Deʻot ha-filosofiyot shel Rambam Speciminis academici partem alteram, gradualem, de philosophia R. Mosis Maimonidis, consensu amplissimi senatus philosophici Upsalensis, præside amplissimo viro, dn. Andrea Boberg, ... publicæ candidorum censuræ sistit alu

nvrnoVvan

rrnin

Ö0t)'

SPÉCIMINIS ACADEMICI

Partem _{Alteram,Gradualem,}

De

Philofophia

R.

_Mojis

_Mawmiåsy

Confeniu

_{Ampliflimi Senatus}

Philofophici Upfaleniis,

PRJESIDÉ

Amplijfimo

VIR

0,

Dn..ANDREΛ

_BOBERG,

LL. 00. ProfeiTore

_{Reg. & Ord.}

Publica Candidorum

_cenjitra

_fiftit

Alumnus Regius,

]AC0BUS

Un^US,

Fil.

. ANGERMANNUS,

In Auditorio Guftaviano

_Majori,

**¥¥¥*¥***¥*¥¥¥**** ¥**#¥***¥**¥**¥*#*¥*

STOCKHOLMIAÉ,

-

S-x

R:x

M.tis

MAGRE FIDEI

_VIRO,

,

Perillufiri

Gemtoßßhno

DOMINO,

Dn. GABRIEL!

CRONSTEDT,

Regix

Archite&urae

CHiLIARCHLT,

ΜJECENATI OΡ TI MO.

AD.

Splendida.

Te&a.

Veßra.

Thilofophum.

Agere. Vulr.

fcurum. _Ipfum. Aurem. Ex.

_Spe

T)eduxi. Non.

_Purpurea.

_Toga,

lio. Ut. Si bi. Feeneretur. Lucem.

Poft. Deum.

_{Spes Meas.}

Generofijfim.

atquc

Reverw

'* ' 1 '

devrt'-JS

S:k

R.a:

M:tis

-MAGN^E FIDEI

_ViRO,

Reverendijfimo

PATRi

DOMINO,

I

Dn. Λ'1

CO

L .10

STERNEL,

Norlandiarum Occidentalium SU¬

PERINTENDENT! _{Celeberrimo,Ven,}

Confifiorii Hérncefanäenfis PRiES DU

Gymnaiii

Gra_{viifimo, Adcuratiffimo>}

MJECENATl MAGNO.

,a

Mascenates.

Magni. GréiTum.

Mo-c*

Humi.

Repens.

Mainionides.

l]r]

§ed.

In. Ifta.

Barbarie.

Satis,

Ob-lunca. Sua. Excitaxum. Ad. Vos

£

Nitidum.

Sed Viliori.Te<ftum. Pai

^

Mihi.

Vera. Gratiam.

eftram.

dat. Omnes. _Aperiat.

_Conciliet.

dtjfim.

Nomhmm

Feßrortfm

cultoVl

AdmodtimRe

VI

Dn.

ERICO

HERNODIO,

Paßori &

Prtpoßto

ac

ößMUttDa Uplandorunl

_Dignis*

fimo, Avunculo

Hono-ratiffimo.

Mag.

ERICO

»(5356/

Paßori

9ΊΟΓΟ

Uplandörum

Vi-gilantiffimo,

Evergetas

Ami-ciffimo.

OB

plurima in fr

_Carijjmo

_jtwfii

collata

benefi-

in

_pignus

_{animt gratijßmiy}

Nominum

cultor

elariffimk, Ctari([tmkq#e

MS,

Mag.

_{ΪΟΗΛΝΝΙ}

GENE,

Apud

öcMoraliumL^or/, Ven. Coniifto· rii

_Cqllegiique

_ibidem

_jdfeßori

ac

Seniori

_Meritiflimo,

Optimo.

Dn.

_NICOLAO

BERG,

Paßori

Ångerman. Laudatiflimo,

Fau-tori

_{Benigniflimo.}

ciciy _atqtie

_{familidritatem}

quaPa-calidtjßmo

felicitatis

bündig has

_fagellas

Veftrorum

Prasfatio.

Culos

C

L.jäm

fubit

altera

noflri

qualiscunque

fpecimi-nis

_Academici5

_pnde

eminm

_quafi

_£ff

_fuh

umbra mim

_{perfom videre}

po-teris

faciem

_Philofopbi

_ab

_Ar

hibmfaU

Rabbinomm

pmioiy

inScbolafticorum

Chrifii-a-norumpulvinos tranfplantata

primU

illim

in Judais,

poß

jecula apud

EuropAos barbar

re-virefcentis. Pulcbriorem

yfine du

bio, atque

cominrn illam

intuerere,

fl hifloria

literaria

ζ??philoföphica

iflim

gentis

&

obfcurior

,in-ftitutique

ratio

_permißßent

j

poftu-lat enim

_peculiarem

_{inquißtio PhilofopbU Lo}

quentium

illorum apud Arabas,

immo

_£ff

_Juäaos,

_quibus

_Ρ

_hl·

lofopho

noftro

fua

multum

erat

_rmptii.

Iwvenies itaqUe

fak

nonjuftum

apteque

colurens

_fyfte*

maPhilofophu

Adaimonidis;

quip

\

pe

quod, fim

duce,

texerc

nofirarum

nec

wjyium^

temporis

_{fuijje ingenue}

_fatemur:

attamen hoc

_quicquid

_eft

_laboris,

onus humeris

_{imbecillioribm}

fat

grave

tantifper

_jenfimus,

eruen-do ex _nonnullis

_Nofiri

fcrlptts

uel tantilla

_tamque

b<zc-ce

_ejus

_placita.

_Adirarü

forfan

in latino

_plerumque

_idiomate

_loca

adduEla; fed,

praterquam

_quod'

fumtibm

_parcere

_jujferit

angufta

domi,

_excufabunt

_infupzr

me

_tili,

_{qui hac}

_talia

legere

fine

_tadio

legerent, β

oculü

_ipforum

tortuofi & ßnuati

charaEier_{um crientalium}

an

_fr

Elm

_{obuerfarentur. Quotiescun*i}

pe

More

Nebochim

ciiavi^ Ii*

Uris

initialibits

N.

ufus

_fum>

prtore

numero

ρ

ar

tern

libri,

po-ßeriore

caput

indicante.

Liter

a

Mofis

Ed*

ojardo

Pocockio Oxonii

16^.

edi-tam ,

deßgnant.

Ubi

lautem

vi*,

deris

_folium

_More

_Nebo¬

chim

_allegatum

editionem

Venetianam

_Annii^i.

apudBra-gadw.

in

Folio

ujurpajje fcias.

f^ale. :

φ

φ

>1

äpm

5. XXIV.

Ntequam

ad

_qus

nobis deRabbaniite _hujus

eruditione _{perfcribfcnda}

re-ftant» nos _conferimus,

ju-vat _{heic$ tanquam in}

vrpo-αυλίω ftatim fubfiitere, St

fummo _pedé

_moliitjue

greflu honoris

illam_ftatuam

circumirej quam ipfimet

crexerunt _omnium

gentium eruditi;

In-ter _{eundum veröavldö ac curiofo}

ocu-lo luftrare _{encomia illa}

atque epicedia^

quse^ laudis _plena, Circumcirca

adpen-derunt _{Judiei, Muhammedani Sc}

Chri-ftiani» Kon tarnen omnia Se

_fingulä

fpeétatöri monftrabimusi hoc eriim Sc

immenfi _{laboris föret ac}

öperis, Sc ad

rhombum minus _{faceret; fed}

elegan-tiora _{folummodo öbtutui}

fiftemus, ut

patefcat inde, folum me non efle, _qul

mirer Sc venerértanti nominis _Judaeum.

Judsei illum :_{pDNDH 21}

jStUH

jnSin

•myon _{ΓΠΤΟΠ TÖD h.}

e. glori~

am _{Orient» & lumen}

ocfidentit i

"

78 $ o @

•mjn -oy DSn ånyo ΓΓ)7!0 h. e,

Λ/-wfBorientisfif_{occidentis^Ebr^orum &Arabum}

fapientem adpellant *). Rabbinos com-t muniter pro

Vt

avat-•γρχμ,μ.α'πσ-μον honoris ergo, retento

tarnen eodem literarum _{ordine, citare} *77-223 37 _h e. _{excelfum infidere\ fauilo}

felici fidere natum , teftatur

Buxtor-fius _{b)t Rabbi Schemuel Tibbonides}

illum hoc _{pompoio fatis titulo ornat:}

ίτ:n

τήκη

"irzm ντο vVm φν-Ί Sy τηοπ

■"ΡΊ e\ Altioribus autem laudibus eum

efFerre non _{poiTunt, quam ubi dicunt:}

♦fites _cp

_mS

fe legUlatoread Mofen Aig yptium, non (ur*

rexit _{ficut Mofes. Sed (ordetdomeiiica}

låus: oftendamus _{itaque exterorum}

elo-gia. Muhammedanis audit Mofes

prin-ceps: Seculifui in arte mediea caquefacien¬ da _{pbeenix d). Apud Chriftianos}

quo-tiescunque Aquinatem hune Rabbinorum

aijt _{citatum, aut alias laudatum vidi9}

ftunquam fere nonj iine Angularis ho¬

noris _{prsefatione, id fieci- obiervavi:}

qui remnoncrediderit, Trhomam

pope-Blount _{e) aliosque/) adeatj &}

tur-matim _{quafi illos, in laudando Maimo»}

siide, contendere cernet & mirabitur»

Exem-® ° @ 79

lu< Exemplo fit P« Cunaeus, Batavus, qui

um hoc illumprofequinon dubi at honore;

E.fi in admiratione hominum fcriptar

maxi-vam mus, Rabbi Mofes ben Maimon, is, qui

lt-0 Talmudicam doPtrinam fepofitis nugamentis

ire flicitcrcomplexus efi divmo illoopere, quod

fl-0 ipfe ΓΠΊΠ r\ym adpellat. Nunquam itλ

or- magnifice quidquam de illo auffiore dicemas,

ies 9utn virtus fuperet ejus, Pato enim

quo-ac. dam forte nafcendiprimus folusque in illa

gentereffe intellexit, quid hocfit, non ine.r

'Λ-,

Sic Reip* literariae Duumviri

maximi, Scaliger h) 6c Cafaubonus i) idem de Noftro _{judicant, quod olim}

^

\

Plinius

de

Diodoro Siculo,

primum inter fuos nugari defiifie\ HillC

Jo Brunsmaunus, Daniis k)y dum

ca-!ca _{talogumtexere vult Rabbinorum}

fince-°"

riorum , minusque nugivendulorum,

'!n_en~ί R. Moii Maimonidi, tanquam horum

antefignano , primum concedit locum.

Pluribus adducendis _{fuperfedeo, &}

me-mor dicili iftius in Bava Batra "ΤίΓι

_pja

i) h, e, prodi, odorato?

ipfe in cantharum ejust ipfi eruditioni Vii

Mofis enarrandx & excutiendie me

ac-Pe' _cingo.

ur'

a) Joh, Chr. Wolf. Bibi. Ehr. T\lp. $)<>

Pocock._{praf. ad P.M. b) Praf irt Μ, N.}

ur*

go φ o @

ita _{fåne R.Ephodi in}

comm. Ad c. 6$.

fart. I.foL4^. b. c) Pr<ef. in _Verf Μ.N,

fot.t. a. d) Ebn abi Ofaibea ap. Pocock,,

i» »ö/._{4^abulFarag.p%$66* &}

prafinΡ.M.

jp. 2« t) Cenfur.

Ä

citatos _{Tλ ρ ftf. g) Rep. £br. 11,}

f. 2, _{&) L♦ /„Ep.fii.ap.Wolf i) Exerc*}

10. n. _{77, k) de Jud. Levitatc}

pag. iop< i) cap.2 fot.ii. a.

§♦ XXV. Miror _{qui fa&um ft,ut,}

cum _{Demofthenes, lfocrates ex elo·}

cjuentia Sc jurisprudentia; Plato,

Ari-iioteles ex _{philofophicis fcientiis;}

Hip·

pocratesrGalenus ex medicinse _peritia,

fpralHs alii adeo _{inclaruerint, ut hodie-'}

liumper

erudito-rdm: hic noflter _Maimonides nnn in

u-11a vel _{plurihus, ut illi, Ted in}

fingulis

fere omnium facultatum _difciplinis ex-ercitatus fuerit _{atque celebratus af}

Vaftam hane illius _eruditionem,

qua

q-mncs _{partes, explicandam filtere,}

Sc

mei recularent humeri Sc vetaret

pro-pofiti _ratio;negaret _infuper,quam

ipie-met _{mihi imperavi,}

brevitas» Unde

taceo _{Cjusin Theologicis,}

pro

religio-ne _{fiua, notitiam,}

Sc quascunque il üc

Ipe&arepoterunt, _{illarpque Theologis}

explicandam relinquo,· id enim ii

@ O @ 8«

rem, non noftri Rabbini, fed totius

gentis placita referre viderer. Kon

nego _quidem, etiam heicnon raro

pe-culiaria _{PapuiiTe Aquilam tnagnam, ut;}

de _{rejurreciione mortuorum b)}

: de

provi-dentU Divina _{c) &c aliis,}

propter quae etiam a fuis

vapulat Sed hae de re

Theologividerint _{ipiiquejudsi.}

Quan-quam non videoi quomodo hac

fen-tentia _{ipfi excidere potuerit;}

quod fe. Dei _{providentia gubernatio in omnes tä}

fingulas Mundipartes, ftiam minimas Ur

vijjimas fe extendat di)t qui tamen alibi

ilatuit« _{providentiam Divinam ipecies}

tantum_{animalium, non individua cura¬}

re,exceptis humana_{fpecieiindividuise):}

utut _{Odhelius Noftrum hac in}

parte

mitius _{explicare velit f)t Theologia} circulo _{atqpejuris·. quapartem»}

inclu-do _{quoque dotlrinam ipfius de}

ratione

pra^eptorumMofaicorumg)l bene quidem

eft, _{quod rationem dt finem generalen*} vulti ut _{operum Dei naturaiium}

reii-quorumi ita etiam_{horumpraceptorum,,}

a _{voluntate pariter ac}

fapientia Divina pendentem å); in _{ipecialiori autem}

adplicatione non raro _{errat, dum} ne^

gle&a

identidem quarit in fuperftitiofis Sa«

Si _{φ O Φ}

baeorum inilitucis _{*}. Imprimis cum}

adhuc _{genuina antiquitas iftius}

fuper-ilitionis & yv.ohr*f _{librorumSabaiftico-Λ}

rum? _quorumvel ipie meminit

Maimo-nides k), adhuc non fit _explorata;

i-dem cenfcnte [o· Clerico /), alias ab

liac, vel parili fententia non multum abludente m). Hoc tarnen de _ejus

Theolog1a addere Übetjudicium; eum

amore philofophias, fepiufcule _rationi

plus judo tribuendo, au&oritatem S.S.

elevare: unde , pro more Scholaftico·

rum illorum, etiam in _{Oriente »)*}

tem-porum, philoiophica cum Theologicis infeliciter mifcet o . Ejus

quoque in

f-FacultateJuRiDiCA au&oritatem

praeter-eo, iliamque _{Themidos alumnis con*}

liderandam _{fequeilro; contentus} dixis-ie R. Gedaliah tedari _{/>), jus iecun«}

dum Νodt"i Jad Chafaka dictum finde_!

quod opus ad exemplum Gratiani, qui

jus canonicum concinnavit, ab Au&ore

eile_{compositum, msrito conjecerimus.}

Quantum autem in Medic:na valuerit Archiaternoder,_{idexperianturmedico* Λ}

rum filii ex variis _{operibus, qu& hac}

in re _{edidit, &} nos antea

memoravi-mus Sane Saidi ben Sina» Arabis»

elogium de Mods medicina» ut nimis

am-@ ö @ 8;

amplum re&e judicat Hottingerus, quo dicit_{j video medicinarn Galcm corpori}

tan-tum _{prodeße♦ at abi Amram (h. e Mai}

monidis_{) & corpori Cfanim<e r).} Philofo-pbicam veroeruditionem _quadantenus

ad-umbrare, non _{omnes? fed prxcipuas}

ejus opiniones recenfendo» mearum

eile _{partium duxi,}

a) R. Gcdal. in_{Schalf. Kabb.fol,47, b.}

conf Buxt.pr<ef\adΜ. Ν.ρ. 4,s· b) Ρ. Μ.

ρ. ιj». conf. Poc.Not mifc.p. i6 c)· Μ. N. Ill, 17. _{; Μ. N. 7, 72, ?}

i

/) Synag. bifr.p. \\η.feqq. g) Μ. Ν.Ilf

iT.feqq. h) Μ. Ν. III, 16. i) Μ, Ν. II7,

29>V7· _{*) Μ. Ν. III,}ty· /) w·Sabcei

ζ»_indice

philoL ad Stanlcj. »z Cr/,7)tf#,

Georg. Wallin deOrig. Rit. £br p. ijq. n)

conf. _{z'»yr. §.27» ö) confr. Hotting% Smegm.}

Or,_{7.42, £5" Rich, Hift. trit. V.T.I, III,}

cap, 6, />) Schalf.Kcibb f43. 4. 42

<7) Ρ.prior. §. 19. r) Anal. Hiß.ρ, jOi·

§. XXVI« Proximum tarnen eft,

Ut, _{priusquam ad Philofophiam}

Maimoni-dia _{contemplandam, ejusque placitorum}

qusedam enumeranda _{pergamus, obiter}

&breviter fontem & _{rivulos, unde}

ar-va iua _{irrigaverit, inveftigemus.}

_Hx

priori parteSpeciminis hujusAcademici4Π

conftatj _{habuifle iilum Arabas}

84 & 0 ®

ptores^ unde hiftoriamliteräriam iftius

gentis evolvere,& quam

pauciiTimisin-de, _{quid in noftrum uium fict, reique}

lucem _{foeneretur, referrenobis incum-;}

bit, Doleo autem, mihi nondum

ob-veniiTe aucftorem, _{qui aceurace 6c ex}

profeflo hane

pertraäaverit

contentus _{itaque illis, quas fparfim apud}

varios _{Scriptoresi iummis digitis} rem

tangentes, inveni, omittotempora illa

antiquiifima & a Philaiophi _noftri

ae-tate remotiifima, Praiterea etiam

]ubens atque feiens astatem Muham·

medis _{pieudoprophette, qui ipie}

i-diota, rietraudi eilet alKorano fuo lite-i

rarum _{ftudium, illud ipium, lege}

fan-eita, callide _{prohibuit, abrogavit £]s}

quin dt Ommiadum principum imperia,

literisArabieis _{nociva? non} curo: nam

hatc _{ignorantias (ecula aetatem R, Mofis}

longe

fe-Culo circiter _{feptimo ad decimum}

ter-tium, fexcentoé _{per annos, fub}

impe-rio _{principum Hashemidarum vel}

Ab-bafidarum, _{imprimis alManfuris «Sc}

po-ilea _{alMamunis, ftudia Arabicai quam}

tnaxime floruifle _{d~\\ donec fub}

Ötto-tnannidis _{iterum exulare}

cogerentur 6c

® ° ®

_

to

hac in totam_{Furopamtranspörtarcntut}

Arabicae hae Muiae _{e), Jamautem stas}

Maimonidisincidit in _feculum

duodeci-mum_{fj,atque adco in}

penultimum

fe-re _{imperii Abbafidarum*}

tcum jam ad

faftigiumfuum adfcenderit)in

hisfolum-modototius terrarum orbis _regionibus* ünica fere regnansg] eruditioArabum. Abbafidis _{itaque faices imperii}

tenenti-bus» cum inter alia ftudia _Philoiophia

quoque» verfis prius in Arabicam lin¬

guam_{opeChriftianorum, quitum}

Gras-cis literis _{operam rtavabant, varii}

gene¬ ris

_{fcriptoribiis}

coepiflet s

». Ariftotelis

> qui nullo fere non _tempo¬ re de loco _{Philoföphörum princeps}

ha-bitus eft» _{philoföphändi ratio» maxime} hifce Nabathaeisarrifit. _Philofophia

ve-rofic _{exculta, cum ocüli mentis}

aperi*

ri _{coeperint fuperftitiofis}

Muhämmeda-nis» feélae, invito licet _ipfo

pfeudopro-phetä, exortaé funt, _{quaejam apud}

il-los numerum _{ieptuagenarium}

exce-dunt _{i], nonparum Muslemis in}

qui·

busdam _{imponentibus ipfis Judaris}

His_malis,latiusin _{religionisMuslemicst}

fraudem _{ferpentibus /]»}

utmatureob-viam_{iretur, excogitata eft fcientia}

quae-dam feäis retundendis _{neceiTaria; led}

86 @ o @

ipfa tamen ie&arum

fcecunda

articulos demonftrare_{vult,fed aliis}tamen

principiis nixa, aliis ratiocinandi

modis

ufa, _quam ut apud ipfos Muhammeda¬

nos, aut proTheologis fanioribus, aut

Philofophis do&ioribus habiti fint ejus

fe&atores m_]. Difciplinae _nomen

ElmoHKalam ab Arabibus , ab Ebraeis

περΠ; fe&atoribus autem al-Motakakmin ab illis, ab his vero

h, e. Loquentium impofitum eil: & eil

genuina mäter philoiophiae

Scholaflicit,

apud Chriilianos Europaeos per multa

fecula _{dominatas; ut etiam rette}

judi-cat _{Hottingerus »].}

a] §* 6. b] Cel. Bobi. Ol.Celfw Hiß.

ling.& erud, Arab.p4fq. i] Celf l.c,p.6f.

d) Celf 6f.llp. Hott. Anal,p,-?o6. e] Celf

76. IJ9# 145· /] P.pr. §.r g] Celf. 76,

b~\ CelfC84 Lud, Maracc.Prodr, refut.

alKor. _{p. Hl. e.24. ρ. 7$. X'] Poc. in not.} ad _{abulFar· p.zrg. P*«·fc p**66.}

tonfyHott,Arch<eol.Or. m~\ Poc.l.c.\y6.feqq,

confPerufcb millot haffar,lit. ~14 »] Hißf

Or._{p.j6o. confPoc. inabulp. p. 198·}

$«XXViK Hi autem_Loquentes eo-rumque philofophandi ratio, inträ Mus-lemicfc _{religionislimites non}

_fubftitit,

v'

& « @ 87

quin etiam Judasos> ante & circa

Mai-monidis aetatem, in fui admirationem

^ Sc ftudium rapuitSe allexit, id ipium

a-perte confitente Mofe noftro a). An

vero, antequam apud Muhammedanos

obtineret hasc _{Philotophia, illi}

occafio-nem & originem dederint Chriftiani, ut _{quidemrem narratRambam £), aliis}

difquirendum relinquo, faltem cum

granö falis accipiendumputo Sane aut

hasreticis _{primitivas ecclefias hoc}

tribu-endum, aut ab orthodoxis removenda

hasc _{injuria: nifi Maimonidem in hane}

opinionem id induxerit, quod, ut

paul-*- lo ante innuimus c) , Arabes ufi fint

Chriftianis _{interpretibus, qui opera}

Grascorum _{philofophica transferentes,}

occafionem _{philofophandi prsebuerunt}

Muhammedanisι unde fedse ortse,

his-que oppugnandis fcientiaverborum

intro-du&a, uti jam modo vidimus.

Quic-quid id eil, ututRabbinus

nofter,

Lo-quentium hypothefes Sc ratiocinandi

principia improbando abfurdique

argu-endo, fefe ab illis recedere velie

often-dat _{d), in ipiorum tamen caftris eum}

non raro militäre, in _ra videbimus e)„

Saltem in eo _{Loquentiummorbo}

inieélus

eft, _quod, utilli quaeftiones

religionis

phi-S* · ° ®

philoiöphice

am _{religionemex Ariftotelis 6c aliorunj}

Philofophorum placitis illuftratum eat, .

Theologica adeo cum philofophicis,

tnoreScholafticorum, mifcens. _Impri.

mis_{igiturAriftotelis ftudio tenetur; (ed}

tarnen ita» ut etigm contra _iplum

ar-ma fumere non _{vereatur, quod inpo*}

fterum _{liquebitg), Judseumitaqueno«}

ftrum in numerum _{plane Loquentium}

non retulerimus _{hy, quibus R. Schern}

T_{obh adnumerat R. SaadiamhagGaoni))}

neque illum pure Ariftotelicum habue· limus t uti fuere Ariftotelis interpretes

commentatorest led _{potius feétae *■}

Philofophorum, ex^udaica gente, An<

delofenorum adnumeraverimus, cui &

lp(e fe adfcribere velie non obfcure in·

nüit _{*). Nifi illum ecle<fticum potiori}

jure dixeris» qui alicubi confitetur, fe

émpletli Veritätem a quocunque fiveJudaO)

βvt Philofopho , tam antiquiori, quam

re-fentiori prolatam /). Hinc quoque

vi-demus» Noftrum non omnino _primuro

fuiffe _{intereos, quiPhilofophiam Grse*^} canicam, vel _{potius Grxco-Arabicam}

a-pud fuos inftauraverint; licet inter

_pri'

tnos _{Europaeos primarium merito}

dixe-rimus, qui alicubi fui temporis

få ö få #9

nifta$ ad _{Philoiophiae ftudium graviter}

hortatur _{atque vocat ni).}

a) Μ* Ν, /, 7it b) l. c. certe nomi-,

nät _{Jo. Grammaticum\JPhiloponum, nifal'}

lor, de quo vtd. in abulF. p« 165*]

c) §fΛΛ/fd·. d) Λ/. ΛΓ. /, 7J-.

W alibi _{pajfim, e) f. v.conf. Rieb.Simon.} I c. _{f) Poc. l.c.p, ,9«. £)}

Å) -dfrie.facit ap. Hott. in Bibi, Or< p. 188 iUum adAiciarim _referendo. t) in

not, adM, N,_{l, 71./, 5^ b. >/.A7./. r.}

trÅri» hortatur _fuumfHium,

Andelofenis_{familiariter converjetur. vid.}

Infi, eρ, Buxt. p. 44:. I) Ρ. Μ, p, tj>

m) Ρt M. p* 89.fifytjf

§. XXVIII· Quum yero vel hq. dienum ad facultarem _{philoiophicam}

studia_{quoque humaniora,utivocantur,}

& Philologiam refatam voluerint

Aca-demiarum fundatores & inftauratores,

videamus _{oportet, quid etiam in hac}

literatura valueritMofes. Hujus fåne

callentiilimum fuiiTe credere nosjubent

tot, tanta» tamque erudita opera»

quo-rum _{au£torem illum eife antea}

evici-mus a\ Rich. Simonio iatis _peritus Grammaticus non^videtur_{b)} qvod}

c£-iam _{ipfe ingenue fatetur, fe nempc}

fuosque

9© @ @

quaque peritos elTe c): interim tarnen» pro ratione temporum, GrammAticum

agit non femper infelicem </), Rheto- k

iuces notitiam » tam in adu exercito,

quam fignato, ipfi vel quaevis Iinea,

cum in More Nebocbim_{<?), tum in aliis}

ejus fcriptis vindicat: ipfe certeeloquen·

tiAm excolendam _{judicat /), Hinc}

Criticum non minus» _{quam Exegetam} illum fuiffe» luculenter _{patet^)* Poe¬}

sin &c carmina in deliciis _ipfum habuis-ie> dubitare nos non_permittit ftudium

poeticum, Arabibusantiquiffimum &

fe-re _{proprium &); tum judicium Noftri}

de carminibus R>_{Jofephi ad fe Alexan- r}

dria, transmiffis i _{) 5 proprii denique} rhythmi-t vel a feniore confedi» &

ad-huc exftantes idem adfirmant k )é In

HiSToiucis _{peregrinum fuifle nemo}

fu-ipicetur» quo certiora etiam bißoria

li-temriA _{fpecimiria ipfe identidem}

reli-quit /): quin & AntiqutTatum notitia»

in Maimonide vel fola admiranda, hoc ipfum loquitur; quotus enim quisque

eft _{Chriftianorum, immo &Judaeorum»}

_L

res & _{antiquitates Ebra*as}

exquirenti-um» _{apud quem Antiqudrm hic}

utram-que non faciat paginam· Erdm.

Go-ihofr» Camentium _quidem

_ejus

Φ Ο @ 9ι

parteau&oritatem iufpe&am facere

fu-pra m) obfervavi; fed Chr.

Schoetge-nius, H. Gottl, Reime, alii eam jufti-oris asftimare norunt _{pretii η). Sed}

antequam propius ad limen acroaterii

Pbilofophico-Mäimonidei aCCedamuSj

pau-cula _{quaedam praecepta, tanquam}

προ-ττα^ίυμ&ία τί)ζ φ*λο(ΓοφΐΛ.5, praeforibus

furpenfa intueri placet. Scilicet cum

intelle&us humanus certis

circumfcri-ptus fit cancellis, altiora indaganda

non _{funt, quam quo penetrare potefl}

vis _{adprehenfionis; ita ramen, ut ne}

ab omni _{veritate, etiam pofltbili,}

in-veftiganda intelle&us arceatur, utpote

quo &ignavise & fcepticiimo portas a-perirentur ö)· Siquidem prasterea

in-telledlus ita _{comparatus eft, ut omnia}

fimul & femel _{percipere nequeat*}

fin-gula autemnonfine fufficiente fint

ra-tione; ita in ftudio _phitofophico

pro-gredi nos jubet, ut illis diiciplinis prius

operam _navemus,' e quibus principia

demonftrationum_{peti poflint in}

pofte-rioribus p), linde circulum philofophi.

cum ita _{defcribit, ut homo primum}

in-ftituendus fit in _{Logicü f): tum jufto}

ordine in _{Mathematici*^ nam & hinc}

principia

9* ® <> @

judicat 2}t deinde inSeientiλ Natural

& _{Metaphyfica r): ia Divinis denique} h, e* TbeoU Naturalt s _).

Α) Ρ.pr. b) Nif.er. I.e. _c) Μ.Ν. it 67, d) Μ MA 41. 61. & alibi. e)

Pr_{af* in M.Af, O* //* 4$, 47, /) Λ/, N. /,}

^4. £) fis Μ*Ν. //, J9» 30, Å ) mut.paran.adGram.Arab. χ. _{ij praf.}

in Μ. N* _{by Buxt. infl.ep* p, 361. /) Af.}

N. _{Ii 71* Jf%i*, tti) P.pr, §, i2, ») Wolf*} B. Ε. T. ///, 779, 0) Λί. M. Ii?u32* eonf. //,14» p) Λ/. Ν /,5, ro//» 7/, 8,

jP. M. _{p.p6* 4) Buxtorf. in Perf. fua in*}

terpolat Metaphyiicam, fedcontrdAutto*

ris & commentatorum_{fenfum* q) eonf.}

Ρt v

Μ _{ρ*«6* #0 ten/%}Μ* Ν. 7,7U f) Μ Μ

/,J4« conf.praf.

§. XXIX, Γη Looicts _{itaque &}

ipfum ηοα leviter verfatum fuiiTe,

pa-tet yel inde* _{quod in hac do&rina} di-jfiapukw inftifcuem 4]; Tet ex[»pere illö

Logicoyquod fupia Koiiturn edidifle ob· fervavi _{b~}i qüamvis äticetn ittud inipi·} ciendi adhuc _{copia nobisfatfa no» fit;} facile tamen_{dixerifnusT illurnipfiLogi'}

|j

corum _{principi vix condeffurum, id}

quod ex _{Logica ejus}utetite? in fcriptis

ipfius pailtm

conifpicua

cet_{ej* Unician adferre}

juvat locuitfi

® o Φ _9}

übi _{docet, quomodo}

quis

contradidlio-pem latentem _eruat,

eiutamque de-monilret: unaqu<eque> inquit, (fc.

dua-rum iftarum

propofitiönum ? occulte

contradidoriarum ι _{/eorfim adfumatur} *

eiqucpropofitto alia convenieni _adjungatury

{$ _{legitima ex Ulis}

conclufio _conficiatur;

bxeque conclufio iterum _{propofitionü locofu¬}

ruät-ur_{y & ei alia convenieni}

aåjungatury λc ex hü _{rurfus concludatur}

, ficque

conje-quenter, pofl multos Jyllogifmos _{eo tandem}

devenietur, ut inter duos _poftremas

con-clufiones repugnantia_{fit vel}contrarietas _d~\.

Sic _quoque

iacpiuicule caute & accura-te _notitiam

hifioricam, quam peculiari

feαkl _{Kabbalißicam}

e] vocat, _diftinguic

a _{fcientifica &}

demonftrativa, _atque

pro-bationes _{utrinqiie petitas fecernit}

/].

linde _{demonRrationes in omnibus}

fci-entiis _{landat atque urgeti}

quippe

quä-rum ea Ht _{vis, ut}

earum veritati-> nequé per omnium in _{univerfum fapientum}

confen-fum aliqutd accedat, _{nequeper omnium}

tq-tiut mundi hominum _{dißenfum quicquam} decedat _g]

♦ utut iliam naturar

demon-ftrationis _{ignarus faepe perciperé}

ne-queat _{fr], Quin etiam Logictu noftef}

Mathematum _ufum* ut in _{reliquas dU}

TciplinaSj

dun-94 @ ö

@

II·"

elundantem, jam tum abunde perfpe>

xit: Scilicet ubi variarum Mathefe<öS

partium> ut

alGebrae, Geometri#,

Me-chanices &c. non fine laude meminit»

ita tandem _{philoiophatur; barum}

omni-um _fcoptu efi, intellekt_{um acuere,} Of

facul-tatem rationalem in demonftrationis regulis

cxercere, ut inde acce-dat bomtni habittu

fcientia, quo argumentationes demonfiratu

vas ab atiis dtgnofcat_·> quique fit Ulivia^

qua ad fcientiam v eritutis exiftentia

Dei

cxcclfepertingat *].

a_{jj Prafi} ad _Μ. N. b~] _{p. pr.} §. 5$.

cJ certeLogices notitiamrequirit in leflcre

-τ™ _{μ. N. vid\ 7, f. ut} & _{capp. yl.y2.'yf, f}

SS. 76. dj praf. in Μ. N. ex verf. Buxt*

p.U, e] vid.infr.%.^.

β

eonfi75·, ηί>. g~] Μ. Ν. II-i it«

b"]

7/? l. _{conf. 7> fi.} i] _{Ρ. Μ>ρ,} 2lé.

§. XXX. Richardus Simonius

Mrtaphysicam Noftri nimium fubtilem

efle _{judicat λ): neque ego}

_negaverim,

illum hane _{do&rinam, per fe iåtis fub'} tilem, ftabillendo fuas hypotheies,

et-iam fubtiliorem fecifle. _{Imprimis ubi} rf

occupatur in ftatuminandis principiis,

quibus, pr#ter alias qu#fliones,

nulla

_adfirmativa;

fed _{©mnia, quaecunque}

_fuerint,

_ίρίο

C ® °

@

negative efTe

concipienda

demon-ftret _{£). Sicait; exiftentiam de Deo}

v & aliis rebus extra ipfum, h. e.

crea-tis» sequivoce dici _c : ita quoque

a!i-.

bi; exiftentiam, unitatem, ajternitatem*

fiquidem funt entis accidentia»

longe

aliter <iici de re, quse exiftentise fuae

eauflfam habet, & de re» qua:

necefta-riam exiftentiam habet, h. e. mere

ho-monymice ^). De necejfario, pojfibili

&

impojfibili

ef-iam _{ipfe ipeculati©nem}

_valde

_profun·

dam _{adpellat; meautem mentem}

_ejus

plene adiequi non pofle» ingenue

fa-> teor. Aperte quidem tradit»

imagina·

tionem non eiTe normam» unde

quae-nam res (it neceftaria, poifibilis Sc

im-poifibilis judicabimus; neque tarnen

audere videtur _{prorius ftatuere,}

intel-le&u nos has difcerfiere ideas»' dum

conjiciendo 'velut in

medio relinquit,

efte _{pofterem aliquam,}

_Sc

ima-ginationem» &präster

intellecftum,

tum _{inter conceptus illos» tum}

_inter

ipfum imaginabile Sc

intelligibile,

difpi-ciatj _{quaenam verores}

ifta fit,

ipfe

definit; _quamvisR.

_Ephodi

_{&R, Schern}

Tobhcommententur» Maimonidemad··

ferereintelle&um basideas

β ö «I

re<0« Sed hac derfcviderint

Metaphy-fici» η o sh iftorice rem na rr am u s Ρor

-ro; dari omninorationem, cur res

quaé-piam ita potiusfit»v'el eile debear, quam

aliter: fecus _{qui dixerit, éiim totain}

re-rum naturam_{pervertere /). Adeo»}

ut varietas entium_ompium orta fit_propter

cer tam» quamvis _{nobis plerumque}

i-gnotam, rationem» & in certum finem»

ob _{quem fingula, imrno minima, ita}

neceiTario efle _{debeant; cujusinveftiga·} tio Scientise Naturalis iit _g).

a) /»f. b) infr.%> pr. c) M. iV.7,

3T.76. d) Μ.N* 7, n« cö»f,R,Schern

Töbh. _{(?) V/W.} Λ7. Μ 7, 7;. 777, rf. conf,\

tArbeit 7\ ΛΛ_{/>,187. f88, /) Λ/„ JV. 7, 7 p}

£) M> N. fl, 19. # 77/» 15

$ XXXI. _{Philofophum nodrum}

in Theologia _Natuk.au»

quam ipfe

Scientiam Divinam _{adpellat» adprime}

e-ruditum _fuifle, non fine admiratione

viderint illi» _{qui, aut More Ncbochimi}

aut _{primum librum ex Jad}

ejus Cb/ffaL·

vel _{rapido perluftrare velint}

oculo. iJoitri ducimus eile officii illud tantum

adferre, quod ipfi quodammodo

pecu-liare eiTe _{videtur, & unde L. C. facile}

rponftabit, _{in quantum? aut Ariftoteli»} «Ut _{Muhammedanorum Scholafticis iua} debeat

@ O & 9?

debeat _{philofophermta, Etenim inter}

aiia _{theoremata, quse in hac diiciplina}

dode _{Sc, ut ipfe vult, demonftrative}

pertra&at, negat dari in Deo ulla

adtri-buta_eftentialia,

pr se teripfam eftentiams ratio _{eft; quia habet éxiftentiam}

neces-fariam, unde _{fimpftciflimus /}■> Sc fine}

omnimoda _{fimpUcitate oηitas confiftere} néquifc, alias _quoque in Deoedent plu·

ra arterna b\ flirre talia tandem edu

cic _{corollaria; Dens vivit, fednon}

per vkam,· fcit, fed non _{per fcientiam;} po-tens _{eft, fed non}

per potentiam; Sa¬ piens eft, (ed non _{per fapientiam ;} verum omnia in _{ipio funt unum Sc} i dem _{, nullaque in ipfo} multitu-do. _{Quin etiam unus eft, fed non} per _unitatem; ita seternus: imrno

exi-ftenseft, fed non _{per exiftentiarn r).}

Qüum jam prseterea coneedatur, inter

Deum, _{qui eft necefta riae exiftentise, Sc}

res extra _{ipium, utpotequse exiftentiae}

fuie eauflam _{foabent, nuIIam efie} fimi-HtücHnem _{d~); indeque fequatur nullam} qnoque efte analogiam vel proportio-nern; prono aiveo fluit, quicquid de Deo _{politivi conceperimus,aut}

adfirma-tive dixerinws» id omne me re iequi-voce_{ffrardioari: adeo ut, fi}

quain Deo

98 & · tf

fint _{adtributa, [qusc, ut ab operibus}

ejus denominata, ipfi convenire

largi-tur _{e) j, illaa creaturarum adtributis}

non _{gradu, fed ipeciedifFerant}

,neque

fwbunadefinitionecomprehendantur_/)♦

Unds demum _{ftatuit, abftinendum eiTe} ab adtributis _{adfirmativis» <5c in} natura

Dei _{inveftiganda iolis negativis}

uten-dum:_{quoenimpluradeDeoper} demon-ftrationem _{negare noveris, eo propius}

ad_{ejus accedes cognirionemg\}

_Dolet

vero, fe propter _{penuriam vocum, qua}

omnis _{lingua laborat, utpote}

xquivoca-tionis & errorum _{matrem, pro rei}

di-gnitate conceptus exprimere vetantem,

hofce _{terminos, fe, exiftentige,} unita-tisj aeternitatis» vitae &c. effugere_non

pofie: fed nihilominus omnes elfe ne¬

gative _explicandos £). Ex his

coliigi-mus _{Maimonidem, quantum recedere} eonatur a _{Loquentiumillis, qui AfcUrita}

nominantur, & in Deo dari adtributa

efientialia _{ftatuebant, fublata} tamen

ii-militudine inter _{ipfum & creaturas *)>}

tantum accedere_{ipiumad fententiam}

il-lorum ex _Loquentibtu

, qui Muatazelit<t

vocantur, _{excepta aeternitate,}

ne-gabantadtributainDeo; dicendoDeum

potentem> Ted nonperpotentiam;

W 9 95* entern, fed non per fcientiam;

viven-tem, Ted non _pervitam: licet R.

Mö-fes ulterius_{progrediendo idem} phflofo-pheturde Dei exiftentia, unitate & ie-ternitate» uti jam vidimus k). Sunt

autem_{quidam exMuatnzelitU, qui Barn'}

rita Sc _{Hapbfita dicuntur5 adfignantes}

Deo adtributa _{per negationem} privatio-nis _{/): in horum caftris Noftrum to*}

tumSe tantum militärej quado&rinam

de adtributis _{negativus» nemo non vi¬}

det. Porro obfervare _{placet, ipium}

quidem heic, ut alibi 9 aperto marte

cum_{Loquentibuscongredi, fimul tamen}

indire&e_{jugulum Chriftianorumpetere*}

in _{negotio Trinitatis: id quod vel in*}

de _{liquet» quod ipfi nomine tenus}

ci-tati _{reperiantur in verfione Ebraea} Tib-bonidis _{m), qu£ tamen verba in ver¬} fione Buxtorfiinon _comparent.

λ) Μ»Ν,/, 6o, conf; //, i. b) K

Ν,_{I, 5i, conf.Poe. in not. adabülF. p.af.}

c) Μ, N, /,fl* Ρ* Μ. ρ. 154. a/f. feqq*

d) Mt N, //, ι. O Μ. Ν. /, fl. /) Λ/.ν

Μ1, ζΐ. conf\j5 g) Μ· U *8· ^O.

h) l. c._{57, perlege}fts _{Ρ. T, acap 50,} ad60.

i) AbulF. _{ρ. αϊ, not· Poe. ρ. ii]-- i\Ö,}

confMaracc.I.c. p*76. b, k) Poe.I,c.ρ,

2 _{ψ, conf; Afor. /. c.}

74· 4. A*"·

f·7^» 4» /5jO./il.

ίοο ο _få

§, ΧΧΧΙί. Per_ordinem, a nobis

pro arbitrio conftifutwm, ad SfientUm Naturalem, uti Physica ipii audit, d§ve-nimus, qua ipfum, pro ratione illorum

temporum, non mediocriter tjnftum fuifte conftat. _Prius.qoam

vuro hujus limen _{difciplinae tangamus, quid |n}

ve-xata (atis _{de origine huju$ univerii,}

quaeftione ftatuat, Sc _quomodo

teterni-tatem mundi Ariftotelieam _impugnet, videre lubet. Omnium _{primo, &}

an-tiquitatem feu aeternitatem , &

novita-tem feü _{crearionern mundi abfolutis}

de-monftrationibys evinei non _{pofte) Ted}

üudas eile _{hypotheies demonftrat:}

un-^

de _{exiftentiam Dei ex utravis}

hypothe-ii _{demonftrari pofte}

ftatuitj immo ex

hypothefi aeternitatis demonftrari

debe-te _{urgeti quod etiam}

ipfe facitί licet

mundum non credataeternym <0- Tum

ubi_{propius cum Ariftorele}

congreditur»

multus eft in eo, ut Ariftotelem neque demonftraftei _{neque demonftrare}

vo-luiiTe , nifi probabiliter_, teternitatcm

mundi, _{oftendat; quod tarnen}

Peripa-tetici & _{ejus interpretes nimis creduli}

iibi _{perfuaferunt £). Deindeetiam}

ne¬

que fe demonftrare _{pofte aut velie no*}

Vitatérn mundi _{proteftatiir; quod}

få

tiofequidem, fedfruftra, fibi _pollicen«*

tur _{Loquentes c): unde ipfum}

utriusque

hypothefeos poflibilitatem ftatuere col*

ligimus */). Ariftotclem äutem

impri-mis ideo _{carpit,quod, a natura reia£tu} exiftentis, ad naturam ejus in _potentia.,

argumentetur *■): ie vero ex _multijugi

varietäte _{entium, qute}

aperte docet* quod fint ex inteiitione intendcntis» maxime induci ad credendarri novita-tem; cujus varietatis ex _{neceflitate, ut}

vult _{Ariftoteles, inpsOÖ ft&TO h.e,}

ra¬

tio_{fußetens däri}

nonpöteii

ficut _{hypothefin teternitatis fu?it, noii}

propter fcripturie eftata, quippe _{c^use a«.}

fjtius

iecundum Ariftotelem

exponi

pos-cogere

fatetur ad Credendum> mundum

nun-quam interiturum, h. e.iion efie

neces-fariummundi_{interitum, proptereaquod}

fit inntivatust _{quam in rem etiam $.}

S:ram in (uas trahere conatur _partesA);

Unde totam_{controverfiamitaclaudit}

*)f

ut dicat fe_{dimidiam partem cum Arifto*} tele _{confentire; ftatuendo nimirum}

cum

illo mundi _{perpetuitatem a parte}

poft\

contra eundemvero _{ejus aetemitatema}

farteante _{negando k).}

*) K Ν. I, 7/. II, 2* tottf, _{//, %u}

ΙΟ* _{@ 0} ®

ΰ) M.KII,if. ο //ι ι6.19» Ό

II,proleg. é) II, 17. /) //, 19.zi.

27, zf* Å)/Λ 27· *<?· 29· *') /7>*>♦ *) *C

perlege fisP.27, ^ lj·

^2

§. XXXIII. Ad Physicawyerof prout ipfi fumitur, fequentia

retulerim

philofophemata: nempe praeter

Deum

qua-tum _prima, intelligentias fep_{siratas, quas}

ScripturaAngelos

adpellat

fecunda,

corpora coelefiia5 tertia» fublunaria

h.

quatuor elementa,

<3c

his

com-pofita,

complectitur b).

Corpora

tocoeleftia &fublunaria adeo differunt, utmateria de _{utrisque non} nifi ajquivo-ce dici _{queat r):}

illa

m_βellos, _qux femper quiefcunt_,

fl>ha-ras, _quse femper _moventur, element*

ctenique, quas & imoventur

&

quie-lcunt _{d). Sed elemcntoium duo'}

ne-ceifario & motu refto feruntur verfus

centrum,utaqua, terra, cetera eodem

modoverfus_peripheriam, ut aer, ignis;

adeo ut _{ignis fit fupremus Sc immediate}

ambiatur a _corpore quinto, quod

eft

4·

materia _{caleßium communis e). Porro} in _{fublunaribns quatuorresdiverfas}

inve-niri, meteora Sc metalla, tum plantas,

deindeaiumalia, hominis _denique:

@ o @ 1β{

rum diverfitatem oriri exvaria

mixtio-ne elementorum; hane _vero, mediante

luce &tertebris, _{provenire exmotufph*~}

rar_um, unde totidem, h. _e quatuor

virtutesinhuncmundum_{perveniant /}

Ad motum autem _cujusvis iphatras _qua¬

tuor cauiTas _{requiri; rotunditatem: anu}

mam, vitamputa; inteileftum, fub quo,

tanquam cauiTa

VwiyvfMcontinen-tur _{cogitatio & adpetitus;} cogitatio

e-nim fola non fufficit, ni adfit adpetitus,

qui facit, ut a&u ie moveat

fphasra;

adpetere autem non poiTet,

nifi

cauiTa eiTet_{intelligentiafeparata, in}quam,

tanquam finem, feratur

adpetitus:

at-que itatandem moveri

fphaeram

Tot

efle _{intelligentias, quot iunt fphasras»}

a fua quasque intelligentia

movendas;

intelligentiamautem

infimam

efle

inte/-leftum agentem, cujus cauiTa fit

intelli¬

gentia immediate

fuperior,

hujus

cauiTa illa adhuc fuperior, donec

per-yeniatur ad _primam,

_cujus

cauiTa

fit

Deus« _{Atque ita, pro}

_ratione

_cauiTas

& efFe&us, individualiter diftingui in¬ telligentias, nonpro

iola ratione

digni-tatis, utfentire Ariftotelem obiervat

R>.

Schern Tobh _{£)«, Heic vero}

_diligenter

obfervandum , ftatuere

Maimonidem»

?04 @ o _&

quod intelligentia moveat fphasram 9

pon _{tanquam cauiTa cfficiens, ut Ari«}

ftoteles vult» fed tanquam finis, inquem

fphsera ex fe ipfa _{adpetitu iuo feratur;}

atque ita deniqae moveatur; adeo ut fit quaedam quafi cauiTa moralis t id quöd

multo _{magis de Deo ipfo obfervetur.} Atque hinc, duftu Avicennae, docet

Maimonidesetiam _{ipfas iphaeras habere}

animam &_{intelleftum,quo}

intell.fepara-tas _{percipiant, quum tarnenAriftoteles}

(olas fufficere arbitrabatur_{intelligentias}

feparatas,quse>per

fpecialiora Phyfices adtinet>imprimis_quse

fubf unaria_{iunt,nihilfere ultravel}

praeter

Ariftotelem_{fapereyideturNofter; dicit} Cnim _{alicubi, id}omne veriflimum _efle*

quicquid Ariftoteles fcripfit de entibus,

quae Tunt iub fphaera Lunae usque ad

centrum_{Terrae; quod}

vero de illis

icri-pfit, quae iunt inde a fphaera _Luna?

furfum verfust _{partim probabile, par¬}

tim _{aperte falfum efte *). Ceteruro,} quid rut ex fuo habuerit „ aut

qtiao-tum ab Ariftotele abeat i quid_{ve cx}

Avicenna, Ayerröe _{aliisque Arahibus}

fuum fecerit _{Maimonides, difpiciant}

Uli, quibus otium de _{eopia fuerit}

® o ® iot

a) Μ, N, 7/, 6. b) Ιίϊή. c) Μ,K

h_{ji. canf, /,fg. 7^» d) 7/, #9, i) /,71.}

/) /»72. conf.II,no, Gf//,io, g) II,IQ,

(fi4. _{corifi /?, /t} 8ί· λ, £) 7/,4«

idfifi R. Schern Tohh fal, 84, 4,b, perlege fik It 72, t!> expart, /7, 4 cap· ä*7i·, 7)

/7» Obfervat R. Schern T, in ident

cap./0/. b.84,4.confif.79, £. i)77,22,

*4-§. XXXIV. Ex _paragrapho prae*

Cedenti abunde conftat, _{quam late}

Maimonides fines _{regni fpirituum} dila-tarit; unde qualis in Pneumaticis

fue-rit, facile _{quis conjecerit. Certe}

foli-di _{quidquam firmique ab ipfo hac in}

difciplinaexfpedlare non finunt

tempo-ra _{illa» quibus hasc fcientia}

parum

ex-colebatur; _{quod ipfe etiam queri vide¬}

tur _{a], Nos pauca hic addimus de}

/«-teUeÜti _hurnano» a _quo fsepe

diftinguen-dam monet

imaginationerti

intet-le&um autem _{diilinguit in materialem,}

alias _{ipfi di&um facultatem rationalem?}

quarti per potenriam in corpore c},

i-tem _{diipofirionemd~] definit» (quain re}

ab _{Ariilotele aliisque ipfum diicederp} obfervat» (ed in meliorem partem im

terpretatur R, Schern Tobh e] )

tåuAtem vel habitualem, _qüi eft a cor«

ioS @ o @

pore vcre feparatus /], quique ab in¬

telligentia inftma, h,e. intelle&u

agen-te in nos profluit _{^], & eil} poft _mor¬

tem _{fuperites h~\ ι adeo ut anima poft}

mortem _{fuperftes j non fit anima illa3»}

quse in homine tempore generationis

procreatur *'], Neque Philosophiam

Moralem _{ipfum inta&am reliquifte}

con-ftat, _{quin & illam, quantum per illa}

licebat tempora, pro virili parte

locu-pletaverit, utcognofcere poterimus ex

ejus tra&atibus Deoth åc Tefchuba\ ex

praefatione & commentario ipfius in

Pirke Aboth, &c ex MoreNebochim, par¬

te _{imprimis ultima» Unde CL}

Odheli-ns _{ipfum inter il los Judaica: gentis Mo¬}

raliftas numerati _{qui moralia, in luda:·} orum monumentis hinc inde _difperfa»

fub fixam methodi_{legem injuftum} ly-ftema _{redegere £J. lllud addiderim»}

etiam heic Noftrum _fapere

Ariftoteli-ca _{/]- Mathesin & quas illa fuo am«}

bitu continet _{diiciplinas, dum}

confide-ro> nefcio an ulla alia ex fcientia _majo¬

remlaudem & famam_{promeritus &}

na-$us fit, _{quam ex hac ipfa, cujus}

cogni-tio _{ipfi tantosinreliquis fcientiis peperit} profecftus. Ipie fane non modo alios

mathemåta _{docuit m], fed ufum etiam}

@ O & 107 törum in _{Philofophiam &}

_Theologiatft

longelateque fe diffundentem faepe

lau-dat, ipfoque opere

commonftrat »]·

Imprimis in Astronomicis

inclaruitj

quod non folum cx

trafiatu

Kiddufch

haChodejchyquem intabulas

digeftuifc

u-na cum Pande&U AßronomU,

evulgan-dum_{promifit Detl Cluverius}

_o"];

_fed

infuper ex ipfius

epiftola

judsos

Mas-lilienfes _{pericripta ρ]}

_Sc

_aliunde

_7]

_ad

oculum _patet.

a] L·NJ,72. f] Μ. N, /, 71.7>.

confi

lly36. r] Af. N. /> 72, /,10, e] f49.«*.

59·4· /3 Μ/>7*· £] 4.

q

Bifr4

p. 70. 72. Af» iV, //, 40. P- 3/. />, ioam

2O5. »z] Pr*/. z»Af. Μ cö»/ //? 24.

»3

Af. Af. /,^4. 69» 75, P. Af./>, 88- 89. 2164

ro»/, fupr. §.27, 0] £. <z». 1684 />♦*4·

P*fr, i. 2°^ A/.Af. >*·Ul-t 14.

§, XXXV, Sedeft quaedam

philo-Cophandi

omni-no_propria

■> Kabbala nomine

infignis

an _{quoque hane}

_calluerit

pro-feftusfuerit Maimonides, merito quscr fiveris _{Negant Scriptores;}

_&

nonpo-terunt non _{negare* quum}

hujufce

ne-gle&us ex omnibusNoftri operibus

ni-^lium quantum

eluccfcat: quin

immo

168

_

®

o

@

lpfam , imprimisfymbolicant a), utnul¬

lius_{frugi& fuperftitioiam non obicure}

damnare videtur _{b). Kabbalam}

qui-dem _{(aepius nominat; fed,}

proutdiver-fse _{hujus iunt figniftcationes}

intelli-git aüt traditiönem oralem , _quae legi

icriptae d), autiiotitiam alicujus rei

hi-ftoricam, _{qua; fcientiae demonilratiy«}

ab _{ipfo fajpiflime oppoöitur <?)· Sed}

dicat_{quis: difpeici}

_fölet

realt* in_{Maafe Berejchit åc Maafe Mercar}

va _{/J; Maimonidés autem iple faepius}

pollicetur* ie in More Neb± hsec

_ipia

plicaturum£). Refpöndeö;

poije

eas-dem res» _{tanquam obje&um*}

diverfi-mode_{tradari; ita quse Kabbalifta;}

kab-baliftice _{explicanti ea Nofter}

philoio-phiceexponit:

_{deindeR*Mofesipfeper}

MaafeBerefcbit, ScientiamNaturalem,_per Mercava _{vero, divinam, h. e* Meta·}

Shyficam fe intelligere

rotunde

dicit b).

Cha-jim k) produnr quidem Maimonidem

in fene&ute _{Hierofolymis Kabbala»}

ftu-duiflfe, unde Buddeus _{colligit l)}

poeni-tuiife Noftrum _{hujus a fe fpreti ftudii»} Sed, _{prsterquam qüod valde incertufti} fit, an _{unquam R. Mofes fuerit}

Hiero-Ipiymis,

Ι > §

»e'9>

Chajim fpüria eft m),

&

Cl. Wolfius

intuper haec a Judåds fi&ä

elfe

r be _{dcprehenfus a tantoRabbino}

Kabba-Ix _{negle&us inipfius artis}

_fraudem

geret&contemtum»).

a₎ vid, Hiß.philof. Ébr,§,

b) Pr<ef. in Μ, N.confi, I, 6l. 62. c) vidψ

[ Camp. Vitrtng,

Ob

l.

I,

dijfi,

Μ.Ν. _{1,14.71 7^, III,f-f. conf.βpr,§,2j?·}

f) Büdd. 1. c. §.46, £) II, 2, pr<ef. in

part. III. h) pr<cf, in Μ„ iV, conf Perufch

MillotSar. Ut. Π voc. ΠΕ3Π4 *')Commcnt,

in_{Jefod Torafin. c,I.ap.Buxt,praf Μ.N,}

*

k) Pr<ef in Igger. Cham,αρ. euncl, l) /,c*

fft) vid,P*pr. §, aa, ») & & %L _{/>. 868«}

§. XXXVl. Ex illis, qu£ tum in

parte priori hujus fieciminU Academici*

devita tf_{fcriptü, tum in hac altera>de}

eruditione &_{philofophia Polyhiftoris}

no-itri differuimus, facile quis talem

ipfl-us iconem _{animiadumbraverit.} FuilTö

illum _{ingenio iatis quidem bono; non}

4 vivacifedtenaci memoria_prsedituma):

majoritarnen_{judiciiacumine &}

peripi-cacia _{polluiffe; unde etiarn vidimus}

i-pfum inter fuos _primum

_{fuifTei qui,}

_$£

confufumTalmud in meliorem