Dissertationum academicarum, quæstiones in jure naturæ a recentioribus illustratas recensentium, particula VI. Quam, venia ampliss. fac. phil. Ups. præside doct. Dan. Boëthio ... pro gradu philosophico p. p. Johannes Freder. Lizell, Wermelandus. In audit.

(1)

DISSERTATIONUM

ACADEMICARUM

QUACSTIONES

IN

JURE

NATURA

A _{RECENTIORIBUS} _{ILLUSTRATAS RECENSENTIUM}

PARTICULA VI.

QUAM,

VENIA AMPLISS. FAC. PHIL» UPS»

PR^SIDE

DOCT.

DAN.

BOETHIO,

ETH. ET POLIT. PROF. REG. ET ORD.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

T. P.

JOHANNES FREDER.

LI

ZELL,

WERMELANDUS.

IN AUDIT. GUST. _MAJ. DIE XXVIII MAJI MDCCCIH*

H. A. M. S.

(2)

OLA O

HEDENGREN

ET

HENRICO

HOLSTEN

von

AMICIS OPTimiS,

'

SACRUM

voluit

(3)

D E

FUNDAMENTO

DOMINII RERUM.

emini, in _{quaeftionibus}

_{juris ad}

normam

legis,

cujus

au&oritati _refragari _rationis

_{participibus omnino}

ne-fas _{esfet, exigendis} _&

_dijudicandis

_vel

_mediocriter

ver-fato, ignotum

esfe poteft, quanti

fit momenti,

ut

rite

explicetur, qua

ratione

res, quas natura

ufibus humanis

adfignatas esfe voluit,

fed nulii proprias

addixit,

priva-to dominio ita _{fubjici potuisfent,} _ut

_injuftam

_laefionem

ae-que alteri

inferre

judicetur

ille, qui

iisdem,

invito

eo, cu¬

jus poteftati femel traditae

funt, utitur,

ac

qui

alteri

membra viresve adimit. Facile quoqueagnituros putoin disquifitionibus

de fundamentis

jurium

peritiores,

man-cam mutilamque esfe

Juris

Naturae de dominii

jure

do-ftrinam, nifi in eadem efficeretur, jure cogente

inferri

non tantum potuisfe fed

debuisfe dominia

rerum,

riteque

inftitutas fuisfe ad eadem tuenda & roboranda civitates.

Vereor autem, ne, qui accuratius

perpenderenove-rint, quid ad

juftam &

omnibus numeris

abfolutam

ha-rum rerum theoriam _requiratur, parum fuis

fatisfecisfe

defideriis fateri cogantur, quae communiter

de

fpndamen-tis dominii a _Juris

_{Naturae interpretibus}

tradi folent. Si

Graecos de Civitatum inftitutis philofophantes

adierint,

communi fere omnium confenfu,

jus

dominii

introducen-dum

_{ejusque conditiones ita}

_{arbitrio civitatum}

_traditas

esfe invenient, ut nullum habere videantur in

Jure Na¬

turae _praefidium,

_unde

_notisfimum

_{eft, Platonem}

_in

_fua

Republica communioni

rerum

ita

favisfe,

ut

etiam

(4)

res cornmunes facere _Legislatori _permittat. _Et, quam-vis in Ronlana _{Republica Frequentes, &} _compagem _ipfam civitatis _disrumpere _minitantes _motse _de _aere _plebis _£

iie-no, atque de Legibus Agrariis Jites anfam iiaud facile

negligendam dedisfe videantur illis, quorum intererat, ut

dominia reruin farta _teétaque _{confervarentur,} _jufikiam caufae fuae _argumentis _a _nemine _refragandis _ftabiiiendi;

ab eruditorum tarnen hodierni _temporis _confuetudine

alie-nisfimum, _{apud Romanos} _Au&ores _{his de reb^ns} filen-tium _reperimus.

Majori follicitudiqe

circa ortnm

& fundamenta

domi-nii verfati _quidem _{fuerunt poft Grotium} _recentiores _Ju¬

ris Naturae Dolores; Ted dubium interdum videri po-teft.an rei expiicandae requifita rite perceperint, &,quo

ducerent adoptata eoruni hac de re dogmata, fi

conftan-ter latis _{pofitis principiis adhaerere} _voluisfent, examina-verint.

I'ntimum cum _{Civitatum, quales hodierno} _aevo

vi-gent, inftitutis nexum habere fanftitatem juris dominii

nemo dubitat, & fieri _non _posfe _omnes _fatentur, _ut, _al¬

tera harum rerum _{fubiata, altera farta} _te&aque _maneat,

neminemque esfe bonum civem putamus, quin optet, ut

vere dici _posfet, _omnia, _quae _Civitatis, _in _qua _vitam

degit, Ieges cuique dominii jure permittunt, ea quoque

Jure

Naturae

ei asfignata esfe eadem au&oritate iisdem-que conditionibus, quibus vitam viresque unicuique

pro-prias esfe voluit.

Recle

quidem praeeipitur, ftandum es¬

fe cuilib&t in civitate _degenti _iis, _quae _ftabilitae _civitatis Leges juberit. Sed tarnen non fupprimi poteft quaeftio,

an reéta fint, _quae jubent. _{Nifi itaque} _omnem _de _jure

Naturae _{disquifitionem prohibeamus,} _{caveri nequit,} _ut

pasfim moveatur quaeftio, quo

jure

ea, quae communia vel neutrius permifit natura, civilia inftituta alteri cum

(5)

per-\

=====

3

pefciia alterius exclufione adfignenfc, Ad quam fatis

re-fponfuni esfe, causfas re rum _{inyeftiganfci videri} _nequit,

adferendo , fines civitatum

poscere, ut ita fit, Quot

e-nim _quseiiiones _antea _folvendas _non _obveniunt, _quam huic _{fponte adquiescere fenfcentise} _queant _homiues?

Qui

ulterius in

_juris

_{dominii fundamento. inquirendo}

progre-di _voluerunt, _iiiud a _{Lege Naturali.} _derivatuin _{vel in}

for-mätione & iabore rebus

_impetifo

_ö), _{vel in occupatione} generali confenfu generis humani & paéto

quodahi

uni-verfali concesfa _{pofuerunt b).} _Sed _dubitare _licet,

an his propofituin de jure dominii Problema rite folutum fit;

Quod enim ad priorem dominii rerum fundamenta explicandi rationem attinet,

facile

paterearbitramur, eam rei _explicandae _non _{fufficere, quando de}

re in eum fta-tum _reducenda, _ut _nihil _obftet,

quommus eandem, fi li-buerit, formare _illaque exclufis omnibus aliis uti

posfe-muSj non de noftra _opera _{dudum formata} _vel _re vera

formanda _,qua3ritur: _occupantur _enim

res, _antequam _hu¬

mana _ope _forman_tur, _& _quando _{de rebus}

inftitutis

civi-libus dominio _fubjiciendis _quseritur,

iilas, quales ante

omnem _{humanam operam} _funt,

confiderare oportet, nec ad formatas folum & a _{posfidente reipfa}

_formandas

jus

dominii _reftringere. _Ad _alteram _vero

explicandi ratio¬

nem fi _{confugeremus,} _ut _juri

per occupationem oriundo

vis ab univerfali _quadam _{humani generis concesfione}

ac-cedat, necesfarium

föret,

ut vel omnes re _{ipfa in hac}

concesfione _confentiant, _{vel fi} _fupponitur

_ejusmodi

con-fenfus, ut lex univerfalis & au&oritate a nemine

morta-lium _{refraganda pollens} _adfit,

quse occupanti

praefumen-di facultatem _concedit,

A 2 _Qui

a) Locke On Civil Government.

b₎ _Grotius _& _qui _ejus _usque _{ad noftra tempora inftiterunt}

(6)

\

4 ======

Qui harum

explicandi rationum

defe&us viderunt

noftra setate ad Philofophicas

Scientias emeridandas

ani-inuin _adplicantes, _utramque

ad altiora

redaélam

princi-pia

conjungere

ftuduerunt

c'),

eorumque

in

Jus

Naturae

meritis adfcribendum esfe putamus,

quod lucem,

quam hucusque defideravit,

lucrata

fit

juris

dominii

theoria.j

Nif! omnia me _fallant, praecipue

obftitit,

quominus

fuis de fundamentis dominii rerum disquifitionibus _omnem

tulerint

_{punétum Juris}

_Doétores,

_quod

_{illud honeftiori}

ultimo _{adfignare origini} non potuerint, quam fatiari

ne-sciae habendi _cupidini. _{Quamdiu inträ}

_defiderii

_primis

vitae necesfitatibus fatisfaciendi limites fubftitit res fibi fubjiciendi fuosque ad ufus formandi

ftudium,

innocuum

illud & necesfarium esfe non posfunt non omnes

confi-teri; fed fi ultra extendatur, annon in fe contineat fe-men omnium malorum vitiorumque, quibus fe vexari

queritur hominum

focietas? Annon

melius virtuti,

me¬

lius faluti hominum

_prospe&um

_{fuisfet communionem}

primitivam

fervare,

quam

vitio

introduéla dominia

Le-gum

audboritate

firmare? Paradoxae omnium

jndicio

vi-dentur declamationes, _{quibus in dominii}_jus _invexit_Rous¬

seau, fed valde vereor, ut fua de fundamento dominii dogmata eodem vitio immunia

praeftare potuisfent

fanio-ra fe docere perhibentes, fi

modo

principiorum, _quse

pofuerunt,

confecutionibus

conftanter

inhaerere

voluis-fent. Non tantum Platonem antiquitus communioni

rerurn, quam par

eft, faventiorem reperimus, fed

in i-pfis

c) Fichte Natur Recht pag. 140— 163. Eandem quoque expli¬

candi viam indicare voluisfe Kant Rechts-Lehre I Th, 1 _Haupts»

§, a & fequ. facile intelligi posfe putamus, fi modo verbis: e. g. Poftulata juridica rationis Pra&icse, Posfesfio noumenon &

Pos-fesfio _phsenomenon nos impediri non patiamur, quominus ad resft

(7)

5

pfis illis Iibris,

qui

ad

causfas

necesfarias

legum

inftitu-torumque

civilium

eruendas

fpe<ftant,

&

juventutis

in-ftitutioni inter nos _{praecipue dicati}

fuerunt,

adeo

_vaga

& parum cum

fanftifcate juris dominii

congruentia

offen-dimus _principia, _ut ex iis

haud difficile

foret eandem

fere elicere fententiäm, quam Roussauvii

eloquentia

propofitam inimicam

adeo>

ordini

rerum

in

civitatibus

in-trndwfto & _explodendam

_{judicare folent.}

_Wolfius

_poft

GrOTIUM & puffendorfium docet,communionem

pr/-mavam fubfiße-re _non _posfe _,

nifi homines

ojfcia

_erga

fe

ipfos

Gf alios ad amusfm adimpleant,

Sf

cum hoc

de hominibus

u-niverßs non Jperandum fit, jus Natura,

quod

ad

minus

ma-lum _eligendum _obligat,

_jubet,

_ut _res

_fat

fingulorum d),

Quorfum haec

necesfitatem Dominii

rerum

aeftimandl

ra¬

tio ducere _{poteft, aliis}

_{expendendum relinquo,}

an

fanéti-tati

_juris

_{dominii rite}

_lic

_prospeélum

_{fit dubito.}

Me

ju-dice, manca erit omnis harum rerum

theoria,

qua non efficitur, res civitatum legibus mihi adfignatas

eodem

jure

meas

esfe,

ac

vires,

quas meo

arbitrio

tradidit

Na¬

tura, exclufis ab earum dominio

omnibus

aliis.

Juftae

i-taque praecipui

hujus

in Jure

Naturse loci

explicationi

quid

contulerint hodierni

Philofophi breviter

exponam.

Necesfaria, fine qua ad propolitos

fibi

rationali,

qua

inftruétus eft, natura, fines pergere nequit

homo,

con¬

ditio _pofita

_eft,

_Ut

_fponte

_&

_ex

_proprio

_{confilio agat, ut}

vero _agere _posnt,

adfint

necesfe eft

_tarn

interna

_quam

externa _agendi inftrumenta,

& ab

_eo

nulla

humana vi,

illo non _concedepte,

turbentur

ftatu,

in

_quo

proprio

r.u-tu & confiliis agens eadem cogitatione prae

umfit.

No-biliorem heic ftatim habes

juris

occupandi originemquam

quae in

cupidine

habendi ponicur.

Sed eodem

praefumen-A ₃

_di

s ; " ' " v \y 1 ~ a •

(8)

di

_jure

_fingulis _{concesfo, fieri} _non _poteft, _ufc _quae _unus agendi extra fe pofita fubfidia mente praeoccupavit, alius

eodem ac iile _jure _utens _non _aufferre _potuérit; _quod,

nifi aeternum _pareret _honeftorum _etiam _confiliorum,

a-gendique hominuui vis, cujus culturam Supremus rerum

Arbiter humanae

_{perfeétionis}

_{rationisque imperii}

conditio-nem esfe _voluit, _{impedimentum, necesfitatem} _{intulit ab}

horieftatis _{lege fancitam, doininii} _jura _inferendi _&, _nifi eadem mox omnibus licite _captis _confiliis _omnique

cul-turae initnica incertitudo _rediret, _iliata _legibus _in

perpe-tuum muniendi & tuendi.

Oritur dominii

_jus

_per _{occupationem,} _quam _ut u-fum liberi _cuique _a _natura _{concesfi arbitrii confideramus,} fed _qui

_jus

_parere _{nequit, nifi} _ea _lege, _ut _nulli _alii

adi-mat libere _{agendi fubfidia.} _{Nihil quidem magis huic legi} contradiceret, quam abfolute prohibere, ne rescefto do¬

minii _jure

_{fubjiciantur;}

_fed cum _primus _occupans _fcire

ne-queat, an alius forte, quae ille fua esfe voluit, _{agendi in} communione antea _{pofita instrumenta} _Tuis _confiliis

prae-occupaverit, nifi ille fuam dudum declaraverit mentem,

jus ad

res occupatas extendere non oportet ultra

alio-rum confenfum. Hic _quidem _confenfus _rite _praefumitur,

quamdiu nemo illi contradixerit, dum vero contradici

poteft,

quaeritur, quomodo omnium confenfus reipfa

ha-beri

_poteft?

_{Nodus hic Gordius primo} _{obtuitu haud} fa-cile folvi _posfe _{videtur, fed fi} _accuratius _rem _penfitare volumus, eundem inftitutione Societatum _civilium,

Civi-tatumque inftitutarum mutua agnitione dudum folntum

reperiemus.

Scilicet

unam eandemque rem fuis confiliis, ut fibi necesfarium _agendi _{inftrumentum,} _mente praeoc-cupare re

ipfa

nequeunt, nifi illi, qui in vicinia vivunt, fi vero

jam

_accideret, _ut _{plures eandem} _rem _didto _mo¬

do _{praeoceupaverint, Iis} _{inde oriunda fine} _detrimento li-

(9)

be-bere _agendi _cuique _aeque _concesfas _poieftatis,

alio modo dirimi _{nequit, niü} _inter _{utrumqae de} _rerum,

quse con-filiis _agendi _praeoccupate _{vel dudutn} _vel _in

pofterum

pocuerant, partitione atque de certis _{in perpetuum} fta-biiiendis _parcitionis _legibus, _conveniret,

quibus fi quis

fe _{oppofuerit, ejusdem} _fe _reum _redderet

critqinis, ac

fi honeftis alios libere _{agendi fubfidiis privaret,}

jusque

alio um lernet defendendi

provocasfet. Jus oecupandi, ut _{necesfarium libere} _{agendi facultatis} _hominibus

conces-fae a_dj_um_en_tu_na, _innocuo _{luo ufu}

parit Jus Civitates in-fticuendi, quarum _{prima lex} eft, ut res, _quas _natura _in

communione _{reliquit, &} _{qnae eeu} _innocua _agendi

inftru-menta confiiiis _humanis _praeoccupari

posfunt, dividantur & certis in _perpetuum _{asfignentur posfesforibus.} _Et

dum

plures nascuntur hunc in finem civiles _{confociationes,} i-dem oritur inter omnes _{jus poftuiandi,} _ut _una _alterius

dudum _{praeoccupatam} _posfesfionem _{agnofcat, certasque} inter fe ftabiliant conditiones in _{pofterum occupandi.}

Hac ratione habebimus folidiora

_{fanéfcioraque}

_& _ju¬

ris Dominii & civitatum _fundamenta, _quam

quae theo-ria harum rerum _hucusque _diftin&e _illis

adfignare valuit. Aliis _relinquimus _aequas _res _partiendi

leges ulterius ex-plicandas. Id tantum monere _voluimus, _partitione

fe-mel faéfca & _{legibus ftabilita}_> _neminem _majori

jure

que-ri _{posfe, portionem} _rerum _fibi _{concesfam minorem esfe} illa, quae aliis cesfit, quam naturam accufaret, quod fe

non ftatura aeque procerum, _vel _fortitudine _florentem

(10)