Λ»
7Π
Αι0
η
γ
V
'
Q.
F.
F. S,
Di
Herta
tio
Phikffophica_i»
!ί
Qonfenfu SjimpliffiwA Facultalk Philofa«
phtc&inRegia adSalamAcademta>
Sub
Modcramino
&IRI
CELEBERRIMI9Du.
JOHANNIS ^ilforg/
Mathef. Prof. Ordin. ^P&blico Candidorum Bxamini offert
FETRUS UNDENIUS E. Fil.
Weit-Gothusr*
In^AuditortoG'uß4 Majoriadd.d"
-d
Anno dM.DC.LXXXya
HOLMUE, LiterisJoh. G* fiberd^
^R^everendi/JimoPatri acDomino,
Μ.
Η
A
Clin NO
SPEGEL
Inclytae
Dicecefeos
ScarenfisEpi-fcopo longc
DigniOfrrno»
Confiftorii
cjufdem Praefidi Graviffimo, Regiiqué
Gymnafii Ephorovigilantilfimo,
MfcenatiacPatronomeoMagno
omnihonoris·,obfequiiofficiorumq;cultu
perpetimprofcquendo«
Ut &
Generofac Conjultißimo Domino,
Dn.
CHRIST
OPHORO
Gyllengrijp,
Judici
Wasboenfium
in
Oecidentali
GothiaTerritöriali aeqmffimo,
Harre-ditario in£D?örjJ,/jnnjifiotfy&c.
YatronoacDominomeofunbne(ujphkndo*
Nec non_>
^ Reverendo&DoclißimoDomino,
"Dn.
ERICO H.UNDENIO,
Paftoriin "SBnötndé meritiffimo»
Patri meocharißimo,
quovis honore filial!colendo»
Ut &
Speäatißimo Trudentißimoξ} V1RO,
Dn. MARTINO NEUMAN ,
GivϊacMercatori inrerHolmenies
Emmentif-iimoj NutritioacBenefa&orimeopropen»
ilflimo, Honoratifßmoqi»
uodTmCelebcrvimoNo*
\ynini Reverendiffime Pa¬
ter,
T>ijJertationis hujtPi
fvontempraßgmtum iverim^
tncaut
tmprndentiA,
autingentis
au·cUctA tncurrere notam valde
fa*
Jpicarcr\ nifiTua
mebonitasjom*
plurtbm
anteß?eftata
depr
iudi¬
cata, engeret
in
ffiem
tnduiiam
minimeq\
fallaccm,
utgratia
0*
favore
Tue
quoaltos
Itterarumfe-ftatores nunquam noncomplefti
joles,
mequoßfublcOatum
tres; contineremeifafy nonpotui
>quin
exqualkunéfepenu
coiiefta, b&c
in
materiaquam
mibi traft
anda el^
gi^adpedesTmos
inperpetUAobfer
'vanttA
tefferam deponerem
;ntbtl
magis
in
votis hab
ens >Patrone
fumme,
quamut tIIaferena
acfa-ctltDultnita
reß?icias,
utbenevo-lentiA TuA
radii,
quibus
femper
alios
ornaßißn
mei
quod^
dum veluccant,
quodprolmoria-mmo, quamjermone
fuplex
oro ?ealidMcfc
infuper
fundopreces,
velitDem
T.Q.A4.TVReveren?
cjiffinie.
Pater,Jmphßt-v}d
domoTuaJervare,
utGraviβ
ßmo
munerιBpiscopali
·>jdm
in
inclyta
Dies
cφnoßra
Scarenß^ad
quod
Dwina
annuenteProviden¬
tia,SeremlSimi
Regit nofiri
au-Βorttdie γ votii multommy raravirtut
Tua,
vel
invitumTe
ßuk*
vexity inannos
feros
feli'crfpf^
va-leaspr&eße*
Serve
tTé Deut
inSupremt Numinis
GloriarriyDice-eefeos
noßra
emolumentum, g?
lilerahumcultorum
sffylumynec
non
proprium
cortimodum,
decus
Hominis immortalitatcml Utetiam
atiquo
modo
piumani·
snum ergaTe
GenerpfiiEme
Do-mine
dec/araremycujut
innumera
non tdntum
cintrißim
Parentes
mei,
jecl
ettamegoyfin$
tillä remunerattonisJpe
ha
hemm
>nam
utjapim
bemgnitaiis
Tu&
Sacrarjum
ergaΡα
rer?tesaperut"βι;
itameßnmt
ejmdemfauoris
radt is
perfujmn
'volutßi
ac
beaßi+
Sidlandestuas auternpercen[en¬
das tye non
dtffun
do>
cum nemoJu
qui ignorat
quantadiligentia
negotia
maximi momenti Tibicommijfa perfequaris
9 quantoa-quitatis
ardoreprovinctam
cuiSe-renifß'Reg. Λ/lajeJp
Te
prafec
itadmintßres,y
quantoq,ftudio effi«
cereconeris,ut
Imjuum
cui%
tri-buatur
audiendotniquis
[ententii$
prejjbsy
ahac^
injuria
aflePiospau-perrimo
jj
cmfa
non mtnm quamditißimo
favendo
> ne veradicen-do halluctnari >
magis J
affePlui
quam merkis Tuistribnere u
ide-ary
{atisgnarM'>éMgravitate&
potidere' ~
proprio niti.
Itad
piofilentio omnia involvi fdtim effe
{
reoré Et hosdudiorummeorunt-j
fruBus
quahscunqff,
certißimum
*
tarnenpro
fitmmis
inmensprdfti-
1
tis
beneficits
>perpetuaobfervan*
'
1
tidgrati
ammi argumentum,9
fumma
veneraüone depono,
qui-
l
hm
β
facem
pr&luxerit
benignus
9
Generoftff. vultus Tui
favör
non\
tß
quod
amplim
vota meaexpe·c
tunt.
Deniq^
ergateAmantiflime Pa¬
ter,
officium
dcclarare aggredwr,
c
cm metanium deberefeto gf
prot*
fiteor,
quantumparentifilim
us*
*quam
poteß. Narfi tibi
nonjolum
^demabulismaximαcurα
fmt
lutis med, verum etiama
teneris,
jutvert Deinotitia,
bonarumq\
Ii-terarum
ßudiis imbuerer
fedulo
j
cur
aßt,
vit&f
neceffaria
tam
lü
henter
fuppeditaßi
> nemedio
in
^
ßudiorum curfu remis
velisfy
reit·
-
Bis
fubßßere
>animumcß
adaliud
nit&genm
appItcare
ncceßum ha*
n
berem
>quod
factie
Tuis
tmpenßs
deßituto contigtffet*
Habcstdeoqt
ι hic
chartßime
Pater
rüde
ae
tnfor*
meopus9
quod
Tib
tpromultls
tm*\. Pcnß5
reddo
yß
aliquandognavto*
'
res me& Adufc,
hmatim
ahquod
n
efftcere
valeant
jqmdTibi
deles
a_
Bamento
eße
poteß
yöperam
übem
terß?ondcafn<
ι.
%fuantum
quoqfΤtbi
>VitptWé
denttßime
debeo
,Derecundtλ
n
man
tili
obtegere malö,
quamtllud
f
pradicando
,licentim profilen
:n
Νam
ab
ilio
tempore
quofiliorum
,
Quorum
informatio
mihi demam
.
datafuerfcy
nonpvopenfum
modo
-Nutritium-yJed
benignum
Palrem
!o
e&*JFc
noninvttus
confiteor♦
^
jbdunm
i
gltur
hoc qualecuhqt
n quoammo
accipc,
illudcf
intuere9*VeluiipropefißergaTeanitoi ntplpigntes^
atemur»fetagratitudiuis monumentum»
Intercaadßt Tibi TäterAniantifßme>Deut fua ex altogratia
jamfeneUuli^
Tumtanno $ felicet ac fxciles ejpjubeat,foßfymultosexantlatos labores> totcp
pra-ternavigatos a malevolis objeBosfcopuUsi,
cumfataßc feretat ζ
quer» tarnendicmfe->
tum eßejubeat Di-vindbönitas j Te malts
quibuicuna^exrmptuMSanBorum
Angelo-dum Confortidcleménttrådfoclet?\ Dturn
etiamobfecro>titcaeptaTua Domine Spe-ßatiilimefecundet> ξβ qu&cun^
aggre-eteris·,SpirituSuoSanBifßmo
regere
digne-tur. I Pale ξβ felidier ämos [eßoriGp
tntple! I
Reverendiifimse Tuae
Dignitari
CeneroilfT.TuseÄmplitudini
Vobis£jue> Patens chariflime
ac DeminePfudentißime Perpetua objervantfa , addiä'ißitniu Cüens Vilm & -' tultor ?. U.
L
Ν.
J.
Caput
Primuni
α
Onomatologiam
exhibens,
§* h
Erum omniura
condt-tor DEus, npn dcleßa-turhominumå fe
condi-torum vel focordia*vel
fegnitie*utinobfcuro>
& vitiorum omnium tenebris
ignavo
torpefcant otio , &vitamagantbruris
animalibus firnilem; TedpotiusutAu¬
dio& virtuteexhis vitiorumlußris
c*
tnergant,
immortalemq,
nömini fm*lucem acquirant» ac famae
celebrita-tem confequantur«
qui quidem ufus jampridera in pe&oribusfere omni*
ummortalium iocum obrinuit>ut
con-firnaare videtur virille Prudentia & E«
i
loqnentia inrer
kornanos
fine
contfo- tverfiaPrinceps, Ciceropro Arch cjfr» r
Trthimur omnet laudtsfludiο ξ$ optimum t
quisfy naaxime Gloria duritur. Sed UD t
inultajresilliusnaturam fallaciter imi-' r
tandoädulterarepoiTurit, utin via illa ^
unicaatqj regia» quam ingredi cumu jj
contendant fere omnes, ita in diver« ς,
fa dilabuntur » utvix pauci fint» qui ρ
eademper omnia legant veftigia,
fed
ylongé diverfis viis adillarft
p^cenduilf;
v&tandem fimulachrum Gloria
ample-ρ
Ctanfur» foiidamrati, fimiles adole- e
k
fccntiillo quifimulachriVenerisamo· q
re captus» iftud pro germanaVenere rj
habuit. Philoft. in vit»Apol»Gloriam q
itaqjveram» quösfolida acfecuramé- t(
ritojudicatur>levipenicillo adumbfa- ^
reanimuseii» Sedutratione fufeepta n
haectra&atiodiducatur, & expedirius ^ Iter ad hujusmateriae tradationemrea- C| lem pandatur» ea qute
nobisimpedi-mentaobjicerepoifuntreicindamus» j
€(
it Etymologiam intcrea magno CI
verborum apparatuproducere iupcr- tc fcdeo> cumvoxquae huic
Diflertatio^
g(1
ninoftrae nomendedit, cuivis
inqui-'*· renti viam fuam ultro
pandatj pauca
w
tamen pradibare ncc cgregiae iftime«
V thododiuuGtatae» nec praefenti
mate-ij"
lariaercpugnat,
Gloria
antiquitusGlo-fia å gr aeco γλίσχϊnota tScaliger nain
u
lingua eftinftrumentumGloriae, &in
r*
fandioribus literis gloria aliquando
111
proipfa lingua fumitur, ut Pfalimi6.
v»?. in textuoriginali extao
if' verbura
,(^oc^ fcptuaginta
inter-e"
pretes peryÄura verterunt, quodilla
5-eft Glorias praeco, VetusDidionariu^X^
°*
GloriamåClarusducitsutfitquafiCla-re ria
a frequentia Claritatisj vel quafi m
Glauciah,e.gerenslauream.
Sedca-e-terisderivationibus iniuohonorereli*
dist nos fimpliciffimccumCeleberrl· ta
rnoMartinip vocemhaneåκίλω^νox» JS
ducimus, quodGloria eftvoxcrebran»
?" cumlaudo.
§. 34 Homonymia veromagis
fa-►
}«eiTit negotium > nifl infignes
paréjf
10
er roresj quoniamvoxhaecdubiisfra*
r-tentiarum öudibusagitatur, &
figni-ficationes habst alias gcncralcs* alias
"
r
4
ipecialiores; abidoneis etiam
Au$o-ribus in finiitram partem quam
fepiill-roe accipiturt utproGloria vanaquas
Arrogantia dici fölet: ut Cicero iniib.
öd Herennium : Non enim ß>e quafttta attlgloriλ commotivenimm
adjoribe»dum%
quemadmodumcdéerh codtcem teftti
loco recitare errogantid eft< Idem Cic*
in orationeproRofcio*accipitur etiam proÄmbitione» qua?cupiditas Gloria?
cil, nec nonpro fucata oilentatione
Gloriasapudimperitumvulgum» qvx
aliquotempore florerequeat,
vansta-tcverodeteäa, fummainfamia defor·
metur* Etfic filiae hujusvana?Gloria?
funt praecipué feptem , quae ei
origi-nemdebent, i. Dtrette, perverba» &
fic eil JaBantia* perfaäavera, & ha· bentiaaliquam admiratioriem & fic
eil
Prdfumptio vanitatum* perfa&a falfa& tumeil
Hypocrifis.
z4Indireäe
oilen-dendo fenoneflealio minorem: pri-moquantumadIntelledum,cum
quis
nimis innititurfuaefentcntias, nolens credere meliori fententias; &fic
eiliV-tinacia. Secundo quantumad
3Γ
tatero» cum quis å propria voluntate nonvult decedereutaliisconcordet>&
fic eftPifcordia, Deindequantumad
locutionem cum quis verbis clamoié
contraalium litigat, vel nonvultver¬
bis abalio
(inretarnenmanifeita)iu-perarij & tum vocaturContentio, £t
4. demutrquantum ad fadtum» cumqnis
i ron vult faäa iuapraecepto iuperioris i fubjicere, &tumvenit fubnomine In-e obedientiA. Omnibus hifcemodis fum-s pta Gloriaprovitio habetur, Sumitur
etiam pro farna> ut illud Ennii Folito
r- vivutperora virorum: & Cic»in Seftia-x naj bonam famam bonorum» folam veréGIoriam nominaripoiTc aflerebaf,
5c lnterdumetiam Gloria? nomine folam
a- exiftimationem intelligimus,
inter-ft dumnonfolitariamledlignisetiam ex-5c ternis decoratam, & ficparumab
ho-i- nore difFert. Pro nominisetiam
im-i- mortalitateaccipitur proP. Sextioubi is \ inquit Cic, corpu*virorumfortium->ma»
as gtiorurynfcbommumeß mortale, animi ve-f. ro motu*> ξ£ virtutis Gloria
fempiternaé
i- Eil adhuc alia hujus vocisnotio
apud
vete-é .
veteres fcriptores non inufitata, ut
Gioriam quas reveravirtutem fcquitur
proipfametvirtute ufurpent ,quod
in-deevenit, quiautinPartitionibus
Ora-toriisCic,ait: Honos ζ$ Gloriafunt quo· dammadocumhoneftale conjunfta« Ita
vif-tutem ve raranobilitatem appellamus,
quoniamex ca
vcré
nobilitanturhomi-ries« Noridiffimilitervirtusipfa,Glo¬riaaliquandovocatur,quod parit Gio¬
riam« Hinc ilte loquendi formulae| Natu*a aGioriam ad laudem«
Utautemintamfpatiofoopinionum
circulo centrum teneamus,deeaGlo¬
rianobiseftTermo, quaeomneshomi-»esmuneribus
virtutisfungendo,
di-gnosfeprasftarequeunt>
&eftconce-ptaopinioaliorumhominum
de virtu¬te& dignitatenoftra, dequaipfe
Elo-quenti® Parens pro
Archia
c«2.inquits
Nudam virtws altam mercedem laborum
periculorumfydefiderat\ praterhane lau
dis
Gloria: qua quidem detrafåa, quideßquodin hoctamextguo vita
curricuhytf
tarnbreviiantisnosiaboribmexerceantuo/
7
tåβquihm
vegibnilui
tåitdffatium
eflcit-cumfcribendum , eüdem omnes
cogitatfa-nes terminaretfuas, nectantisfelaboribua frangeret> nectotcurisvigiliisfy augetur»
nectoties de vita ipfadimicaret. Nune inßdetqu&damin optims quodp virtus» qu,t milisa cdies animum Glorixßimulü conci-tat, atcpadmonet> nencumvit£tempore
efje demittendum commemoraticnem
no-minismßri3 (edcumomnipoßeritate
ad-aquandum*
§t 4» Voces sequipollenfes quas* aurorcs promifcué retinenc , pr»tcc
terminum receptumi m3ximéin ufu itint: Claritas>fp/endor} lux> /dmptitudo*
Fama ) ut Quint* frequens farna cum
laude; Cic« Üb off. appellac Gloriartl iaudem bonorum* item Honor >
Exi-βimatio, Enc omium &c* Grsce dici-tur , &c4 fedcum haevoci
recept»tantumfimilesfunt, & io
mul-tis habentdifconvenientiamv éreitaq;
eritantequam
reliqua proiequimur,ut quid ill»fint,&inquibusdiilimilitudoconfiftit exponamus* Nam ficuti iis
l»eneperceptis
> optimé quid Gloriafit
t
infelligitur; ita il in illis erreraus. irt
Gloria?quoq;intelle&udecipimur.
In-terGlonam& Claritatembocinrereil»
Utteftatur Senec,Epis*c.n. ^htodGlo¬
riamullorumjudiciisconßat, Claritasbo¬
norum. Quod etiam Oic* placet 2,de
Diviη ationet Gloriaefiiäußrisacperva»
gata rnultorummagnorum, velinßtas
ci-Ter, velin 'Tatriamyvelinomnegenwthu· manumfarnameritorum. Sedlioc fre*
quentiiiimé confundunt optimiauto*
res, quorum teitimonia nihil attinet
hicadfcribere» Fama utexEtymolo·
giaapparet,eftcumquidpercrebfeicit» multorumq; fermone circumfertur»
bonafl fermo curoilliusde quoloqui*
mur laude conjugatur: malaautemfi
ejusdem continet vituperationem, &
fic velcommendat veldeftruit, & fe-cundum Picolominium farna eft eo-rum qui vita defundli funt * quarovis
nonnunquamadviventes, abfentesta¬
rnenextendantur: utdumCelebresfei*i
cntiarum Profeflores, ftrenuiq; mili-tiaeduces, dicuntur famafuper aethera noti: Gloria autem etiam viventibui
fa prajfentibus convenit, Arift,
Re-n. tbor.l.i. deraoribus adNicomachum
it, laudcmabHonorediftinguensdaudcm
Ί0. ad Virturem
pertinereinquit,
adpra-clarafaåa Encoraium» adexcellentia
Je quadam ac Divina bona qualjs eil )Λ> Deus Honorem; &in fecundoEude-:}4 miu^nquit: LaudemeiTeorationem
quatedle faäa univcrfc
cejebrat>En-e. comium quarc£te faäa alicujus
figila-0< tim exponit* Hac alii alio paåo
dif-^et iolvunt* nosneminem reprahendere
o inftituimus; noitram tantummodo
il, fencentiamexponamus;
uthömona-t) turafiexilisatq,-mutabiiis* itautaeque
jje virtutem ampieäi, acvitiis fc traderc jβ queat>quareutå vitiisdeelinansad
vir-& tutemcoJendamleconvertat>åIegum
q4 latoribus quidera multa virtuti prae-q,. mia, multa atq) infignia vitiis
fuppii-vj5 c*aconftttuunturé Eo igitur fpedac-»
ta- vislaudis, utå vitiis nosrevocet>& ad
ciq
Pr^clara
edenda Facinora incitet atq» ili- mipellat: & propterea maxinie pro¬pra Pr'élaudantur virtutes, utiliarum pul-jus chritudine & dignitate coinmoti, ad
1°, %
Ipfas
confequendas
omni
Audio
fera-raur« Nam laudibus ad virtutem
fc-quendam
quafi
calcaribus
incicamur»
de qua ctiam
Ovid.j.
Trift«
.I
Nonparvas
animodat
Gloria
vires
Etfcecunda
facitpeclora
laudü
amor.differtåGloria quod
illa
intacita.opini*
ene > h#c in aperta
prctdicatione
conßß'it
Aufonius Popma de
DifFerentiis
ver¬ borum: HonorquiabArift«l«i.
Retho.
c.p, eßßgnumopinionü
de
iUiu* qui
coli
turéonitate> beneficentia} inanirnos
colen-iittmaccepta; loquimur hicnon
de
hö-uoreillo qui
indignisetiam
tribui fo-
^Set5 nec debonore
profignis
(ut
ap*?peliari
fölet)
qui
tantumnudum
ft-gnum
cft
honoris
absq;
virtute ieu ré
fignata, dequo
Cicero
proGn.Plancio
ficloquitur t
Eft
invirtute
multts
ad'
fcenfwi : ut is Maxime
gloria
excellat
j qui virtuteplurimum
pr&ßet
,horuwu
Φopulorüm
finis
eft
confulatm
, querrtjmagißratum ρam
fere
oBingcnti
funi
1
confecuti t horum β diligenter qu<trcu,
vix decimam partem repertos
gloriaj
dignam,
Honores
autemhi qui
π
rnrao tion dcferuntur vere honoresr*
f
nonfnnt, fed potiusfcrvilia
quaedam '*munera: quam honoris notionenx*
\ Hieronymus apud Xenoph.
miré
cx-f preflit, neq;jamfermonobiseftdeeo
honore quiin DEum independenrer
cadit, fed hic agimus de honore pro
^
meritis qui cadit in
homines
depen-1
denter, &definiriab Arift.1.4. de
mo-f*
ribus videtur » per pr&mium virtutü »
3#
majus fc. quod virtuti
deferri
queat» perfc&aeenim cumulataeq; virtutinul-lumhonoremtribui fatisdignumpoflfe
3"
exiftimat* AGloriain eodifferre
vi-)Λ ^
detur, quod illavirtutemilliusqui co-litur & laudatur tanquam umbra
cor-J! pus fequitur: hic vero eos etiaro
qui
!"e colunt fpe&at* EtenimGloria
virtu-l? tern ipfam fignificat trahenrem
homi¬
nesin amorem & admirationem fui ;
5
bonos veropropenfionem
hominum-e
ad cum amandum & colen«
dum, qui fit
praeditus
virtuto.Caput
Secundurrcj*
Definitionen! exponens.
§>h Nuncharumdubitationum
nu-"becolisaliqüo mododisjeäis» & eaquas adGloriasnaturam illuftrandamperti« nent rraäarepergaraus»
iednenavim
pröra carentem .fluäibus
commifiile
videamur, operaspretiumdueimus,
ii
abipfa definitioncordiamur» Ipqua«radenda, Iipotiu» aliorum
doßorurn
Virorurt)verbisquam propriisutanauri neminem id nobis vitio verterc arbi- \ tramur&inrer variasqua? iefeoffe-runt Definitionesunamtantura noftro
propofitodönvenientiffiraam
appona-mus qüam habet
Cicero
Tufc. §,$>Tom«4«p.m«zog«ubiinquit: Gloria
efi
conjentiem U»4bonorumincorrupiavox be-nejudicåntium de exceÜenti virtute„
plu*
resquicupit» adire
poteftCic«defn-vent« p. m«i48« item lib. i.
oft
pro Marco Marcello. in Laelium&c.
ubi aliis quidem verbis> fedeundem-»fermé fundentibusfenfura affertjquas
ι*: recenfereordine,
fuperva-cuumcenieo, AnalyfinJogicamquam
quidamadhiber®fotentnoshicprakter«·
irenondubitamus,benevolentialeäo*
risfreti,utipiead illam
neceflaria
eru«ar, Kηbi,s ΐίδφ hsec videturoptima,
quod & fundamentum
viftutishabet,
& ftuitos atq;improbosexcludens,
io-los viros bonos& prudentesadmittitj
donenim gloria eltfiquis å
ftultis
aut iunprobis hominibuscelebratur♦ neqsignominiaeft,
Γι
abiisdemiine legiti¬
macaufa contemnatur acvituperetur«
Cum aurem plures mali & ftulti
fiaü
quamboni
Sc
f&pientes:Facilé
intelli-gitur, Qloriamnonomnino
requirere
torius populiiuffragia,Ted
contentattt éflepaucis fed iiidemexcellentibusju-diciis, quamfenteatismCic. ad Marc,
ampleürturdiccnsj Ea eftprofefloju~
cunåalnu*, qtt&ab hisprofieijcitur, qvi
ξ$
ipfiin landevixerunt, Quamvis
omni-um höminum bcnevolentia magnieil teftimanda (utCiceroaliodicit loco:
Eaeft Gloria>lausreÜe faßorum»
ma-gnoturaq;inRcpub. meritorum? quse
*4
cumoptimicujust^> tumetiam mu!ti*
tudinis teftimonio comprobatur)Aüil··
tarnen prudentium bonorumq; viro*
ruragravis imprimis
ertedebett^cui
.{ententis artenfum etiam probet Ifo-,
cratj^ in Panegyrico,: Sed dumeam
con-feqvißudent (intelligitgloriam å vulgo
qusditam) ornniapericulafußieyunt: Al¬
terumJecundum cogitationeseowmqui
ve-ritatcmattingere conjeHuraßudent:
apud
quQsin magna exißimatione
ejße
praßab i-limeß, quamapudalios, Incidunt enimaliquandatempora» cumpopulus aut
fenedutedefipiens» quod de Athenien; libusferiptum rediquit Piato> autalia
a-liquaopinione
falfa
imbutus>fadaali-cujusquamvisredirtimafint» &virtuti
maxime confentanea, nonamore 5c
gratamemoria, Ted odio potius
profe-quatur, uti^iftoris partim talia
exem-planobisfuppeditanr« Quo tempore
nontarngratispopularis» quamipfius
virtuds, ac proborum virorum
bene-volentisrationem haberi oportet» ad
vulgi enim opinionem omniareferre»
pa*"-/ 15 νϊ$φ
rebus mobüis?
&
iibi interdum^
*Jpfinon conftans,fcd
faciie
labituria
graviffimoserroresfiboni
abfuninaa·«
giftrrt
dementis
acftulti
hominis
å
quibusdameffe putattfr,
unde iiquet»
illis qui ad veram
Gloriam
niiunwir>
non modo perditorum
nominum
fa-rore& invidia muitoslaboresdieper»ferendos >fedetiaminfamia interdutn
notari> quie tarnen
inträ
bre
vetempus
évanefcit, nämtantaeftvirtotisvisaclumen ut omneroinfamiam» aut
fce-lerehominum auterrore vulgi
confla«
tum deleat atq; extinguat»
§♦ 2* Gumjam omnes
fere
homi-nés, χΓϋή;praecipué»
qui
majori
atqUC
altiorianimo iuntaftctti glorias
avidi-iate tensntur, & ab ipfis
incunabuiis
in iis confpicitur> ut
in
Aiexandro
Magnoexemplumhabcmus,
quipuer
PatrePhilippo fuasreferents
vi&orias
nainimé lastabaturt fedad
condiicipu-los& aetafeaequaiesconverlus:
T^hil
mihiinquit
>reliqvum
facit
pater^utzus*p?itrem oiiinemjam glorias
adipifcen-Qccaiionem antevemiTe,cien-cientibus paeris» ei oronia parar*;
fphudrefertrejfondil>multa [i habeam$
agamnihil» omniscpparandagloriamate*
ria mihi praripiatur. Plutarch, Ale* \ xandri rurfus smulas CajusJulius Caj-far, cumGadesperveniiTer, & in
Her-culistemplo Alexandriimaginerafor*
tecontemplätuseiTetingemuit: quaii pertaefus ignaviam fuam > quod n>hi|
durnåfe memorabileaåum eilet, in
illaipfa aetatequa jam Alex. orbemfe·
reterrarum fubpgiflet, Annon
vide-musinfantes &pueros, qvavis velmi«
nimare fupraajquales efferri,
eosq;ut
fuperent fummo itudio contendere » ^
afßci låtitiacumvicerint,vifloscppuderet
(juosilli labores nonperferunt, ut aquali* umprincipe*fiant? Cicero, Sedquam
quam ex his qui virtutis
fplendore
ex-citati, & excellenti pulchritudine ad
amorem dignitatisalleilii virrute
o-mnipraecelientes, humano generi qua-fiDiiquidammortalesmirabiiicerpro-
fn
funt} multiramen faifaGloria:jfpecie
decepti curfu impigrononvirtujtis
vi-am decurrerunt, utnon tot
i?' fcupes ätqjvenatores voiucfes ac feras
captant>quotvérfuti hi achumana lau-dis iitientiilimi aliosfimpliciores.
§. 3# Aiii itaq; pervimeo
perve-nire contendentes omne momentum
in aliorum conculcatione ponunt, caq|
ratio rnultissmperatoribus» nempeAt¬
tila , Hannibalialiisq; innumcris
fre-quensfuit: quoruminnumero etiam
recenieri poilunt plurimaapud varias gentesfeditionum capita,Quapropter
nullam majorem peftem in Rebuspu-blicis, accivitaribusliberiseiTe3quam
inter fummos viros' honorisgloriaeqj ) certamenexhiftoriisvidimus» quibus
Cic» etiam aifenfum probet dicensl Nec allapeßis major ejjepoteß, quamittj
quibmdam honoris acgloriacertamen> ex
quoinimwitia maxima> fape interamicif* fimos extiteranl. Altisilla viaapdffima
eft, quaspercaiumnias>&obtre&atio*
ftes aliorum å plurimis inveftigatiu:^ > qui aherius
vituperationeielaudari pu-iantj eaqiin aulisPrincipum maximé
Familiaris eft; qualis Haman in aula^
&egis
Ahafverh aliiq* bené rouki exQ hift,
*8 „ , ι
hiitpafifim habentur, quos enumera*
rc fuperfedeo, qui per aliorum
calu-mnias ad gloriam
ijbi
yiam
iternerofuntconati s quodtR/jaon fine fuo
da-t nino experti iuntpii hominesin aulis
vererumRegumac principurn
verian-tes: Hsec forseratElias»Jeremias Da«
nieiis &c* &Piatonis in aula Dionyfii Syracufani3yBellifafari in aula Juftinia-aliorum. Muitisetiam illeincla? refeendimodusplacuir, quifitper
lar-gitiones, quibusanirnieorum captari
iblent > in quorum potefiate honores
fperatiefie putantur: ta!e Exemplum
de Artarxerxe Perfarum Rege & ejus
}
Ducibus commeraorat Plutarchus^» Kam cum magnacontentionc deGlo¬
riainterfediCyri interfedimicarunt» Rex auro & muneribus
Ducesexpu-gnare nicitur» fibiuteam gloriam tri*
buerent» cumtarnen Cares&
Mithri-dates» Cyrum «on åRege fed
afein-terfeäum fuiiTe palam ja&arént* Per a fraudesetiam adaucupandam auramj
populärem Aliitentant, Hic fuperbia
mfiatusj fimulatain ommbus negotiis
ahqua magnifkentia » ex faftu heno*
rem & laudern quasrirat» itaq,- iirgula
verba & fing«los gttfius fuos
eoume-rar. Aliusplusjjuito iedemittens
iub-miili animi laudernvenatur: Hic
divi-tias oilentatfuas: Ule pauperiatem &
inopiara : inani tytcrq; faitu landein.» captat inanem, Hic vefie ipiendida
indutus , fe ipfumadmit&ur» atqj ab
omnibus iulpipi cupit: öfius lacerara
&pannofa veåe inccdens,--
bumilita-tisfucatam praebet,fpeciem: Hi Glo¬
ria & laudts avidiflimi indolem qui· dem gloria aeilimaredidicerunt,
eam-quetanquam teftimonium rede
fado-rum petendarn> capiendamc]; fciunt,
niroistarnencupide ei
inhiant,qoapra-pter quo virtutenonpoiluntfuco
per-venire contendunt. Älii
adcrudeli-tatem fe conferunt, quorum genus*
pelfimumvidetur, qui nullisrerum
ge-rendarurn idoneis praefidiis inftrudi y ita nullius virtutemaut bonamfaro am
$quo animo ferre fußincnt» & ideo
bos tales tanquam fuae magnitudinis& claritatisobftaculaé mediotolfiomnes
inten«-intenduntnervös,uti Tyranniquidem
celehriores facere coniveverunt,
A-liis inanis & fluxa cprporis förmå» qnx
temporis momentocorrumpitur> tol- ι
fitanimos, cum tarnen mensipia, in
quavera fedesacdonnicilium fit omni
turpitudine deformata, Alii viriurru
fuarum firmitati confidentcs , tanta
flagrantamentia, ut nullis legibus Te teneri putent, humanarq; fragilitatis* ablivifcuntur» &ea corporis
pr^ftan,-tiatument» quae nccum
brutisaoima-libuseil conferenda>quamtetra
mor-bi visconficit» &extremaieneflus
in-terimit< Varii etiam reperiuntur qvi
}
levi & inani nobilitatis
nomineglort-antur» quamvisnulla propriainduitria
commendari queunt, fibiad gloriam
lurBcere exiflimantes fub umbra glo¬
riaroajorum iuorum latere,
qvamvis
rnaximis fceleribus fe permittant,· &
airiumplenum fumofisimaginibut>
uteft
Upud Stoicorum principem» nobilem
facere putant« Qvantahodie Glorsa.» t
eft» qvanta virtus, facile reliqvos
bi-bendo vinccreδ;plenisCyatbis exhau-rien- I
riendis viåoriam atq;palmamohtine« ref Hiequiexcellit» adqvavisobcutv. da idoneuseileduciturs hu ic haoores, i deferuntur fumrnfi Invcnies&£-Ios>, qui usque adeo omnem exucre
pudo-rerBj utdemalitiaetiarnfua,
deilam-•« O
tus, de libidinibus» heiluationibus »
fcortationibus>impcfiuris>& aüis
fce-leribus impune atq; adeolapide aufint
gloriari. At fana ratio has horainum
krvasjam dodum averfataeft.
§< 4» Quanquam Sutern hi jam longa ferieenuroeratiiroprudentiores,
faliunt, ab iistarnenqui longorerum
ι Ufu prudcntiam acquifiverunt, arboc
ex fructibus facil«
dignofci poteft
nonenim animo
conceptumfcelusdiu, diiiimulari poteft» utvidere eftin ty¬ rannis immanitfimis> qui cum
popu-lum fpecieIenitatis&zdementia?
deli-nire cuperent, infitam tarnen
imma-nitatemdiudifiimularenonpotuerunt?,
de quavide plura in Cap,
hujusre-&ius itat}; quiemergere&
inclarefcc-fecupiunt, faciunf, fiin virtutefpem
omnemfixarQ locataroq;
habeant.
21
tellex.ere hoc Roman»,
idéocpduoex-truxeretempJa, alterum Virtutis,
altc-rumHonorisnominedeiignarunfcqu#
itafueruntconftrudla, utprinsper
vir-tutistempium efleteundum,
quamad
templumHonorisdeveniebatur: nec
ullus alius adtemplum Honoris patuit introitusnifipertemplum Virtutis»
A-lexander ab Alex,quo ipfo prudentes
xiii, eile impofllbile penitus ducebant
aiiapoiTe pervenire via ad culmen
ho¬
noris, nififola virtute*
Nonitacpii-cet fub fucartü virtutis prasrextu ,
o-mncmgloriamfibi
adfcribere, fedpo
tius illudPliitarchi anteoculos
ponen-dum eft♦ quavücorona quemvisnen
de-cet viflorem & Bcrnh.in ierm, inquiunon reflifedperveyß antmi eft , quotrere Gloriamtånonexercerevirtutem, tåw*' kcoranari quinonlegitime certarit,
5. Hisira conftitutis,
fupereih
utrationem iilam» quaad Gloriam ve-ram, fecuram ac folidam pervenirc
poilumus,
accuratius
infpiciamus:
eanempequa? virtute
acquiritur
>virtute
*3 zßaitBefhh* ζβ eijure debetur ScCic*
pro Rofl Ameri* Is mihi videtur am«
pliiBmusqui fuavircutein altiorem Ιο¬
ί cumpervenit,nonqui afcendit peral*
' terius
incommoda* Ec conflftir haec
praecipue in reäe ac praeclarefaden«
do*
quodfitquandoexpradcriptovir-I tutumaclegumpubliceacprivatim ita i vivimus» ut proprio noilras confcien«
ti^ primum fatisfiar» Deinde ad
Pa-triam talia proficifcantur offlcia ac
commoda quibus univerforum falus
promoveatur ac defendatur > Sc uni«
cuiq$ demum hominiquodei debetur
tribuatur. Opcram deinti? dabirj ut
feveraüfuerit, quieje ξβ vult
>ξβdebet% Ό qualk ab omnibim cupit celebrare ie<
cundum pradcriptum Socratis* Hoc
autcm paäo in uoiverforimi aoimosr*
quaii influens»
benevolentiam»chari-tatemqj iunimam flbi quis conciliare
potcit: qutemedia etiaroå DivoPaulo
«approbantur dum inquit: jßhtcecunqttc
fkntvera^quxcunq^honeßa,qu&cunq.jußa* pura-iqu&cuncfcaccommoda*qu&«> .
QHn% boni ortiwis : Si qua vitim>βqua
Η - .. ,
Utuhtc ccgitfite. Phil#4« Natt*
finish
virtutis primus acpra?cipuaseA
parerc Deo>& dcindcacceduntaHifinesiriin9principales,
jucundiilima
confcientia
redefadorum, Gloria, diviüa?, ami· citix, &id genusalia4
Gloriam tribus rebus conftaredicit
Cic42» oft«nempe /,Sidtligit
multitu-do4 2.Sifidemh&beat, j, Sicumquadam
adra'tra-tionehonorenosdignosputant.
Sed
Gloriamibiproaudoritateaccipi
Boe-clerusInft« Polit.exipiatradatione
o-itendsrenondubifat. dicens; Extri*
hmiäiipartibu*, fecundaac
tertia,propriλ
auBoritatüfunty quatenu* d
benevolentid
diftingvuntur.
ßßuod
β
enimfummatim
agendum
φ
, au3orit;u omninoei
adejß
creditur, cuifidem habent hominesfåquem admirantur» verbaiunt Celeb*Boecle»
ri« Triatarnen illa å Ciceronelococb
tatp enumerata virtutem ieuhonefta*
tem pro caufa efficiente habent»
Tic
tarnen ut aliavirtus aliud rnembrunu
Gloriaemagisattingit, & plus
efficaciaS
huc confert,nempequa^iuntleniores* &magisutfic dicam ibciales>
commu-Sriitatite>höttoinumaptaé, qoöfen fu
re-üe Cic«ηoff,ij* quanfuain ofnnis vir*
tus nosadfe aßiciat, faciatfyuteosdiliva·* tKu-i in éfuibu* ea inefßviaeniur: tamtik
jußitia ξ£ libeValitas id maxime ,mfßcit
cumquoconföatit locus ibptacitatus
5
addienam poteftcomitas>
Manfvetu-dojModeflia,cumfimilibusvinutibuH
^undaméntum itaq; veric Glorie;norr
inievkatepopuü ponehddm, camca
ftabile & icmpksrnumdomicillumin
virtutecollocarmcujus lumen celefaris
opinio confequirur.
§. 6. Ex hisfaciiéapparet
virtu-tcm eiTe caufam eificientem perfeåeö
Gloriat necquodvis ciecus, ied exceG
lensut inquitGic4&adrmrandum: Et
nemirura cuiquara hicvideattsr, quoci
Virrus excellens hic cemmemorarurt
cum tamenomöis virtus ün hoc
eil collocata i'nter gfatvtytvy οιηξβολ^ AuthoreAriü/cieraushujusexe11entia£ rationera eile-, cumab extremis Ion-»
giffinae recelTeritl Eft énim ut cen^ trum inGircülo, itavirtütis cxcellen«
iia inrßcdig CQtiftitma» a quoii quis
,
ι6
velparum rcceiicrit,&iilud centrütiö}
&haec deiinit eile vircusinquit Volf.m
commcnt,ad ofE Cic4 Necrurfüs
o-mniaquce funtadmirandagiorioia di*
cenda, nam tum monftra atq;
prodi-gia> qu$ rnagnammortalibus admlra· tionem incutiuntgloriofa haberéntuts
fed eatantum admiratida hic ium in«
telligcnda quaeab hoiieftate& decore
animiducumur, UtfuperarealioS pru-dentia, juilitia»&c, tumenim Gloria demum locum habet» cum excellens
&admiranda animi pulchritudo con*
ipicitur» qu# moftaiium animos itä afficit» utfingulari charicate dignam-*
éxiilimet» tantaenimeil visinvirtutis
amplirudine » ut & hominurnanimos
fufpenfostencre, & iuiamore
infiam-mare poteft* itavirosvirtute
prceitail-tes» tantumob infignemacilluiirertLs
virtutis fpeciem ample&imur quan-quamnullamutiiitateranobisafferünt.
Nam quemadmodum pulchra fpeda*
L
CüJa oculos>fvavesfoniaures> palaturilcibidulces: ficJuilitia,& huic
cogna-tx virtutes animoshominumalliciuntv
%?
& conciHant. Kec miriim ii enim^
Oorporum
fbrmofitas
,membrorutn
concinnitas, & pulchra
lineamento-rumdiipofitioamctur,
quid ni
animus
admirabilihoneftatisfplendoreac
de-core exornatus, in fui amorem
pelli-eerepoflitquemvis
horninem,
quiali«
quo faltem
modo
animunjad
bonita-tcm exculmmhabeat; quod etiam
in
Rcpub.Romana
viguiiTc
affirmat
Vell.
Patricul, 1.2. c.128 ubific concludit :
Wrofeffohocfenferunt,in
cwjutcuttfy
animo
yirtu*tnefféhetplurimum
ejfe iribuendumψ
Etut virtutcflorcnteshominesve-neratione quadam
&
infigni
benevo-lentiajudicamus: Itaflagitiis
inquina·
tos» & omnibus virtutibuscxpcrtcs,
quamvis ab iis nunquam
laefi,
conte-nanimus,&jufturaodiumconcipimus«
§t 7. Hincpatet
Gloriam
verauaå
lumine virtutisoriri» &nonaberrore vulgi pcndereut
Anabaptift«»
&Phi-loiop.Cynici
Tibi
pcrfvadebant*
Ve¬
rum eftvirtutibuscontrariafemper
cf-fe vitia; fallaci tamcn
fimilitudinede-eipiuntur
multi;
utvitia
proη
bus quam maxirne celebirenf» & bas
vicifliti) illorum loco habértt de qusu PoctaQvid.Ileroed. Amoris v.323.
Ei malafuntDkma bants: errorejub
illo ,
Pro vitiovirtuiGrimmaftpetulit. '
Quod etiam affirmaiSeneca Epift»120,
iJMalainterdnmß/eciemhoneßiobtulevunty
funtenim virtutibtt4vitia eonfinia,ξ$per.*
di tis quorp ac tuypibua reelljimilitudo
eß>
l?cne itaqj adrnonet Cic.in Part,c.23» cernr.ndadiligenterjuxt, nefattant
nosea
ni tia.quaDirtuiemvidenturmitari:νam
frudeniiam maldja, gf liberalitatemeffti·
ßoi £*? fortitudinemaudaciaimitantun&Cft
quasibilonga
fcirerecenfentur:&Sc-nee,lih» de Clement» Q,%.funtDiua
qu&-dam Dir.tutes imiiantia>,
qua non
pcfj.unt
jjecerni., tiißfignaquibus dignofcantundm.·'
preßens,
invna eriam hominisnonpau-ca inveniumur
quse virtutibm» virtu-tesq; yitiis å multisaccenieri non
ve-fentur» und« PortiusCato BelloCati
c. 52» apud Saluilium queritnri Jam
L
pruUm eqziidemnos der λ verum DOcabuU
α
ψißmus. : bona aliena Urgiyi liberalitas>
makrum r,eyum audaciafortitudo uoca*
20
tun Quamobfemexquiiira notitia
fm-gularicura* veraåfalfis, virtutes åvi*
Iiis fccernendi opuseil: n.e doiis fuis
fucatihomines nosin caiFesfuasindu·*·
'
cant* Sed quo h.a?c resdifBcilioreih
eomajori cautioneopushabet: Com
fitendum equidem? vültura>aniimin*
dicem haberi, quodexeo affe$usin¬
terna & animushominisperijpiciatur;
docet tarnen quotidiana expen*entis>
mukös animum latentem ita verfutc
tegere% utfub placido vuku odia
acer-biilima recondita habeant. Verutru
enirnvero aiifercveoirt vixpoteftquin fuo tempore aperiatur Ingenium tur»
pe: Nihil enim iinc virtutis pr^fidio
diuturnum eil» quamobrem dolis aQ
fraudibus in diuturna poiTeilione
3au-dis pcrmanere nemo poteÜ:
turpe eß cjuamvü occultatur honeflumtam
Pienfieri nullomodopoleβ Cic* firou'a
tio-nis enimtegminedetraäo) fraudem.*
ipfumtempus fepc dctegit, quoniap
nihil folidi ac eminentisin fe habet,
fedeil tantum inanis quasdamfpecie,& ftultofum oculisobverfans, qu^ cum
fi
•procu!apparetiampla &
i nfignis
^?I|urjfiveropropiusaccedensjam attre-£lare> &in manusfumcreitudea«
eiFu-giti , /.
ParItvibw ventes, volucri^
ßmilima
fornm.
Solaita4- Virrus clarateternaq;manet»
anifaosmortaliurn flpirifica fui
perfun-densvoiuptate? VeraGloriaradices agity
■atcj.propagatuy5 fiäa omnu tanquam
fio·
pcuh celeriter decidtmt, necfimulatunu
quidquampoéefle(Jé djutuynum Cic*
2»ofF.
Η· Siaüquando autveravirtus invidiae teqebris obfufeatur» aut vitia.
fimuiatione virtutis abiconduntun. ■», tumicicndumeil* nec diu virtutis lu¬
men obicurum eilepoffe, nec
quid-quamfidlumaut
fimulatum
in diuturnalaudeveriari ut in §praecedente aliqua
möda demonilratumeil> & praeclare
Socratisapud Xenophontemeam
tau-turoeile eertamad gloriam viam
alle¬
rebat, quae virtutemunitury
ξ£quts^bo-nu* utfit< non ut videaturfoiiicittw
ejfi
$unc ofiendattiusiaiatameirevir¬ tutis,
Sbiisvim» utnon folumomneminfa«
taiam atc]$ calumniam maiorura icele¬
re autcrrore conflaramdeleatatq;
ex-v tiiiguati Ted etiam ita ut tandem
im-probi> atq;imperki, bonos &
virtuti-dediiosegregie laudate cogantur, δε
eosetiamquorumcupiditatibusiDfeilit
efti infui admirationemcommoveatj
&ab ipßs deniq; hofiibusegregiae di-gnitatis confeiTionemexprknar.Qncd
omnium ternporum
Hiiioriae
pailirruteftantur: EtHomerusdumi?riamuni inducit, vafiisEncomtis celebrantem
principes il)os Grseoså quibus
ingen-■
tes clades acceperaf* idem oftenderé
voluk & Ariil· Jép»-Ethi. c.4. förlo*i tnquiti eftverλ menfura £5?regulafecun+
dum
quam* omnium γerum, maxtmeve*
Μaüionum humanarum beniias
£*ffjsrfe-ttio aftimanåa iß, Ad decus &
hone-ftatetü nati iumus; &ipfa'Datura
igni-cüios innobiscxcitavit» atqj exiguas
quafdamrerum notifiasimpreilk»qusö
ßtßimpeffedse
funt>niijab arteexpo-«antur, fitramen utbis fe minibusin*
φ'
'& perniciofis legibus mfiimn ünids* virtmero tarnenfümmis laudibus effe-> rendam judicbmus. Quisenimhomo
a mentis poteftateadeo exivit» & iui prorius impos faåus qui nancupit fe jufturo &gravemexiftimarir fidemqj%
comlnentiam &anirai exceilentisma»
gnitudinem non fufpiceretf
Etü flagitiamokitudinipulchraj viderentur> mal i
homineseanontan-toftudio occulcrent> necexplcndze Ii-bidinis gratiatcnebras& luftra
ieqüi-rentnr: neq; poft commiiFum fcejus*
tibi ille motusanimireildets
quiratio-nis Judicium impediebat
varisiigniso-itenderenr,fe ailiiuo confcientia?
cru-ciatu affici» Teftis eil Euripides ubi
Pbacdriam iliam aöaore iüicito
furen-tcm> &Medeam multiplici parricidio
conraminatams dedecus fuum
lamen-tantesind^eit» Utjam nihil dicamde
Tyrannis DionyOos Neronc &e#
ho-minibns fccleitiffimis fi modo homh
nes funt appellandi potius? quam
im-pörtunaqutedara monftfa: qui quan-quana multacontragensris huriiani fo^
cietatem irapié ac
nefarié
commife-runt, ramennunquamadeo
confvctu-nisimprobitate vincebantur»quin
vir-< tutis
maguificentiamfuipicerent, Ncc
ι aroplius
opus eft hane iententiam
cx-empiis illuftrare, cum vitacommunis infinita taliafuppeditau EteftutVa¬
leriusMax. 1.8« dielt: Virtws nee ab hk
etiam ψύ contemtum ejvt introducereCö+
nantuy negligitur »
ξβ
naturafape adlau¬
dem velignavosimpeHit
Ladt, Ii b,3,
uIl¬de peripicuum eft univerfum genusr*
humanuni in virtutis laude mirific©
co ηieniire: ^uodfitnonlege>more-taut
inßituto utinquit Oforiusp, m,134, fed
wfitonatur<&judiei9, htenimfolemtueere*
ignemcalere, fentiunt univerfi·»
itamor-talesomnes quamvtåimpuyij
judicant
vir-<tutisexcellentiam efjeadmirandamf$pra·*
dicandam ξβ omntum ftudio compleften*
dam. QuodteftaturiofeiMrift« Ethic,
6.13, ubi fatetur
7ταβ·ή$1ι<χ,ςα,
νττάρχην eprjrc-t, ac eiTeJixcuw c&foaCpov Ethic, 8.13. νομ,ον xomv i, RetbC c,lo»
&Cic- deleg, 1,1p4 m,2ί8· inquit: in*
fitam
ejfe
innatura'legemt quajubiteaqu*34
jnnm^·
.facienda funt,
frohihetfy
contraria♦ §, 5>* Cura:avitiisnonabllinemuäcum difcrimcn boneüorumac
turpi-um> fivc notio honeitis per notitias ,
naturales nobis iniunt ? Vitiorum ea
eftratio,utfaciicquidemadharrefcant*
difficiic autern aveliantur, tanquamj blandiifimae Dominae animos
delini-untj ut non folumvideanturj Jed iru
fuper eiiam valde dulcia & gratafint*
utin naturam abeant; Uodeia-nenon
illepide compäfantur afpidis rnoriul·,
qui foporem in totumcorpusomnino
Jevem &nonfinevoiuptateadfert:un¬
deiäusquaü finefenfuinfomno
vacil-lat mortem obir# Idem perpulehré
cxprefiTiile videtur Homerus, cumfio-gitUlyiTis fociosiemelguftata lorode¬
cedere» abea pofteanonvoluifie. Ad
cundem proriusmoduro femel fufce-ptum dulcevitiorum venenum > non
facilepoteft relinqui, fed indics ma¬
gis magisqj radices agit« Quaenatu«
txdepravatio» utomittamprimaevam
ipfius corruptioncnci» ac indefccutam
intclfcftuscoscitatem, Suo quoq;
corelinquaminfignemantiqui ferpen«
tis vafritiem > & in detnentandis
ho-minibus itudiumindefefibm« Ex
pra-vacduca.tionei&corruptcia malce
con-fvetudinismaximaex partevenit.
Sed ut fiagitioös horninibus lux
in-fenfaeih noo quod aipeäom ejuspa-rumjucundum>autrebushumanismi¬ nusutilem exiiiimant, fed quod eatn iuismalis conatibus
avsrfariconipici-ünt; ideo adflagitia fuaoponurefuk
cipienda, nqäisrenebrsecosailiciunt: ita etiarn virtutis lux bis ioviia eihnon
quod lumenbocparum coelefte atquc
divinum cxiftimant j ied quia iilud
fceleri contrarium acinimicum eilo
vident» & virtutis luce amota» quafl
ioleoccidente,tenebrasfuturasvident» atq; iic multo liberius ie peccaturosr* credunt, namindign^patiuntur, pro*
pria icelera ahorum fpiendore repras-bendi: δζhane obcaufamvirtuti inii-diasftruunt·
§* ίο, Huic vitio accedit etiamji
Invidia,quamcomitemeife virtutisae Gloriae perpetuunMot
literarum
36
numentacomprobant, tot
clariflimo-rumvirorum cxernplainiinoant3tan-taq; omniura leculorum
experientiiu
vel fufficienniiime demonftrant« utCic»fuo etiamtempore iit coaäus
ex-ciamare proCorn.Balb,dicendo:
Eß
joujutfeculi labes
quadam
macula
vir-tuti invidere y fioremop dignitatis infrin-gere.
Quaeamentiaquamvis
bonis
te-tum atq;infeilum malum intcrdurnj
cft» indicantiameneoipib invidi,
ie
illiusrei laborare inopia, qua aliipol-lent, de qua Verulamiusin fermooo
Édéinquit; qui vijsiutü ipfe eß expers,
invidctvirtutialtcriu*: etenimanimi
ho-minumfepafcunt &deleBantur> aut
bono
proprio aut malö alieno> qui&qtprtmo
ah¬
mento caret> fatiabitfefecundo ; 1$ qM
nuüomodofperetfeadvirtutemalterituper· venirepoffe, ipfe fortunamejus
libenter
de-primiti utminorintercedatdifparitas.At-tamen quomajorem dolorem
capiunt
horn ιnesperditiilimi exaliena
dignita-teeoipfo clarius indicium fuijudici
dant3 nunquamenimtantainvidia
,
57
kmiηes (ingulari virtute in omnigenere
redundant ejjelaude
imrnortali dignas
a£
icritOioriusp. m4152»
Hinc
concludi
j potell, quod virtus
cmnium iropro«·
bilTimcrum etiamconfeilioiiefummis laudibus effertur« cum neq;
ffagitio-rum inviiafeditas> ncq?invidi«
detc-ftabiiisimnianitas poiluntlaedem
ho-neilatisimpidire» quod Sencc«
apertis
verbis inEpiil466.oitendir>
J^uemad-Modum minora luminaclaritasjoli&
objcu-rat,βcäalorei>moleßias■> injuria*, virtu
rnagnitudine fua
ehdil
atfyopprimit
>ξ£
quocundpaßulcit■>
iki
quidquidßne
eaappa-■
retextinguiiur}nec
magü
ull
(importionem
habentincommodacum mvirtntemmeide -rentquaminmarenimbus* Et
hxc
efi
tlLi
Gloriaquamexpelendam
judico.
§. ii. Omnes feré gentesinter
fe
convenerunt nihil eile åvirtute
profe-&nma quodnon
fit omni
ftudio
com«pledtendum,iiantiquitatismemoriam
repetere veiimus, videbimus
feré
o-mnesqui iapientia
praeitantes
funtha-biti, ampliiiimis honoribus
ufos
>eo-lumqsconhlio resmagnas
&
tas* Quare etiam nullusunquam
Ty-rannidemafFe&avit» quinonprius
o-rnnemcontenrionem incoadhibuerir, utvir virtutc excellens> &public« iih columitatis amans haberetur, Sadr*
goari virtutis opinionem eile qu« bo-mincsad fe amaodumallicerct.
quod
Ariih Eth, 4. affirmat» itaφ
quemad-modura aOcupesauteica >
autöitulaa-ves alliciunt, atq;tandem improvidas
illaqueantt ita etiam Uli qui popuium infidiis opprimere ilatuunt hoc
pri-mum aueupio hmulatas virtutis hbi
u-tendum putant*
Quovero pa&onosveraGloria
di-gnos reddamus, bonamqj opinionem
de nobis hominibus afieramus, itcm quopaäo infamiam&ignominiara
fu*
giamus facileoitendipotefl;.
Sicnim
honosvirtuti tanquam merccsdebetur,
vitiis omnibus iepoiitisvirtutem
cola-mus quam Gloria fequitur ut umbra-i
corpustefteSeneca:
&noftrasappeti-tionesquammaxime poiTumus
ratioui
fubjiciamus« Imprimisautem ne
per-verfo more ac vitigfo fcelus
aliquod
--- - - * *
com-committamus diligcntiftimé caven«. dum eft» quod iiocrates nonnihilmu-tatis vcrbis hoc modo eifert: nempe»
fore hominem cekberrtmum ac
laudatijjt-wumj fi'ipfe ea nonfecerit, au<tf$cla.aba*
l\i&reprel:€ndi4ntur> Sio eutern impetu
quodampeccemusobnaturaehumana:
iofirmitarem: vix enim fieri poteft,
utinhoc mortali corpore
inclufusim-portunoq; fenfuum comeacu ieptus^
quisquam , quamvis ad optimum Sc
propeDivinumnatura' habuum■»
pra?-ι claraetiam inftitudo» &diicipiiaaac-cedatj motusanimiitäcohibere vakat»
ut nonaiiquando rationi adverfeptur.
Quod fi non habitu ied mom animi
fepentinopeccavimus, Scpoftfaäura: poenirersnos ofåendamus,
fecotumii-km faeinus quacunq; ratione
poiTu-uaus expiemus, omnesq;mtendamus
uervos» utimpetum hunc exanimis"*
uoftrisdeleamus, venia nobistum dä¬
ripoteft» necidcirco
continuaoppri-toemur infamia. Faeinusvero
com-tahUimomninoinficiarivelieut vuigo
kletu» nihil aliud videtur» quam