DISSERTATIO ACADEMICA,

D. D.

DISSERTATIO ACADEMICA,

Sidens

AFRICITATEM

IN SCRIPTORIBUS

LATIN IS, TUM ECCLE-

SIAS TIC IS, TUM

Ρ RO FANIS,

ouam,

CONSENSU AMPL1SS. FACULT. PHILOS.

IN REGIA AC ADEMI A UPSALIENSI,

PRiESIDE,

VIR 0 C Ε LEB ER

Mag. ρ ε t R o

.EKERMAN,

Eloquent. PROFESS. Reg. et Ordin.

AD EXAMEN PUBLICUM MODESTE DEFEKT,

Alumnus Victoriniånus,

ELIAS SILVIUS,

V-GOTH.

IN AU DIT. CAROL. MaJ. AD D. V. NOVEMBR.

ANIjII MDCCLVII.

Vl'SALLE, Excud. L. M. HÖJER, Reg. AcacI. Typogr.

PASTORN och PROSTEN Vid Svenfka Förfamiingen i London,

Hogv&rdigeHERREN,

Herr Doct. CARL NOR1NO,

Min Gunßige Herr FARBROR.

Når ^{Når Når} fpåda tårar ^{olård ån forftånd h.qg} tröfHöft ^åt lårdom Hälltes ^{i linda} fåiltes. ^låg,

Och _upp till årans boning fåg;

Når all min banque var Himlens nåd,

Når torftighet var enda lycka ,

Når ångiligt finne borde tycka,

Hår allt förfok blir öfverclåd.

Hvem Faders fyllan vill nu taga?

Åt Er Herr Farbror fades då, Hvem fkaii om ufiing omforg draga?

Den fak fad' J jag tånker på.

Fi ån Himlen Allmagts Fadren har

Betrodc mig mycket uppå jorden ^>

Kan jag då glömma defia orden:

Tag Faderlafa i förftuir ?

J hafven iyilan vål uträttat,

Jag arf och underhåll har fådt ^>

Ett råddat finne blifver låttadt,

Sen jag få lycklig målet nådt.

Kom Lårda verld mig vittne bår,

For Dig jag ftorfta fanning fkrifver;

Hur jag med vordfamt nit forblifver, ja',. in i fjelfva döden år

Hogvordige HerrDOCTORNS och PROSTENS,

Min Gunftige Herr FARBRORS,

Odmjukaße tjenare,

ELIAS SILVI US«

BRUKS. ÄGAREN. ViJ. Stjernfors.

ÅHe. Och. Bbgapade. HERREN.

Herr ANDERS. VICTORIN.

Min. Rogt ärade. ^SI ägt inge.

Smickrande. Ord. ^{På. Eder.} Aro. Sjal. Ej. Våldsvårkan.

Gamla. Redligheten, Bå/la. Inflållningsgåfva.

Hah), Och. Fc5rbehallen. Vånikap. i

Okånda. ilningar. På Edert. Samvete.

Slågtkår. Blod. Förnåmfta. Arfvet.

Af, Eder. Lycka.

År. Jag. Lycklig.

Ett. Föremål· Åt. Eder. Gunft.

Ett. Åmne. För. Eder. Ömhet.

Eder. Frikoftighet.

Har. Vårdat. Mig. Flera. År.

Edert. Hjerta.

Varit. Förlag. Åt. Detta. Arbete.

Jag. Ranfakar. Vördnads. Gömmorne.

Förmågan. Och. Skyldigheten.

Tåfia.

Bönen. År. Skiljesman.

Tränger. Sig Till. Hinimelen.

Koftnaden.

Återftålles. I. Redbarare. Mynt, Flyter. Utur. Nådens. Skattkammar«

Har. Denna Prägel.

SÅLL. TID.

SÄLLARE. EVIGHET.

Framhärdar.

Ådel odi Högaktad Herr BRUKS-PATRONS

Min Vårdafte Slågtinges,

Ödmjuke _tjenare,

ELIAS SILVIOS.

KYRKOHERDEN uti Saleby Forfarnlingar, Roqårvbrdige ocb Hbglaräe HERR EN, .

Herr Mag. CHRISTOPH, DAHL,

Ho 91 ärade SVÅGER, radmannen i updia,

Allel ocb Hbgagtaå

Herr ANDERS BORELL,

Gunftige GYNNARE

RÅDMANNEN i Falun, Adel ocb Hlqagtad

Herr ANDERS JANSSON,

Gunftige GYNNARE.

HANDELSMANNEN i Upfata, Rbgagtaä

Herr JONAS NOR I Ν G,

Rbgtaraie FARRRODER.

Gunfl och valvilja ^{gelig fedvana.} Ehuru gammalt det år gör, at uråldrigt bruk ^, blifver få nymo- da-

dlgt år åfven ^, at Academifka fnllleprof lyfa af GYNNARES ^namn. Atmfnftone fåger jag för min del,

at en gammal och itadgad vördnad får likafom nytt lif,

då jag nu bar tillfälle ofvertyga Allmänheten, atjag,

under tillönikan af närvarande och tillkommande fåll- het, får åran vara

Mii>e Gunftige HERRARS och GYNNARES

Ödmjuke tjenare,

ELIAS SILViUS.

-

.PROSTINNAN -

DYGDÅDLA ^FRU.

HELENA FAHLSTRÖM,

Min Hhgtårade Karaße MODER.

"^årda MODER, deila orden

Komma från ett barniligt bröd:

J niig gifvet lif på jorden,

Eder välgång år min cröfh

Eder ömhet år den högd,

Hvarvid detta offer brinner.

All min onfkan jag då vinner,

Når Er Himlen gor föraogd.

Ar till döden

'' Min Huldaße MODERS

Lyäigße Son,

ELIAS SILVIUS.

ΊΐΕ Herr AU CT OR Ν.

J^yttig. Flit.

Lyfande. Dygd.

Upeldad. Nit. For. Åra.

Al fira. En. Q nick. Penna.

Skapa. Digra. Fofter.

Allmänhetens. Fågnad.

De. Lärdas. Tidsfordrif.

Upmuntra. Vishets. Gudinnan.

Till. Deras. Belöning·

Min. Vän.

Eder. Fiäder. Vifar. Således.

Detta. Ojåfagtige. Vedermåle.

AND, A. BORELL.

ι Ν. J.

§. ι.

omanoi, toga fagoque uf olim cia- riffimos, ita etjam ad literasnatos fa&osque, jure quidem optimo,

admirari convenit: etenim obftu-

pefcimus le&itando iliorum arma,

per totum fere terrarum orbem

fefe explicuiiTe, unde dlgnam prce- dicamus gentem tam infrgni vircu-

te, & dignam virtutem tam indefeilis cuitoribus; at ne- fcio qui fiat, ut nec minorem perfentiamus voiuptatem

ex opera praeclarifiima, quam in fermone vernaculo ex- poliendo collocavere, ubi beliatorem fpiritum futim

ad manfvetiores Mufas, haud inaufplcato, traduxeranf.

Ad majeftatem nominis & famte perennaturse fpeélare

quam maxlme putarunt, fi Grcecorum, quos haud ita åiidem debellaverant, tantopere celebratam facundiam

vel fuperare, vel semulart pofient. Hinc C. J. Carfar

verborum dele&um tanti fecerat, ut originem effe Elo¬

quent i a)» utque, tanquam fcopulumy fic infotens fit- giendum eßeverbum b) docuerit: hinc vetat ipfeTullius

fvitves:

ss® ) ι ( sa®

fornes uravesque feutentias inconditis verbis efferri, ^ne offendant intres, quarum eft ju didum fuperbiffimum c) : liinc, fine eleganti Svadas Romanse cuitura , nemo pote- rat honores in repubhca adipifci, m/i/w cw//2 laude tue- vi d). Quid multa ? Barbare inconditeque loqui & fcrt- bere, id turpiftimum, ac prope irridendum, ducebatufc

Verum enirn vero, quemadmodum in mortali hac fcena,

res perpetuse pareant neceffe eft mutationi ac mobilitati,

ita nec mirum varia fata _{, eaqueä} pertriftia, fubiifteElo- quentiam Latinam. Vocabula namque pofteaquam ad- optare ccepit Roma, jure civitatis indigna, ac vere re-

deque explodenda, immemor quaii moniti _pervaga- tiffimi ^:

Sor di da, prifca, novo,, antiquata, poetica, duva, lurpia, rara nimis & peregrina, ca ve e).

tum ad fenedutem, ^ne dicam ad exitium, prsecipitacam fuiffe linguam hane imperatricem ^, produnt annaiium mo- numenta* Tum, _inquam, in ftilum Latinum, qua data porta, irruebat AFRlCJTAS,&hanc eandempaucis adum-

brare apud animum conftitui : virium ^vero _mearum,

quse omnino pertenues fünf, probe confcius, mitiorem B. L. cenfuram, debita verborum humanitate, _{etjam atque} etjam expeto.

<f) Ciceronis Brutus c. 72. b) Gellii Nod, Attic. L

c» 10. c) Cic. ad BrutimOrntor c.44. d) Quintil. Dia- lott. de Oratorib. c, 37. e) Kircbmajeri Medulla Oratoria ρ. ζ 27.

ξ. II.

Quamquam Latinitas, confentiente Diomede aJiis- que ^, nihil aliud eft, nifi ineorrupta loquendi obfervatio

fecundum Romanam linguam, &decus prasiidiumque aevo

Augufteo debet j juxta tarnen nihil obftabit, quo minus

eam tunc, cum vel maxime ftorefcere videbatur, confi-

teamur ftios paftam fuifte månes» Dignus eft, qui au¬

diatur

) a (

«£diatur Morhofius: fuere, inquit, & Cicerönis tempore

"muitse phrafes & vocts Latins, quibus & fcriptores &

<£

populus ufus e/1, quse tarnen a puritate didtionis Lati-

<cnoe omnino excludendee funt, quod ^non ufurparentur

"ab illis, qui orationes vel publice habebant, vel fcri-

£tbebant, quee viris prudentibus in pretio eranc. Quare

£imulta inveniuntur vocabula, aputf Afros preecipue fcri-

"ptores, quee Latinet-fuerunt, & a plebe Romanisque

"

frequentata. , fed quibus abflinuit Cicero ^, abilinuerunt

iComnes illi, qui puritatem in didlione Latina fequeban-

«'tur a). Et heec fine dubio e/1 cau/Ta, ^cur in optimis

Auéloribus mentio fiat nunc ur ba ni ^t a tis, nunc ruflici- tatis, nunc plebitatis vel fermonis plebeji b), nunc fer-

monis provincialis c), quemadmodum Arpinitatem ne-

fcio quam Ciceroni, Mantuanitatem Virgilio, Patavini-

tat em Livio, Hifpanitatem Quintiliano & Senecee Tra- gico cl), Ibratijmum Phsdro, Plorentinitatem recen-

fiori Italorum lingvee, falfo licet, objedlari e) memi-

nimus. Ad peregriniuitem vero , ubi (apori ^verna-

tulo & urbanitatis eolori f) minime congruunt dicenda,

fed pingue quiddam fonant & inconditum, referri adfo-

let Graecipmis, G er manifmus, Gallie i[mus, Afianifmus, Ajricijmus &c. Totarn rem illuftrabit par jliud orato-

riee excellentiffimum, Tullius & Quintiiianus j prior ita

£chabet: ruitica vox & agreilis quosdam deledlat, me

"

fonus & fvavitas ipfa, quee quidem, ut apud Grsecos

"

Atticorum, fic, in Latino fermone, hujus e/1 urbis

4£ maxime propria ff), Alibi: cum fit queedam certa vox

"Romani generis urblsque propria, in qua nihil oftendi,

Λ£nihil difplicere, nihil animadverti poifit, nihil fonare

££aut olere peregrinum, hane fequaenur, neque foluui

i£ruiticam afperitatem, fed etjam peregrinam infolentiam

<£fugere difcaoius g). Nec poileriori alia federat mens, unde in Oratore/uo requirit os urbanum, in quo nul-

B la

t» ) 4 ( töa?

rtJa ruftlcltas, nulla peregrinifas adflt &); quemadmo-

"dum ab urbanitate omne abfonum, agreite & incondi-

"tum atque peregrinum fenfu, verbis guituque, remotum

"efie cupit /)· Idem alibi: barbarifmus eft in gente, fi

"quis Afrum aut Hifpanum Latinse orationi nomen infe-

w rat. Etmappam, ufitatum circo nomen, Pceni Ebi

e( vindicant, & Gurdos, quos pro ftoiidis accipit vulgus,

"

ex Hifpania duxiffe originem audivi k). Ad hsec ipfe,

tanquam ad fontem, digitum quoque interidit Bergerus:

"rerum, inquit, docemur ufu agrefte quidem dieendi etgenus urbano riifferre j fed ipfos inter cives a lautiorum

confvetudine plebem ut vit®, iic orationis cultu difta-

"re. Rom® quondam non omnes verbis utebantur iis-

*<dem, fed pura, le&a, nitida, politiorum erant & do-

Λ ftiorum, impura ^vero &contaminata, fordida, vuigore-

«'llnquebantur l).

<?) De Pura DiElione c. it. ρ. ι8ΐ> b) Waich. Cri~

iic. LL p. /18· Hevmanni Ρ ^χ c ile Tom III. L. 2. p-312.

Noltenii Lexic. L. L Anti B. p. i$fi. Hemecr. Futiäam.

ftili ρ 2^4- Sehe ff ^er* de fti lo ρ. jo. c) Walch, citatuspag.

lig. d) Morhoj. de Pura Ditt. p. 2j.J'equ. Cfr. Inchofer.

in Hiß. fcicr. Latitiit. p. 126. & 189 e) Holten Lexic.

ρ 18 rfj i?' Sehe ff er. in vit. Phdedri. David Richter in

Morhof Patavinit. Livianam A. 1744· ρ 9& '9- f) Cice»

ronis Brutus ^c. 46. ß\ III. De Oratore ^c. //. q) Ih:m c.12.

b) Inftit. Orat. XL c. 3. p. 822. i) Idem VI. c,3. ad fin.

k) Idem I. c. g. 1) De Natural. Pulchrtt. Orat. p. 437.

$. HL

Commendavimus, vel potius Ievitertetigimus, aeta-

tem illam L. L. auream, & ftudium admirabile, quod in

fermonem vernaculum ,uf ad faftigium & eulmen veluti,

felici aufpieio, proveheretur, infumfere magni literaruin

fcientiarumque ib föres patriique fplendoris amantifiim!

vlri> ad judiclum namque Morhofii noilram baud du-

bitamus

$££ } 5 ( &&

bitamus adfcribere fententiam, ita loquentis: confvetu-

"do, fecundum quam dignofci debent verba & phrafes,

"eft confenfus hominum eruditorum & prudentiorum,

"quorum adpellatione compledtor eos, qui non modo

"naturam fermonis probe cognoverunt, verum etjara

4( ufum & copiam bonorum verborum didicerunt a). Non

defuere, fateor» ad hane provinciam cum laude obeun-

dam, ingenia cminentiflima: at heic tamen vel locum

obtinuit illud VeHejanum: difficilis in perfetfo mora b),

vel fecit multitudo & immenfa agmina ex coloniis & ali*

unde adventantium, ut Roma, fenfim fme fenCu,JJarba*

rifmi, .Solosafmt\ & idiotiß ni fordibus obrueretur. Quid,

quod adeo invaiuerat ilte furor, ut eidem expugnando

ne iufficeret quidem robur ipfius Ciceronis, cujus hsec

fuit querimonia: omnes, qui nec extra urhem vixerant,

"nec quos aliqua domeftica barbaries infufeaverat, reéte

44 loquebantur: confluxere autem & Åthenas & in hane

«'urbem multi inquinate Loquentes ex diverfis locis c).

"Idem alibi: in urbem noitram infufa eft peregrinitas,

44 ut nulium veteris leporis veftigium adpareaf. Moriar,

c* fi, prceter te, quemquam reliquum habeo, in quo pos-

"fim imaginem antiquas vernaculse feftivitatis agnofce-

re d). Adelt itidem Seneca, de temporibus fubfequen«·

tibus» & nimis inciinata tum Latinitate, conquerens;

4<quicquidi inquit, habet Romana facundia» quod info-

"lenti Grseciae aut opponat, aut prseferatj circa Cice-

"ronem effloruit, omnia, quae lucem noftris ftudiis at»

"tulerant, tum nata lunt. In deterius deinde quotidie

44 data elt res» ut ad fummum perdu&a ³ rurfus ad irifi-

"mum velocius quidem, quam afcenderat, relabatur e\

Quibus paria funt verba Quintiliani: dicendi mutavimus

"genus, & ultra nobis, quam oportebat, indulfimus:

44 quippe ^{totus prope} mutatus eft fermo./). Alibi ⁱ olim

"cum Latine loqueremur g). Et iic, dum argenuam &

B 2 xnsam

©C3J ) 6 (

<eneam Lingnae Lat. sstatem unico quafi fafciculo eontine-

mus, ad Africitat em, in medium producendam, iter ^no- bis videmur aperuiiTe expeditiffimum.

a) De Patavinitate Liv i ana. p. yzL. b) Hiß. Rom„

L» I. c. /7. c) Cic. Brutus · c. /4. d) Ad FamiL IX. epi

iy. i?) Controverfiar* L. I. p. fj. j) bißt ^t. Örat. L VL g) Eptft. iß.

§· IV.

Tametfi voeabuium Africitas a), vel, quemad-

modum Hevmanno audit, Africifinus b), in nulio Au- élore Latino chfiico reperitur, fed ad morem ioquendi Afris olim folennem, adque ftili Africani tu morem c)

& adfe&atarn ftribiiginem fignificandam in ventum j ta¬

rnen, cum, praeeunte ipfo Tullio ^, nova novis rebus in- ponenda fint nominjQ/juin idem illud, eruditorum co- horte non adverianteheic faélitare iiceat", nullus in nobis quidem refidet, nec refidebit dubitationis fcrupu-

"ius. Nempe omnis peregrinitas mtolerabilis eft verbo«

"rum pejorum cum melioribus permixtio, vel alieniiii-

«'morum cum propriis conjunétio ergo per Afrid-

tatem intelligitur dicendi fcribendive genus, e nataii Africis folo aroeiiifum , quo, vocibus barbaris cum Latinis mixtis, ufi funt tum Romani ipfi, aut ex Afri-

ca reduces facti, aut qui in ea aliquamdiu, per varios cafus _rerumque difcrimina, confederant, tum vero etjatn Afri, Romarn, domicilium fortunarum fibi novum de- le&uri, qui commigraverant: cui rei illu/trand^e non pa¬

rtim lucis acceflurum puto ex Comoedia Plautina, qu3e

Poenulus infcribitur agitque de Agoraftocle adolefcentu- lo,Carthagine quidem na to,fed furtim inde furrepto.Neque

aliter Weiifius: Africanus, inquit, ftilusdpfi Africas fimi«

Älis efi: & geminus; quemadmodum enim Africa femper

4t monftrofi aliquid alit; ita ftilus ^etjam Africanus monitro-

•"fuseftj obfcuru* & detortus varie, &afper, &parumfibi

tonftaas

D ₇ (

conftans J)* Cui teftimonium arljungimus Bcecleri de'di-

Cfdione Äpuleji: ililus, ait, ipirus aliquid peculiare fa-

<4pit, &a csetera confvetudine abit, more Airori m;

"itdurn iibi proprium commentus eft fatis audaéler, qui

•'nimirurn ad tumorern Africanum accederet, omnes ctenim Afri ftilum habent turgidum & faiebrofum ^, nifi

<£quod folus Terentius, qui quidem ante illa tempora

Udiu vixit, nihil tale in fuis fcriptis oflendit g). Ad

Reimmannum libeßtiilimus quoque provoco, confirman-

tem fcriptores ex Africa oriundos, Ecclefiailicos juxta

& Profanos, cum in diétionibus, tum etjam in oratlonis

contextu iubinde Africitatis quidpiam admifcere ccepiffe

fermoni Latino, atque hinc poftea fadluni, ut, qui Au-

élores ejuscemodi illuftrandos fufceperint, vocum inuii-

tatarum GIofTaria iisdem adjicere necefium habuerint.

Docet itidem fcabrum & ex adfeélata nimis antiquitate

horridum fuifie Apulejanum ftilum, quippe Afris, teile Lipfio, velut infitum, in fententiis inventionibusque acu-

tis eile, afperis durisque in fermone h). Sic ex Hiilo-

ria novimus Romanos, pöil longam perpetuamque cum

Carthagiiienbbus de principatucontentionem, quis enirn

tria Punica bella ignorat? urbe tandem eorurn folo sequa- ta, Africae totius dominium tenuifie, vel inde basba-

ram cum Romana Romanamque cum barbara lingua mix-

tam coiligere pronum utique erit. Irnmo verobmile eil, ioquimur cum Morhofio i), in Africam, quse inter pri-

nias fubadtas fuit provincias, traniiiiTe cum plebe militari

vocum plebejarum farragmem ^{, quse} deinde in .ipfam La-

tinam adfumta eil a gente illa, cum non eiTent, qui ad-

curate inter elegantiores & fordidas voces diilinguerent.

Ne;,multa: tempore, quo vixit D. Auguilinus ^, populä¬

rem in Africa linguam fuiiTe Latinam ^, argumentis haud eontemnendis adftruitur k).

β) Morbof de Ratione eon/cribend. Epiß. ρ, ίο, Reim-

ß _{I man.}

) 8 (

math Hift. Vocab. L. L. p. f g. Mosheim us in Notis ad

Mor hof. Pur. Dici. p. jg. b) In Not. ad Laclantii Sym- pofium. p. rf i fp» c) Walch, Hiß. Crit* L. L. ρ. pr.

d) De Finib. bon. & mal. L. III. ^{c■ /.} e) Morbof, De Pa±

tamnit. Liv p. f4J. f) De Stil. Rom. p- py4. g) H\(k

atnver. fecul. IL feft. f. §. ty. h) Hiß, vocabul. L. Li

ρ. fg. c fr. Lipf. Eietf. II. c. 21 p.fiQ. i) De Pur. Dici.

ρ. cg. k) He vinan. ConfpeS. liei Litt. ρ. py.

j. V.

Quid Abi velit, quove tendat, per immenfum dl-

cendorum _campum fufa, Äfricitas, ac unde exordia pro-

grefiumque ceperit, commemoravimus : quare tantum abeft, ut Ailo Latlali aiiquid lucis pepererit decorisque,

ut eidem labem ac peAem importaverit longe nocentiAi-

inarn. Num , qusefo, ^eum ad finem verba funt facienda,

ut perfpicuitatem, ^quce fumma orationis virtus eA fuit-

que femper, evertarnus? Num, ut, tenebricofum, in- fiatum, frigidum, ventofumque loquendi ^genus confeétan-

do , atque το σκότισον a) ubique frequentando, quo in- telligamur, interprete egeamus , pro adplaufu legentiurn

atque audientium, rifum & åomachummoturi ? Erithoc,

fl quid aliud, cum ratione infanire; erit rudere ^ac Ari¬

dere, non de omni quaeAione pulchre & ornate, & ad per- fvadendum apte dicere pro dignitate rerum, ad utilitatem temporum b). At putida ifta cupiditate infefti, ^non nU

torem naturalem fermonis Quiritium tutaritur, fed pro fuo lubitu ingenioque illius caAitatem mifere depravant.

Excufatius forfan peccaret Äfricitas, dum clauAris diétio-

nis & privati colloquii coércetur,, quippe

V ox audita pcrit, liter a fcript a manet ζ

at, fimul atque in fcriptionem fe intrudit, ibique ^omnem paginain complet, & infulfitatem, & periculum damnum-

que literaturas politiori non poteA non creare. Addo

folenne fuifie di&um Grascise: femper aiiquid novi adfert

Africa

<ss® .) ^ρ ( säj"

Afriet c), quod, fi unquam verum fuit» in flilum pro*

feélo Latinum ex turbuientis iftis Africae rivulis hauftum, optime quadrabit : etenim ^, liquidos antiqui Latii fontes

turbando, partim ranclda & infveta vocabula parere, ex quo- Jibet ligno Mercurium fabricaturi, partim male cohserentes

fententiolas vibrare, partim phaleris verborum & cano- risnugis, tanquam gemmis , opufeula fua diftinguere,

pulcrum & valde expetendum duxere, ii ^a perpaueis diiceiTeris, plerique Africanorum. Ceterum in fenten-

tia ferunda ne ftudio partium hailueinemur, fcriptores Africse, qui exitant, priinum Ecclefiaftlcos, Profanos

deinde, intentis oculis contemplabimur, plus minusve

in ftilum illorum Romanurn Afrkitatis irrepferit, nec ne, vifuri: quippe prioribus, quemadmodum in cauffarion

modo Religionis Chriiiianas defenfitanda contra gentiles,

fed in Eloquentiae palseftra ä), juftas debitasque nonde-

negamus laudes, nec in pofterioribus, eruditionis fupel-

le&ilem quantivis pretii, prout tum erant temporaj ita

emendatae atque comtiori Latinitati nocitura carpere &

detegere omnino licebit ei, qui de crifi Linguae Latinos be-

ne mereri avet.

a) Quintil, Infiit. Οναΐ» VI J k c» 2. nä fin. b) Dia¬

log, de Or at or ib. c. 30. c) Vlin. Hiß. Natural. VIII. c. 16%

d) Cfr, Diflert. CL Magißri Laur. Torqrier Geßricti, Ampi Pr&fidis duefu, babita A. I7ff. De Patribus Eccle-

fias, Latinitatis fama celeberrimis.

§. VI.

Inter fcriptores gentis Africanse, qui rebus Ecclefia-

fticis multum ftudii openeque contulere, ratione aetatiif habita, agmen ducat.

Q. Septimius Florens TERTULLIANUS Car- thaginenfis, multiplici doitrinarum genere (atis confpi-

cuus, idemque ut eultus idololatrici impugnator acer- riinus , ita fan&imonia ^vitas praecellens; ejus ftihis

noo

) 10 { $£3)

non nativum _pra; fe fert habitum, ied adfckum varle-

n que diftorcum, quippe qui, dum fubiimia nimis petit, caput veluti inter nubila condere deprehenditur, immo

eil labe Africitatis nimium, quantum, correptus dicatn,

an propemodum enedlus. Teiiimonia , hujus veritatis quemlibet convincentia , fuppetunt fere innumerabilia : nobis iuffecerit, prseter Ladlantianum effatum: in ei o«

''quendo parum facilis fuit Tertullianus & minus ^com-

"tus & mulium obfcurus: _{ergo ne} hic quidem fatis cele-

britatis invenit ö), illud Werenfelfii allegare ^: maxime

t( terribilia meteora orationis produxit Africa: tale e/t

ft Tertulliani über de Pallio, Auftor noiatus erat ab Afris,

"quod, poftta toga, Paljibia fumierit, indignum neque É<ferendum hoc ^cum ilii videretur convicium _, fcripfit ''apologiam Pallii, ubi, poftquam omnes, quascunque

"totum mundum compleéiens imagtnatio', excogicare po-

"terat, mutationes adduxi/Tet, quicquid magoißcentifli-

rne de Pallio dici poteii, coacervaffet, tandem Pallium ipfum loquens introducitur: Nullis vitiis adulor, nullit

is e t er ni s ρ are o, nulli impetigini adulor, adigo cauterem

ambitioni, dabo cat har ti cum impuvitati - - decccurlnmeo

vit i a juff undo - - de meo vefiiuntur primus informator

literarum & primus edomator vocis, hf primus numero-

rum arenar ins, & Gr ammat t ettsi tfRhetor, ?jf Sophifla,

Medien _s, & Poe t a, & qui Mußcam pulfat, & qui flellarem conjeäat ^, & qui volaticam JpeElat. Omnis libe¬

ralt t as ftudiorum quatuor meis angulis tegitur b)« Qui-

bus adjungimus Baumeiilerum, qui ifa commemorat:

"Tertullisnum, Pallii fui cauffam aélurum, legimus iis

"omnino incedere cothurnis, ^ut vix fublimiore dicendl

"genere opus videatur, Γι falus Griecise, in difcrimen

"

vocata, vindicari debeat c); nec non Salmafium : qui in

"reliquis fcriptis, natura; fuae vel gentis genio quodam,

"ubique obfeuritatem affe&avit, Tertullianus, in hoc

opu-

sas? ) II ( sas?

a opufculo videtur oonfulto confilio ^operam dedifie, &

"hoc unum laborafie, ut a nemine inteJligeretur ^, niii

<c

qui plurimum laboraret: Iiquido jurare auiim neminem

"ad hoc tempus extitifle, qui poilit jurare hunc libel-

xtlum a capite ad calcem usque totum a fe non minus

"bene intelledum, _quam le&um; nihil majus dicam:

<lnec enim protinus, fi qui« m entern ejus fe rede ce-

"piiTe ^puta vit, ideo cepit d). En! vocabula Tertulliani

l-nnovata & fenfus quidcm reconditioris. Sub/lantiva:

Romarn tas, corporalitas, recorporatio ^, multivorantia,

midtinubentia ^, ducatio, imbonitas j minutiloquiumfrifi- loquiuin, caceabulus, captatela, irreprehenfibilitas, in- jufficientia - a, turpido, åeledUim tit, potaculum, read-

nnatio, voratrina·, fujur ramen, exterminium, cußodia- rium,öbftrepitaadum,fqualentia ^- vifualitasymotatoryme~

dicatorrfdfirmator,oblatoryargumentatQr ef c. Adjediva villabundus, triumphatoriusyfamiilabundus, emeditatus, lin·

guatus,famigerabilis> excornix, verßformis, concorporifica-

tus, exeerebratus, ineffigiabilis, ineffigiatus, interibilis, /«/'«- ventibilis, immunäabilis, inuni tus, Jubßantivalis, f mißrat o- rius, extranaturalis, agnitionalis, dtfciplinatior, peftilentia-

rius, faßidibilis, obventi tius, mundialis tfc. Verba : aågeni-

c ular i, adpronare, diglubare, verbiger are t pr&malcdicere,

to&taneare, turbulent are, rememinijje, minorare, obfoletare,

rememorare tfc* Adverbia: _imprope, mundia liter, genti li¬

tas , planitus ^> nativitus, [exitiabiliter, fententialiter ef c.

Tertulliano adjungatur

ARNOBIUS, qui, licet Siccse, in urbe quadam Nu- inidiiE, Rhetoricam fat diu fit profeflus, ftilum tarnen frequentavit afperum & incultiorem i), utpote confi-

dione vocum & locutionum, Afris quodammodo ^commu-

ni > inquinatiffimum. V. G. Subftant. pendigo nis, jjperula, maxims tas, caducitor, jupplicamentum ^> populo- fuas, differitas^ bußicetum» cantbarulns, caßellanmi-

C /«/» _,

<gf& ) »2 C <£*2>

tum γ repetentia ^- &y canacherius ^, c ni [fa '* £r africia ^-

<?, maletraciatio». qinqritus - zr/ ^» (cientiolafpinu/a■ &e.

Adjed. ftriculus, flrebulus, cepitinfy callidulus, fru fira ·

bilis, paufjatus, aufpi ca bi Iis, commeabilis, Deifkus, com-

parilis , aerivox, perexfocatus, edifjertatus, minimifjt-

mus j filunculus, adjuncii/fhmis, calluluhfö, ridnatus gfc.

Verb. anguilare.auffificarejubtxbiberejMbintroirCyflatare, eoimbibere, objolefacere, tommetari, circumhifcerer aniltta·

vi ξ?c. Adverb, parti Ii ter ^y candrdule, fequaciter, com·

moduler ambiformitery fcituky prejjule éfc» Ad diiclpu-

ium Arnobii,

L C&tiUum LACT ΑΝΤΙ UM Firmiamtm acce/Turi,

eo1 breviori defungemur opera y quod DiiTertatio de Lö·

clanttOy Cicerone Chrißiamr a Nobil. D:n Martin. Georg.

Waffin A. 1754. fub Ampi.. Ptaefrde* fingula hane in ^re ni

perfequitur otiumque nobis fecit,, iatis habentibus, Γι Ajricitat s veitigia,, quamvis rariora ^r e feculi fui fordi-

bus arceiTendain eultiffimo illo Latinitatis Ciceronianse

magiiiro reperiri haud diffiteamur; id quod ^nec diffimu-

lani Critici quilibet emund® naris /). Sic formulam:

de ver ju, de carmine ^, de fummo, de viribusr de fraude,

tände originem trahat, dum explieat Hevmannus in La-

dantii Sympofio, Hannover® Anno 172 2. edito ρ. 15

& ₁₅₉ Africifmumfeu ^morem loquendi aptid Afros

vocat, eumque exemplis ex Tertulliani Apologetico plu-

rimis demonilravit. InterLadantii male _pura ifthaec ob-

fervatione _, non imitatione, digna judicanda erunt vo- cabula. Subilant* placiditas, duplicitas, fequela, incon- gruentia - obflantia ^- foratus - ns, ßgnißcantia

-

£ _, minuti es , fahrteatriχ, folidamentum, perferentia

-

^, efferitas, perl'atio &c. Adjed. illibabilis, crepitusr inexcogitabilis ^, cibalis , impofjibilisimogitabilisr tangi-

bilis , illicibilis r HJic/ibiliSf in(enßbilisr ineluibilisr inelo-

quibilis, infußentabilis ^y indijjociabilis, aeeeptabißs, A?-

(trueti·

mD ) 13 ( is®

ftruBibilis, infecabiiis, vexäbilis, Jublimijfimus &c. Verb.

borrific ^are, for didar econfort ^are, brenn are, Jiibterfim-

dare , jucundari, ad"andere, principarirefamfcerey difpatere &e. Adverb, tot a-liter, conientaree, ineffabi-

liter ^ altrinfecus, rationabUitér &c. Prceoeptoxe & di- fcipulo pTsemiiT« ^r in medium nunc veniat

Marcus MINUTIUS FT.v -q): ilium in Di Γρ. Cl.

Magiitr. Torgneri antea cirafa, laudatum eiTe obLatinl- tatisdecorahaudignoramus ^, itatarnen, ut natione Afrum

fe fuiife femel iterumque prodiderit, genus dicendi fcri- bendique fecutus Ter tull iani & Arnobii. Sic exilant in

eo Subft. notaeulum, procuptdo - i«//, inceflum -

Adjed. perinjurius, adflrangulatusdetriumphatits, Λ,

Verb. fot der are, exfußlare ö*V. Adverb, patnitenter <fct

Minutium excipiat

Ihafcius Cecilias CYPRIANUS t de quö itidem,

cum laude fvavitatis in iliio Lattno, mentionem movif DiiTert. Torgneriana: at vero idem ilie Morhofio /;) mi¬

nus terfus & com tus, nimiusque in flofculis Rhetoricis audit, Ingenium e Γ0Ι0 natali, Carthagine, referens, im-

nio ad eorum ex Patribus numerum adgregandus eil Cy- prianus, qui de induilria morem , quem a pueris didice-

rant, fugerunt, dum formulas & voeabula-facri Textus adhibuere., prifcaelegantia Latiaii infuper habita /'), Nos infolita in illo notamus Subilantiv. _putrameti, extottentia, tompresbyter, /xmiatio, contubcrnalitas, conjugalitas, fin- gularitasimplanator &c. Adjeéfiv. pompaticus, adplau-

ditius ) indifcipiinatüs, palabundus, fpirit alts £?c. Verb.

naujvagare, apoftatareawoenare, conjacere, fubitare, exambire, vamficare c. Ad v. intellechmliter, ^tv anfe un¬

ter &c. Nec fiientio, fas eft, prastereatjur

Fabius Marius V1CTOR1NUS, Hieronymi prsece- ptor & gente Afer, nec non Rhetor Romanus, attamen

non adeo barbaius, quamvis Africitatis licentia haudim-

fnunis fucrit, in Ccmmentariis cum ad Bpiiloias Pauli-

C 2 nas,

ϊ «4 (

nar, 'tum aliis ingen ii feetibus contra Arianos, diafe-

'

ético more feriptis, & valde obfcuris k). Nobis minus

placet pratoqno. scentia - te r unalitas & c. Pedem pro- movendo ad

•

Aurelium AUGUSTINUM , Epifcopum Hipponen-

fium _, cujus fata breviter recenfet cinTorgnerus, obfer-

vamus Latinam linguam eidem in deliciis & amoribus fuifle, at, per infelicitatent ^ternporum, ipfi excidifie vo-

cabula, hinc, illincr non optimce monetie,. atque nativa:

Romani oris elegantiae inimica, etfi, docendi difputandi·

quegravitate &acumine, id quod non diffimulamus, ^ve-

nuftatem compoiitionis longiffime fuperat /). Sic vocej

Trinitatis, Deitatis, Perjcnte, Sacramenti, Pcccati Ori- ginalfs in facris primum adhibuit frequentat iiem Sub-

ftantiva: monfirofitas, infeparabilitast ineffabilitas , con-

juncirix, jeparatrtx ^, effiqiator, (ubfcuåines in plur. &c.

Adjeél. Jecerptiis, imperturbabilis, mnnåixors, infen[a-

tus, grofftor, collaffaneus, mammothreptus Ef c. Verb»

• tandidari, pro baptizari £f ^c. Adverb.[imaginaiiter, poe*

naliter,incontaminabiliter pf c > Quid, quod non folumcon-

lextusdidionis fpirat Africitatem, fed impropriis vocibus,

tk argutiolis creberriine indulget m). Reftat de

PULGENTIO, Rufpenfi in Africa Prsefule r ut commemoremus, quem , fulgentifbmum licet eccleii»

fidus audiat n)y fcribendi tamen cultu, utpote afperiorerrr

& praeeeptori fuo Auguftino minime ^{parern r eum Ber-}

gero o), judicamus,

a) Inflit. Div. V. c. /» b) De Meteoris Orationis p.

324. bfr. Erafmi Ciceronianus ρ. $61 c) Exercit. Acade-

mic. pav· 32. d) Pr χ fat. ad edition. Tertulltani de Pallio.

e) Walch. Htft. Crit. LL, ρ. β2. Borrich. Cogitat. de LL.

p. ig. Ejus dem Confpecl. Striptor. LL. p. ir. f) Borrich.

Confpett.p. 21. Walch- cit. p. 93* g) Cfr. CeIlar ii Pr te¬

fat* tid edit. Minut ii. It. Frmcifc. Balduini prolegom, in

Minuthim.

<£££ ) *f ( §23)

Minut i um. h) De ratten. conjcribend Epifl ρ 20. i) Cei·

lar. Difp. de fatis LL p. 4^4. k) Pope- Uloimt. p. 23g.

/) Reimman. PH fl. VocabuL LL. p. 76. m) Pope Blounté

ρα<ζ. 2.73. Walch, cit. ρ. o q. n) Pope Blount.p.314. Gun-

t her i Latin, re (t i tuta- pag. 207. o) De Natur. Pidc'hri-

tud. Orationis p. 342.

§. vir.

Ε theatro exeant, per nos quidem liceblt, Patres

Latinii& fcriptores Ecclefiaitici eorumque locum occu- pent Aucftores Profan! in Africa oriundi, ut, quiequlcf

de iliis breviter ediiferuimus _, in hos adprime convenire, pervideat intelligens rei exiitirnator. Gregis vero iftius antefignanos in aciem lucernque produéluri

APICIUM Ctelium contuebimur, qurin iibris decem

de Arte Coquinaria haec, ab Latinitatis ufu alieniora,

Afris vero forfitan grata acceptaque, inculcare non du-

bitavit Subftantiva: codicula, cupeila, alhamen, albumen-

tum, cornulum, [alacaccabia, fretale, exoffatio, primo-

ti ^c _a, formella & c. Adjecd. obelixus, hquaminatus,

t aidatus tfc. Verb. amylare, ρ er t angere, plajjare, r£- exinanire, expromare, fubcultrare, combtillire, furclare,

pr ojett ar e & c. Adverb, tematim^ teßellatim éfc, Api-

cio comitem adjungimus

L. A Ρ U LEJ UM Μ adaur e η femomnrbtisque Äfrici·

tatis maeulis notatifianfium, fed ^{antea, in} Difp. publica

de Apulejanorum A. 1748. U'pfal. ventiiata, fub tu-

te la CeL Praeiidis, ita fuis coloribus piéiunj, ut indé,

quae hane in rem defiderantur, commode decerpi pos- fint. De

iS^.v/0 Aurelio VICTORE , quiatefie Erafmo ^r

eegre tuetur fermonis Latini cafHrconiam />), & Afruro

non folum judicii acumen , fed denfitatem fententiarum norlofam, fumrno adfe&atoque ftudto, referente Barthio,, ottentat, quidiit c) fentiendum, per fe iiquet. Deventum

tandem til ad C 3 Martin-

€S3> ) τό (

Martianum Mineum Felicem C A PELL AM, cujus

ftilus ipfa eil barbaries, & loquend; fartagine, utiAfrum decet, usquequaque clreumfinus d), nec pigebit de eo verba Werenfelfii heic adducere: Martiarri Capelle liber,

"cujus vel i _ρ fe ticulus de Nuptiis Fhfloloqiä ^{& Mercu-}

<criiy nefcio quid magni promptere videtur. Sic orditur

*c eum; magnificis vcrfibus, quibus Hymenaeum in-vocat;

''fabulam ^te legere crederes Komanenfem Omnés Dii

"Deceque in fcenam prodeunt, finguli Mufe fingula ^ca-

"nunt epithalamia, fponfa tandem deducitur in Jovialem

"dpmum, quse etjam -gränd i täte mira mundanum ^ambi-

''tum poiEderet & decore confpicuo fulgorem iiderum

u vinceretj & novitate iitus, figniferum circuium decus-

0i låret. Ita loquitur Audtor ^cum intelligi vult ^, pleraque longe obfcuriora ^{- - - -} e). E jus borridum ac durius in dicendo genus , unde nomen obtinuit pecudalis Eloqnen·

ti £ Auel or /), unde ipfiusfermo obfitus, iqualidus, ru-

Jiiginofus, fordidus habetur, quum verba ex tenebris anti-

aquitatis fint eruta, vel fumta de fece vulgi, five propria,

iive translata, & compoiitio ctfcora , quaJis fult _Apu- leji, teile jo.Ludovic. _{Vive §),} vel fequeniia ccmnion- ilrant Subilantiva: c ont und «i - armn > vomitium - ///'.,

pubeda, tur pur - rA, bombmat or, .verbiloqumm, rabu·

latus - us, cannulacaptenjuL· ^- arum ^, cauffativum., incboamentum, flammat rix, glabella, cement i ^{a -} <ft toncinentia - <e, eboräacifla> contradiclor, ^{tre β} _{gr a,} ef·

figientia, perflatio (y c. Adjert. circumvolitabilis , £on~

colorus, olax ^- eis, confpicähilis, tecavmenus, ctcin- nianus, przcliiis^fluibunäus,-flamm äbutulus Jylkpi[maticus, cerritulus, coritfcij er folieanus^nultinodnt, midtividus, ^;w- il i vi dus, delacrymatoriiis, vinculatus, feptatus ^, dulci-

nervi _s, ver [dis, colorabilis, intercapedinatus Verba:

t o Ila ^{t er} are, demulcare, berbidare, tonvenuftare, <?&/«·

mnejtere

) 17 (

nefeere ξβc. Adverb, metaliter, unåanter, incunctanter»

latrocinalitevy connexe, rimatim tfc, Eadem qua Ca- pellam, seitimatione mttiendum cenferrtis

Fabium Ftand0,dem FULGENTltlM b) y cognomi-

ni Fulgentio Rufpenfi in Africa fupparem ^y quippe qui fpinofiore, & vaniiFmo fententiarum firepitu exfurgen-

te, flilo ita obledlabatur, ut enormem loquaeitatem ejus animum, loquor cum Petronio„ velut peAilenti quodam

fidere adflavifTe videatur. Ex larga meffe vocum inau-

ditarum & aures Larinas male· inrerftrepentium, fufFiciat

nominafle pollucibitiratcmminor ationem, dejpnt am en-

tum , C or ufc amen, ultronietatem·, breviloquium, malelo- cjuium, figur alt tåte m, curfilitatem, nexilitatem, vducri-

tat em, textivilitiumy cowpulfamentum ^> mukifri&utn

abeceåariam , titillamentum ^5, braeteamentum, imbutamen-

rzzw, jacuionem, c5V. Adjedtiva occurrunt ibl:: concepiio- nalis, fxedagogansραΊέβταηε, cormculattts, fomnialis,.

extrammdmus, falfidtcurj impaufiabilis, matjifirianus ^y

inanfionarius ^t proveffibilit, puerigenus, vmlatus Öc.

Y'erba: adfcBari, belliger av i\ ^{c er} tar i, mer murar t, acM- veufurpata&c. Adverb, adulanter\ faturantius, laerynw-

litcr, repentalitery momentaliter, jeraliier, cafuahter

Quis enim Augiae ftabulo, fcetoribus & quisquiliis plenls-

fjmo, expurgando par unquam erit ? Addimus perperam commifceri bunc Fulgentium, vel cum Fulgentio Ferran-

do, vel cum Fulgentio Rufpenfi, cujusantea mentio eit

fadla, quemadmodum ipfe Noltenius in Lexic. Antibarb.

LL. ρ. τ?»07· verba, quse in Planciadis Fulgentii Mytbo-

logia Lib« i. ftatim ab initio leguntur, nempe nqftri tem¬

poris uerumnofa miferia nön dicendi petit (Judium, jed

vivendi fler er gafi u litm, net famn offlflendum poetica,

fed fami efi conjuleudum domeßkß, ^perperam adfcribit

Fulgen-

€££ ; i 8 )

Fulgentio Epifcopoj ut fileam Cyriacum Guntherum in

Latin, reftituta & de vitiis Lat. fermonis _p. 207. qui eun- dem erravit errorern,

a) Cfr. Pr#fat. Mar t. Li β ^er i adeäit. Apicii,Amfle-

lod. A. ijop. Fumai LL Senectus p. 6$i. Walch, cit. p.

Sy. b) Ciceroniamsp. yy, c) Adverjar. LIV. c. 13. d) Pope Bloutit p.307. e) Meteor a Ovat. p.313· f) Bartbii Ad'

vers. XXV. c. 13. ξ) De rattone dicendi IL p. ioy. b) Po¬

pe Blount p. jip. Cellar. Cur. pofler.p. 47.

§. Vill.

Abfit ^a nobis _quam longiifime ifta temeritas» qua fcientioe non modo Theologicae, fed Philofophicse etjam coryphaso-s laceilere &, more Ariftarchi, acriori obelo

configere ^, nulh, nedum gravide caufla, prsegeftiremus:

abfit» inquam, longiifime pudendum illud ftudium ^{, in}

circulis, aliorum veilicandi famam. Etenim, quicquid in Af r icitat is monftro detegendo debellandove attulimus,

id partim corroboratum eil, partim pluribus corroborari potefl: , fuffragiis virorum, in re critica Latina verfatis-

(imorum, & omne punélurn jam diu Literati orbis feren-

tium : qualia funt Melancbtbonis in EpiiL ad Picum Mi-

randulatn circa Ann. 1485 : neque ego cum ornaturn

<£ laudo , illa orationis llagitia probo, qure de affe&atis le-

"nociniis commemoras & in Apulejo deprehenduntur,

«qui nihil proprie dicit, fed habet perpetuas Periphrafes

& Metaphoras ; Morhofii : Apulejus e veteribus eft, qui

<<ad chara&erem floridum pertiner, verum ob incultam

<£ dl&ionem plane fugiendus; lepidus tarnen in rebus fin-

£«gendis, unde nonnunquam aliquid in tuos ufus ^capere

poffis a) ; Borricbii ^: quanto ftupore defixus hsereret

"Tullius, fi in aevum hoe noftrum incideret, & imagi-

tCnariam illam hodiernorum Latinitatem recognofcere Spararet, juraret fe aut Afrum punice rixantem audire,

*laut cantantem Sarmatam, aut denique Canidiam quan-

) _»9 ( <£Ä®

"dam ThrefTam, carmine magico, lunie infultanfemi aQuod fj facundiilimus iile Theophrailus, Stagsritae di*

t4fcipulus,ab anu Attica videretur, ut pingve quoddam &

"minus Åtticum _Tonans, quid noilris accideret fcripto-

"ribus, qui nec pronuntiatione, nec ^erbis, nec phrafi,

"

Romanos veteres irnitantur b) ? Facciolati: iingulares,

^exquiiitse ac prope divinse fententiae Ciceronis, &, cum

"dicerentur, ingenti Populi Romani admiratione exce-

ptae, &, cumfcripcxe Tunt, totius orbis omniumque seta-

tum conienfione proba-tse, ii dura & inquinata aut Apu-

"leji, aut Tertulliani, aut Marcellini didione foeden- 4ttur, non fecus ^ac pulcherrim# matronse obfoletis for-

"didisque veilibus indutee, pulchritudinem omnem ac di-

"gnitatem amittent c)\ Wei/fii: Apulejum quis ob fcri-

"

ptionis tenebras imitari iuilineat, _qui, Africa oriundus u&defcribenda2 rerum quarumvis natura nimis intentus,

'* obfcuritatis paflim incurrit notam. Didio ejus tumi-

"da & inilata, propter flultitiam & fuperbiam, quse fub*

teeil, rifum movet, propter obfeuritatem, quam habet,

"moieiti^ _<c eil. Si pecunias, arcae ferreaj inteftina, gal-

lum gallinaceum, alåtum gallinarii prafedum ^j patibu»

'dum, Taternam campeftrem, in _quo Iumina fint fures,

*cdixero, non minus obfcurus ero, quam ineptus. Sic

terra verrucas nominare _montes & putidum eil & ob-

fcurum d); Chriflopbori Freys: quae incommoda velfu-

tC periori, vel noilra etjam, actate* quantamque rebus

"obfeuritatem attulerit negleda Latinitatis &c6nfvetudi·

u nisRomanse in elocutione imitatio,res ipfa per fe loqui-

"

tur & exempla confirmant.Exflant enirn ApuIeji,Fulgen-

"

tii - fcripta,qu5e,qi?andoquidem ad nullius antiqui &pro->

" _" batiAudoris fimilitudinem foribendiconypofita funt,pror-

fus quoddam inuiitatum genus fermonis habenf, plenum ineptiffimarum & prcdlgiofarumFigurarum e) jReverendifF Epifcopi noftratis Rydelii: illis ignorantiae dodoribus non

D ens

$*3) ) 20 (

erit credendum, qui auåores funt, uf, fpretis abjeåisque

«cCornelio » Csefare, Cicerone, vel Curtii pomp?rn, vel

(i BarcJaji Iicentiam, vel Valerii Maximi obfcurirarem, vel

Apuleji barbaros flores quis imitetur /). Verbo: tjuidni

imltemur CiceronemjartisGrammaricse diiigentiffimum,&

infilio,ut in epiftolis adparet, rede loquendi usquequa-

que afperum exa&orém\g)\ Prsecerea neque reticendum

erit §. noftra V. inculcari non omnes sc fingulös in Afri-

ca natos, vel ibi viventes, morbo Africitatis laboraffe,

fed plerosque, caterva fiquidem bene magna fuir· immo

exftitiiTe alios, qui minus, alios, qui gravius a fontibus

pune Latinita tis aberrarent, vernacula & ubfatiilirua tvnc

temporis confvetudine peccandi invitati afque adle&i.

Quid, quod PubL TERENTIUM, Afruro & Comicum,

Laiinitatis obiervantiifimum, qui in aurea LL. &?ate,fio-

ruit, uti fcripta ipfius , quse in rnanibus flmt; fatis fuper-

que commonfirant, pariter afqueM Aitrelmm Olympium

NEMESIANUM Carthaginenfern, feculo iicet Kneocar-

mina fuderit ftilo fatis fvavi nec inerudifo b), fordibus

a.c barbarie ifta Africitatis decanfnta, re&e vereque nos

liberandos arbitramur, etjamfi Phifofopho Crateti /)

dem non denegaverinws,dtim ait: beut Omnibus malis Pu-

"nicis ineit aliquod ^granum putre; ita nemo eft, qui

"omni prorfus vitio careat.

a) De legendis Auttoribus ρ. γ$. b) Diff. de fiudie

latinin pur£ Tom. II. ρ. rjj. c) Oratio ad Rhetoric/

p. 4j. d) De Stil Roman, p. 2x4. e) Grat, de Imitatio·

ne Jf. 2S- collett. Hallbaverianes f) Grammatift. philojb-

phans p. So- q) Quintil In/ht. Orator. L?. h) Nohen.

Lexic. AntiB. ρ. igßf. Borr i eh. Conjp. A ett. L L. ρ. 2 ο.

Langii Tnßit. /Iii. Roman, p. ?fi. /'; Dioqen. Labt. VI.

f. i*. p. 642..

§, IX.

CauiTa ex veritate, at tenui orationis filo fiepero- _rata

<S£3> ) η (

räta adquiefcimtis, Itatamen, ut Muretum Latinitatis

non modo tutorem perquamcgregium, fed fui fecuiiTul-

"liüm, inducamus: cibedo, inquit, iatinum non efi, noa

"

magis, quam niqredo. Sed, dum confidimus nos jam

"

eam faculiatem confecutos » ut vel aliud agentes emen-

"

date loquamur, multa inepta, & ne in pueris quidem

"ferenda eßundimus. ίίΐί prsecipue delicati, qui omnia

ic fibi prseter Ciceronem purere ajunt; qui, fi fine Nizolio

"poilint unam aut alreram epiftolam icribere, germanos

"le efTe Cicerones pufant; qui Sctteeatn fpernunt, -Pli-

unhim Tacitumque damnanr, ad inferiorum vero tern··

"

porum fcriptores etjarn naufeant · qui me aut mirantur,

"aut miferantur, aut irrident, quod ^ex Apulejo ^ipfo,

"aut όidonio quaedam petenda efle dicam ad ufumLatini

"fcrmonis, illi igitur ipfi faepe ita & loquuntur, & fcrl-

"

bunt, ut non eos modo, quos ipfi tantopere abjiciunr,

"

quos prae fe contemnunt, fed eorum piftores ac coquos,

"multo htiniusjocutos fuiiTe conftet a). Idem iile ali¬

bi : in Tertulliano j Arnobio, Hieronymo, Augufttno,

*c Ambrofio, &, quod magis mireris, Aputejo, Ca βίο-

c dora, Martiäno etjam & Sidonio Apollinari, multa ^re-

"

perio» quibus fuo loco pofiiis, oratio uberior & orna-

tlor fiat b). Subeit quoque ratio, cur argumentum hoc jücundiffimum prius nolimus derelinquere, quam Cbrißia-

num D&umium, de Cauffis amiflarum Radicum L. L. fo-

lide difTerentem,audierirnus:etenimtpoi!eaquam noftri fe-

culi Grarrmiaticorum & Dodtorura quorundam ignoran·

tiam, indiligeriiiam & άκξίσίαν debita cenfura vexaverat,

hsc'in pitroeinium Africitatis jure fuo adferenda cen-

„fuit r refpuerunt omnia, qua? in Afris fcriptoribus ali-

„isque, qui ex optimis veferibusque voces defumebant,

"

iegebantur, Rati funt Terndlianum, Apulejum, Ar-

unobhim <kc. talia vocabula primum finxifle, quibus ego

"aiTenfum commodare , nullo modo poiTum. Non enirn

finxe·

) 22 (

*f'fißxerunt _nova, fed ufurparunt ^ea omniaj quse la

"amiilis olim exftabant. Ignorarunt fcilicet illi pretia

"

fcriptorum, nec fciverunt setates eorum & ingenia pro-

"be diftinguere c). Quid, quod cum Africanis fcripto-

ribus in gratiam ut tandem rediilTe videamur» incidere aliquando tempora haud negamus» ubi locum inveniat

illud a Jo. LudoVé Vive di&um« etjam foloeciflandum

barbari fiandum, fi res ita exigat. Satius eft verbi

ij facere jaéturam, quam rei. Valet non raro firnplicitas

"haec fermonis ad avertendam. fufpicionem artis·

Ci Nemo enirn metuit iniidias in iis, quse aper- '*ta & explanata eile cenfet*

a) 7. epifi. 36. b) Vari a XV. p.394.. e) Syntagm.

Di[fer t. variarum rar forum e Mujeo Gr&mano $>. fij»

d) De Kaiione dicendi L II. ^p. 169.

S. D» G