£>. F. F. S.
DISSERTATIO ACADEMICA,
AGRIGENTINOS
SAT NOBILITATO,
qvam
,
CONSENT. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.
IN REGIA ACADEMIA UPSAL.
PRiESIDE
VIRO CELEBERRIMO,
MAG. PETRO EKERMAN,
Eloqjjent. PROFESS. Reg. et Ord.
EX Λ MINI EUBLICO MODESTE DEFEKT
JOHANNES GUST. EINBERG,
GESTRICl US.
IN AUDITOR. GUSTAVIANO D. XXI. JUNII,
Anni MDCCL1X.
Η.Ε.
M. S.
U Ρ S A L I iE.
KYRKIOHERDEN uti ELFKARLEBY,
ÄREVÖRDIGE och HöGLjRDE
Herr ERIC SAMUEL REHN,
TULL och POST-1NSPECTOREN uti HOFVA, JDEL och H0GAGTAD,
Herr JOHAN ANDERSSON,
INSPECTOREN vid 0NS-BRUK
H0GAGTAD,
HerrHYBERT CLAES GARNEIJ,
COMMINISTEREN uti ELFKARLEBY,
ärevördige och vallarde,
Herr PETRUS P. HEDENGREN,
mine gunstige herrar,
Ütt ringa Academifke arbete, hvilket jag har
åran tillågna EDER, Mine Herrar, for all
årtedd Gunft, anhåller få vittna om den hog- agtning, hvarmed jag in till döden lefver
eder
Ödmjuke Ii enare
JOH. GUST, EINBERG.
kmEsÜBjgiquidem β libertas natur« hominis ad-
eo eil fuitque amica, ultima, pro
^Iea defeniitanda, ut adire nulli ad-
dubitent pericuia ; vix quicquam
inter cetera, quse Hiiloria tradit, reperies folemnius, quam difpice-
re, quot quibusve modis eis obvi-
am fuerit itum, qui illud veluti Pal- ladium, de coelo delapfum, labefa-
étare & difperdere prsegeiliant. Seilicct, falutem publi-
cam privatamve in eo confiftere cum deprehendatur» ut fingulorum civium jura atque prcefidia quam adcuratifli-
me obferventur; contra autem, hifcc fublatis, utramve exfulare, quin & tantara in miferiam unumquemque pro- trudi, ut de bonis retinendis, ne dicam de vita ipfa fer-
vanda, certus eile nequeatj nihil fåne illis majori potuit
effe cur«, quam optatiffimam hancce libertatis dotem »
per rigorem legurn, fartam, teélam, praeftare. Certe
h«c ipfa caufia plerumque fuit bellorum > qu« non tan-
tum contra exteros excitata funt, fed ipfas etjam regni
vires infregerunt· Quam ob rem, hansce qui peiTum de-
A 2 jlerunt
# ) 4 ( #
derunt libertatem, haud evaiiffe inultos novimus. Quid, quod tanta adfperft funt infamia pretiofiflimae libertatisop- preilores» ut in vuigus non modo, fed in feram usque
pofteritatern iftud acerbitatis vecordiseque virus dimanave-
rit. Nec id fa&um injuria. Nam, qui libertatis maxi-
mam perpenderit necefntatem, non poteft non ambabus,
ut ajunt, largiri, eum> qui hane nefarie, contra pacta
conventaque, violaverit, graviflimas promeruiile pcenas.
Hinc, etjamfi titulus tyranni olim fuiiTet honoris nomen, quo is, qui populum vel optime regebat, ornari confve- vit; poftea tamen, quando Princeps, majeftate abufus fua, vehementiflimae crudeliter agendi cupiditatifuccubuit,
haec vox in deteitandum adeo migrare ccepit fignificatuni,
ut eis folistribuatur, qui, ferarum mqre, in fibi iubditos feviendo, ab humanitatis via defleftant. Probe tamen
cavendum, ne alii tyrannidis nota inuratur, quam qui
remp. factione, armis, malis artibus, fine lege & auöo-
ritate illorum, penes quos poteftatem deferendi jus eft,
exclufis illis,ad quos jure imperium pertinet, occuparit,
& per vim & fcelera adminiitret: aut, qui cum jure all*
quo imperium obtineat, inomnia &difTolventia rempi.&
tollentia fecuritatem populi, jura procerum,leges regni,
in quas juravit, vitia proruperitf qui denique confeffio-
ne ac confenfu omnium inteiligatur: quemadmodum hunc
iere in fenfum
>ut alios fileam, difputat Jo. Frid. Rein-
hardus a). Dolemus, morfales inter, ejusmodi reperiri monftra, quee, praeter jus fasque agendo, nomen 8c o-
men tyrannicum non poflint fubterfugere, meritoque fla- gella gentium audiant. Exempla iubminiftrant omnis aj- vi annales, quorum an ullus deterior fuerit Phalaride >
tyranno quondam Siciliae , haud facile dtxertm. Ifte quip-
pe tanto captus^erat furore,ut faevitiam vel in innocentiifi·
mos, & adhuc latentes, infantes exercere, haud refor- midarit. Hunc igitur tyrannorum vere principen), Pha*
kri-
& ) f ( φ
faridem, leviter perftringere animum induximus, quod
dum molimur opus, Tuam, Leder benevole, enixe ex- petamus, fas eii cenfuram mitiorem.
a) Aflimadvcrf. Hiftorico-Politic„ in Lipfium p. '849.
§+ 11
Phalaris, cujus ad mentionem tot i fane horremus,
non obfcuro ortus fult loco ; nam urbs ilia Siciliae, A*
grlgentum, quae, quod ad fluvium Agraganta ftta, XVIII,
ffodiorum fpatio a mari Lybico feu Africo diftabat, pleraque ilforum temporum oppida, firmitate munimento-
rum & pulcritudine tedium longe fuperabat a) , iilum progenuerat. Matrem Phalaridis in fomniis vidiiTe 6mu-
lacra Deorum
>quse domi adfervata habuit; & ex his
Mercurium e patera , quam dextra manu teneret, fan- gvinem fundere: qui, cum terram adtiglfTet, refervefce-
bat iic, ut tota domus fangvine redundaret, Ponticus
Heraclides refert; per quod fomnium Cicero, imrnanem filii, nondum licet nati > crudelitatem portendi iignifica-
rique voluit b). Prima ineunte aetate, parentes filium,
artium liberalium cognitlone imbuendum curarunt: &, quia naturse bonitate utebatur fingulari, id quod epifto-
lie ejus teftanturr), eos fecit progreilus, dignus ut ju-
dicaretur, qut publicis intere/Tet rebus ac negotiis d)· At
vero, diffidiis inter cives fubortis, in turbido, ut pro- verbium habet, pifcaturus, quo magnum fi bi com para¬
ret nomen, fadionern in fuas diftraxit partes, cujus au- xilio urbem totam, quantam, ditionl adjecit fuae, unde accidit, ut primus A^riqenti Pyranntis. evaderet e). Tem¬
pus, ii qusris, quo hoc Fadum fit, id hifce declarat ver- bis Moreri in Didionaire Hiftorique: Phalaris, .Tyr an
d* Agrigente en Sicile, fe rendit maitre de cette Ville la
IL année de la LIL Olympiade; ou de la XXX. fe lon dy
autres, & p y maintint durant environ 16. année s.
,% af Cluverii Sicilia antiq. L. I. p. 202. b) L. L de Di-
A 3 vinau
$ J * C $
vitiaU c.2f. c) Cfr. Not. Rot bi t in Cit. Offlc. L. TT. c. 7.
ifj Dialog Luciani Phalaris lom. L edit. Grav. p. 73t.
e) Ρ lin. Hi(t. N. L. V IL c. 46.
$. II!.
Arreptam fummam, ab Agrigentinls, majeilafem va- rlis^polluit fceleribus, quare jure merltoque dixit Cicero:
Phalanidis efl, praeter cetevos, nobilitata crudelitas a).
Paulus vero Orofius docet Pbalarim fuiße mente cvu-
delem, commentis crudeliorem, omniaque nefarie in inno-
centes aqentem b). Ad hsec, quae adrulimus, teftimonia
accedit Dan. Frledr. Janus, ita locutus: Εκ multis, quo-
rum crudclitas nobilitata efl, nominajfe fufficiat Ρ hala-
rim, tyraunum Agriqentinorum, in Sicilia crudeliffimum,
tf Gefarem Romanor um Neronem, quibp vi χ u litis, po (I
hominum memoriam, crudelior in Hifloricorum monumen-
tis reperietur c). Sic vero icribit, teile AthenKO
,Cle- archus 5 iis ruro φησιν ωμοτητοε φοολοίξΐν τον τυξαννον ελα-
trat
toos ycckcc&qvcc BctvocBut βξεφη i. e. Phalarin Tyrau¬
num tanta efferatum fuiffe crudelirate tradunt, ut laten¬
tes puelios recens natos, inter epulas
,devorairerit d).
At, abominanda fua aufa quo redderet duriora, fum¬
mam adhibuit induftriam. Ex voto etjam ipfius, nefcio
qua de caufla, nifi aureos fibi inde promiffurus montes, aderat ingeniofus qüidam faber, Athenienfis, nomine Perillus feu Perilaus: hic idem animi fui follertiam Pba- laridi aperuit in tauro conficiendo ieneo, qui, praeter crudele fupplicium, quod miferls, in eum conjedis, ho-
tnuncionibus fubeundum föret, ea inftrutus eiTet virtute,
ut (ubje&o igne tauroque calefato, clamores iliorurn,
per flftulas quasdam, in mugitus boum mira mutaret ra¬
tionelle ulla fubeiTet cauiTa, cur vel tyrannus, vei alii,ad
mifericordiam permoverentur. Quo invento dum Phalaris
mirifice obletabatur, artifex opus adgrefius eft Perillus promiiTum. Hic vero Perillus, dum pro arte laboreve
iuo
φ ) 7 C #
fuomagnis putaret fe adfe&um iri prosmiis, falem percepit rernunerätionis fruétum, ut primum evacleret fu® artis do-
cumentum. Eft illud fane unicum exemplum juftitice Pha- laridis, quod occurrit percelebrandum, quo injuftus ju-
,fte puniretur. Perillum ehim, inquit Plinius, nemo lan¬
dat fceviorem Ρ balar ide tyr anno, qui ta urum fecit, mu-
gitus hominis pollicitus igtie fubdito, ζ? primus eum ex-
pertus cruciaium jußiore Jkvitia e). Nec.minus, hoc de
eventu
,belle cecinit Ovidius:
Et Pbalaris tauro violenti membra Perillit lorruit: infelix imbuit auclor opus fp Alibi:
* -
neque enim lex a qui or ulla, Quam necis artifices arte perire fua g).
Alibi:
- -
favi or i IL·, Qui falfum lent o torruit igne bovem.
Qtiique bovem Siculo fertur donaße tyranno Et di bli s artes conciliaße fuas%
Munere in hoc, Rex, ejl ufus, fed imagine majort
Nec fola eß operis forma prob anda mei.
Afpicis a dextra latus hoc adapertile tauri?
Huc tibi, quem perdes, eonjiciendus erit.
Protinus inclufum lentis carbonibus ure, Mugiet, veri vox erit i Ha bovis.
Pro quibus inventis, ut munus inunere penfes, Da, precor, ingenio pr&mia digna meo.
Dixerat: a t Ρ halaris, pocmc miranda repertor, Tpfe tnum pra;fens imbue, dixit, opus.
Nec mor a: monßratis crudeliter ignibus ußus,
Fx bihui t geminos ore gement e Jonos h).
Deinde Phalaris omnem plane exuendo humanitatern, in
t>aturam efferattilimarum belluarutn transiit, eademque
in pluribus, quos voluit torquendoi, ufus eft vefania.
Spe-
φ ) s ( &
Speciatim vero fcripta produnt anfiqua, hoc imrnanitatis
genus uiitatum fuiffe, cum Phalaris aliquem ad teftinio-
nium, quod fuae congrueret fententiae, hoc eft , ad per- juriurn* adigere vellet. Scilicet, cognito, quempiam aii- cujus rei > qu« ad fe fuumque fpe&aret imperium, con-
fcium eile
,ei comprehenio taurum huncce propoiuit,
minis additis, fe illum in eundem conjeélurum, fi falfa
diceret. Id utique his verbis exprimit Juvenalis :
—
Ambiqiice β quando citabere teftis
Jncerteque rei, Pbalaris licet imperet, ut fis
>
Falfusj & admoto diäet per juria tauroi Summam crede nefas animam przferri pudori,
Et propter vit am vivendi per der e c au β as i).
Cum igitur Phalaris, pertempus quoddam, jnaudita hac-
ce ratione, truculentius in fubditos fefe geffifiet, & farna
Vitae ipfius ad eorum quoque, qui exteras incoluerunf re-
giones, perveniiTet aures; occafionem, qua hane elue-
ret infamiae maculam, ratus eil optimam, fi teururn se-
neum
,ut iniigne quoddam fuae pietatis monumenturn,
Apollini Delphico muneri mitteret, & legatos, qui fuam
agerent cauitam, cum de crudelitate percelebri, tum de ipfo tauro. Heic vero Hiiloricos in duasabire partes de- prehendimus. Alii enim, Delphicos munus hocce beni¬
gne recepiiTe & Phalarim infontem judicaflfe isevitise ex-
probratae tradunt; alii vero, illos fidem prastextse inno-
centiae non habuifie, fed ejusmodi donarium, cruore in-
nocentium permultorum maculatum , aedibus Deoruni
cenfuiffe indignum,adeoque remitteadum narrant A). Ul¬
timi Harum opinionum, cum veritati confentanea fit, al¬
bum nos adjicimus calculum. Ν am, etjamfi Timseus/),
taurum hunc, poil interitum Phalaris, ab Agrigentinis
talfo commemoret in mare protrufum efle; conilat ta¬
rnen, eum Agrigenti confervatum fuiffe ad ea usque tern·
pora, quibus Carthaginenfes urbem expugnarunt, &, in-
v ter
# ) 9 ( ❖
ter reüqua fpatla, hunc quoque taurum sentutti Carthagi«
nem transtulerunt. Cujus rei teftis eft Cicero: Publ. Sei"
pio, inquit, bello Punk o t er ti o Cartbaginem cepit: qua in victoria, convocatis Siculis omnibus, quod diuttffime Jiepis- fimeque SiciIi am, vexatam a Cartbaginenfibus coqnorat,ju-
bet omni a conquiri. Pollicetuv, fibt magnet curet fore, ut omnia civitatibus
,quet cujusque juifjent, refiituerentur.
Tum illa, quet quondam fuerant Rimera Jublar a, Therm-
t anis Junt reddita-, tum alt a Gelenftbus, alt a Agrizentinis.·
in qutbus etjam ille nobilts taurus, quem crudeliffimus o»
mnium tyrannorum Phalaris babuifie dicitur &c. &c. m).
Quid, quod Polybius Ioc. nuper cit. memorise prodidit:
rera cd rS ταυξΗ κοιτά rrjv b.ίκξάτειοιν KΜξχη^ονΙων μετε-
νεχβίντοε εξ άκξάγoivtos ek κuq^^o'voi, hy τη£ $υξ'αος 8ix-
μενύα'ήζ ττεξί rås συνομοσίας , r\s συν εβ αtvε y.oiSToåoit rå:
bei τψ τιμοϋξίαν h. e. Hie taurus, cum iis temporibus, qul·
bus Poem St ci Ii et imperium obtinebant, Adrigen t o Cartha- gittern translatus fit, maneatque etjamnum fene fira circa
ejus interfeapilia, qua damnati immittebantur·
a) L, 11 c, 7. de Offic. b) L. L c» 20. Cfr. Sabellici En»
tiead, ff L JV.p.zyp. c) Hotitiet voc. Lat Li ngn. ρ. 6o. d) Deipnofopb, IX, ρ 396, e) Hiß Hat. f . XXXIV. c. £. /)
Art, Amand. L L v. 632. g)LC. ν. 6ff, b) Irift, L. III.
eleg. ii, v. 39. feq. i) Satyr. VII f. v, fiq· A) Lud an.
Ρ hal zp.740, l) Polyb. in excerpt. de virt. & vitiis p, 14.00,
m) Orat. IV. in Verr. c· 57#
§. IV.
Per annos fedeeim, uti fubmonuimus antea i poit«
quam adeo crudeiiter regnaflet, juftiifimas debitasque fuas
immanitatis peenas luit Phalaris· Etenim eidem fubjeili,
vitae ejus tandem pertißfi} illum adfeeerunt fuppIicto,quo
in eos antea graiiatus erat, hoc eft, in taurum atneum Phalarini cremandum conjecerunt; quare Poeta;
B JEre
Φ ) «Ο ( &
JEre PerilJeo veros imitere jtwencos,
At formam tauri tmvmiente fono,
V t ve ferox Ρ hatar is,, lingva prins enfe rejcttar
More bovis
rPaphio thufus in <ere qemas a),
At Valerius Maximus b} ab hac Ovidii narratione feces-
fum fecit, de exitio Phalaridis illud trade η do, quod Ze-
non Eleates
,Agrigentum veniens, feritate tyranni com»
perta, nobiliffimos civitatis adolefcentes cupiditate iibe-
randae patrise inflammaverit, Hinc, cum farna illius rei ad Phalarim pervenlt, populum in forum convocavlt, Ze-
nonemque illum vario torquere ccepit cruciatus genere ,
ut, quos habuit confilii participesindicaret» Sed nihil
aliud effecit, nifi, ut populus» Zenonis cohcrtatione ex- eitatus, animum fortunamque mutaverit» tyrannum vet lapädibus profternendo, A quo nihil diftentit TuIIius,dum
Illum ηon ex rnfidils interlifTe, nec paucos» fed univer»
famAgrigentinorum multitudinem, in eum impetum fecis-
fe refert c}.
a) O vid* in Ibin+v» 417. /eq. h) L. IIL c. p. 2^
c) L IL C· Ί* de Offic-
§. V»
Hancce Phalaridis crudelltatem qui rfte penfifarif,,
non mirabitur fåne multa, & magna inde enata fuiiTe proverbia. Hinc non tan tum in ter Grsecas vulgo refer»
tur parcemiasr άξχη φ<χΚάξ«ϋος Y hoc eil imperium crude»
fe, verum etjam apud Latinos fsepius obtlnet» Sic cum Cicero Attico fcriphilet a): itlum qniäem, (Caefarem) cujus
φοίλαξίσμον. times, omni a teterrime fachintm, nihil aliud
inteileéfum voluit r nifi rationem, qua tyrannus rhalaris
ufus eft s hoc eft, crudelitate & caede. Prseterea in ipfö
Tullio alibi occurrit: imperium Phalaridis bΛ Quid, quod
mentionem itidem facit Phalaridis Grammatiti c) h. e.ut
Ipfe declaratqui non notam ad malum verfum adponat,
fed Po£tam armis perfeguatur. Accedit quod y cum Epi-
curus
# ) ϊ' ( &
curus fummam in EvSvjtfcc pofuerlt felieitatem , 11 I um di*
xerit fapientem, fi in Phalaridis taoro peruratur, excla*
matururn: dulce eft, ad tne nihil per linet d) > ejusmo-
di proverbia, quibus truculentifiimam fignificarent cru·
delitarem, ex Phalaride, fcelerum omnisque inhumanitatii fatellite, repetenda funt. Seneca idem illud diritatis exem- ρ I um latius paulo diducit, ita loquendo t propofmilb mihi
Ρ halar i η tyrannum: Si fanqvine humano non tantim qau·
det) fed pafcitur, fed tf, fuppliciis omnium filatum\ crude·■
litatem infatiabilem exercet, nec ira 9 fed aviditate qua*
dam ffiviendi furit v β in ore parentum filios jugulat,, β
non content us ßmplici mortetdiftorquet\ na ur i t jolum per·
tturos
ffed excoquit Λ β arχ ejus cruore femper recenti
madet .· parum eft huic beneficium non reddere. Qvidquid
erat, quo mihi c obcerert t, interrifα juris humant Jocietas ßbfcidit e). Reftar, ut argutum illud Pindari Carmen heic
focum obtineat f)r
Ου (pSnei φιλοφξων Non interibit Crceß comi- άξ€τά' tatem fapiens virtus.
Τov δέ τοούςω χοοΚκέω καν At in taurofineobominum u*
Ttjfci, vyjKéoc vccv ßalatoremrffimmmente 'νχβξά φοίλαξίν κατέχει 7tccv~ odiofa Ρ halar i η t ene t ubim
rot (pccris: que farna :
ουδέ μιν φόξμιγγεε ύπωξόφιχι neque ipfum eitbarfi dorne-
κοινωνιών fticfi in tonfortiwn
μχλ&ακάν , τταΐδων οάςοισι fvave puerorum voeibits te*
δέχονται.. neris admitlunt.
a) L. VfL ep. n. b) L. C. ep. t $· c) Örat. in Pifon.
t. qo. d) Sene c. epift. 66. c fr. tit. örat. in Pifon. r. ι$. e) L. VII. c. ip.de Benefic* f) Pythioriica I.p* ji, &jz.
Hinc licet fatis adpareat, quod faevitia Phalaridis fue-
rit tam gravis, quam qu« graviffima; non] tarnen defunr,
qui eui» excufandum putent. Scilicet, provocant ad epi-
§. VI«
B 2 itolas
^ )· Ϊ2 ( $
ftoias ejus, quas Athenienfibus & facerdotibus Delphicis
dederat, in quibus non tantum idea optimi Principis conti- ttetur,fed etjam concluditur, hanc erudelitatern, per ma- litiam hominum, ei invito extortam eile. Quicquid eil, iliud Phalarishabuit fatum peculiare, ut crudelitatis ma- cula turpiffima fit notatus, eximiis ejusvirtutibus, fi quse fuerint, inter do&os , alto involutls filentio. Quare di-
cit Lubinus nulluni Ρ balar i η in jüos hoftes adeo, quam vi-
ros doclos, in tbalarin erudeles fuifje a). Hsec funt, quoe circa Phalaridem obfervavimus potiora. Plus i'oret, fateor,
hac de re ediflerendum, nifi res angufta dorm juberet hifce, breviter addu&is. colophonem imponi.
a) Cfr. Erafm. Schmidt us in Pythia Pindarica p. 60.
S. D. G.
Preeftantifilmo Domino AUCTORr,
Populari Amico Integerrinw,
Sanguineos Inque honu'nes quondam, fama eil aufis triftibuä > inque Deuni. regnafle tyrannosj
Priilina civil» tellus maeuiata cruore Damnat adhuc asvi turpia monftra fui.
Quem fugit, heu, Phalaris, peftis qua tetrior ulla
Siciliac nuniquam ftragibus auxit humum ? Mille modis vabiem ilimulabac, fangvine diram
Nequidquam cupiens edomuifle iitim.
Nee mseftis precibus , nec blanda voce movetur, Caede fed infontum crefcic ad arma furor.
Donec & in taurum
,quem fecerac arte Perillus, Au&or fupplieii truditur ipfe mifer.
Hunc Tua dum itringic Phalarifmum doäa Camena,
Haud parcas laudes Te meruiiTe doces.
Tum fimul oftendis, quam fit fugienda tyrannis, Quamque ferox deceat non fubiiiTe jugum»
Gratulor egregii laetus conaminis orfa,
Huc ducit virtus, hac lubet ire via,
Tempora Te, Kinberg , nam fas eft , grata manebnnt,
:
