D. D.
O B S E R V A T I O N E S S E L E C T Æ
H I S T O R I A M S V E C A N AM
I L L U S T R A N T E S ,
Q U A R U M P A R T E M IX .
CONS.AM P L IS S. FAC.
P R Æ S I D E
M m . e r ic o
H i sto R . Pr o f, Re g. e t O r o. R. S. S. M .
P U B L I C O E X A M I N I S U B J I C I T
P E T R U S B O S É N ,
J e m t l a u d u f .
I N AUDIT. GUSTAV. MAJORI, DIE I DEC. MDCCLXXXVII H. A. Mf S,
U P S A L I Æ ,
APUD D IRECT. JOHAN, EDMAN,
riso
ADM ODUM REVERENDO a t q u e CLARISSIMO
D O M I N O
J O H A ~ N N I B O S Ë N ,
C O M M IN ISTR O a d EC C LE SIA M B R U N F L O J E M T IÆ M ER ITISSIM O .
P A R E N T I O P T IM O !
I n teflificationem venerabundi gratisfimique erga m a x im a , quce a P A T R E proficifci unquam posfint>
beneficia, animi > pagellas b a fc e , cum am nigena felicitatis voto > confiecrare voluit
P A R E N T I S INDULG
f i l i u s o h e d i e n t i s f i n u s Pe t r u s Bo s c n.
R Å D M A N N E N
i E S K I L S T U N A ,
J
d e l och hH err P E HR SUNDBLAD
T illågnas desfa B lad, fom ett vedermäle a f årkänfla emot bevifta vålgerningar , och a f den aktning, hvarmed jag har åran fram
härda
J d e l o c h h ö g a k t a d e
H e r r
R Å D M A N S
('dmjukafte tjem re P e h r 13 o s é n
T H E S E S .
i.
G entem , quæ ante Odi ni adventum Svioniam in
coluit , in Finlandiam , Lapponiam , nonnullas Rusfiæ partes atque Efloniam fecesfisfe, vero fimile eft.
II.
Lingvam Mœfo Gothicam e Cherfonefo Cim
brica Sveciæ fecum intulit Odinus.
III.
Reges Upfalienfes e familia Ynglingica v ix , ul
tra Sigtunam & Upfaliam ceteraqne Fifci Upfalientis præaia ( Upfala Ode) , fua extenderunt imperia.
IV.
Per connubium Regis Scaniæ Dan MikiUati
& Olujfæ Daniæ principis , huic regno adjun&æ fuere Scania , Blekingia atque Hallandia , non nili emtionis jure fub R. M a g n o S m e k Sveciæ vindicatæ.
V.
Si quendam Sveciæ intulerit Chriftianifmum An s
g a r iu s , cum illo etjam extin&um fuisfe credimus.
vr.
Ecclefia Svecana Angelicanæ filia eft. Per fe- culum autem cum dimido lu&ari cum gentilismo necesfe habuit facro fan&a R e lig io , antequam domi
nans falutari potuerit.
X /X . Hypomnemata ad H ißoriam R. G U S T A V I L M u l t u m Rex G U S T A V U S fuit follicitus, de jun
g e n d is m atrimoniis, inter viduas nobiliuni Senato- t o r u m , in laniena Stockholmienli occiforum, aliasque illuftrium familiarum feminas, atque novos homines, qui, ei in liberanda patria opitulando, titulos ac munera m e ruere. Erici Canuti Roos v id u a, Margareta Erici IVafe nupfit B ern hardo de Meien : Erici Rynings, Anna Bene- ditti Lillie, G u d m u n d o Skrifvnre feu Slatte, qui ejus causfa cum Stephano Sasfe an. 1528 ludo equeltri c o n flictatus eft: a) Erici Nicolai Gyllenftiernæ, Brigitta Joannis R oos, Magno Bryntonis Liljehök : Joachi- m i B r a h e , Margareta Jobannis IV a fe, Comiti ab H o j a : M a g n i G r e n ad T i d ô n , A nna Jacobi , J o n æ S k r i f v a r e , Caftellano Arofienfi , qui in i n fantia molitori operam addixerat pro viCtu, fed a GU S T A V O Arofiam in Scholas misfus, munere & conj u
g i o allato inclaruit 3 vitam vero dein ob faftum depr es - îus turpiter finivit: b) Tônnonis Erici, in Finlandia n e cati , Catbarina Erici Bielke, Arvido Wåftgiöte. c) He n - ni ngus Brockenhufen uxorem duxit fororeni BenediSli N i
colai de Benhamra. Elifabetbam Matbice, confanguineam fiiam Archiepifcopo Laurentio Petri Nericio elocavit.
C u m omnibus autem hisce, affinitate fibi jun£tis , he r e
ditarias habuit controverlias. Bernhardo deMelen MMC C aureos numerare demum tenebatur. Edidit ille e typo -
P gra-
«) Cei (ii Hirt. Gurt. I. P. I. p. 375. Cfr. r. Dalin Hirt. R. Svec.
P. 3. p. 185.
b) S cbeferi Memor. p. 224. v. Dalitt Hirt. SvioG . P. 3. p. 186.
a u d it, illum in p isdio Ekeby parœciæ Ryttern an. 1 y 3 1 occubuisle.
0 v. Stiernm , Hôfd. M. p, 2f3*
gr aph ia Liibecenfi feriptum, quo, int er alia cr im ina R eg i o b j e c t a , eriarri caedem Boetii Nicolai ad W i n å s , quafi fcilicet hoftibus trucidandus expofitus f u er at , i m p u t a t 3 fi
lius vero Nicolaus B o ëtii, cujus nuptias cum fororis fuæ filia B rig itta Brabe 1531 Rex ce l eb r av er a t , daris litteris d. 6 M aj i 1533, Regis innocentiam & p at re m a rebellibus ru- fticis fuis i n t er emt um reflatur, d) Causfam c o n t r o v e r ii æ cum Turone Johannis ena rr at Tegel. e) Laurentium P etri in fanguinis Regii focietatem asfumtum f e r e b a n t , ut R ex de hereditaria uxoris p or ti one aliquid d et ra her et .
P e r in te gr u m fere vitae curfum manfit huic Re gi ineludlabile f a tu m , ut infideles e xpe ri r et ur m i n i f t r os , falrim qui illius offenfam incurrerent. Berndt de Mclen >
Turonem Johannis Roos, Comitem ah H o ja , IVuljonem Gy- ler S e cr et a ri um , Olaum Brbms C a m e r a r i u m , Andream Jo hannis Mon et ar ium , Fridericum Q u æ f t o r e m , Georgium Bibliopegam , Olaum P etri , Laurentium A n d r e a , Conra- dum v. P h y , Ca nc e ll a ri um, Crißopborum A n d r e a , r e gn i S e n a t o r e m , fingulos aut exilio , aut c a r c e r e , aut m u ne ris privatione p u n it o s, hoc nomi ne citare posfumus. N o n nulla de uno alterove h o r um , antea non o b f e r v a t a , ad- feramus. Andream Johannis Epifcopi Johannis Brafk fo- r o r e m in connubiali fcedere h ab u is fe , t r adu nt Palmfkol- diana, nup ta m dein Svenoni M agni, quem itidem in Re- giftro A & o r u m G U S T A V I 1545 O. p. 25. 28. forrddare nuncupari adferunt. Filia illorum Barbara Andress nupta fuit Bafilio O lavi, Arcis Stockholmienfis p r æ fe &o , {Slotts
fogde) urbisque C o n f u l i , cujus liberos & pofl er it at em a- libi adtulimus. /_) A d compef cendas turbas V e f t r o g o t hi -
cas
d ) T eg el, P. 2. p. 8. v. Stiernm . Hôfd. Minne p. 2 7 1. M ejf. Scon- 4ia, T . V. p. 64.
e) Hift. Gurt. P. I. p. 2 1 5.
f ) D ifle r ta tio d e S t a t u r e i litterariae' f u b G u r t. I* p . 4 . L itte r a s a d
cas an. 1529 & admonendum fui officii Thy one m Johan
nis a Rege adhibitus g ) , decennio poil proditionis per p u l v e rem in vitam Regis caput exiftit. Carceri proinde m a n c i p a t u m , in eodem necatum atque a gliribus feme- f um , per feneftras projédlum fuisfe adfert Mejemus b ),
& dein ru mo re fparfum, mortem libimet ipfum adfci- visfe. H u i c etiam causfæ implicitos Olaum Petri & Lau•
rentium Andreœ notislimum eft. Quatuor potisfimum e- r a n t c r i m i n a , quæ Rex illi objecerat. l.*mum, non de- t e & a m , fub privata confesfione fibi apertam , hanc pro
dit ionem. II:um Joca in hiftoria ejus Svecana præfenti t e m p or i minus faventia. lll:um Soles aereos in tabula templi Stockholmieniis pi£tos atque in ignominiam per- f o n æ regiae explicatos & denique IV:um Concionem de mala jurandi confvetudine an. 1539 habitam & Stock- h ol miæ editam in 4:0, ex qua, ut merita causfæ cogno- f c a n t u r , nonnulla adferamus. Ederne plåga vid detta Jàt- te t gemenligen brukas: Guds död y Guds dyra Jem under, vårs Herres barda dbd och pina , Guds blod ccb lungor och otalig viång annor f å t t , fom allom, det Gud båttre, alt för mycket kunnogt a r , och år den nu båje mannen, fom pafin- 71 a kan något nytt få tt till att J v år j a , med flifkanâe, fpec- kjande och pockande life. Ofverbeten bor ju på Jitt åmbetes v a g n a r, j a vid en evig jordbmelfe, icke låta få hvar man höga och låga, unga och gamla, for [måda fin Gud och Ska
pare , f r i t t utan alt d ra ff, lika fom det ej vore illa gjordt.
H var faken vorde alfvnrliga företagen med något becjuåmligt fira ff\ få [kulle det j u något fkaffd, och må (le Ofverbeten fie lf lågga fådane Eder a f, annars varder hon i denna fak
P 2 fogd
j4ndtca?n fo h a n n ls , Monerarium Arofienfcin, Lincopiæ 1524» in craffino S. Henrici ab ßpifcopo Braßt datas memorar Celfius, I. c. p. 236, quibus dc officina cudendi inonetam ipffim confulit.
Ù Tegel pag. 234.
h ) Scondia, T, V, p. 71.
ß : \'i fkaffatide. — De fom d tttn maß (kuile ßrnßa b m k i det maß. Herrn} 11a ßa i denna Jak ganfkn farliga otb dem v. 11 vtfjerhga en Jvcir dom bfvergd. Iber dem fkjcr fj elf vorn et ord emot nj deres underjdtare, kunna de med den m agt , ü u d dem g i f v it bafver, Jlraffn dàr'fver ocb tugn dar icke beller fô t jumtnelfe före ; men dar deras Herre ocb G u d , for/t dem magt ocb hdrligbet g ifv it bafver, varder fa jämmer li- ga flr fm ä d a d , heff ottad ocb begabbad, det akta de i n t e t ,
utan bielpa fa ß ß e l f vom till m ed, androm till exempel, i) An. 1538 in Sveciam adveniebat Cancellarius G e r m a n u s , Con ra dus Peutinger feu von Pyby atque i nt er alia C ant or iam Upfalienfem cum curia a Rege feudi loco obtinebat. k j I nfequebant ur , poft depofitionem Olai P e
tr i & Laurentii A n d re * , an. 1540 U n io Her edit ar ia O- rebroenfis, forma regiminis in Veftr ogor hia, nova r a t i o nu m c or o næ r e dd end ar um M et h o du s {Kammar - Ordning) , fcedus c o mme rc i or u m cum Gallia & alia in Svecia a n tea incognita & inaudita. M o x cumulabatur c r i m i n a tionibus novus Cancellarius , rope ocb fkrie kallendes bo- nom Konung beller Herre bar i Opland ocb Opjala , da m e ft a tt ban (kall lata lägga eder ndgra otillbörliga tungor — i- tem befkotta edra korndrofer, förbjuda eder brygga ocb ba
k a , med mycket mer ß ik t onyttigt ocb lögnaktigt t a l ocb fn n c k , quæ Rex diluit in litteris ad territoria Upf al ia m circumjacentia 1540 / ) , addita a dm o n i t i o n e : bar i ville lata Er nöja och bafva omforg om Eder plog ocb n ä r in g , fnacka ocb tala därom , ocb buru i eder bäß bårga ocb nära
kiinnen och lata ofs regiera ocb förförja den annan J a k , fom€ ar
») Predikan einet de giufvtlign Eder och Guds forfmadelfe, fom nil allmanneliga brukas.
k ) Palmfköldiant1.
/ ) A p p e n d , ad Orot. R . Senat. & Com . Biclke, om S v e r ig e s H u s h S l- ning under K onung Guttafs regering, p. 1 1 6 .
dr cm rikfevs regemente , då ftode det L.der baß. Redux e Gallia von f y b y an. 1543 muneribus, quæ per quin
q u e n n i u m , ut Ofverße Canceller , Regements - Krigs - ocb Se
crete- R å d , obierat, privatus & carceri in arce Arofienfi d a m n a t u s , in qua an. 1^57 vitam mifere finivit, m) Ste- noni Er ici Lejonbufvvd, Regis affini & fuo in itinere Gal
lico So cio , infortunia ejus irr putat relatio Germanica i nf erta Lönboms Hiftorifka Uplyfn. P. 2. p. 24. Sed pro
p r i a m rei confesfionem, in uxoris ejusque fratris Jobi de Kôckeritz pr æfentia, editam figillisque plurium muni
t a m . criminum abunde convi&uram, fe habere teftatur R. G U S T A V U S , in fua ad univerfam Germaniam de
cl aratione 1546. 72)
Foederis cum Gallia dum injicitur mentio, ejus re
n o v ationem , poll fata R. F R A N C iSC I fa£tam a G U S T A V O , licco pede praetereunt nollri Hiftorici, in cu
jus rei tellimonium fequens exhibebimus e colle£fione P almfkhldiana hadlenus ineditum Diploma :
L ittera credetitiales inßrutlio Legatorum R. Gußa- v i 1 ad Henncum U:dum Gallia Regem 1:0 de renovatione fee deris. 2:0 De injuriis fubditis Svecia contra vim ejus
dem illatis. 3:0 De immunitate GabeIIa. An.1549jd.29 Sept.
E x vetuflo A p ographo , quod manum Jobannis MeJJenii fenioris pr odere videtur. Cfr, v. Dahn, P. 3. p. 423.
Guflavus D. G. Svecorum , Gothorum , Vandalo- r umque Re x &c. Illuflrisfimo, Invi£tisfimo & Chriflia- nisfimo Principi ac D om ino, D:no Henrico, eadem gratia Galliarum R e g i, Fratri fuo, Cognato & Amico
P 3 dile-
m ) Morbo pediculari ex fentenria M ejfiniï Scond. T. V. p. 2 5 . Sed Jonas Petri K lint in ColleQaneis lapidem cervici a Scriba Cancellari* im- paftum «dfert.
n) v. Suernm . Riksd, Bell. P. 4. p. 70.
dile£to, f alut em, p r o f p e r i t at e m , felicem rebus fuccesfuin
& quidquid in votis optari poteft melius, ex a ni mo p r e catur.
H o s præfentes nobis dileftos & fideles viros N . &
N . cum quibusdam noftris negotiis & concreditis m a n datis ad Vef tram d i l e £ l i o ne m , Illuftrisfime & Chriftia- nisfime R e x , nofter bone F r a t e r , cogn at e & a m i c e , a b l e g av i m us , ex ani mo & fraterne p e t e n t e s , ut V. d.
benevolas aures e or um orationi a cc ommod ar e n on g r a v e t u r , pl enamque & non mi n o r e m e o r um d i f t i s , quam nobis iplis, li cor am ades fei nus , pr o nunc fidem a dhi
b e a t , nec no n eor um petitioni brevi & b eni gno refpon- fo d a t o , expeditos quam commodisfime fieri p o t e r i t, ad nos reverti permittat. Quid nos in re fimili aur ma j ori , fi requiliti fuerimus, quin etiam cum alia fraterna
& amica benevolentia & alia p ro mt i tud ine r e f p o n d e r e, pr openfi esfe volumus. Datæ.
Vefter bonus F rat er Cognat us & Amicus.
Inftru£tio five Inftitutio dile£torum & fidelium v ir o
r u m N . & N . fuper iis rebus & n e g o t i i s , quæ noftro n o m i n e Guftavus Dei gratia S v e t i æ , G o t h o r u m Vanda- lor umq ue &c. Rex co ram illuftrisfimo & Chriftianisfimo P r in ci pi ac D o m i n o , D. H en r i c o eadem gratia F r a n c o r u m R e g i , noftro dilecto Fr a t r i , co gn at o & amico fune pr opof it uri & expedituri.
Legati cum r e d d e n t litteras, hoc vel fimili porerint uti exordio.
Illuftrisfime, Invi£tisfime & Chriftianisfime R e x , In- clitisfimus & Porentisfimus Princeps D omi nus Guftavus Svetiæ Rex &c. Vefter bonus F r a t e r , cognatus & ami c us , quidquid Regi a Majeftas fuæ Regi æ per fonæ ad corporis i ncolumi tatem & fanitatem , ad animi jucundi tatem
tatem Sc c o n t e n ta t io n e m , ad felicem veftrum rerum fuc- cesfiim cupere & optare poteft, hoc totum , inquam, n o n m in u s, quam libi ipfi, V. R. M:ti ardentisfimis vo- ris arque ex inrimo & hncerisfimo corde precatur, ni- hilque illi gratins & jucundius accidere poteil, quam ut haec eadem de V. R. M:te Temper & fæpe audiat Sc intelligar. H u c autem ad V. R. M. cum creditivis Sc i n l l ru ciione nos ablegavit, fraterne Sc amice petens, ficut ejus no mi ne obnixe rogamus, ut his benevole perledtis placeat V. R. M. ex Tua o ) manfvetudine nos ad beni
g n a m Sc patientem admittere audientiam carum rerum Sc n e g o t i o r u m , quæ nobis a noflro Domino Clemenris- i imo ad V. R. M. perferenda concredita Sc demanda
ta funt.
Præfentatis cr ed itivis , Sc impetrata audientia hoc t e n o r e fibi commisfa exponent.
T a n t a tamque ar£fa intercedebat inter Inclitisfimum p r i n c i p em D o m in u m meum clemenrisfimum cum piæ Sc felicis m e m or iæ defun£to Rege FranciTco V. R. Mrtis q u o n d am Carisfimo Patre, ranram etiam fpem Sc exfpe- dtationem mutu orum Sc multorum beneficiorum urerque de altero fibi perfvaferat fu tu ram , propter illud mutuae m e r c imoniarum — ure communicationis inrer utriusque fubdiros foedus Sc co ntra£lum, ut ejus obitus tamquam amici Sc foederati perpetui a Rege Domino meo clemen- tisfimo haud mediocri l u d u Sc dolore Sc ab omnibus n o
bis fit exceptus, p ) Eo nam vivente Sc régnante tam jucundum nobis erat omnibus, ficut videbamus ejus re
gni Galliarum fubditos per Sveciæ ditionem non fecus quam ipfos Svecos vaganres & mercantes, fie Sc Sve
ciæ
o) Sunt nonnullæ voces, quas in chnirœ margine collocatas abscidit avara bibliopegæ m anus, transverfs lineis ideo norand-2.
p ) Fetis fu n ß u s erat Rex Fr a n c i s c u s I. an. 1547 d. 31 Martii.
c i x R e g n i fubditos ia Galliis m a g n i fecuritate ac li ber tate exceptos vagari , ur illi bono Principi ia falute <3c p r of per it at e vitam diut urnam omn ibus noltris preci bus or ar emus. P ollquam ver o fic volentibus fatis ille bonus piae & felicis memoriae Rex defunftus Franfifcus ex hac la c ri ma r um fentina nobis ereptus ad p er p et u am quietem
& aeterna gaudia evocatus e l t , Vel t ra autem r eg ia Per- f on a ejus car o & unice — — filius omn iu m ejus virtu- tu t um & bon or um haeres , in ejus folio r e g i o , ut n o n alius fed i d e m , utinam tam feliciter, quam Regi s d o m i ni mei clementisfimi applaufu c o n f p ic a t u r , n o n i m m e rita cerre veflræ regiae perfonae tantam h e r e d i t a t e m , t a l e m digni tat em Re x domi nus meus clemencisfimus c on gratulatur.
Itaque V. R:ae Mitis r egio t h r o n o fo r tu na m , p r o - f p e r i t a t e m , fuccesfum & tranquillam g u b e r n a t i o n e m a D e o O p t . M a x . exoptat & precatur Rex D o m i n u s meus clementisfimus, nec n on o m n e m F r at e r n a m & A m i c a m b enev ol ent i am & promt i tu di nem V;ae Riae M:tis obfe- quiis confecratam o f f e r t , praeterea quidquid in fua litum eft m a n u , ite poll icet ur, p r imu m erga V;ræ R : æ M:tis d i g n i t a t e m , dei nde ad c on fer vat i on em & p r o m o t i o n e m utriusque f ubditorum communicationis c o m m e r c i i , ut q u an t um fieri & pr ocur ar i p ote ra t a fua perfona ad ae
t e r ni fcederis & amicae confervationis fan£tionem , nihil pr or fus fit aut admisfurus aut omisfurus. Sicut — --- fieri pe r nos ex fpe£ lat , illam f raternitatem & amicitiam f u b di t or um etiam utriusque co mmunicationem non minus V . R. M:ti , quam piae & felicis c ommemor ationi s pat ri vef tr o c o m me nd at a erat & accepta , du m in vivis e r a t , r a t a m & gr at am esfe.
Eam eni m de V. R. M:tis erga fe benevol enti a h ab et o p i n i o ne m & perf vaf ionem Rex Svetiæ D o m i n u s
meus
meus clementislimusc, V. R:am M:tem fatis & integre me minisfe , ficut ell adbuc in hominum recenti memo
r i a , quod inter Chriftianisfimum piæ memoriæ Regem d e f u n d u m V. R. M:tis charisfimum genitorem & poten- tisfimum Svetiæ Regem Dominum meum clementisGmum arque adeo inter titriusque regni Galliæ fcilicet & Svetiæ f ubditos co n t ra dus fœdus alternum , quod ad tutam &
m e r cativam utrorumque couverfationem attinet non ante mu ltos annos initum eft g) & quod tam fandum & in
v iol atum ab utroque & utriusque fubditis obfervatum , tanta religione & reverentia celebratum , ut tam Gallia- r u m regni quam Svetiæ Regis & Dom. mei clementisfi- mi negotiatores & cujuscunque conditiones fubditi in fuis navigationibus & mercium commutationibus, viven- te adhuc & régnante æterni nominis & piæ memoriæ pat re V. colendisfimo, illo contradu freti, fecure, libe
r e & veluti in propriis fuerit regionibus, navigarent, inter fe communicarent eSc mercati lint, mercati vero fi
ne ullo impedimento aut contradidione renavigarent:
neque enim dici poterit Svetiæ Regem Dom. meum d e ment. ab eo quo ah regni gubernacula fedet, alio m o
do fe adverfus Gallos & Gallorum ditionem gesnsfe aut habuisfe in omnibus ejus terris aut ditionibus, neque ejus fubditos, quam pacifice & am ice, neque etiam ho- flile quidquam aut in fuis navigationibus in Gallias, aut communicatione cum Gallis tum apud fe peregrinis prae fe tulisfe, aut ullam inimicitiarum fignificationem præ- buisfe , fed potius in omnibus fe exhibuisfe & benefi
ciis inter fe certasfe , ficur amicos & fere unius regni fubditos decere exiftimabant.
Quare omnino futurum fperat & in ea immotus ma-
Q. net
q ) C o n c lu lu m 15:4a d . 1 J u !. R e g n ia c i, & ed itu m apud Du M ontt C o r p s D i p l o m a t iq u e , T . 4 . p , 219,
net perfvafione & exfpeclatione Sveciæ Rex Dom. me us clem. V. R:am M:rem veluti fratrem & cognatum o m n i bus modis & mediis operam dat urum & p r o m o t u r u m , ut ea mercanti um communicatio non tantum ex j u r e g en t iu m & civili c onf ir mata , nullo umq ua m noftro fa- cto aut malevolentia infra&a , fed etiam Domini Patris veftri memoriae jurej urando folenniter f a n c i t a , illæfa, fancta & inviolata ab utriusque regni Subditis o m n i cum r ever ent ia confer vet ur cu r a t u r u m q u e , ut , fi quid cont ra admisfum fuerit, protinus int egre & plene r ef ar - ciarur. Illud autem — — Dominus meus clementisfimus r eq uir it & nos ejus Regiae Mrtis no mi ne humiliter Sc obn ix e r ogamu s Sc petimus V. S;ae R:æ Majeftatis fan-
£fam Sc folennem confirmationem.
Fideli Sc tenaci memoria , neque enim p ridem fa-
£tum eft ani mo V. R. M. teneri Sc exiftimatur, q u o m o d o inclitisfimus Rex Do mi nu s meus clementisfimus fuo- r u m Subditorum fupplicatione inftigatus Sc quafi coa&us apud Vr. R. M. fcriptis amice egerit fraterne expoftu- laverit Subditos v i o l a r i , non aliterque quam declaratos Sc p r ocl amat os hoftes tractari Sc fpoliari requ if iv er ir que, ut illi temerarii vef fror um r egiorum Mand at or um cont em- t o r e s , ( fi cu t veri fimile eft hoc bello r ) multos quibus e xpedi t res huma nas perturbatas esfe vi Sc rapto contra quoscunque quo jure quave injuria exfurrexisfe ) V. R.
M. potentia r e p r i m e r e n t u r , atque ficut jus vult Sc jubet fpoli ati s, d igna m Sc integram r a p t o r u m reftitutionem facere co ge re n tu r Sc mandar entur .
Q u o enim affatu ex relatione fuorum int ell exerit ,
& r e f ci v er it , fuos qu id em haud ficut amicos Sc federa- t o s , fed ficut hoftes acerrimos hoftiliter r a p i , vim pati
fuis
r ) Bellum inter Fr a n c is c u m I & Car ol u m pace Crespyenfi an. 1544 c o m p o f i t u m e f t ; r e n o v a t u m a u t e m ab He n r i c o an. 15 52.
fuis n a v ib u s, fuis om nibus bonis fpoliari captivos & vin& os teneri, fim p lices etiam h om in es & linguæ & procesfus juris ignaros rabulla- rum cavillationibus circum ventos condem nari, quin etiam & miferabi- liter tandem veluti peculiari gratia raptoris elapfos ab iis om nibus, un
d e fuam & fuorutn vitam pendere exiftim antes, tam longinquam , pe- riculofam & im pediofam navigationem fufceperant, adigi & propelli.
H o c inquam a V . R. M. prudentia & manfvetudine ita cogitatum &
perpenfum p u ta t, ut om nino fperet & credat eam vim , rapinam & in
juriam (ficu t m ulti multa fub hujus belli praetextu praeter voluntatem V . R . M. a g g red iu n tu r) contra V . R . Mrtis mandatum patratam & il
latam e s f e , patrari etiam pofthæc & inferri.
Q uare om nino fperat futurum D om . m eus Clem. poftquam haec in te g re & ficut a6ta funt, V . R. M:tas refciverit & in tellexerit, ut m iferos nihil prorfus tale fn eritos, neque quidquam hoftile prae fe fe
r en tes D :ni patris vefiri piæ memoriae fide & religione fretos pro ea d e v o tio n e , qua erim us adverfus ejus manes veftram esfe pietatem ad
ju v a r e, fublevare & prom overe ad fuarum rerum fine pluribus aut ma
jorib u s exp en fis recuperationem v e lit , nec non hom ines fimplices o- nuiis S op h iftiæ inexpertos raptoris cerophantia tum causfidicorum ca
lum niis op p resfos & inique condem natos pro ratione aequi & boni quae de V . R . M . ---ad fuorum & expenforum & incommodorum om n iu m integram & condignam perfolutionem raptoris cogi expresfe
& ferio m a n d et, quo ficut ad quam plurimos ex mîferornm fpoliato- rum calam itate invidia haud m ediocre V . potentiae accepisfe poterat, nunc e x eorum reftitutione om nes congratulati V . R. M. virtutes, Ma
gn ificentiam , juftitiam & manfvetudinem fufpiciant & venerentur.
H o c etiam am ice & fraterne petit D om . m eus Clem. fibi & fuis fubditis , ut V . R. M. pro confervanda & confirmanda ea utrorumque Subditorum com m unicatione & m ercium com m utatione fuorum navi
um cuftodibus & admiraldi/ê ferio & expresfe mandet & jubeat, ut S v e c o s adnavigantes & abhavigantes, fine ullo im pedimento aut ex- a f t io n e , ubicum que obvios habuerint, transire, m ercari, fua negotia a g e r e , exportare & reverti am ice & pacefice juvatos & prom otos p e r m itta n t, n eque contra e o s quidquam adm ittant, quo ea com m uni
catio infringi aut infirmari posfe videatur.
Sicut R egia Majefias D om inus m eus fuperius, quantum in fe eft fitum , V eftræ R eg iæ Majeftati regni Galliarum fubditos — — fuis le
gationibus , navigationibus & quibuscunque aliis rebus cum fingulari gratia & prom titudine tu eri, juvare & prom overe addi£tisfimus & de- votisfim us esfe vult & intendit.
Q2 Eft
E ft & a liu d , quod R eg ia Majeftas S v eciæ D om in u s m e u s Cie- m entisfim us p etit & vult nentiquam V . R . M. c e la r i, fed p o tiu s fra
tern e & b e n ig n e , velu ti fratrem & am icum a d m on eri, quod dum in v iv is esfet nobis colen d isfim u s princeps piæ & æ ternæ m em oriae Pa
ter V . R . M :tis quam caris fim u s , fua fjfonte non etiam r o g a tu s , &
quadam peculiari & fpeciali bene merendi de R ege D o m in o m e o Cle- m entisfim o aviditate obtulit & donavit R eg i Clem. D om . m e o aliquam juris R e g ii five gab ellæ in em en d o & ev eh en d o fale im m u n itatem .
Q uam vis autem S vetiæ Majeftas Rex D o m . m eu s clem en tisfim u s p ropter eam juris & gabellæ im m unitatem , nihil fit adbuc c o n fe c u t u s , ficut neque confequi adhuc t e n t a v it , exiftim at tamen & fp e r a t, poft- quam V . R . M. in m em oriam revocaverit & procul dubio b e n e v o le
& favorabiliter c o g ita v e r it, qua fraterna <v& amica b e n e v o le n tia &
obfequiis inclitisfim us R ex D o m . meus clem . erga D o m . p atrem V e - ftrum piæ m em oriæ & ejus d ignitatem om nibus in lo c is u fu s f i t , quid tum e g e r it , quid ultro o b tu lerit, (q u ia m agis e x h iftoriis & ii s , quæ tunc tem poris aéta fin t, p e ti, quam a nobis co m m em orari m a
lu m u s ) ut V . R. Majeftas b en ig n e & gratiofe eam g a b ellæ im m unita
te m con ced ere non gravetur.
Q uod inclitisfim um & p oten tisfim um principem R e g e m S vetiæ D o m . m eum clem . in quibuscunque posfibile fibi e r it, cum om n i gra- titudine & gratiarum a ftio n e erga V . R. M. fedulo m em oriæ manda
turum & fæ pe cogitaturum nulli dubium e sfe debet.
Q uin etiam propter eam fra tern itatem , n ec e sfitu d in e m , am iciti
a m , exfp e& ation em , quæ R . M . D om . m eus C lem . & Chriftianisfi- m us R ex V . R. M. g en ito r quam carisfim us arftisfim o v elu ti vin cu lo denuntiabantur & propter eam promtitudinem & fraternam b e n e v o le n tiam , quam erga V . S. R. M. ejus carisfimutn fa n g u in e m , atque a- d eo Chriftianisfitnum R e g e m , a quo non m in u s, quam a P a tr e , pro
p ter patrias virtutes & d ig n ita te m , quæ ab om nibus a V . R. perfona hered itate jufta occupata d eclam ab an tu r, m agnam am icitiam & m u lto
rum beneficiorum com m u tation em certo fperat R. M. C lem . D o m . m e u s , o m n em b e n e v o le n tia m , fa vo r e m , honorem & quidquid V . R.
M:ti optari p u ta b it, om n i prom titudine & alacritate p rop en fo &
candido anim o con fecrat & offert. D atæ fub & c.
