DISSERTATIO GRADUALIS,

i Ν. J. ib

DISSERTATIO GRADUALIS,

PRUDENTEM

COMPARATIONEM,

ADUMBRANS

QUAM,

SUFERAG. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

AD ACADEMIAM UPSAUENSEM,

PR.ESIDE,

viro celeberr1m0

Mag. LAURENTIO DAHLMAN,

Moral. et Polit. PROFESSOR! Reg. et Ord.

IN AUDITORIO GUSTAV.

η. a. m. s.

publica: censura offert

stipendiarius nesselianus

ANDREAS GUST. DARCHAUS,

VESTMANNUS.

AD DIEM MAJ. ANNI MDCCLXI.

υ Ρ S A L I JL

V1R0 Ampliffimo atque Celeberriino > r

Mag laurentio DAHLMAN,

! Moral. & PoHt. FROFESSORI Reg. & Qrd/r

En! _Tibi, leve _Ampliffime ftudiorum fpecimen, quod _vir, facrum volnit. pia mens Id ut

benigne refpicias fupplex oro. Non eft quod ^cre-

dam , hac diifertatiunculä Tibi oblata, nomini

Tuo aliquid acceifurum ^, cum quotidie honori-

bus cnmuleris: _ego vero, quod obiervantue le-'

ges jubent ago, dum Tuo potiijimum, cujus be-

neficiis & veneranda ^conivetudine per aliquod

tempus mihi frui licuit, jpdicio, teneram opel¬

lam committo. Et quia laetum Tibi mtinus fem¬

per duxifti, ftudiofae juventmis progreffus mode-

fari & excitare _*, hilari quoque vuitu illum, quem

ipfemet Angularis favoris participem voluiih, pro- pius hac occaiione ad ^te accedere permittas. Ac-

cedo vero animo ingenus fatente, fe ^moratae

Te vitae exemplar ad imitationem venerari. Vo-

ti compos ho, ii, in hoc leviiiimo, grati animj fymbolum agnoveris, cui fortunas meas majorem

in modum commendatas velim. Vi vas Patriae,

familiae & clientibus diu fofpes!

Ampliffimi atque Celeberrimi HOMINIS TU1 ^Å

Cultor lumillimus AND. GUST. DARCHAUS.

m

tu

BRUKSPATRONEN vid Semla Bruk,

JDELoch HÖGAKTAD,

Herr G A BRIE

TIMM.

Min Hogtåradc k. Svåger,

Hår. Leronas. Med. Fågnad.

Min. Kårafte, Suåger4

For· Vånikap. Och, Broderligir. Hjertelag.

Ht. Prof. Afi Tackfamhet.

Til» Vårdet. Likt. Echo.

IJti» Välmening. Icke. Eftergifvande.

Stöder. Som. Reftes.

Och.

Krantzar. Som. Bundos^

'Af. Graeker. Och. Romare.

At. Hjeltar.

For. Dråpeliga. Dater.

Edra. Glada. Dagar. Gore. Gud. Många.

Och.

Fylle. Vålfignelfen. Edra. Gommor.

Med. Bergens. Rika. Alfter.

Tili. Eder. Skat. Blir. Oforgångelig.

Önikas. Altid.

Af.

Min, Herr. Suågers*

ödmjuke. Tjenare.

and. göst* barch^eus.

D. D.

§. I.

xperientia docef, comparationern re·

rum ad eatum pretium invenien- dum multum conducere. Sordidar-

enim piéfura facile ab illis lauda¬

tur, qui nobiliorem non viderunt·

Urbicorum ^mores cum rufticorum comparati fplendent aliquantifper ^a

ubi vero ad aulicorum exiguntur,

parum liberales apparebunt.

Immo fapientes nihil fine comparatione magnum di-

ci pofle contendfunt. Vltiorum ^ergo virtutumque & alia-

rum in homine qualitatum eadem eft ratio, quod nim.

per comparationern evidentiori quadam fpecie animis

noftris iubjiciantur. Unde non magis plebi _imperitge,

quam docftis viris moris eft, inftituta comparatione, de

aliis Judicium ferre & eos quafi perfcrutari. De qua com¬

paratione b. loco.

Perpauci magnis hominibus comparandis operam de- derunt, forte quia hoc nobile ftudjum praeter accuratum

judicium maximam hominis cautionem requirit, Ecquid ego! de ^re tanti rnomenti digne fcribam? _neque ordinem

rel

& ) s ( #

rel traftanda vWeo

neque regulas foio, fingula enim exempla diverfo modo fere fpedari poflimt: eo obnixius Itaque L, B. expeto benevolentiam.

Ut vero aliquid profim, harum rerum ignaros, qul elegantes comparationes legere velint, ablego ad Plutar-

chi excellens opus vitarum, quas comparat, illuftrium

vlrorum, Graecorum & Romanorum. Plutarchum excel- lenter, promore, imitatus eft perilluilris baro Hoilberg

edito libro, cul titulus: Heltes og Heltinders /ammenlignc-

de biflorier*

$·. II

Quando ideas diverfas inter fe componlmus, ut quo- usque inter fe conveniant aut a fe invicem differant in- veniamus, tum eomparare dicimur. Abiinf igitur in iiio negotio prsejudicia & obfcura rerum cognitio, ne, tan- quam c^cus de coloribus, feramus judicia.

Quis ftatim non animadvertit hominum comparatio-

nern rede inftiiuere arduum efle _opus, propter difficilem

aditum ad cognitionem eorum ^, quorum pretium intus refideat, oculis corporeis non perceptibile ? permultos

enim videmus i Iius eile pedoris, quam cujus fpeciem in- duunt, videmusque clariilimas adiones parui faepe ha- beri], & vice verfa, prout a virtute proficlfcantur vel

minus, adeo ut, duo idem cum faciunt, non fit idem.

Taceam plurimos däri, qui ^cum aliis fe comparari indi-

gne ferant, quemadmodom de Tiberio Caef ^narrat Corn.

Tacitus, quod fpedaculo abftinuerit, quia is triftis inge¬

nio, Augultus v. comiter interfuerat, /' §. III.

Objedum in genere omnis cognitionis aliorum con- ftituunt perfediones Sr imperfediones animae ^{ac corpo¬}

ris ftaiusque extern! aliorum, & ufus, quem faciunt5in il-

lis promovendis ^, his vero arcendis , itemque non ufus,

quo perfedionum jaduram faciunt, Sc abuius, quo tur-

A 3 piffi-

# ) 6 ( ❖

piflimos contrahunt nsevos. Tanta tamque fntricata mo-

menta efficiunt, ut in examinanda unius J. Csefaris vita 6c aäionum fcopo, Daedali ^opus efle videatur opera.

Si homines eflent perfe&i, vel, hac realtius fpe no«·

fira nunc pofita, fi quivis, ^quem poffet moveret iapidem

injiis, quas natura apud Ipium collocavit animi corporis-

que dotibus excolendis, facile homines invicem compa-

rarentur. Sine dubio enim illud oraculum Appolionis ,fe*

quere natur am, Ciceroni, olim de vitse genere confultantl#

editum, hominum tunc duceret^ vitae ftudia ^, fieretque jin^

,

de, ut, asque ac itellse in caelo, maximse &minims,qul-

libet etjam noftrum Iocum fuum in hac confociatione ör¬

naret confpicuumque redderet; Providentia enim divina

omnino cautum eft, ut cum omnes omnia non pofiint,

dum quilibet facit, quodin poteilate fua eft, in univer-

fum omnibus confulatur.

$. IV.

Cum ex biographiis vel aliunde duofum verum cha-

ra&erem habemus, hes comparare poffumus. Hes igl-

tur, quas fibi cafus & fortuna tribuit, ut genus, educa-

tio, temporum ftatus &c. cum charaéterem hominis per fe non ingrediantur, confiderationem heic proprie ^non

fübeunt, Magnam tarnen in his fsepe admirari licet con·

venientiam, veftlgia occults providentiae.

Ita Monarch® illi Afiatici Cingiskan δε Tamerlan

ranta cafuum fimilitudine nobis proponunfur, ut fcripto-

res eandem hiftoriam fub diverfis nominibus confignaffe

videantur. Etenim teile Perilluitr. Hollbergio, utrique

idem fuit _genus, patria non celebris, juventus negle&a,

feeundus in vita rerum curfus^ &, quod in primis mire-

mur: quam vis eorum tota vita quafi catena fuerit bello-

rum» ambo tarnen peragrato terrarum orbe, morbo con-

fe&i, fuper le&o exflingvebantur, sequali State, eodem

ioco ι in .eademExpeditione, contra Imperium Sinenfe,

& ) 7 ( #

& in agone philofophantes, adftanfes pacem & con«

cordiam admonebant, virtutes ⁹ quas ipfimet maxime ne«

glexerant. Nec raro teftäntur hiftori® ita cum rebus

humanis ludi. Animi vero indoles & vii® curfus, quate-

nus hujus ipfimet auélores fumus 5 ad comparationem prsecipue pertinent. Ita videmus Plutarehum & Holi¬

berglum ante ornnia ingenii indolem cujusvis comparan- di

mores, virtutes & vitia depingere, res domi bellive geftas proponere, & qua in re fimiles vel diilimlles fint

oftendere. Horum fingulis juxta fe pofitis, ingeniofe plerumque judicium interponunt, quo vel alterutri pal-

inam deferunt, vel utrumque pari paffu arabulare figni-

ticanf, a).

$. v.

Regula eft in vita humana fere principaHs ut [non

tam rerum refpiciamus laudem & nomen, quam ufum,

continglt enim ut plumbum interdum prse auro & papy¬

rus pr® ferico eügacur. Ita quoque a&iones hominis ^, prteftant, quse maxime ufui funt. Heic vero prudenti o- pus eit oculo, haud raro enimmicat, quod aurum non eft. Confideranda etenim in aétionibus eil difcrepantia voluntatis, temporis, modi, adverfariorum ^, fubfidio-

rum &c,

Dice- o) Exemplum rei, licet perfpicuse, adferemus. Plutarclios dura

[AIcibiadis. populären; vivendi modum, blanditiis refertum, Sc Marcii

arrcgantiani Jiommemoravit , pulcre infert : Nos ut neutrum in his

laudandum* fic hominem mukitudini blandientero minus quam eandera

afpernantem vituperaiidum cenfemus» Turpe eft enim adulationibu»

isnperitam multirudmem capere, ut opes quam maxi/pas confequaris, at

populura deprimere, in eum iniürgere, vim quoque afferre, utpotea-

tia vehementer excellas, non folum turpe eft, Ted etjam injuftum.

Et Periliuftr. Ho/lberg, de Epaminonda: excellenti indole &

Socratis arte compefcend! affeüus fuos, hoc modo; Der gjorde na-

turen eit meßerßyc'ke wed at danne faadan mand't> og her gjorde

tnanden et meßerßycfo md at danne ßg faadan natur*.

Γ# ) δ ( ψ

DIceret forte sliquisAiiam feraciorem efie yiris ma-

gmls Europa nofifra, quia TamerJan, Cingbkan, Mag-

mud

Thamas Kul kan & alii ^tanta facinora feceruri?, quanta Europaeorurn fere nullus, Verum contendunt re-

rum periti, & quidem iberito, facilius eile Principi au- daci , licet debiliori, Monarchiam erigere Jn reliquis

mundi partibus, ubi ignoranth & major iqcuria homines

occupat , quam heic potenti Regi jugum imponere defpi-

caiiffimo vicino. Si enim Ludovieo XIV. Carolo XII,

Petro Alexiovitz, extra Europam oriri contigiiTet, quan-

tane potuilTent?

Aliud eil, multis domi forlsque difficultatibus vidis,

aliud felici quadam terneritate, non arte * iogenio, ^con-

fillo res omni memoria dignas gerere. Nunquarn cona- tui Magmudis, Principis provincise Gandahar; in Afia,

adeo fuiilct applaufum, nifi fortuna, quse in gremio ejus quaii lufit, tantam ei gloriam decrevifiet. Trecenta e- Xiim milliaria per. deferta loca exercitum ducere, _eoque admodum exiguo potentis Perfiae _Caput Afpahanum ad«

gredi temerarium erat. Majorem contra seilimationem

meretur prudens regimen iuccefloris ejus Afzraff, quam·

vis inimica fortuna de expugnato Perfico folio illum de«

jecerit.

Majori laudi Syllse eil, quod extorris tropseum ila-

tuerit

quam Lyfandro, quoJ prseclara egerit, opitu- lante patria,

Magis honorificum eil, exordio incrementi ä femet- ipfo fumto, magnus evadere, quam genere, divitiis & fa«

Vore evehi. Tota Europa fingulari seflimatione Cathari¬

nau) Alexievnam dignam judicavit ^, quse cum efifet egena virgo, peregrina natione ^, defponfata prsefedo miiitum in-

ferioris fortis, (en under-officer) tantam fui confideratio-

nem exdtare pofiet, ut Imperator Mofcorum Petrus ^eam

duceret uxorem, poit cujus decefTum, abfolutum qdoque

fed prudens in Mofcovitas exercebat imperium· Con-

Φ')9{ Φ

Contraria quoque facta a contrariltcauffis pendentfa sequalem faspe mereri laudem comperimus. Bellicis cer-

taminibus, vi&oriarum numero, magnitudine periculo-

rumalii incomparabiles fiunt, alii vero prudenti regimine»

pacis & ceconomifle ftudio, seque funt cekbres. Numa Pompilius Romanos fuos hello deditos temperavit» Ly-

curgus bellatores intrepidos Spartanos fuos reddidir, alter

non Ignavos, fed innocentes efficrere conatus eft, alter

vero cavebat, ne injurlis effent opportuni, itaque cum,

quod luxuriaret In oivitate, alter exfecaret, alter-vero expleret, quod abefTer, am b ^o laudaodi funt.

Facile vero pater, ufci plures funt perfedliones, ibi ^ma¬

jorem efte vlrtutis admirstiönem. Narrant hiftorici Prin- clpem Epirotlcum Scanderbeg & prasfe&um Buhemicum

Ztfcam multum congruifTe in difciplina militari, audacia, agilitate & corporis robore, in aliis vero qualiratlbus depre·

hendimus hunc neufiquam parem eile priori, cujus vi-

tam decorabat dementia , gratia, injurlarum oblivio 6?

verse beroicas virtutes.

VI.

Huic rei ulterkjs iiluftrandse ducf proponam snimi

dona , quse maximi seftimandä funt. Alterum eft alacre ingenium conjun&um cum promtitudine agendi. Alterum

eft magna intelligendi vis & prudens rerum confideratio.

Qui has arobas tenet facultates magna fana gaudet perfe-

étione, Raro vero naturam has dotes, a:quali menfura,

eidem fubjrito tribuere novimus. Exoritur hinc quseftio,

quam perilluftr, Hollberg in prtefatione ad vitas Syllae &

Csefaris verfst, nimirum queenam ex his potius optanda,

aut alteri praeferenda. Vividum ingenium maximum in

mundo excifat applaufum, hujus etjam ope plerique eo-

rum

qui expirifis quafi velis fortunam fetftantur, ad ho¬

noris faftlgla exfurgunt. Etenim cum omnia conentur, nihilque a fe non fieri pofle credant, contingit illis res

B fsrpe

ψ ) 10 ( φ

Fsepse mlrandas efficere, ^quasnemo unquam cauto 8t pro-

videnti ingenio praeditus aggrederetur. ^Quo fit, ut hi, qui pedetentimi quamvis tuioj ad metam tendunt, tanti pierumque non habeantur* Uli contra, qui prtecipires pror- fum ruunt, iaudentur, Haec vero improvida promtitudo

res fufcipiendi, quid aliud indigitat, nifi parum experien-

tiöe & niiniarn propriarum confidentiam virium. Adeo·

que quod nos in fui adrnirationem rapit, eft fepe Vitium quoddam & defedlus examinis rerum, cum contra pru- dentis viri timor 8t dubitatlo haud raro maximum eft valentis animi ipiius indicium. Verbo: difcrepantla eo-

rum in eö fere vertitur, quod alter utilia, alter mirabi-

lia effieiatj alter nihil agere videatur , alter nihil agat,

Magnu m Phaétontis mirarnur aufum, qui foiis equos cur- rumque regere fufcipiebat, fed exitum tragicum ^non eft quod miremur , confternabantur equi, illic frena jace- bant, illic axis ^{ac rotoe,} voluebaturque in prseceps auriga ipfe in poenam temeritatis fuse, Fatendum tarnen, magnos

bujusmodi & audentes animos patriam fuam ornare polTe eique maximo ufui eile, fi alicrum prudcntiam fuos co- natus moderari patiantur. Res enim magme a prudentl fcienteque viro cum funt defignafge, opus eft homine ^, qui audaéler illas perficlendäs fufci'piat· Poftquam Phi¬

lippus Princeps fagaciffimi ingenii magnum illud impe¬

rium Perficum cuniculis quafi iubruerat, opportune in

fcenarn prodiit Alexander, qui opus perficeret 8t Perfi¬

dem prorfus everteret, Eadem fabuta, hoc ooftro fecu- lo, ^cum Perfia a<fta éft per Myrr VeisSt Magmud, Agua-

nos principes^

In comparationibus novimus tam familterem iftum erroremeiTe, quo praeftantia harum qualitatum oon ce- qua ponderantur lance, ut erjamSn fcholis, ilii pueri, qui ingenio gaudent vivido & promtitudine percipiendi primo plerumque loco habeantur, coafra vero folida fed

enca

# ) II ( Φ

— \

Ient3 ingenia, quae temporis morarn requirunf & a d ma?

ximas clioi res aptifiima funt, ^manum illis relinquere co- guntur.

Gallia» fuperiori feculo, par nobile virorum Condé

& Turenne produxit, Ambo, praefedli exereitus fadli, decora nafionis fu# merito falutantur: _quorum qui lege·

rit vitas, harum qualiiatuoi imagines habebit. Poftquam

vero ad exercitum ducendum acceilerant, apparebat cuM

nam pairna deberetur. Condé cundla promte exfequi ^vo«

luir» Turenne ad metam quafi prorepfn: Con 'é pro no- minis ceiebrkate, Turenne pro patrise falute pugnare vi·

debatur : alter res magnas geffit, alter nunquam fere peccavit: alter e perlculis fe expedivit, alter ne unquaiit incideret curavif. Quare exitus adUonum utriusque cum

expedlatione fapientum congruebat. Eandem attentio·

nem aolmi vitse duorum primariorum Galliae Miniiirorum

Cardinalium Richelieu & Fleury mereri videntur. Ex ^, hujusmodi vitarum & indolum comparationibus pruden-

tiores facillime percipiunt, quodnam pretium hominibus

inter fe collatie ponendum fit. Vident hinc Alexandrum, Csefarern, Pyrrhurn, quibus frequentes ftatuas mundus erexit, celebratiilimos quidem effe, ^{non vero} maximosj

fed Lycurgi, Solonis Socratisque pulcerrimos charadteres

eorum nominum celebrltaii non parum officere.

§. VII.

Sed ad alia comparationis genera pedem ρ^Γησι^ί!^;

Frequens admodum eil fucceilorern cum anteceflore, in quocunque demum ilatu contendere, maxime vero Prin- cipum intereft & illorum, qui in alto pöfiti funt loco,

ad hoc attendere. Videndum vero illis, qui in taiibus comparandis occupantur, ne redta defit perfonarum i- dea, nec amorem aut odium iaudis & vituperii regulam

ponant» Saepe enim contingit, ut optimi & magni vir!

contemtui.habeantur, fl, vei inre tantilli moment! > ab

B ζ ama-

£ ) lä ( &

amato anteceffore recefTerint. Exemplo eft Populus ^Ro·

minus, qul, quod Antonini pii gratifBma ei eilet memo¬

ria, tanto deiiderio nominis hujus flagrarint, ut nifi po«,

pukjs & milites Antonini nomen audirent, imperatorium

non putarenr. (Jul. Capitol. in Macrino C. ΙΙΓ.) In ea·

dem urbe Tarquinius Collatinus, de gente fua alloquin optimeSmeritus» tantum ob odiofum tunc temporis Tar- quinianum nomen , quod gerebat^ conGuIares fafces de- ponere & ^ex urbe abire juffus eft. Liv-"L. II. i.

Memoratu in hane rem digna eft oratio illa» quam habuit coram Rege Oiavo Skötkonung & populo ad vet.,

Bpfaliam congregato, Nomophylax Uplandise Torgny,,

qua in Regem vehementer inve bens proxime anteceden-

tium Regum Erici Emundi, Beronis IV, & Erici Viéto- riofi, (Segerfåtl) fortitudinem ^, conjun&am cum comi-

tate in viros fuos, & roodeftiam aliorum confilia admit- tendi commemorat, quibus hujus Regis, (ut dicitj fo- cordiam, ineptam ambitiooem & perverfam in propofito jpertinadam opponit. (v. Stu?Iefon T.I. p.484. fenu.}

f. VIII.

In comparatione praeterea fucceiTorum tam quoti-

diana experientia, quam annalium monument* anfam ob- fervandi dant, mortaiium ambitionem & improbam lau- dis cupiditatem eos fsepe impuliiTe, ut malos fucceffores

aut optaverint aut defignavermt, ^quo iliorum compa- ratione tanto gratior fui efifet memoria & uberror iaudis meflis. Ipfum Auguiium nonnulli fufpieati fuqt Tibe-

rium non quidem amore in rempublieam fucceiTorem ad-

fcivifle, fed,, quia arrogantiam faevitiamque _ejus introfpe-

xerat, comparatione deterrlma fibi gloriam qusefiviffe*

(Com. Tae. annal. L, X.) Ipfe etjam Tiberius gavifus

dicitur , quod fuccefturum fibi videret Caligulam, quem deietutum ffogitiorum fuorum memoriam fceierum ^rr.a-

gnitudine fperabat* De Ludovico etjara XI Gälte Rege

memo«

£ ) 13 ( #

memorl® proditum eft, ^eum noluiffe Fillum & fucceffo*

rem Carolum literis imbui, forte ne juxta fe invicem pofiti, ille parentis callidiflwni vitia magis confpicua red-

deret.

IX.

Ad comparationem maximi momenti, adeoque ⁱⁿ

bene inftirutis rebuspublicis locum habentem , quse nim-

initimitur inter eos, qui publicos honores aut ambiunt,

aut alioquin iis digni cenfentur, jam progredior. Illis *

qui officia conferunt aut confer^ntibus habiles perfo-

nas commendant) refpeéium habere amicitiae rerumqué privatarum, ut officia vel vendant vel plus licitanti οί·

ferant, minimeKcet, fed quia totius reipublic« intereii,

illi in primis eligejndi funt, qui probatam habiiitatem &

cognitionem illarum rerum, quae ad hoc vef iliud offici¬

um pertinent, habent Quod etjam forma regiminis fue-

cana accuratiffime femper ohfervari juber. §. 40, 'IfU tfenfler fbrejlås ^tre de fbrftåndigafle och til den lediga beßällninqen tjenltgaße pej'foner, fom finnas at tillgå:

Qjemadmodum omnla in mundo utiiia funt, f» mo¬

do ad deüinatum ufum applicentur; tta etjam hoc nego¬

tium comparatum ed, adeo ut nemo fit, cujus aptitudo

& vires adeo exlguae putentur, quin aliquid ad bonum pu¬

blicum conferre _queat. Contra vero ii in negotlis ufi- busque fubfidia non adhibuerimus aptiffima, fed ex ha-

bili architeilo medicum fscere vofuerimus & ab experi-

enti Medico ar c bi te éf um

tali tunc transformatione duo utiliilima perderemus fubjeita Vldimus fiepe excellentis- fimos nim» Politicos ineptiffimos evafifle Judices, & föll·

diflimos pbilofophos maxime irmüies Miniitro&

$. X, L

Ad comparatfones autem tn genere iliud Pfauti ap-

plicandum duco: Plus fcire quam loqui oportet. Novi-

111 us enim, mnumera fkpe mal^tanquam ^ex equo Troja-

>50 -14'( &

no, hoc nom obfervato prodiifie. Quamobrem fuperio-

rem cum inferiore, Principem cum Miniftris, aut Du-

cibus bellicis conierre haud eft confultum _j experienila e-

nim^cornprobstum eft, intempeftiva comparatlone con*

citatos, vatinianum contra iltos iufcepiffe odium, ^nec quicquam ut eos perderent feciflfe reliqui. De Alexandro

M. narrat Curtius, L. VI. c. i. quod hoftes quidem ^vin-

ci voluiftet, Antipatrum vero viciffe ne tacitus quidem Indignaretur ^% iuse demtum gloriae exiftimans, quidquid

cefliftet alienae« De eodem /Eiianus, (Hift. ^var, XII. id.)

Perdiccam oderat, quod effet bellicofus: Lyiimachum, quod imperatorise artis peritus: Seleucum, quod forti a- nimo eiTet: Antigoni vero liberalitas eum offendebat

& Attaii imperatorla dignitas & Ptolomsei profperitas.

Adeo ut in ejusmodi cafibus virtus,& quldquid (Emuiafio-

nem excitac, pro crimine erit. Hinc Neronis ^vox: quid- quid cxcelfum eft cadat. Immo exftirere Principe«, qui

in illis artibus _, ubi non excellere neutiquam eft ignomi- niofum, _{parem non} pafti funt. Hadrianus Imperator o- ratione & verfu promtiflimus & in omnibus artibus peri- tiilimus, Profeftores omnlum artium, ut dodior, rifit.

Forte huc refpicit Regum fapientifiimus dum dicit: co- ram Rege noli videri fapiens.

§. XI

Nec pauciora a fe progignunt incommoda intempe-

ftlv« comparationes inter äquales & homines in genere.

Prseterquam enim quod certis! condoceamur argumentis,

vacillare plebii judicia & in deieriorem cito fle<fti partem,

ea eft mentis humanae conditio, ut contumelise fibi du-

cant plurimi, comparatione aliis pofthaberi, Hinc in il- lis, quorum emendata non eft voluntas, oboritur vitu-

perabilis quidam comparationis metus, in fcedos fubinde

effeélus erumpens, Inter _quos turpiffima eft hypocrifis ¹

Iniqua alioruq obtre&atio, odium in bonos, confpe&us

publl«

ψ ) 15 ( Φ

;

'

ν ν"-;. yt .Λ...

public! evlfatlo, & inepta aliorum imitatlo, quando pla·

cere in illis rebus ftudemus, quse alterius naturse & in- doli conveniant, noftrae non item. CrafTus e. g. au&o- re(Cicerone> orator excellens fuit, idemque vehemens

in dicendo, ^ut interdum fupplofione pedum ftrepitum

cxcitare foleret, Exfütere aiitem multi eo tempore, qui

cum non poffent eloquentiam Craili imiearl, fupplofio-

nem tarnen pedum imitabantur. (Cic. in Dialog de Oraf.)

Reßant multa dicenda. Quid vero multis? ^noi'irum

erit ab^que ^metu comparaüonis, ad illum quem qulvis

capere potcil perfeélionis gradum, non impedito curfu, ten- dere; tunc difceptatio de prsecedentia hujus vel illius ae-

que inutiiis erit, ac fuit iiia, quas inter ftomachum

& reliqua corporis membra interces-

fifle fingitur.

SOLI DEO GLORIA.

Amicc ,· in paucis dilefte.

0· amicis, belle fefe habentibus, fas erit congratularfc

a me, fecus nunc ut faciam, impetrare cente non potero, in primis, qvurn diu mukumque discupivi, u£

mihi, rneam in Te prolixiorem teftificandi voluntatern, aliquando nafceretur argumentum. ld itaque ^, fat dignum,

qvum prsebeat meletema hocce ^, egregle elaboratum,

nec non honos ille, qui inde jamjam Te manet; me i plane oblitus efTem ⁹ ii Tibi non gratularer, mihique gauderem. Quod vero licet fit craiTo filo, ut amicum riecet, fufcipias, oro. Ex animi fententia ego loquor.

Laudes Tuas promeritas praedicarem-y fi quid, noftra in- dignum amieitia, commitfere veilem. Scilicet adeo, ab

annis bene multis, familiariter Te ufus fum, Te nam- que nihil poteft fieri hurnanius

nihil mei amantius,

ut in gratiam cum Te redeundi ooeafio ^non fuerit un- quam. Hoc tarnen , pace Tua ^, dicere aufimj hone«

itifftmos conatus Tuos ita Te extoilere _{, ut} vel allo-

rum infame«! invfdiam, unde ^certo concludere licet,

Patrem Tuum, Admodurn Reverendum Pr« _po fi tum, do-

tfrina ac moribus confpicuum ^, Te vivo, olim non defi-

derari. Vale, Mi Amice, & fcias, mihi, fi omnia Tibi bonis fuccefierint avibus, tam eile _{gratum, quam} quod gratiffimum.

T. T.

CARL JACOB