraBibliotheca Rabbinicafum ufus. Quiar „quamvis ipfe Gedaliaaudorfuam hatteGab bala?

„Catenamexiibro Juekafm compiiaverat4

atta-„men muita.in eafunt,qua;nequeinJfiickafin>

„nequeinaliis librisdefaciliinveniri

poftunt.

§. VIII. K, DAVIDISGANZ Bohemi-jfr ΠΕ2Γ

GermenDavidis ordine_chronoiogico tradit,(al¬ temtradere·voluit»hiftoriamtamfacrarr,quam

(20)

exotl-16 N0T1TTÅELITTSRJRIAÉ

exoticamabexordiomundiadfiiiemferrnefeculi XVI. namilliusannofecundo &nonagefimoeam publicavitPrag«,forma quadrupla. Latine vertit,

&u

raquelingvå ediditGlllLHl NR. VORSTlz/S LugduniBatav. 1644. * Quantum VORSTIO

fidendum

ikmaJoinrelligaså cl,ML IE RO ad Seder Olasn:Vor

fltanaver[tηΖ πach Dawdismendis&

Vitils

iantoperejcatet,ut einuLIn fidew adhiberequeas. IdeovixahaexeoUbroaituli

quam qu£ atärflio per-peram eran11 rauslata, ne vindotli^quoseam

verjio-nem

pajflm fequivideo, inerroremamplius

induceren-tur. Enormes_enimjunt,

atqueinexeujabdes halluci-natiosies.

§. IX. R.AZARIAS deRtfBEISItalus edidit Man-tu«1574»fuum "HttD 'LumenOculorum,cujus fecunda

parte,quamvis fuppofititii, antiquifbmi

tarnen&

ipforedgmti orbisfecujo Iudjeis Alexan-drinisle<EiiARISTE/Edelxx.virali_verjione nar-rationemexGrascisEbraice exhibet:Tertia,cui titulumfecitr~\yn verba_{intelligente,}

diiTer-tationibus

quatvor, multipliciapparatu

eruditio-nis variatradlat hiftorica &

philologica,

antiquita-tes_{illuftrantia Iudaicas.}

Pars1.hucnon

pertinef,

cumnon

agattiiö deterr«motu, qui contigit

Ferrar« 1571d.iSNovembris.

X. Poftrenataslitteras, exChriftianis no-ffratibus_{oppido multi Iuda?orum}

resgeftas

fcri-bere_{aggreili funt, &}

numerumexcedutithiftoria?

V.Teil,partimcompendia, partimjuftioraVolu¬ mina,

* non

1)44^uteft ins4ppendtce\\adNicolaiAntoniiBibliotheca^a

Hdpanåmpag.J14;iedlevicnluserroreil,quemalxuidc compeniat

(21)

1

f

ScCT,l CΑΡ.IIT.

17

mina, quin&fuiiorescommentariiinLibros

Hi-iloricosiacro.s,

πάντας <PύχavεγώμΜσομαι, ονομγνω.*

Breviter led erudite Politiamtam ecclefiafticarn quamcivilemludaicam defcribitBONAV.CORN". BERTRAMUSde_Republica_Ebr<eorum, inquem ex-tantnotceCONSTANTINIL* EMPEREUR,Lugd. Batav.1641.

NotifTimus eft libellus de_{Republica Ebreeorum}

CA-ROLISIGONII, qui quodjperare improbumerat,

bene

atqvefeliciter inJumma Ebraismiignorationeres lucUorum_{compofuit, ut ait li}_b.11.ca ρ. i v

PETRUSCUNiEUS,cuiusmulta?&recondita?

eru-ditionisiibrini» de_{Republica Ehra}orumprodiere

Lugd.Batav. 1631.**Optanduminterim utfuasde

Melchifedecofufpicionescapite tertio Libri

po-itrermdrniiifieeutalia taceam,quaehabetlibro eo-dem

cap. 9.

HERMANNICONRINGII,&HADRIANI

HOlt-TUYNIfuprameminimus.

JOH.STEPH.MENOCHII S. J.deRepublica Ehra-mimlibrivi11, Pariiiisexcufi funt1648.

Noftra memoria_{copiofiffimeHiftoriam ludaicam} explicarunt viriclariiT. MELCHIOR

LEYDEKKE-RUS_{ProfeiTorUitraje&inus in}_{RepublicaEbraeorum,} & IACOBI BASNAG1Iin

Hifloria&religione lucUo-rum,lingvåGallica.AntiquitatesejusIudaic<e^ 1ingva eadem Amftelodami

1713, 8:vo CUNAiO iilu-ftrando deilinatae erant.

C Caput

*HomcrusOdyfeaa.516. ** IOHANNISNICOL ai&GOEREI 6ommcntariiinCunaeum molefua auftoremaequantimmofuperant, ilcuti copioiisiftnae etiar* funt ejusdc» NICOLAI Annotation^»tnStgontum,

(22)

*

lS N0TIT1ÅELITTERARIAE

Caput

_Quartum.

§· ΐ·

OpulumEbrammpeculium Del, iapientiili-mumfuifle_quamdiu_pra^ceptis_monitisque Divinismorem

gereret,fi quisnegaverit,

-BL isdudumömnemexuit_pudorem. _Et_fa

pientia? gloriaideoinclytumforeapud

eX-terosquosvispromittitatquerecipitfallere nefcius Deus_Opt.M.perMosenDevt.ιυ,ό. Virisdso·

πνεύςοιςapudIudaeos fapientia?laudemdenegare

impiumforet. Novibeatospatresecclefiafticos, nonnunquamiilos vocareάγξζμμάτχς jCjΙϊιώτας illiteratos8cidiotas, Stolνςπζοεφψ.αμενπξοφηται sysvoyiosvέβιχιοις άγαάμμαίοι,λ}ποιμένες,ηί^ωται,

Prophet<ζapud Ehrlosqvorummeminimus,fuere Hil¬ teratt,paftores, &idiot<e,ait THEOPHILUSΑΝΤΙΟ'

CHEN US ad_{Autolycum Lib}

·.ιι.ρ.178-edit. Qxomen-ßs,fed hoc ipfo cummaxime eosdem viros fandlos laudarunt,utquinoningeniiviribus velτηςφυχης άΡχινοίχdeberent'mirabilernrerumprceteritarum

futurarumveperitiam,nequeverborum pompa eandemcommendarent, fed exceliioriacDivino

impetuadlidocerent.Ceterumdehisnuncnon a-gendi locuseil, videbimus paueisquae itudia hu¬

manacoluerint, quotempore*&quibuscum ea-demhabuerintcommunia.

§. II. MOSENåfapientibus^Egyptiorumdum in aula verfaretur

regia maximeiublimes

(23)

SE CT. I. CAΡ. IV. rp άόιΰμχςή γεωμείξίαν,τψτε

^υθμιχψ

ήά^μονιχψ*?£ μΡ^ικήνθεωξίαν,ήμουσικψ Τψσύμπασαν,διάτεχρή¬ σεως_{οργάνων,}ήλόγωντωνεντάιςτεχναις,ήδιεζόδοις τοπιχω\εροις, αιγυπ]1ωνolλόγιοι παρεδοσατΚotlπρο¬ σέτιτψδιά συμβόλων

ιλοσοφιάν,

ψ εντοϊς λεγομενοις ΙεξοΊςγράμμασινεπιδεικνύεσαι, ήδια τήςτωνζωων ά* πο^οχής,ά ή, Οεων τιμαϊς γεραίξ^στ τήν δε άλλψ εϊ-rκύκλιονπαιδειανελλψεςεδιδασχον,βϊδεεκτωνπλγ\σιο· χώξων, τάτεάσσύριαγράμμά]α, ήτψ τωνύξΟίνίων χαλδαι'χψεπιςήμψ' τάυΊψ ήπαρ

αίγνπΐίωνελάμβανε,

μαΒημάΙικψεντοΐςμάλιςα επιττ)δευόν]ων,

Sigismun-dusGelenius vertit:nitmeros

&geometriam,

imi-verfamquemuficamrhythmicam,harmontcam,

metri-cam,_{ßve contemplativam, [nieper}

mifrumenta, voces-quepromentemJe modis variis,accepnab JEgyptiis' dotforibus: &wfuperoccultamphilojophiam defcri-ptamlitteris '{tit vocant) hieroglyphicis, boc efl notis animalium,qu£ipftvenerantitr etiampramimimhus.

Reliquas liberalesartesGrxct docebant;expropinquk

aatem__regionibus

evocati,AlJyriiJuas Uteras,ChaUhl Jjderalemfcientiam. haiic& absEgyptiisdidicil,ma~ thematic#_{cumprimkdeditu};ubiututvirido&ime-· ritonoftrumnotanfobea

qua? aGrecis didiciiFe refertMofen, de_'/Egyptiistarnenconfirmat S.

Ste-phanus^?ön/wiui,22. C 2

jj.11i,

*itadiftiirgvc._{Geierrius freie rc£fc fcniumanftoris expreflir, alias} in-felix

interpres quotienismathematica' quaedäm Philo profeit; Di-viilonisrkufices irrrhythmicam,hånrroiiicäm&cmctikam

memine-reveteresGraecipluiimi.· videAriftidemQuintilianumlib,I. ρ Meibom.

Afypii Iii^ogeninitio,Uttum*eadaw Ägyptiis cogtutafvieric Eonhabeodicere^

(24)

2 o iVOTlTIAELITTERARIAE

§. III. DANIELE Μ cumtriga fociorumCura Nabuchodonozoris lingvaScartibusChaldaeorum iolliciteinftruåumfuiiTeexfacroejus libro

pro-pheticodifcimus,AtquifiRabbinos quosdafequa-murnotatIESAIASc.ii.6,Iud^os incomuneideo

quodftudia vicinorum orientalium deperirent; itaenim

exponuntiracjpsw;CTOJ

nVai

& in Tiatis(i.e.fcientiis,libris)ahenigenarum adquiefcunt, vide MAiMONiDisMore Nevochim Partei.cap. 7. addeFRAN.VATABLIveliimavis ROBERTI STE-PHANI fcholia.

§.IV. Temporibusab interitu imperiipropio-ribusquamdiligenrercumGracis verfaüi fuerint, eorumquelibrosverfaverint, omniteftimonioma-jusconfirmatexemplum Pauliapoftoli,qui inTar-föCilicise^bonarum arrium domicilio Athenis Sc Alexandrianihiloinferiori, utiSTRABO

Geogra-phusait Libroxiv, Gracosftudioiiilime lege-rat, Schincverfus illorum paifimcitat: AR ATI

Poét^Adlor.xvi1,28.EPIMENIDISadTitum1,12. MENANDRIi.adCorinth.xv,33.itemque incerti

jambum:

[MXgzζύμηολοντ οφύραμαζνμοΤ

ι.adCorinth.ν,6.Scad Galat^sν, 9. Flavius

i-tem Josephusphilofophos ,hiftoricos, poetas Gracos_diligenter_legit. _{De Philone Sc ceteris}

Alexandrinis nuncnihildicam. _ipfaoperaejus

loquuntur Graceeloquentiffimumfuiile, immo

jufte fufpicoreumEbraicajgnorailej.

(25)

(26)